Giới thiệu về cuốn sách này
- Xúm xít trẻ bên cô - các bé ơi! Hôm nay lớp A3 chúng mình tổ chức lễ hôi hoÁ trang với sự tham dự của tất cả các bé lớp a3, mở đầu lễ hội là màn trình diễn của những vị khách bí ẩn, các con cùng dành 1 tràng pháo tay cho những vị khách bí ẩn ngày hôm nay - Cô cho 4 trẻ ( 2 trai. 2 gái) đeo mặt nạ và mặc trang phục trình diễn thời trang - Kết thúc màn trình diễn cô giới thiệu trò chơi : Tôi là ai. - Cô cho từng trẻ lên giới thiệu 1 chút về bản thân. + Bây giờ từng vị khách sẽ lên giới thiệu 1 chút về bản thân và các bé sẽ đoán xem vị khách đó là ai, nếu trả lời đúng thì vị khách đó sẽ tháo mặt nạ ra còn nếu trả lời sai thì vị khách đó sẽ k tháo mặt nạ ra và quyền trả lời sẽ dành cho cô Phượng. - Cho trẻ đoán và kiểm tra kết quả. - Cô hỏi trẻ: + Con đoán vị khách bí ẩn số 1 ( 2,3,4) là ai? + Vì sao con lại nhận ra được bạn? - Như vậy qua trò chơi tôi là ai chúng mình đoán được mấy vị khách? + Tại sao con đoán được ra vị khách số 1? + Còn vị khách số 2 nhờ đặc điểm gì mà các con đoán ra? + Vị khách số 3 thì sao nhỉ? Điều gì giúp các bé nhận đúng ra bạn? + Ai nhận ra vị khách số 3? + Làm thế nào con nhận ra bạn được? -> Cô khái quát lại: Như vậy nhờ vào giọng nói, đặc điểm bên ngoài, đầu tóc, cách ăn mặc mà chúng ta đoán được ra bạn đấy. - Cô phượng có 1 câu hỏi cực kỳ khó đòi hỏi các bé pải suy nghĩ để trả lời nhé! Bản thân chúng mình khác với các bạn khác ở điểm gì? - Có rất nhiều các ý kiến khác nhau. Chúng mình khác với các bạn thứ nhất là khác về họ tên, ví dụ ở lớp mình có bạn thì tên là Trần Giang Đông, có bạn thì tên là đẶNG Bá Toản, có bạn lại tên là Đỗ Quốc Tuấn, + Điểm khác thứ 2 đó là về đặc điểm bên ngoài: có bạn thì hơi mập 1 chút, có bạn thì hơi gầy, có bạn nhìn rất là cao nhưng có bạn lại rất là thấp, có bạn thì vẽ rất là đẹp nhưng có bạn lại vẽ hơi khó khăn….nên điều cô phượng muốn nói với chúng mình đó là các con pải biết tôn trọng nhau, biết chia sẻ với nhau không vì thấy bạn béo hay vẽ không đẹp mà chê bạn, như vậy bạn sẽ rất buồn đấy, các con nhớ chưa nào! - Để hưởng ứng với lễ hội bây giờ cô muốn các bé cùng nhau nắm tay nhau thật thân thiết và hát bài hát nắm tay nhé! - Cho cả lớp hát bài hát “ nắm tay” và kết thúc bài hát về ngồi thành 3 nhóm. - Phần tiếp theo của lễ hội sẽ là 1 trò chơi nữa dành cho các bé đó là trò chơi “ Đôi bàn tay khéo” - Chúng mình sẽ sử dụng đôi bàn tay đẹp, tay khéo để vẽ lên những bức tranh thật là đẹp để làm quà tặng cho các cô giáo nhé! + Nhóm 1: Vẽ điều con muốn làm nhất + Nhóm 2: Vẽ món ăn mà con thích ăn nhất + Nhóm 3: Vẽ nơi mà con thích được đi nhất - Thời gian trong 1 bản nhạc + Tổ chức cho trẻ vẽ. - Hết thời gian vẽ cô cho vài trẻ đã hoàn thành bài vẽ lên giới thiệu với cả lớp. - > Mỗi bạn đều có 1 sở thích riêng, 1 điều muốn làm vậy cô phượng muốn hỏi các bé có nên bắt người khác làm theo ý thích của mình không> - Vì sao lại không nên bắt người khác làm theo ý thích của mình? + Vì mỗi bạn đều có 1 sở thích riêng, 1 mong muốn riêng và ai cũng chỉ muốn làm điều mình thích nên chúng ta không thể bắt bạn làm theo ý thích của mình khi mà bạn không thích. - Phần hấp dẫn nhất của lễ hội hóa trang ngày hôm nay đó là các bé sẽ được chia sẻ về những kỉ niệm chúng mình được đi chơi với gia đình và được bố mẹ ghi lại, Bây giờ xin mời tất cả mọi ng chúng ta hướng lên màn hình - Cho trẻ xem 1 số hình ảnh các bé được đi chơi với gia đình và mời 1 số trẻ lên giới thiệu 3. Kết thúc: - Lễ hội sắp kết thúc rồi, các bé có muốn có 1 thứ gì đó để làm kỷ niệm trong lễ hội ngày hôm nay không? Vậy bây giờ chúng mình cùng nhau chụp 1 tấm ảnh để làm kỷ niệm nhé! Với tấm hình này sau này khi lớn lên chúng ta không còn được học cùng nhau nữa thì các bé chỉ cần nhìn vào tấm ảnh là chúng ta có thể nhận ra bạn của mình - Cô chụp ảnh cho cả lớp. Và cho trẻ hát bài nắm tay thân thiết và kết thúc giờ học. Trẻ xúm xít bên cô Trẻ lắng nghe Trẻ biểu diễn Trẻ trả lời Trẻ trả lời Trẻ lắng nghe Trẻ hát Các nhóm hoạt động Trẻ trả lời Trẻ xem hình ảnh và lắng nghe Trẻ tập trung đứng chụp ảnh. Thực hiện theo chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” thì việc tăng cường sử dụng các trò chơi sẽ giúp trẻ có hứng thú hơn, tự tin khi nói lên ý kiến của mình, đặc biệt trong khám phá các sự vật hiện tượng, trẻ có cơ hội được trải nghiệm, giúp trẻ khắc sâu kiến thức qua các trò chơi. Trước yêu cầu của giáo dục thì việc đảm bảo tất cả trẻ đều được có cơ hội học tập qua chơi và bằng nhiều cách khác nhau phù hợp với nhu cầu, hứng thú và khả năng của bản thân trẻ. Là một giáo viên đứng lớp, tôi nhận thấy việc cho trẻ tiếp thu những kiến thức mới của phương pháp trước đây không còn hiệu quả, trẻ bị thụ động trong việc khám phá tìm tòi những sự vật hiện tượng, hay những kiến thức xung quanh; bên cạnh đó, giáo viên phải chuẩn bị rất nhiều đồ dùng đồ chơi nhưng hiệu quả lại không cao. Từ thực trạng đó tôi đã nghiên cứu một phương pháp giáo dục mang tính mở, kích thích sự tập trung chú ý, tư duy và cảm xúc tích cực của trẻ, thúc đẩy trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động học tập, vui chơi và trải nghiệm. Do đó từ đầu năm học tôi đã nghiên cứu và đề xuất “Một số biện pháp tổ chức một số trò chơi cho trẻ trong việc làm quen với môn khám phá khoa học” và đã mạnh dạn đi sâu vào tìm hiểu và thực hiện tổ chức một số trò chơi cho trẻ mầm non làm quen với môn khám phá khoa học tại lớp 5 tuổi B, trường Mầm non Phú Lạc. Các biện pháp của sáng kiến đưa ra dễ hiểu, dễ làm và phù hợp với khả năng nhận thức của trẻ. Các biện pháp của sáng kiến lần đầu tiên được áp dụng tại lớp 5 tuổi B, chưa được đăng trên các phương tiện thông tin hay sách báo, tài liệu. 1. Tổ chức cho trẻ hoạt động khám phá khoa học thông qua trò chơi trong hoạt động đón trả trẻ 2. Tổ chức cho trẻ hoạt động khám