(LSVN) - Sáng ngày 09/12, Tổng cục Thống kê đã công bố Hệ thống dữ liệu không gian dân số và phát triển, một công cụ số hóa các dữ liệu cập nhật về Tổng điều tra dân số và các chỉ tiêu về kinh tế phát triển tại địa chỉ //gis.gso.gov.vn nhằm hỗ trợ xây dựng chính sách dựa trên bằng chứng.
Giao diện trang chủ Trang tin hệ thống dữ liệu không gian dân số và phát triển.
Cụ thể, từ năm 2019, nhờ tối đa hóa ứng dụng công nghệ thông tin ở tất cả các khâu trong Tổng điều tra dân số và nhà ở, Tổng cục Thống kê đã thu thập được số liệu về tọa độ địa lý của hơn 26 triệu hộ dân cư trên phạm vi cả nước. Đây là nguồn dữ liệu vô cùng quý giá và chưa từng có ở Việt Nam.
Để tăng cường hiệu quả sử dụng nguồn dữ liệu này, Tổng cục Thống kê đã xây dựng trang thông tin điện tử Hệ thống dữ liệu không gian dân số và phát triển nhằm đưa toàn bộ thông tin liên quan đến các hộ dân cư và nhiều chỉ tiêu kinh tế xã hội ảnh hưởng trực tiếp đến người dân lên bản đồ Việt Nam phục vụ nhu cầu nghiên cứu dân số, kinh tế, xã hội theo không gian.
Trang dữ liệu này cũng được kết nối với Hệ thống giám sát thiên tai của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Tổng cục Phòng chống thiên tai) và được tích hợp với dữ liệu không gian của các cơ sở y tế sẽ cung cấp các thông tin hữu ích cho xây dựng các chương trình can thiệp cần thiết, bao gồm cả ứng phó với thiên tai.
Ngoài ra, theo bà Nguyễn Thị Hương, Tổng Cục trưởng Tổng cục Thống kê, trang tin được xây dựng với ba mục tiêu. Thứ nhất là số hóa bản đồ Việt Nam với dữ liệu thu thập được từ tổng điều tra dân số, nhà ở năm 2019 và tổng điều tra kinh tế năm 2021. Mục tiêu thứ hai là tận dụng dữ liệu GPS của các hộ dân cư thu thập được từ tổng điều tra 2019 để từng bước xác định, rà soát đến kiểm tra địa bàn điều tra. Bên cạnh đó, việc đưa dữ liệu lên không gian mạng khẳng định cam kết không ngừng đổi mới, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao trong công tác quản lý, chỉ đạo điều hành, hoạch định chính sách dựa trên bằng chứng.
PV
Sớm ban hành Nghị quyết cho phép thực hiện một số cơ chế, chính sách để phục vụ phòng, chống dịch Covid-19
Ông Nguyễn Bích Lâm, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê, cho rằng cuộc tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 sẽ mang lại nguồn dữ liệu trung thực cho xây dựng chính sách.
Điều tra viên điều tra dân số và nhà ở tại Đà Nẵng. (Ảnh: Đinh Văn Nhiều/TTXVN)
Ông Nguyễn Bích Lâm, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê, Phó trưởng ban Ban chỉ đạo Tổng điều tra dân số và nhà ở Trung ương nhấn mạnh cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019, từ 0 giờ ngày 1/4 và đến hết ngày 25/4, là cơ hội để “Tất cả mọi người dân đều được tính đến như là một chủ thể của sự phát triển kinh tế-xã hội, đồng thời cũng là một người được hưởng lợi từ thành quả của sự phát triển kinh tế-xã hội của đất nước."
HOÀN THÀNH TIẾN ĐỘ
Theo thông tin từ Ban chỉ đạo Tổng điều tra dân số và nhà ở Trung ương, sau 10 ngày tiến hành tổng điều tra, lực lượng thống kê trong cả nước đã phỏng vấn 62,93% số hộ gia đình trên tổng số hộ; đã hoàn thành điều tra 20,5% số địa bàn.
