Bà bầu bị cảm có nên uống thuốc bắc

"Mong chờ bao lâu mới có con mà cuối cùng mình lại không giữ được rồi", chị Lưu nghẹn ngào nói. Chị được bác sĩ chẩn đoán là sẩy thai do ngộ độc một vị thuốc nào đó.

"Chẳng biết có phải vì thuốc hay không nhưng chắc lần sau mình cạch không dám dùng nữa", chị Lưu nói khi vẫn còn nằm trên giường chờ phục hồi sức khỏe.

Chị Lưu cho biết, ở làng chị, nhiều người có bầu thường tìm đến nhà một thầy lang trong vùng để cắt thuốc bắc về uống bồi bổ sức khỏe. "Các chị đã uống đều nói uống thuốc này rất tốt, mẹ mát da mát thịt, con cũng to khỏe hơn hẳn. Mình có bầu lần đầu, cũng muốn sinh con to khỏe nên làm theo, ai ngờ", chị Lưu bày tỏ.

Vừa gọi điện thông báo với mẹ là mình có thai, chị Ngọc (Đội Cấn, Hà Nội) cũng nhận được ngay một bịch thuốc bắc to đùng từ quê gửi xuống kèm lời nhắn nhủ: "Đây là thuốc dưỡng thai, con cố uống cho khỏe mẹ khỏe con".

Dù hơi lăn tăn nhưng được chồng động viên, lại sợ mẹ phật ý, chị Ngọc cũng cố uống, dù mỗi lần ngửi thấy mùi thuốc là chị lại buồn nôn. "Mẹ thì nói thuốc này tốt lắm, mẹ phải đi mấy chục cây số tới nhà thầy lang giỏi mới cắt được. Chồng thì ngày nào cũng hì hục đun, rót mang tới tận miệng cho vợ, mình không uống không được", chị Ngọc lý giải.

Thế nhưng, chưa thấy khỏe ra, càng uống chị Ngọc càng thấy mệt mỏi và không ăn được gì. Chồng chị cho rằng vợ nghén nên càng động viên chị uống thuốc để bồi bổ, dù mỗi lần uống xong là chị nôn thốc nôn tháo. Cuối tuần vừa rồi, vì không ăn được, lại nôn nhiều, chị Ngọc kiệt sức và phải vào viện cấp cứu. Tại đây, các bác sĩ cho chị truyền nước, hồi sức và khuyên nên ngưng uống thuốc bắc. Vài hôm nay, chị Ngọc thấy người khỏe hơn sau khi làm theo lời khuyên này.

Bác sĩ sản phụ khoa Lê Thị Kim Dung, Trung tâm Y khoa Thái Hà (Hà Nội) cho biết, bà từng gặp không ít trường hợp chị em dùng thuốc bắc mà bị dị ứng hoặc ảnh hưởng không tốt tới sức khỏe, kể cả khi có thai.

Theo bà, các loại thuốc tây thường được kiểm nghiệm rất kỹ trước khi được cấp phép sử dụng, đồng thời ghi rõ chỉ định, chống chỉ định, nhất là với phụ nữ có thai, trong khi các loại thuốc đông y chưa làm được điều này. Hơn nữa, trước đây, thuốc đông thường được bào chế từ các loại cây cỏ tự nhiên hoàn toàn, cho từng cá thể đơn lẻ, nên việc bảo quản không đáng ngại. Còn hiện nay, nhiều chị em có thai là tự mua thuốc về uống, có khi một thang thuốc đó dùng cho nhiều người khác nhau, nên có thể rước hại hơn lợi.

Bà cho rằng, việc sử dụng thuốc trong thời kỳ thai nghén cần hết sức thận trọng, kể cả với thuốc tây và đông y. "Dù sử dụng bất cứ loại thuốc nào cũng cần chỉ định của bác sĩ, dù là thuốc bổ", bà Dung nói.

Đồng quan điểm này, bác sĩ Đỗ Thanh Hà, trưởng khoa Phụ, Bệnh viện Y học cổ truyền trung ương (Hà Nội) cũng cho rằng, trừ các trường hợp có bệnh lý như nôn nghén quá nhiều, có tiền sử sảy thai, thai chết lưu, bị dọa xảy thai, ra máu... thì nên dùng thuốc đông y, còn bình thường, thai phụ không nên lạm dụng thuốc này.