phá khoa học thông qua trò chơi trong hoạt động học 3. Tổ chức cho trẻ hoạt động khám phá khoa học thông qua trò chơi trong giờ hoạt động ngoài trời 4. Tổ chức cho trẻ hoạt động khám phá khoa học thông qua trò chơi trong giờ hoạt động góc 5. Tổ chức cho trẻ hoạt động khám phá khoa học thông qua trò chơi trong giờ hoạt động chiều Qua một năm học đưa các trò chơi vào hoạt động khám phá khoa học cho trẻ tôi cũng đã thu được kết quả tương đối tốt: Đa số trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động khám phá khoa học, trẻ chú ý vào luật chơi, cách chơi; thích được nói lên ý kiến của mình cũng như nắm được kiến thức; kỹ năng tham gia trò chơi tạo không khí sôi nổi; hào hứng khi tham gia vào giờ khám phá. Từ đó, hoạt động giáo dục đạt chất lượng rất cao; trẻ mạnh dạn tự tin phát biểu ý kiến của mình hơn. Khi nghiên cứu sáng kiến, bản thân cảm thấy hiểu hơn về nhu cầu của trẻ, biết cách tổ chức các hoạt động giáo dục theo chuyên đề “Dạy học lấy trẻ làm trung tâm” được linh hoạt hơn. Bên cạnh đó, kỹ năng xử lý các tình huống của tôi cũng được linh hoạt hơn, chuyên môn cũng như kiến thức dần được chuẩn hóa hơn, phù hợp dần với nhận thức của trẻ. Việc phối hợp giữa giáo viên và phụ huynh rất tích cực, phụ huynh tham gia ủng hộ, đóng góp các nguyên vật liệu, các đồ dùng sẵn có rất nhiệt tình. Thông qua đó, phụ huynh hiểu được công việc của các cô trên lớp, trách nhiệm cũng như vai trò của mình trong việc giáo dục trẻ để trẻ có cơ hội phát triển một cách toàn diện nhất. Từ đó, cơ sở vật chất, các đồ dùng đồ chơi tự tạo ở lớp cũng được tăng lên đáng kể do phụ huynh đóng góp dưới bàn tay khéo léo của các cô đã biến những cái tưởng chừng như bỏ đi thành những cái có giá trị, phục vụ cho quá trình học và chơi của trẻ một cách có hiệu quả. 
Một số kinh nghiệm dạy tốt môn khám phá khoa học cho trẻ MG 4-5 tuổi. Hướng dẫn trẻ mẫu giáo“ Khám phá khoa học” là một nội dung hết sức quan trọng trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ. Mục đích của việc cho trẻ “Khám phá khoa học” là nhằm hình thành và phát triển khả năng quan sát chú ý, ghi nhớ có chủ định. Đặc biệt là phát triển thêm ngôn ngữ, đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ, thể lực và vốn từ cho trẻ ngay từ khi trẻ bước vào lớp mẫu giáo Bé, mẫu giáo nhỡ và các lớp kế tiếp theo, môn “Khám phá khoa học” có tầm quan trọng rất lớn đó là nâng cao nhận thức, có tình cảm sâu sắc đối với thiên nhiên với cuộc sống với con người xung quanh trẻ. Chính vì lẽ đó mà trong những năm qua tôi đã đi sâu tìm hiểu và đúc rút ra một số kinh nghiệm trong việc giảng dạy bộ môn “Khám phá khoa học”. Cùng hướng tới mục tiêu giáo dục mầm non hình thành cho trẻ những cơ sở đầu tiên của nhân cách con người: Khoẻ mạnh, nhanh nhẹn, cơ thể phát triển hài hoà, cân đối, giàu lòng yêu thương, biết quan tâm nhường nhịn, gần gũi mọi người, thật thà lễ phép, mạnh dạn hồn nhiên, yêu thích cái đẹp, ham hiểu biết thích tìm tòi, khám phá, có một số kỹ năng như: quan sát, nhận xét, so sánh, phân loại, đo lường, thử nghiệm, dự đoán, suy luận, đặt giá thiết…Hình thành cơ sở đầu tiên của nhân cách con người Việt Nam, phát triển toàn diện và một trong những nội dung giáo dục toàn diện cho trẻ đó là giáo dục phát triển nhận thức. Các kết quả nghiên cứu tâm lí, giáo dục đã khẳng đinh rằng lứa tuổi mầm non diễn ra sự phát triển mạnh mẽ nhất về tâm, sinh lí. Đó chính là phát triển nhanh về khối lượng, kích thước của bộ não, sự tăng trưởng và hoàn thiện khả năng vận động, các quá trình tâm lí, phát triển nhân cách. Các quá trình cảm nhận được hình thành trên cơ sở các giác quan và sự phối hợp vận động của các bộ phận trên cơ thể. Tư duy và ngôn ngữ của trẻ ngày càng phát triển, từ hình thức tư duy trực quan hành động , hình tượng đến tư duy lôgic. Trong quá trình sống, trẻ tích lũy được nhiều kinh nghiệm, biểu tượng về sự vật, hiện tượng xung quanh trẻ ngày càng mở rộng, chính xác, xúc cảm của trẻ ngày càng được điều chỉnh. Nhờ đó trẻ hiểu được vị trí của chúng trong quan hệ với những người xung quanh. Nhận thức được tầm quan trọng đó thời gian vừa qua tôi đã dành nhiều thời gian nghiên cứu tài liệu, tìm tòi học hỏi qua sách, báo, qua mạng Iternet, tạp chí giáo dục mầm non để chuẩn bị cho việc tổ chức các hoạt động “khám khá khoa học” ở lớp mình đạt hiệu quả cao nhất với tôi khi tổ chức hoạt động trẻ được học mà như chơi tự nhiên tiếp thu kiến thức thì đó mới là thành công của giáo viên. Trong quá trình dạy trẻ “Khám phá khoa học” hoạt động là phương tiện giúp trẻ tích cực lĩnh hội tri thức, thể hiện được thái độ với những điều trẻ đã lĩnh hội được, rèn luyện kĩ năng hành vi trong mối tác động qua lại với môi trường. Để giúp trẻ nhận thức sâu sắc nội dung của tiết hoạt động, việc đầu tiên không thể thiếu được đó là truyền thụ kiến thức của giáo viên đến trẻ. Giáo viên cần phải nghiên cứu, tim tòi để truyền tải những nội dung cần mang đến cho trẻ sao cho trẻ cảm thấy đơn giản, hứng thú học mà lại gần gũi dễ hiểu. Như vậy giờ học mới có hiệu quả. Song trên thực tế trong quá trình thực hiện ở lớp mình tôi thấy một số trẻ chưa thật sự hào hứng, tham gia các hoạt động không nhiều phần lớn trẻ chỉ ngồi ngoan chú ý làm theo cô nhưng rất thụ động và chưa biết cách tư duy giải quyết các tình huống cô tạo ra trong hoạt động. Một số trẻ còn không chú ý. Do đó gây rất nhiều khó khăn khi tổ chức hoạt động. Trên thực tiễn của lớp mình và qua những kinh nghiệm mà tôi có được trong quá trình công tác tôi đã xây dựng được những hoạt động thật sôi động, không nhàm chán và được trẻ tham gia tích cực nhất. Như chúng ta đã biết “ Khám phá khoa học” ở trường mầm non là cho trẻ làm quen với môi trường xã hội như là: làm quen với đồ vật, làm quen với những người gần gũi và lao động của họ… Trẻ được làm quen với môi trường