Ngay bắt đầu cuộc tổng điều tra, các thành viên trong Ban Chỉ đạo Tổng điều tra dân số và nhà ở Trung ương đã đi đến các vùng, miền trong cả nước để thực tế giám sát, chỉ đạo việc điều tra, phỏng vấn của các hộ tại các địa phương.
Theo ghi nhận của phóng viên tại khu vực miền Tây Nam Bộ, với 2.366 địa bàn, trong đó có 328 địa bàn điều tra đặc thù, 1.034 địa bàn mẫu, thành phố Cần Thơ đã huy động 1.016 điều tra viên và 96 tổ trưởng tham gia thu thập thông tin.
Tại Kiên Giang, địa bàn có rất nhiều đảo, quần đảo gồm 2 thành phố và 13 huyện, với tổng số gần 452,4 nghìn hộ trên 3.256 địa bàn điều tra, trong đó có 360 địa bàn đặc thù, tỉnh đã huy động trên 2.000 điều tra viên, tổ trưởng và giám sát viên các cấp.
Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo Tổng điều tra dân số và nhà ở tỉnh Kiên Giang, qua 10 ngày ra quân, cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 của tỉnh hoàn thành theo tiến độ.
Giám sát viên các cấp bám sát địa bàn được phân công hỗ trợ và giúp đỡ điều tra viên khắc phục những hạn chế, thiếu sót trong quá trình phỏng vấn cũng như thực hiện điều tra bằng phần mềm CAPI (điều tra viên phải đến tận hộ điều tra) trên điện thoại thông minh, máy tính bảng.
Bà Lê Thị Minh Phụng, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Kiên Giang, Trưởng ban chỉ đạo tỉnh, cho biết việc chuẩn bị tổng điều tra được tỉnh thực hiện rất bài bản, đúng phương án đề ra. Việc thành lập Ban chỉ đạo các cấp, xác định địa bàn, vẽ sơ đồ nền xã/phường và phân chia địa bàn điều tra; tuyển chọn tổ trưởng, điều tra viên; lập bảng kê hộ; tập huấn nghiệp vụ và công nghệ thông tin... được tiến hành tỉ mỉ.
Đặc biệt, hoạt động tuyên truyền được thực hiện rất sáng tạo và chủ động. Ngoài việc lên kế hoạch chi tiết, đầy đủ, tỉnh còn hỗ trợ một phần kinh phí cho hoạt động tuyên truyền.
"Hoạt động tuyên truyền được thực hiện thường xuyên, liên tục. Nhờ đó, điều tra viên gặp nhiều thuận lợi khi thu thập thông tin tại hộ," bà Phụng nhấn mạnh.
Theo chân đoàn công tác đi kiểm tra, giám sát thực hiện tổng điều tra, chúng tôi đến hộ gia đình ông Nguyễn Văn Trường, xã Thạnh Quế, huyện Vĩnh Thạnh, thành phố Cần Thơ.
Sau khi trao đổi thông tin cơ bản ông Trường cho biết gia đình ông nhận được thông tin về Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 qua tổ dân phố và các panô, áp phích thông báo tại địa phương.
"Việc cung cấp thông tin là quyền và nghĩa vụ của người dân. Tôi thấy, việc tiếp cận và lấy thông tin tận nhà của từng hộ dân cho thấy sự trung thực và minh bạch nên người dân hoàn toàn ủng hộ,” ông Trường chia sẻ.
Tuy nhiên, qua giám sát tại các hộ điều tra ở Cần Thơ, một số bất cập đã nảy sinh trong quá trình thu thập thông tin, như: một số điều tra viên còn gặp lúng túng, nhất là khi gặp những hộ phức tạp, nhiều nhân khẩu; thiết bị chưa đáp ứng được yêu cầu, đôi khi bị treo máy; vẫn còn hiện tượng lỗi khi thực hiện điều tra bằng CAPI, chủ yếu do lỗi phần mềm; đôi khi mạng bị nghẽn, chậm khi đồng bộ dữ liệu...