Theo bà Hà, có thai là hiện tượng sinh lý bình thường, chứ không phải là bệnh lý nên không cần thiết phải dùng thuốc. Nếu chị em muốn bồi dưỡng thì nên bổ sung bằng chế độ ăn và sinh hoạt điều độ. Trong trường hợp bất thường cần uống thuốc đông y, chị em cũng cần đến cơ sở y tế được cấp phép để khám và kê đơn thuốc cẩn trọng, chứ không được tự tùy tiện mua về uống.

"Nhiều chị em mang thai có sức khỏe bình thường tới đây mua thuốc an thai về uống, chúng tôi cũng khuyên là không nên dùng", bà Hà nói.

Bác sĩ Thanh Hà giải thích, nhiều người nhầm tưởng thuốc đông y "lành" nên có thể yên tâm dùng vì nếu không bổ cũng không hại. Thực tế, loại thuốc này cũng có những tác dụng phụ, như gây đau bụng, đi ngoài hoặc gây dị ứng, nguy hiểm cho thai phụ, nhất là thuốc của các ông lang vườn hay những cơ sở y tế không được cấp phép.

Một điều đáng lo ngại nữa là, hiện nay, không ai quản lý được chất lượng đông dược trôi nổi ngoài thị trường, để đảm bảo rằng các loại thuốc này không bị nhiễm bẩn, độc trong quá trình bào chế, bảo quản. Điều đó rất nguy hiểm.

Bên cạnh đó, ngay cả những loại thuốc được bào chế theo quy trình nghiêm chặt, đảm bảo chất lượng trong các bệnh viện, cơ sở uy tín thì cũng có rất nhiều vị không được dùng cho phụ nữ mang thai vì có thể gây ngộ độc, sảy thai như các loại thuốc trục thủy, phá huyết... Đặc biệt, các thai phụ mắc bệnh tim mạch cũng không được sử dụng thuốc bắc, dù là thuốc bổ.

Theo bác sĩ, khi uống thuốc bắc, chị em cũng cần chú ý cách uống sao cho có lợi, nhất là những người nôn nghén nhiều: nên uống thuốc lúc còn ấm, chia làm nhiều lần, không uống lúc đói hay quá no mà uống cách xa bữa ăn...

Vương Linh

Theo dõi trên các diễn đàn mạng, chúng tôi nhận thấy có rất nhiều câu hỏi xung quanh việc: Bà bầu có nên uống thuốc nam, thuốc bắc, thuốc đông y không? Đây không chỉ là thắc mắc của nhiều bà bầu mà còn là câu hỏi được nhiều ông chồng quan tâm. Xung quanh vấn đề này cũng có rất nhiều quan điểm khác nhau.mọi người cho xin ý kiến

Băn khoăn của nhiều bà mẹ

Chị Minh Nguyệt, 32 tuổi, ở phường Kỳ Đồng, quận Hồng Bàng (Hải Phòng), chia sẻ: “Mình đang mang bầu lần thứ 2, tháng thứ 5. Hồi mang bầu lần đầu, mình không uống thuốc Bắc, nhưng khi sinh,  em bé vẫn bình thường. Nhưng cô bạn của mình sinh con cùng đợt có uống thuốc Bắc thì sinh em bé có phần khoẻ mạnh hơn hẳn bé con nhà mình.

Tuy nhiên, em gái mình ngày trước có bầu cũng uống rất nhiều thuốc Bắc, nhưng khi sinh, em bé nặng chỉ 2kg và phải nuôi lồng kính. Hiện mẹ chồng mình cứ giục đi cắt thuốc Bắc để uống cho bổ thai mà mình thì vẫn đang băn khoăn không biết có nên uống hay không?!”.

Nên hay không nên dùng thuốc y học cổ truyền trong thời kỳ mang thai?

Chia sẻ với chúng tôi, bà mẹ trẻ Hoàng Thị Xuân (24 tuổi, ở Phương Mai, Đống Đa, Hà Nội) cho biết: “Em mang bầu em bé được 19 tuần rồi. Đây là lần đầu tiên nên em cũng không có kinh nghiệm gì và cũng bị một phen hú vía về thuốc Bắc. Em nghe nhiều người nói là uống thuốc Bắc rất tốt cho em bé, nên đã đi cắt thuốc và uống ở tuần thứ 9. Đây là thang cuối cùng trong tổng số 5 thang em uống. Nhưng một hôm, em nói chuyện với bác sĩ tư vấn qua điện thoại thì vị bác sĩ này nói em không nên dùng nữa vì sợ các vị thuốc trong thang không đúng và có rất nhiều biến chứng cho thai (sảy thai, thai chết lưu...).