thiên nhiên như làm quen với thế giới thực vật, thế giới động vật, các hiện tượng thiên nhiên tất cả đều giúp cho trẻ làm quen dần với cuộc sống ở xung quanh trẻ, trẻ biết được nơi ở của gia đình, biết được nơi làm việc của bố mẹ, trẻ biết được công việc của cô giáo, trẻ trò chuyện với các bác cấp dưỡng, trẻ biết gọi tên vật nuôi, cây trồng…, nhận biết được đặc điểm, hình dung, tiếng kêu của các con vật… Để từ đó trẻ có thái độ tình cảm đúng đắn với mọi người, mọi vật, trẻ biết ngoan ngoãn vâng lời bố mẹ, cô giáo và mọi người xung quanh trẻ, hoạt động “khám phá khoa học’ còn giúp trẻ học tốt các môn học khác. Bộ môn “Khám phá khoa học” không chỉ là cung cấp kiến thức mà còn là quá trình hay con đường tìm hiểu, khám phá thế giới vật chất. Khoa học với trẻ nhỏ là quá trình tìm hiểu, khám phá thế giới tự nhiên, ở giai đoạn này không nhất thiết phải dạy hoặc giải thích những kiến thức khoa học cho trẻ mà chủ yếu là giúp trẻ suy nghĩ nhiều hơn về những gì trẻ đã nhìn thấy và đang làm, kích thích trẻ quan sát, xem xét, phỏng đoán các sự vật, hiện tượng xung quanh và thảo luận chia sẻ điều trẻ nhìn thấy, điều trẻ nghĩ hoặc điều còn băn khoăn , thắc mắc. Các quá trình khoa học thích hợp với trẻ nhỏ và cần được trau dồi khi trẻ thăm dò, khám phá thế giới. Vì vậy vai trò của cô giáo là hết sức quan trọng, cô giáo chủ động, linh hoạt tạo cơ hội cho trẻ thực hành các kỹ năng quan sát, so sánh, phân tích, dự đoán trải nghiệm, thảo luận…cho thích hợp với tình huống của hoạt động cụ thể. Vì vậy vốn kinh nghiệm của trẻ được tăng dần. Từ những lý do trên mà tôi đã suy nghĩ và lựa chọn: Đề tài: “Một số kinh nghiệm dạy tốt môn khám phá khoa học cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi”. 2/ Nội dung thực hiện giải pháp: *Tự học hỏi để nâng cao trình độ chuyên nghiệp vụ: Nghiên cứu kỹ chương trình giáo dục mầm non, đi sâu tìm hiểu 5 lĩnh vực ở chương trình mẫu giáo và nhất là lĩnh vực phát triển nhận thức, tìm hiểu thêm các tài liệu, đọc và tham khảo thêm các tạp chí giáo dục mầm non, trên mạng internet, tìm các giáo án mẫu về khám phá khoa học để xem hình thức tổ chức hoạt động như thế nào? Thường xuyên dự giờ đồng nghiệp để học hỏi phong cách lên lớp sao cho nhẹ nhàng, phải nắm vững kiến thức, phương pháp yêu cầu nội dung của từng đề tài, thực hiện đều các tiết dạy trong chương trình, không bỏ tiết nào, tham gia làm đồ dùng, đồ chơi, sưu tầm các nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương. * Làm đồ dùng, đồ chơi tự tạo để phục vụ cho giờ học thêm sinh động. Trước mỗi tiết dạy, tôi dành nhiều thời gian để nghiên cứu kỹ bài soạn, nắm chắc nội dung yêu cầu trọng tâm của bài, tìm ra những phương pháp hay phù hợp với tình hình của lớp, chuẩn bị kỹ đồ dùng phong phú, đẹp và hấp dẫn phù hợp với bài dạy đảm bảo yêu cầu trẻ. Bước đầu vào năm học cô đã chuẩn bị thu gom các phế liệu để làm đồ dùng, đồ chơi như: Hộp sữa trẻ mang đến lớp uống, uống xong cô nhắc trẻ thu gom vào thùng, sau đó phân loại các hộp to, nhỏ khác nhau, cô sát trùng phế liệu rồi cho trẻ xếp thành đồ chơi như: tập cho trẻ tham gia làm cùng cô trang trí hộp sữa làm nhà hoặc có thể gắn nhều hộp sữa loại to bằng nhau làm trường học, ống hút làm hàng rào hoặc có thể xếp thành cây; thu gom băng đĩa hỏng, ống bia làm bàn, ghế; các loại chai nhựa làm con vật, đồ dùng trong gia đình, làm phương tiện giao thông; tận dụng các loại hộp xốp, hộp quà phục vụ cho chủ đề môi trường và biển đảo, cho trẻ chơi xây cột móc biển đảo; các loại xốp trắng đựng ti vi cô có thể cắt làm lăng Bác Hồ… Hầu như các loại phế liệu nếu như chúng ta chịu khó tìm tòi, nhặt và chịu khó suy nghĩ để làm thì rất là da dạng, phong phú mà không mất tiền mua phù hợp với từng chủ đề, chỉ tốn thời gian một chút thôi. Như lớp tôi cứ vào chiều thứ 6 cô và cháu lại tiếp tục làm đồ chơi từ phế liệu để phục vụ cho chủ đề tuần tiếp theo. Với cách làm này tôi thấy rất hiệu quả mà trẻ rất thích được làm cùng cô. * Phong cách lên lớp của cô giáo: Khi dạy trẻ tôi phải luôn chuẩn bị cho mình một tư thế sao cho thật thoải mái, vui tươi, nhẹ nhàng, nói năng diễn đạt lưu loát đúng, chính xác thì mới lôi cuốn trẻ vào bài học. Vì ở lứa tuổi này khả năng nhận thức của trẻ còn hạn chế, trẻ hay chú ý đến mọi thứ xung quanh trẻ. Khi lên lớp cô giáo phải ăn mặc gọn gàng, tránh mặc quần áo lòe loẹt, không nên đi lại quá nhiều, tránh vung chân vung tay, nói to, nói nhiều vì như thế cháu sẽ chú ý tới cô nhiều mà không chú ý vào bài học. * Chuẩn bị môi trường cho trẻ “ Khám phá khoa học”: Trước khi đến một chủ đề mới, điều tôi quan tâm trước tiên đó là phải tổ chức môi trường trong lớp phù hợp theo chủ đề có một vai trò hết sức quan trọng đối với sự phát triển nhận thức cho trẻ, môi trường hoạt động của trẻ phải luôn đảm bảo nguyên tắc giúp trẻ “học qua chơi, chơi mà học”. Vì vậy khi bố trí và tổ chức môi trường cho trẻ khám phá khoa học tôi phải luôn tính đến yếu tố sau: Môi trường để trẻ trải nghiệm : Tôi thường hướng dẫn trẻ cùng tôi trang trí góc chơi, các mảng tường, sắp xếp và trưng bày đồ chơi ở các góc chơi trong lớp theo chủ đề. Tôi cho trẻ chơi theo chủ đề đang học, dạy trẻ ghi nhớ công dụng và chất liệu của các loại đồ chơi, sau đó tôi chuẩn bị đồ dùng và phương tiện cho trẻ hoạt động, bổ sung một số đồ chơi cho chủ đề đang học và chủ đề tiếp theo, sao cho trẻ nhận thấy rõ có những đồ chơi mới trong lớp. Chuẩn bị các thiết bị điện tử, băng đĩa tư liệu về hoạt động vui chơi, sắp xếp đồ chơi có nội dung trong chủ đề. Ví dụ: Ở chủ đề “ Bản thân” khi dạy trẻ “ Khám phá khoa học” đề tài: “ Thức ăn hàng ngày của bé”. Chuẩn bị môi trường trải nghiệm : Tôi cho trẻ nhớ và tìm hiểu loại thực phẩm chế biến các món ăn thường ngày. Các chất dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe. Nhu cầu dinh dưỡng qua tháp