Tương tự như Cần Thơ, quá trình thu thập thông tin tại Kiên Giang cũng gặp một số khó khăn trong việc đồng bộ dữ liệu hay vướng mắc khi thu thập thông tin về ngày tháng năm sinh, xác định nhân khẩu thực tế thường trú. Đặc biệt, Kiên Giang có nhiều xã đảo nên việc đi lại của điều tra viên khá vất vả...
"Bên cạnh đó, có một số địa bàn điều tra dân cư sống rải rác, xa nhau hoặc ở các khu công nghiệp, dân có nhiều thay đổi về địa điểm, công việc dẫn đến những khó khăn nhất định cho điều tra viên trong khâu thu thập thông tin," Cục trưởng Cục Thống kê tỉnh Tiền Giang, ông Mai Quang Khải chỉ ra.
Với tinh thần quyết tâm thực hiện thành công cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019, bà Nguyễn Thị Mỹ Hạnh, Phó Cục trưởng Cục Thống kê tỉnh Tiền Giang cho biết nếu đến ngày 20/4, địa bàn nào trong tỉnh không kịp thực hiện đúng tiến độ, toàn hệ thống chính trị tại địa phương đó sẽ vào cuộc để kết thúc cuộc tổng điều tra theo đúng tiến độ được giao.
NGUỒN THÔNG TIN QUAN TRỌNG
Ông Nguyễn Văn Quốc, Phó Cục trưởng Cục Thống kê tỉnh Bến Tre, người đã 5 lần tham gia vào các cuộc tổng điều tra dân số, đánh giá cuộc tổng điều tra năm 2019 đã được các cấp chính quyền, hệ thống chính trị rất quan tâm. Hoạt động tuyên truyền lần này rất tốt, chặt chẽ và chi tiết, nhiều đài truyền thanh của xã đã phát đi phát lại rất nhiều lần đến từng hộ dân.
Khẳng định cuộc tổng điều tra rất ý nghĩa, Tổng cục trưởng Nguyễn Bích Lâm cho rằng cuộc tổng điều tra là nguồn thông tin phục vụ Đảng, Quốc hội và Chính phủ trong đánh giá tình hình, xây dựng chiến lược, chính sách liên quan tới người dân và các chính sách phát triển đất nước.
Do đó, qua những ngày đầu kiểm tra, giám sát, ông Nguyễn Bích Lâm đã yêu cầu Ban chỉ đạo các cấp các tỉnh cần triển khai đúng tiến độ nhằm rút kinh nghiệm điều tra để những ngày sau đạt chất lượng tốt hơn.
Đồng thời, cần quán triệt các điều tra viên làm đúng quy trình CAPI, không sử dụng dữ liệu hành chính trong điều tra. Các giám sát viên các tỉnh, huyện cần tăng cường xuống địa bàn giám sát điều tra đúng phương án, đặc biệt Ban chỉ đạo các cấp cần tiếp tục thực hiện tốt tuyên truyền.
Bên cạnh đó, hầu hết Ban chỉ đạo các cấp tỉnh, huyện, xã đều đề xuất Ban chỉ đạo Trung ương cần sớm phê duyệt dự toán và bổ sung kinh phí còn thiếu cho tỉnh để chi những khoản, mục khi kết thúc điều tra.
"Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 được kỳ vọng sẽ là căn cứ để cập nhật đầy đủ thông tin về dân số, từ đó, đề xuất nâng cao chất lượng thông tin của hệ thống báo cáo hành chính để tiến tới không thực hiện tổng điều tra năm 2029," Tổng cục trưởng Nguyễn Bích Lâm nhấn mạnh./.