Bác sĩ khuyên em nên đi siêu âm và khám thai ngay. Nghe lời bác sĩ, em đi khám ngay! May là không bị sao. Em còn nghe nói uống thuốc Bắc nhiều trong thời kỳ mang thai, con sinh ra dễ bị da đen và nhăn nheo lắm. Không biết thực hư như thế nào?!”.

Chị Vũ Thị Hoa (thôn Lục Bắc, Thái Xuyên, Thái Thụy, Thái Bình) cho biết: Ở quê chị, mọi người không chỉ cắt thuốc Bắc mà còn tự tìm thầy đi cắt thuốc Nam về uống. Còn chuyện cắt thuốc Bắc hầm với gà hay chim, ăn tẩm bổ cho bà bầu là chuyện thường ngày. Người có điều kiện hay ít điều kiện, chỉ cần nghe nói có món nào đó tốt cho sức khoẻ mẹ và bé thì ai ai cũng cố lùng cho bằng được  mà không cần  biết cơ thể mình có cần  hay không!?

Tuyệt đối không bốc thuốc ở những cơ sở không tin cậy

Theo ThS. Hà, mang thai là hiện tượng sinh lý, vì thế nếu bà mẹ mang thai không có biểu hiện bệnh lý thì không nên dùng thuốc y học cổ truyền. Chỉ dùng thuốc khi các bà mẹ có các biểu hiện như nôn nghén quá nhiều, đau bụng, ra máu âm đạo, doạ sảy hoặc có tiền sử sảy thai liên tiếp.

Khi đó, các bà mẹ mang thai nên đến các cơ sở y tế có chuyên khoa về y học cổ truyền để được bác sĩ khám, tư vấn, kê đơn bốc thuốc. Tuyệt đối không nên bốc thuốc Bắc, thuốc Nam ngoài chợ hoặc lấy thuốc ở các cơ sở y tế chưa được cấp phép.

Theo BS.  Thầy thuốc Ưu tú Phùng Đình Khánh - Uỷ viên TƯ Hội Đông y Việt Nam, Chủ tịch Hội Đông y tỉnh Ninh Bình: Thuốc Đông y có nhiều vị, có một số vị tốt với phụ nữ, các bà mẹ mang thai và em bé trong bụng. Có thể kể ra như: Ích mẫu, ngải cứu, hoàng cầm, bạch truật, quy thân, đại táo, nhục thung dung, đỗ trọng, thỏ ti tử, tang ký sinh, thục địa, quy bản... Đây đồng thời là những vị thuốc an thai, dưỡng thai, không gây động thai, sảy thai, ra máu, đau bụng trong thời kỳ mang thai... Tuy nhiên, trước khi uống phải đi khám, bắt mạch, thầy thuốc sẽ cho bài thuốc phù hợp với mỗi người.

BS. Khánh khuyên các thai phụ nên uống thuốc Bắc ngay và uống liên tục trong 3 tháng đầu của thời kỳ mang thai; đặc biệt với những người có tiền sử sảy thai, thai chết lưu thì càng lưu ý điểm này. Ở tháng 7, tháng 8 trước sinh, thai phụ cũng nên uống thuốc Bắc. Nếu kiểm tra xương thai thấy có dấu hiệu nhỏ hơn bình thường cũng nên uống cả 3 tháng cuối. Với 3 tháng giữa, thai phụ nên ăn, uống, ngủ, nghỉ và tập thể dục đều đặn. Nếu có nhu cầu uống cũng nên uống với liều lượng giảm hơn so với các thời kỳ khác như 1 tháng uống 1 tuần.

Thường thì tuỳ vào cơ địa của từng người, thầy thuốc sẽ gia giảm thêm một số vị như quy thân, hoàng kỳ vào bài thuốc cho thai phụ, nhưng chủ yếu vẫn là các vị như thục tốt, hoài sơn (củ mài), cam thảo, đỗ trọng, đại táo... có tác dụng bổ huyết, bổ khí cho thai phụ.