dinh dưỡng. Chuẩn bị đồ dùng phương tiện: Tôi chuẩn bị các loại tranh ảnh về các loại thực phẩm đủ các nhóm trưng bày ở các mảng tường với bức tranh về cơ thể bé trai, bé gái. Tranh mô hình tháp dinh dưỡng, mô hình các loại thực phẩm bằng nhựa, tranh lô tô thực phẩm. Các thiết bị điện tử, băng đĩa ca nhạc có bài hát: “ Quả gì?” nhạc và lời: “Xanh Xanh” ; “ Thật đáng chê” lời : “Việt Anh”. Hướng dẫn trẻ khám phá qua hoạt động ngoài trời: Ở hoạt động ngoài trời tôi lựa các đề tài cho trẻ khám phá qua hoạt động dạo chơi. Ví dụ: Ở chủ đề “ Một số đồ dùng trong gia đình” tôi cho trẻ chơi khám phá “Làm thí nghiệm các vật chìm nổi” tôi chuẩn bị cho trẻ một số đồ chơi: Bể đựng nước, một số vật làm thí nghiệm: Bát, cốc, thìa…bằng inox và bằng nhựa. Trước khi trẻ ra sân tôi nói rõ cho trẻ biết địa điểm, mục đích của buổi dạo chơi, cho trẻ chuẩn bị trang phục gọn gàng, phù hợp thời tiết. Tôi nói với trẻ: Thế giới xung quanh chúng ta có rất nhiều điều kỳ diệu, có những chuyện các con đã biết rồi nhưng cũng có những chuyện các con chưa được biết. Hôm nay cô cháu mình cùng nhau khám phá những điều kỳ lạ nhé. ! Ngoài ra chúng mình cùng được chơi nhiều trò chơi nữa, chúng mình có thích không nào? Sau đó tôi cho trẻ ra sân, cô cháu vừa đi vừa đọc bài đồng dao: “ Đi cầu đi quán”. “ Đi cầu đi quán. Mua một đàn gà. Đi bán lợn con. Về cho ăn thóc. Đi mua cái xoong. Mua lược chải tóc. Đem về đun nấu. Mua kẹp cài đầu Mua quả dưa hấu. Đi mau về mau. Về biếu ông bà. Kẻo trời sắp tối”. Khi trẻ đọc xong cũng là lúc cô cháu ra đến chỗ tôi chuẩn bị bể nước, cho trẻ đứng xung quanh bể nước tôi giới thiệu với trẻ : Cô đi chợ và mua được rất nhiều đồ dùng trong gia đình các cháu xem đây là những đồ dùng gì ? Trẻ xem và gọi tên (bát, cốc, thìa, xoong… bằng nhựa, inox). Cô không biết được rằng khi thả vào nước sẽ chìm hay nổi, các con hãy cùng cô thử đoán xem nhé !. Cho trẻ cầm sờ các vật đó và đoán xem vật nào sẽ nổi, vật nào sẽ chìm, thả các vật đã chuẩn bị vào trong bể nước, yêu cầu cả lớp cùng nhận xét : Trẻ sẽ nêu nhận xét, con thấy vật bằng sứ thì chìm, vật bằng nhựa thì nổi, tôi cho trẻ tự thả các vật khác và cùng nhận xét, tôi còn nhắc trẻ về nhà làm thí nghiệm với các vật khác để mai lên lớp kể cho cô và các bạn cùng nghe. Qua cách làm như trên tôi thấy trẻ thật sự thích thú vì đã khám phá ra những điều mà mình chưa biết một cách rất đơn giản, từ đó cũng giúp cho trẻ rất nhiều trong quá trình vào hoạt động có chủ đích. Nhưng khi cho trẻ làm thí nghiệm cô cũng phải giáo dục trẻ khi cô hoặc bố mẹ cho chơi thì mới được chơi, các con không được tự ý chơi một mình sẽ nguy hiểm… * Tổ chức khám phá khoa học qua hoạt động có chủ đích : Khi tổ chức cho trẻ khám phá khoa học cô giáo cần nhớ : Cho trẻ khám phá và nhận ra những nét đặc trưng của vật sống, đồ vật và những sự vật, hiện tượng quan sát được bằng cách sử dụng tất cả các giác quan một cách thích hợp. Cho trẻ xem xét những nét giống nhau và khác nhau của các sự vật và hiện tượng. Cho trẻ quan sát, xem xét phỏng đoán các sự vật và hiện tượng xung quanh. Dành thời gian cho trẻ tự khám phá, trải nghiệm và chia sẻ, bày tỏ ý kiến của mình. Ví dụ : Chủ điểm “Trường mầm non” Ở hoạt động này cô tổ chức cho trẻ đi tham quan xung quanh trường, vừa đi vừa hát bài “Trường chúng cháu là trường mầm non” dẫn dắt trẻ khi hát hết bài là trẻ đến chổ văn phòng (ban lãnh đạo làm việc), cô hỏi trẻ các con vừa hát bài hát gì? Vậy các con có biết tên trường các con đang học không? Là trường gì? Các con có biết cô giáo nào là hiệu trưởng của trường này không? cô giáo phối hợp với các cô hiệu trưởng, hiệu phó ra đón chào các cháu và cô giới thiệu cho các cháu biết tên cô hiệu trưởng, hiệu phó, công việc của từng người, rồi dẫn dắt trẻ quan sát văn phòng nơi cô làm việc, giới thiệu từng lớp học của các anh chị (lớn hơn các con một tuổi) học lớp lá, có các cô giáo chủ nhiệm, sau khi quan sát xong cô hỏi muốn cho sức khoẻ được tốt các con có thích chơi trò chơi không? cô cho trẻ chơi với các trò chơi ngoài trời, giới thiệu tên các đồ chơi, hướng dẫn trẻ cách chơi, rồi cho trẻ quay về dãy phòng của khối chồi, mầm khi đi về cho kết hợp đọc bài thơ: “Đến lớp” đọc xong cô giới thiệu cho các cháu có các em nhỏ đang học lớp mầm (ít hơn các con một tuổi), giới thiệu tên cô giáo chủ nhiệm, lớp đang học gần lớp học chúng ta là lớp chồi 2, có cô giáo Trang và cô giáo Nhung chủ nhiệm, các bạn ấy có cùng độ tuổi với các con, các con thấy các bạn đang ngồi học có ngoan không nào? Khi dẫn trẻ về tới lớp cô nói các con vừa được dạo chơi tham quan, giờ các con có thích xem phim không nào? Cô trình chiếu phim về ngày khai giảng, cho trẻ nói về hình ảnh và các hoạt động trong phim. Cho trẻ kể về buổi dạo chơi tham quan trẻ được nhìn thấy, được gặp những ai? Được chơi những trò chơi gì ở sân trường?… Tiếp cô cho trẻ chơi trò chơi “kết bạn” về ngồi theo nhóm và được dán các bức tranh lô tô đồ chơi trong sân trường vào một bức tranh lớn, nhóm tô màu bức tranh lớp học, nhóm tô màu bức tranh quanh cảnh xung quanh sân trường.. (cô chia lớp thành 4 nhóm)..Với cách làm như trên tôi thấy trẻ rất hứng thú học, tiếp thu bài một cách dễ dàng, sinh động, thoái mái. Ví dụ : Chủ đề “Bản thân” Đề tài : “Khám phá về các bộ phận của cơ thể bé” tôi tạo tình huống cho trẻ trải nghiệm bằng cách : – Cho trẻ quan sát các giác quan và một số bộ phận cơ thể trên tranh ảnh treo ở lớp. – Trò chuyện với trẻ về một số bộ phận chính trên cơ thể và chức năng của trẻ. Cô tạo tình huống nhờ một cô giáo khác vừa đi vừa thổi sáo ở ngoài cửa lớp, cô hỏi các con có nghe được tiếng có gì không? Có biết ai thổi sáo mà hay thế không? Cô ra xem và mời cô giáo vào lớp, nhờ cô giáo thổi cho một bản nhạc sau đó tôi hỏi trẻ: Các con vừa được nghe cô giáo thổi sáo bài hát gì? Nói về bộ phận nào trên cơ thể của các con? Nhờ cái gì mà các con nghe được? nhờ cái gì nữa mà các con nhìn thấy cô Sương thổi sáo? Điều gì sẽ xảy ra nếu như bây giờ các con bịt tai lại? điều gì sẽ xẩy ra khi các con nhắm mắt lại?…Muốn tai nghe rõ tiếng nói, âm thanh các con phải giữ gìn bảo vệ như thế nào? Muốn mắt được sáng nhìn thấy được cô, các bạn và mọi sự vật hiện tượng xung quanh các con thì phải làm như thế nào?…..sau đó cô trò chuyện về các bộ phận như: miệng, mũi, tay, chân tương tự và cô trình chiếu cho trẻ xem một số đoạn phim về khuôn mặt bẩn, khuôn mặt sạch, khuôn mặt có hàm răng đẹp, khuôn mặt có hàm răng bị trét, bị sâu …và một số bạn nhỏ có cơ thể khoẻ mạnh, một số bạn có cơ thể suy dinh dưỡng, cô tiếp tục đặt câu hỏi tại sao bạn An có hàm răng đẹp? Bạn Lê có hàm răng xâu?…Cô kết hợp giáo dục vệ sinh, dinh dưỡng cho trẻ. – Sau đó cô kể chuyện cho trẻ nghe và yêu cầu trẻ kể lại truyện nói về chức năng của một số bộ phận cơ thể như: “ Mỗi người mỗi việc”; “ Gấu con bị đau răng”; Đọc thơ: “ Thỏ Bông bị ốm”; “ Đôi mắt”… – Tôi còn tận dụng cơ hội khi chăm sóc vệ sinh cá nhân cho trẻ : Rửa tay, rửa mặt, đánh răng… giải thích cho trẻ biết lợi ích của việc làm đó thông qua các thời điểm sinh hoạt trong ngày. – Tổ chức cho trẻ làm đồ chơi (tôi và trẻ cùng làm) cắt dán tranh nhận biết về chức năng của các giác quan. – Tôi tổ chức cho trẻ chơi trò chơi vận động và hát các bài hát về một số bộ phận cơ thể như: “Tay thơm, tay ngoan”; “Cái mũi”; “Xòe bàn tay”. Có thể cho trẻ vừa hát vừa minh họa. Tôi thường khích lệ trẻ suy nghĩ để trả lời những gì trẻ đang nhìn thấy, đang làm và phát triển những suy nghĩ, ý tưởng của mình, tôi chú trọng đến hệ thống các câu hỏi gợi mở để kích thích tư duy cho trẻ và lấy trẻ làm trung tâm. Tôi dạy trẻ “khám phá khoa học” qua hoạt động ở mọi lúc mọi nơi : Trong giờ đón trẻ và trả trẻ, cho trẻ so sánh chiều cao của một số bạn với nhau hoặc nhận ra bạn qua việc cô miêu tả một số nét nổi bật của bạn. Ví dụ: Chủ điểm “Gia đình” Cách hướng dẫn: Cho trẻ hát bài “Ngọn nến lung linh” cô trò chuyện cùng trẻ về chủ đề Chuẩn bị một gian hàng có đồ dùng, đồ chơi trong gia đình, có các loại thực phẩm, trái cây, rau, củ quả, các thẻ số, giỏ, mũ, nón để đội…và hai cô làm người bán hàng. Cô nhờ bác bảo vệ làm người tặng quà, trong hộp quà có lá thư, hôm nay là ngày đặc biệt của hai bạn nhỏ trong lớp, vì phụ huynh bận quá nên nhờ tôi đưa đến nhờ cô giáo giúp, thế các cháu có muốn biết trong hộp quà có gì không nào? khi đưa thư bác bảo vệ nói, cô cho một trẻ xung phong lên mở hộp quà để gây sự tò mò và sự chú ý của trẻ, khi mở hộp quà xong cô nói nội dung của bức thư. Hôm nay là ngày sinh nhật của hai bạn trong lớp mình đấy? Các con có muốn biết ngày sinh nhật của hai bạn nào không? Giọng nói của cô chậm rãi, đó là ngày sinh nhật của bạn…Hà và…bạn My các con ạ, bố mẹ của hai bạn ấy muốn cô cháu mình tổ chức cho hai bạn ấy có một ngày sinh nhật thật vui. Giờ ta phải làm gì để giúp hai bạn ấy? Giờ cô cháu mình cùng đi chợ để mua quà tặng hai bạn ấy nhé. Trước khi đi mua quà cô phải giáo dục lễ giáo cho trẻ. Khi tổ chức cho trẻ đi mua hàng các cháu vừa đi vừa hát bài: “Bà còng” khi đi đến chợ đường hơi khó đi phải vượt qua chướng ngại vật, nếu bạn nào chạm tay, chân vào chướng ngại vật thì phải quay về lớp, đã đi đến cổng chợ, có hai cô bán hàng vừa mở cổng, cô giáo giới thiệu với cô bán hàng về hoạt động của ngày hôm đó, xin phép các cô vào xem , nhờ cô bán hàng giới thiệu các sản phẩm đã được bày bán như: công dụng, chất liệu, cách sử dụng hoặc tên các loại thực phẩm, tư vấn dinh dưỡng. Sau đó cô phát cho mỗi trẻ một đến hai chữ số để làm tiền mua hàng, cô hỏi các con cần mua đồ dùng, đồ chơi gì để tặng bạn, lần lượt cho trẻ hỏi tên đồ dùng, đồ chơi chất liệu công dụng mà các cháu cần mua. Mua xong cho trẻ đi theo đường dích dắc quay về lớp vừa đi vừa đọc đồng dao “Đi cầu, đi quán”. Về tới lớp cho trẻ ngồi hình chữ u và cho trẻ giới thiệu tên sản phẩm trẻ vừa mua được, nói được đặc điểm, công dụng, ích lợi. Muốn tặng được đồ dùng, đồ chơi này đến tay các bạn các con hãy xếp đồ dùng, đồ chơi theo nhóm, bạn nào có đồ dùng để ăn ngồi về một nhóm để xếp quà vào hộp, đồ dùng để đi, đồ dùng để mặc….ngồi theo nhóm cùng làm hộp quà, tổ chức cho trẻ chơi trò chơi “tặng quà cho bạn”. Không chỉ tặng quà cho bạn mà cô cháu mình tổ chức chơi trò chơi nấu ăn để chúc mừng cho bạn. Kết thúc cho trẻ hát bài: “Mừng sinh nhật”. Với hoạt động trên cô tổ chức cho trẻ “học mà chơi, chơi mà học”, trẻ được quan sát, khám phá, trải nghiệm qua một việc làm cụ thể nên trẻ rất hứng thú tham gia hoạt động và cũng tưởng mình như được chơi, giúp trẻ tiếp thu kiến thức rất nhanh, nhớ được lâu và còn phát triển vận động cho trẻ. Tùy theo yêu cầu của bài học tôi lựa chọn và lồng ghép tích hợp một cách sinh động mà không quá lạm dụng. Ví dụ: Chủ điểm “Ngành nghề” Cô tổ chức hoạt động học giống như hoạt động góc. Cho trẻ ngồi hình chữ U và kể một số nghề mà trẻ biết hoặc công việc của bố mẹ đang làm, cho trẻ đi thăm làng nghề, cô trình chiếu một số nghề như: “Dạy học, bác sỹ, bộ đội, công an,….trang phục, đồ dùng, dụng cụ, nơi làm việc.. của các nghề’. Cho trẻ đọc tên các nghề một lần. Muốn biết kỷ hơn về các ngành nghề cô sẽ tổ chức cho các con chơi trò chơi: “Thi ai làm nghề giỏi” Cô chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi để các góc đậy sẵn, các góc chơi dán tranh về các nghề và dán số thứ tự từ 1 đến 5. Cô trò chuyện hỏi trẻ lớn lên các con thích làm nghề gì? (trẻ kể) Phát thẻ chữ số cho trẻ ví dụ: ai có thẻ số 1 về nghề dạy học, thẻ số 2 về nghề bộ đội… một nhóm cử một đội trưởng điều khiển trò chơi. Thoả thuận xong cô mở khăn cho trẻ xem các loại đồ dùng, đồ chơi và thẻ số tương ứng, lúc đó cho trẻ đi về góc chơi để được cùng trải nghiệm, nhập