BS Khánh nói: “Nhiều phụ nữ băn khoăn có nên uống thuốc Bắc trong thời kỳ mang thai hay không. Chúng tôi khẳng định là nên. Tuy nhiên, bốc thuốc ở đâu và uống như thế nào cũng là một vấn đề. Nhiều bệnh nhân đến với chúng tôi vẫn đặt những nghi ngại rằng: Thuốc y học cổ truyền phần lớn là các dược liệu chưa tinh chế. Một số vị thuốc trong đó có thể chứa nhiều hoạt chất. Không thể biết được trong mỗi thang thuốc gọi là “dưỡng thai” đó có những hoạt chất gì và có an toàn cho thai nhi hay không? Uống thuốc Bắc thì khi sinh, da em bé có bị đen, nhăn nheo(?!). Hay vấn đề vệ sinh khi chế biến, phơi phóng thuốc?... Chúng tôi hoàn toàn chia sẻ với những lo lắng rất thường tình này. Bởi nếu thuốc rửa không hết các tạp chất, thậm chí có cơ sở Đông y dùng diêm sinh để sấy khô, nếu cơ thể không thích ứng có thể gây ra những phản ứng như buồn nôn, đi ngoài, bứt rứt khó chịu, thậm chí có thể ngất xỉu”.

“Cùng một vị thuốc nhưng công dụng có khi rất khác nhau. Ví dụ, cũng là vị toàn qui (hay còn gọi là đương qui) nhưng có các loại quy khác nhau như: Qui đầu (một phần ở phía đầu), qui vĩ (phần cuối), qui thân (phần trừ đầu và cuối). Thai phụ nếu được uống qui thân trong 2- 3 tháng đầu rất tốt. Nhưng nếu dùng qui vĩ (là vị có tính hoạt huyết) lại kích thích tử cung co bóp, có thể gây đau bụng, ra huyết, gây sảy thai. Thêm vào đó, giá cả của 2 vị này rất cách biệt: Qui thân (300.000 đồng/kg), qui vĩ: 70.000 đồng/kg. Nếu thai phụ bốc thuốc ở những nơi không đảm bảo, tham rẻ, hậu quả sẽ khôn lường...”.

Theo BS Khánh, chị em còn sai lầm ở chỗ, nghe nhau mách và cố ăn cho thật nhiều các món ăn như gà tần thuốc Bắc, gà ngải cứu, chim tần, hay các bài thuốc dân gian như cá chép, trứng ngỗng... để tẩm bổ trong thời kỳ mang thai. “Chúng tôi không phủ nhận công dụng của những món ăn đó. Nhưng thực tế cho thấy, bây giờ ở ngoài chợ hay các gánh hàng rong, người bán hàng thường gói các “suất” thuốc Bắc sẵn, thai phụ chỉ việc mua về và nấu theo cách của mình và không đếm xỉa đến sự chỉ dẫn của thầy thuốc. Đây  là sự nhầm lẫn tai hại. Cần lưu ý rằng, một bài thuốc gà tần, một chén thuốc Bắc ngâm rượu không phải ai cũng nấu được. Chưa nói đến việc nếu lạm dụng các bài thuốc dân gian này, lúc mắc các chứng bệnh khác, rất dễ bị “nhờn” thuốc” - BS Khánh nói.

Ths.BS Đỗ Thanh  Hà- Trưởng khoa Phụ - Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương cho rằng:  Thuốc Đông y cũng giống như thuốc Tây y, không phải tuyệt đối an toàn. Nếu dùng không đúng cách, bốc thuốc tại những nơi không đảm bảo vệ sinh, có thể gây nên những tác dụng không mong muốn như dị ứng, nổi mẩn, rối loạn tiêu hoá, nặng hơn có thể gây đau bụng, băng huyết, có nguy cơ sảy thai... “Chúng tôi xin khẳng định không có cơ sở khoa học nào cho rằng uống thuốc y học cổ truyền khi có thai sinh ra con da sẽ đen như lời đồn thổi bấy lâu nay. Điều này đã được thực tế chứng minh qua nhiều năm các bà mẹ nằm giữ thai tại Khoa Phụ - Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương” - BS Hà nói.

Còn theo BS. Khánh thì không thể có chuyện thai chết lưu, sảy thai hay biến dị hình thể nếu uống thuốc Bắc đúng cách.

Theo Quỳnh An

Gia đình & Xã hội