vai vào các nghề mình thích như: nghề làm nông trẻ được làm đất gieo hạt, tưới cây, nghề bộ đội trẻ được tham gia chơi trò chơi xây dựng cột móc biển đảo từ các loại hộp khối vuông, khối chữ nhật… Với cách tổ chức như trên phát triển tốt khả năng tư duy, tưởng tượng, sáng tạo và được cùng tham gia lao động, làm việc. Qua đó giáo dục trẻ biết yêu lao động, giữ gìn bảo vệ sản phẩm, biết tôn trọng yêu quý mọi người, yêu quý ngành nghề… Ví dụ: Chủ điểm “Động vật” Khi dạy trẻ “Quan sát con cá” thì ở phần ổn định tổ chức tôi cho trẻ đọc bài thơ: “ Con cá vàng Có hai mang Bơi dưới nước Đố ai bơi được Như con cá vàng ” Đến phần giới thiệu bài, tôi đọc câu đố: “ Con gì có vảy có đuôi Không đi trên cạn, mà bơi dưới hồ ”. Muôn loài động vật sống ở dưới nước rất đa dạng, phong phú các con có thích tìm hiểu về chúng không? Thấy các con học giỏi hôm nay cô hiệu trưởng trường mình tặng cho các con một món quà, cô cháu mình cùng xem món quà gì nhé: Cô mở khăn đậy, đó là một chiếc bánh xe quay thần kỳ, trong bánh xe quay thần kỳ có gắn gì nào? (các con vật sống dưới nước), đó là những con vật gì? cho trẻ đọc tên các con vật 2 lần. Nhưng trong bức thư cô hiệu trưởng dặn, cả lớp “cùng thi tài” bạn nào quay được bánh xe thần kỳ này khi kim chỉ vào con vật nào thì phải nói được tên con vật, đặc điểm, nơi sống, thức ăn, ích lợi cho cô và cả lớp biết thì mới nhận được phần quà đó mang về, khi thực hiện phải xung phong lần lượt không được xô đẩy nhau, ngồi học phải trật tự, chú ý, hăng say phát biểu. Cô cho trẻ thực hiện, có hình ảnh thực tế. Với cách thực hiện trên trẻ ngồi học học rất chăm chú, hăng say phát biểu, tiếp thu kiến thức được lâu, phát triển ngôn ngữ, óc tư duy cho trẻ, giờ học cuốn hút, sinh động. Để hoạt động nối tiếp xong phần tìm hiểu cô nói; một số bạn học rất giỏi được quà mang về, còn một số bạn chưa được may mắm chưa có quà mang về, giờ cô tổ chức cho các con cùng chơi trò chơi “Câu cá” bạn nào câu được nhiều con vật sống dưới nước như: cá, tôm, cua, mực thì sẽ được mang về nhà tặng mẹ nữa, các con có thích chơi không? Cô chia lớp làm 3 nhóm đứng vòng tròn, ở giữa làm ao cá thả các con vật xuống ao bằng xốp, nhựa. Chuẩn bị cho mỗi nhóm ba cái giỏ và mỗi trẻ một cần câu, nhưng yêu cầu của cô vừa câu vừa nghe nhạc khi nghe hết bản nhạc là phải dừng cuộc chơi, nếu bạn nào phạm luật là không được quà mang về có hình ảnh trẻ chơi (hình c). Cô đặt câu hỏi đàm thoại cùng trẻ sau đó cho trẻ thi đua câu cá. Kết thúc đếm số lượng cá trẻ vừa câu. Các con vật sống dưới nước thuộc nhóm chất dinh dưỡng gì? Khi mẹ chế biến các con vật này làm thức ăn các con phải ăn cho đủ chất mới thông minh, khoẻ mạnh được, muốn cho các con vật này được sinh sôi nảy nở nhiều thì các con phải giữ môi trường như thế nào? Cô lồng ghép giáo dục cho trẻ. Với cách chơi này vừa phát triển vận động cho trẻ, rèn sự nhanh nhẹn, khéo léo của đôi bàn tay, vừa phát triển thích giác, thị giác, ôn luyện cách đếm và bảo vệ tốt môi trường. Ở phương pháp này phát huy được sự ghi nhớ có chủ định ở trẻ, vì khi trẻ quan sát một sự vật hiện tượng nào đó thì làm cho tư duy của trẻ phát triển qua đó ngôn ngữ của trẻ hoàn toàn thay đổi hơn vì trẻ phát huy hết khả năng của mình. Muốn cho trẻ học tốt phương pháp này thì cô giáo phải có sự lựa chọn cho tiết học, chuẩn bị đồ dùng bằng vật thật, có giáo cụ trực quan đồ dùng, đồ chơi phải đẹp phù hợp với hoàn cảnh và điều kiện cụ thể của địa phương. Ví dụ: Khi cho trẻ “ quan sát con chim”. Tôi treo lồng chim ở một góc cây ngoài sân, tôi dùng trống lắc cho trẻ tới gần rồi nói với trẻ: “ Sáng hôm nay, trời rất đẹp, có hoa thơm bướm lượn, có tiếng con gì hót rất hay, các cháu có nghe thấy không? Có bạn nào phát hiện ra không?”. Khi trẻ phát hiện ra tiếng chim hót, tôi hỏi : “Các cháu có biết tiếng chim hót ở đâu không? Nào cô cháu mình cùng xem nhé ! ”. Khi trẻ phát hiện ra lồng chim trên cây, tôi cho trẻ đến gần quan sát. Chim đang nhảy, chim ăn mồi, chim hót… tôi tiến hành hỏi trẻ: Các con nhận xét xem con chim này như thế nào? ( Sau đó trẻ kể: Thưa cô chim có 2 cánh, bay được, chim có 2 chân, có mỏ…). Sau khi trẻ đã quan sát xong, tôi hỏi trẻ có bài hát gì nói về con chim nhỉ ? (con chim non) cho trẻ hát. Cho trẻ bắt chước tiếng chim hót, cho trẻ chơi “Chim bay, cò bay”. Học xong tôi dẫn trẻ đi dạo rồi cho trẻ ra chơi, nhắc trẻ nhặt rác, hộp sữa bỏ vào thùng. Đó cũng là một cách giáo dục trẻ biết giữ môi trường xung quanh sạch đẹp. Rèn khả năng ghi nhớ có chủ định qua trò chơi “Con gì biến mất”. Cô để tất cả các con vật sống trong rừng lên bàn cho trẻ quan sát và gọi tên. Khi cô nói “ Trời tối ” trẻ nhắm mắt cô dấu đi một con vật, “ trời sáng” trẻ mở mắt ra, cháu thấy con gì biến mất trong quá trình quan sát, trẻ đã ghi nhớ được các con vật, khi thấy thiếu một con thì trẻ sẽ nhận ra ngay con gì biến mất. Ví dụ: chủ điểm “Thực vật” Khi dạy cho trẻ “Quan sát cây” ở chủ đề: “ Cây xanh xung quanh bé”, tôi tập cho trẻ bài hát “ Lý cây xanh”. “Cái cây xanh xanh, thì lá cũng xanh. Chim đậu trên cành, chim hót líu lo. Líu lo là líu lo2”. Hoặc cho trẻ chơi: “Gieo hạt”. “ Hạt nảy mầm Mùi hương thơm ngát Thành cây Một quả, hai quả Một nụ, hai nụ Gió thổi, cây nghiêng Một hoa, hai hoa Lá rụng, nhiều lá. ” Tôi cũng có thể dẫn trẻ ra ngoài quan sát ở sân trường, gợi cho trẻ gọi được tên cây nhận xét các đặc điểm nổi bật của cây, trồng cây để làm gì? Nhằm củng cố cho trẻ tập “vẽ cây”, xem tranh ảnh có nội dung phù hợp để mở rộng sự hiểu biết về cây xanh. Từ đó gợi cho trẻ thích thú muốn tìm hiểu về thế giới thực vật. Ví dụ : “Dạy trẻ một số loại quả”. Tôi chuẩn bị một số loại mà ở địa phương mình có theo mùa : quả cam, quả đu đủ, quả chuối, quả mít…Tôi cho tất cả vào một cái giỏ xinh xắn. Vào giờ học tôi giới thiệu: “Sáng sớm hôm nay, cô ra vườn cây ăn quả của nhà cô, ở đó cô ngửi thấy có mùi gì rất thơm và cô đã nhìn lên cây, thấy có nhiều quả chín nên cô đã hái một giỏ mang tặng cho các con, các con có thích không? ”. Rồi tôi đọc câu đố cho trẻ đoán và lần lượt đưa ra từng quả cho trẻ quan sát và đàm thoại với cô. Cô đố các con đây là quả gì? (Quả mít) Các cháu hẫy nhận xét đặc điểm về quả mít? Cô bổ đôi quả mít cho trẻ nếm Muốn cho trẻ trả lời được câu hỏi, cô phải đặt câu hỏi ngắn gọn, chính xác, tập cho trẻ trả lời trọn vẹn câu hỏi. Cô đặt câu hỏi: quả mít có mùi vị như thế nào? Thưa cô qủa mít có mùi rất thơm. Từ đó tôi dạy cho trẻ có thái độ lễ phép, biết thưa gửi mỗi khi trả lời câu hỏi của người lớn. Mỗi khi trả lời được tôi dùng hình thức khuyến khích động viên kịp thời để tạo hứng thú cho trẻ. Đối với cháu thụ động nhút nhát, tôi không bỏ lơ mặc kệ các cháu mà ngược lại tôi càng phải chú ý nhiều hơn bằng cách tôi thường gọi trẻ trả lời câu hỏi, nếu trẻ không trả lời được tôi gọi một cháu khác trả lời rồi cho trẻ nhắc lại câu đó, tôi tập cho trẻ nói chính xác đầy đủ câu, qua quá trình như vậy thì tôi thấy cháu đã tiến bộ hơn. Ngoài những phương pháp mà tôi đã nêu ở trên. Tôi cũng sử dụng hình thức vui chơi vào tiết học, mục đích là nhằm củng cố mở rộng hiểu biết của trẻ về thế giới xung quanh, đồng thời rèn luyện sự nhạy cảm của các giác quan. Ví dụ: cho trẻ chơi trò chơi: “ Cái túi kỳ lạ ”. Cho các cháu nhắm mắt lại, chỉ cho tay vào túi sờ và lấy cho cô “quả cam”, trong quá trình trẻ sờ vào trẻ phát hiện ra quả cam có vỏ nhẵn thì trẻ đưa ra hoặc là cho trẻ chỉ ngửi mùi thơm mà nhận ra qủa gì? Cho trẻ nếm để phân biệt qủa ngọt hay chua. Ví dụ: Tôi chuẩn bị cho trẻ một cái chậu nhỏ cho đất vào đó, tôi hướng dẫn trẻ gieo hạt đậu, hàng ngày dạy trẻ tưới nước, ít ngày sau thấy sự nảy mầm từ hạt đậu, sau đó thành cây. Trên cơ sở đó sẽ hiểu được quá trình sinh trưởng của cây từ lúc gieo hạt đến lúc trưởng thành. Các phương pháp mà tôi đã nêu ở trên thì cách sắp xếp một bài học “Khám phá khoa học” sao cho trẻ được thoải mái, không bị gò bó cũng rất quan trọng. Ở lứa tuổi này, trẻ rất nhàm chán vì vậy tạo một giờ học thoải mái dễ gây sự chú ý của trẻ hơn. Hoặc khi dạy trẻ “Một số loại hoa” tôi cho trẻ ngồi ở chiếu theo hình chữ U. Vào giờ học tôi cho trẻ đọc bài thơ: “Hoa hồng nhung”: Sau đó tôi cho trẻ chơi trò chơi để gây sự chú ý của trẻ. Cốc! Cốc! Cốc! Cốc! Cốc !Cốc! Ai gọi đó Ai gọi đó Tôi là thỏ Tôi là nai Thật là thỏ Thật là nai Cho xem tai Cho xem gạc Cốc! Cốc! Cốc! Ai gọi đó Tôi là gió Thật là gió Xin mời vào! Khi đọc đến tiếng “ Xin mời vào!” các cháu làm tiếng gió thổi “ vù vù”, vừa chạy vừa kêu, sau đó về chỗ ngồi. Tôi đưa lãng hoa ra và nói: “Chị gió vừa vào đã mang theo một lãng hoa rất đẹp, các con xem đó là những bông hoa gì nhé!”. “ Đố các cháu đây là bông hoa gì ?” ( Hoa hồng) Hoa hồng có màu gì ? ( màu đỏ) Cánh hoa như thế nào ? Cho trẻ ngửi và hỏi hoa có thơm không ? Khi đã nhận xét xong các loại hoa, tôi cho trẻ chơi “ Về đúng vườn hoa của mình ”. Mỗi cháu cầm một bông hoa vừa đi vừa hát. Khi cô nói: “trời mưa” thì các cháu hãy chạy nhanh về vườn hoa của mình, kết thúc cô hướng dẫn trẻ ra ngoài tưới nước cho vườn hoa. Theo tôi nghĩ cách sắp xếp một giờ làm quen môi trường phù hợp với nội dung của bài, tôi thấy trẻ học rất thoải mái nhẹ nhàng, lựa chọn đồ dùng, đồ chơi, mô hình để trẻ “Khám phá khoa học” một cách tốt nhất. Trước mỗi giờ dạy tôi cho trẻ đi tham quan dạo chơi để trẻ có được quan sát trước hiện tượng sự vật trẻ sắp được học. Qua việc đi dạo chơi ngoài trời, được tiếp xúc với thiên nhiên, vườn hoa cây cảnh, vườn rau ở sân trường giúp trẻ ghi nhớ những đặc điểm, hình dáng, tên gọi, màu sắc, tập cho trẻ hát hoặc đọc những bài thơ, câu đố liên quan đến đề tài để vào giờ học tập trẻ vận dụng một cách tốt hơn. Ví dụ: Ở chủ đề: “Giao thông” Ví dụ: Khi chở các cháu đi học, bố mẹ có thể giải thích cho trẻ về luật lệ giao thông, đèn đỏ thì dừng lại, đèn xanh được qua đường. Khi đi đường thì đi bên phải và còn giới thiệu cho trẻ về các phương tiện giao thông đi trên đường, còn khi vào giờ học cho trẻ hát bài “Ngã tư đường phố” . Cho trẻ tìm hiểu về các loại phương tiện giao thông bằng cách cho trẻ chơi trò chơi lắp ghép phương tiện đó ví dụ như: “lắp ô tô” cô chuẩn bị các hộp khối, đầu xe xếp khối vuông, thùng xe khối chữ nhật, bánh xe gắn khối cầu, tận dụng các hình chữ nhật dán cửa lên, xuống, gương chiếu.. Ví dụ : xếp tàu hoả tận dụng các hộp nước ngọt, lon bia gắn đoàn tàu, tàu thuỷ làm từ chai nước rửa chén, dùng các miếng xốp dán thoang thuyền, giấy màu làm lá cờ. Ví dụ : chủ đề “Luật lệ giao thông” lúc trẻ đã nắm vững luật lệ thì tôi tổ chức cho trẻ chơi “Đèn xanh, đèn đỏ”, dùng các loại giấy màu : Xanh, đỏ, vàng để trẻ tham gia dán đèn màu theo tổ. Ở khâu chuẩn bị đồ dùng, tôi phối hợp với phụ huynh chuẩn bị giúp cho một số đồ dùng có thể. Ở chủ đề này cho trẻ tham gia cùng làm đồ chơi qua đó giúp trẻ hiểu được các đặc điểm và nơi vận động của chúng, trẻ được tham gia cùng làm giúp trẻ phát triển, vận động, đạo đức, thẩm mỹ, biết yêu lao động, biết giữ gìn sản phẩm. Ví dụ: Ở chủ đề: “Nước và hiện tượng tự nhiên”. Đề tài: “ Quan sát mô tả nước”. Tôi chuẩn bị cho mỗi trẻ một ít nước vào cốc để uống, yêu cầu trẻ nhìn, ngửi nước trong cốc trước khi uống, sau đó uống nước và chú ý mùi vị. Cho trẻ trò chuyện về màu sắc, mùi vị của nước đun sôi để nguội vừa uống. Cho trẻ quan sát nước sạch đựng trong chậu và hỏi trẻ: – Các con trông nước như thế nào ? Nước có màu gì ? – Các con đoán xem điều gì xảy ra khi chuyển động tay trong nước? Cho trẻ để bàn tay, cánh tay vào nước. Tôi hỏi trẻ : – Các cháu cảm thấy nước như thế nào ? – Điều gì xảy ra khi cho tay trong nước ? – Điều gì xảy ra khi cho tay ra khỏi nước ? Tôi cho trẻ trao đổi với nhau về những điều trẻ nhìn thấy khi chơi với nước. Qua cách đặt câu hỏi như vậy tôi thấy trẻ phán đoán suy nghĩ để trả lời, tôi cũng tránh đặt các câu hỏi áp đặt hoặc những câu hỏi mà trẻ chỉ trả lời có (không). Ví dụ: chủ điểm “Quê hương, đất nước, Bác Hồ” Với chủ điểm này cô chuẩn bị các mảng tranh của các chủ đề dán lên tường, các mô hình về quê hương, đất nước cô cho trẻ quan sát, trò chuyện với trẻ mọi lúc, mọi nơi như khi đón trẻ, khi ra chơi, ra về, giới thiệu với phụ huynh về các mô hình mà trẻ sắp học để phụ huynh nắm bắt được, khi về nhà phụ huynh có thể giúp trẻ hỏi lại các kiến thức mà trẻ đã được học ở lớp về chủ đề, để giúp trẻ tìm hiểu về môi trường xã hội được rộng hơn, giúp trẻ thích tham quan, khám phá, biết chăm chỉ học tập tốt mới được bố mẹ cho đi tham quan. Cô trò chuyện với trẻ về các ngày lễ hội, các dịp nghỉ hè, cô được về quê chơi thăm bố mẹ, anh chị em ở quê và kể về đặc điểm, phong cảnh quê hương mình cho trẻ biết. Thế các ngày lễ hội hoặc trong dịp hè vừa rồi các con có được bố, mẹ đưa về quê chơi không? Về quê con được gặp ai? Ở quê con có những gì? Con có được bố mẹ đưa đi tham quan ở đâu không?… Cô giới thiệu cho trẻ biết: trong dịp hè vừa rồi trường cô tổ chức đi tham quan, các con có muốn biết cô đi tham quan ở địa danh nào không nhé! Cô trình chiếu về các đoạn phim cô được quay khi đi tham quan ở thành phố Hội An, Đà Nẵng, giới thiệu với trẻ về phố cổ hội an, cầu hàm rồng, sông hàn, Cáp treo Bà Nà Hiu,có khách du lịch, rất nhiều nhà cao tầng, các khu di tích lịch sử, có biển, có núi ngũ hành sơn… Gần đây nhất cô được tham quan ở huyện Buôn Đôn, các con xem có gì? Có Voi, Cầu.. Sau đó trình chiếu phim về thủ đô Hà Nội có Lăng Bác Hồ, Cầu thê húc, Hồ hoàn kiếm, chùa một cột.v.v. cho trẻ xem phim. Cô tổ chức cho trẻ chơi trò chơi “Dán các bức tranh lô tô đúng địa Danh” như: tranh lăng Bác, chùa một cột dán vào cảnh thủ đô Hà Nội; con Voi dán vào bức tranh Buôn Đôn cảnh rừng núi… Với cách tổ chức như trên giúp trẻ khắc sâu hơn những địa danh nổi tiếng, biết ý nghĩa của các di tích lịch sử, của đất nước Việt Nam, thích được về quê thăm ông bà, qua đó trẻ biết yêu quý, biết giữ gìn bảo vệ… *Ứng dụng công nghệ thông tin. Ngày nay lĩnh vực công nghệ thông tin phát triển với tốc độ nhanh chúng tôi cần cập nhật thông tin từ Internet để Download hình ảnh, Video, Clip ứng dụng vào dạy học. Trẻ được chính xác hóa các biểu tượng, hấp dẫn về màu sắc, sinh động về âm thanh, phong phú đa dạng về chủng loại, cuốn hút trẻ vào giờ hoạt động tốt hơn.
Sau thời gian tìm tòi, cải tiến, áp dụng một số kinh nghiệm trên, bản thân tôi thấy tự tin hơn khi dạy bộ môn “Khám phá khoa học”, các tiết học tổ chức thoải mái, nhẹ nhàng, tôi không cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng như trước kia. Đối với trẻ đã tham gia hoạt động tự nguyện, hứng thú, tích cực, biết đưa ra các nhận xét, ý kiến của mình, sử dụng thành thạo đồ dùng học tập. Đặc biệt là biết tự tổ chức nhóm bạn cùng hoạt động, biết trao đổi, thảo luận đưa ra ý kiến chung. Qua kết quả đánh giá chất lượng trẻ năm học 2014- 2015, học sinh lớp tôi đạt được kết quả như sau:
Lớp tôi chủ nhiệm hầu như năm nào cũng đạt lớp tiên tiên, điển hình nhất là năm học 2013-2014 danh hiệu lớp đạt “Xuất sắc” trong trường, các cháu rất ngoan, đi học đều có nề nếp lễ giáo, học tập, vệ sinh tốt. Trong năm học lớp tôi được phụ huynh tự nguyện đóng góp nhiều nguyên vật liệu tự thu gom được để làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho việc dạy và học nói chung và đóng góp tiền mua đồ dùng, đồ chơi theo đúng quy định của nhà trường để phục vụ cho việc dạy và học nên trẻ rất hứng thú học, phụ huynh rất tin tưởng hào hứng đưa con đến trường. Sau khi đưa ra “Một số kinh nghiệm dạy tốt môn khám phá khoa học cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi” trên mà tôi đã đạt được kết quả sau : Từ quá trình tìm hiểu trên tôi rút ra bài học cho mình là để nâng cao chất lượng bộ môn ‘khám phá khoa học”, bản thân người giáo viên phải thực sự năng nổ, tự học, tự nghiên cứu, tìm cách cải tiến phương pháp dạy học. Phối kết hợp với tổ chuyên môn để thăm lớp dự giờ đồng nghiệp, học hỏi đúc rút kinh nghiệm qua các giờ dạy của đồng nghiệp và biết lắng nghe tiếp thu ý kiến góp ý của các đồng nghiệp. Trong quá trình cho trẻ “khám phá khoa học”cô giáo phải tạo ra các tình huống có vấn đề để phát huy được tính tích cực, chủ động trong hoạt động của trẻ. Tạo mọi điều kiện để tổ chức tốt các hoạt động khám phá của trẻ. Tăng cường sử dụng trò chơi cho trẻ. Tích cực làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ thực hành. Phối hợp chặt chẽ với các bậc phụ huynh cùng chăm lo giáo dục trẻ. Tìm tòi các hình ảnh, trò chơi trên máy tính, mạng Internet để áp dụng vào giờ học đạt hiệu quả cao. Đẩy mạnh CNTT vào giờ dạy phù hợp với từng chủ điểm, chủ đề. Như vậy dạy trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi “khám phá khoa học” đạt kết quả cao đã góp phần chuẩn bị cho trẻ một hành trang vững chắc để trẻ bước lên lớp mẫu giáo tiếp theo. Nhiệm vụ của giáo viên mầm non là phải không ngừng cải tiến, phương pháp dạy học phù hợp để khơi dậy tiềm năng học tập ở trẻ ngay từ lứa tuổi mầm non. Qua một năm áp dụng “Một số kinh nghiệm dạy tốt môn khám phá khoa học cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi” nói trên kết quả đem lại có nhiều khả quan, nên tôi mạnh dạn xin trao đổi cùng các bạn đồng nghiệp. Tuy nhiên sẽ không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong được sự góp ý chân thành, xây dựng đóng góp ý kiến của các đồng chí, đồng nghiệp và Hội đồng khoa học các cấp có thẩm quyền để tôi hoàn thành đề tài này, có kết luận sâu sắc, sát thực hơn góp phần nâng cao chất lượng giáo dục mầm non đáp ứng yêu cầu của xã hội. Bấm vào đây để tải file Word |
