Để đối phó với dư luận xã hội và làm vui lòng gia đình, nhiều người đồng tính nam (gay), đồng tính nữ (les) ở Trung Quốc đã kết hôn với nhau theo danh nghĩa "hôn nhân hợp tác". Đó là những vụ kết hôn "đôi bên cùng có lợi", thường không đăng ký kết hôn nên không có ràng buộc về mặt pháp lý.

Cuộc sống hai mặt

William và Andi (không phải tên thật của nhân vật) kết hôn được bốn năm, nhưng không gặp nhau trong thời gian dài. Andi đến căn hộ của William ở trung tâm thủ đô Bắc Kinh. William đưa cho cô một cốc nước chanh đá và khăn giấy lạnh. Trong phòng khách rộng rãi, hai người thoải mái nói chuyện về công việc, gia đình và bè bạn. Sau vài phút nói chuyện, hai người bàn đến chuyện có con.

Năm nay Andi 33 tuổi, không còn trẻ để nói chuyện con cái ở Trung Quốc. William cũng đã bước sang tuổi 36 và có công việc ổn định tại một công ty lớn của nhà nước. Ngoài việc làm hài lòng cha mẹ, có con sẽ giúp William "hoàn hảo" hơn trong mắt lãnh đạo vì họ sẽ cho rằng, anh là người đàn ông đã ổn định về cuộc sống gia đình. Mặc khác, Andi thừa nhận, cô mong muốn được làm mẹ.

"Tại sao chúng ta nên có con?", Andi hỏi. "Để làm cho cha mẹ chúng ta hạnh phúc", William đáp lại. "Chúng ta sẽ nuôi dạy chúng ở đâu? Tôi sẽ phải chuyển đến sống với anh? Chúng ta sẽ nói sự thật với bọn trẻ như thế nào?", Andi băn khoăn. Andi có mái tóc dày và dài ngang vai. Cô làm việc như một nhà thiết kế đồ họa và sống ở Bắc Kinh với bạn gái của mình trong 10 năm.

Còn William cũng đã có bạn trai trong thời gian dài. Họ là những công dân Trung Quốc và chỉ nói tên bằng tiếng Anh khi được phỏng vấn. Họ là những "bóng kín" trong xã hội Trung Quốc hiện đại. "Đã có lần mẹ tôi nghi ngờ về mối quan hệ giữa tôi và William. Bà nói rằng, hình như tôi không gần gũi với chồng lắm. Tôi không nói gì. Im lặng là vàng trong tình huống như vậy", Andi kể lại.

William và Andi chỉ là một trong số rất nhiều cặp đôi tìm cách che giấu giới tính thật của mình bằng "hôn nhân hợp tác", mà bản chất là một cuộc hôn nhân giả giữa một người đồng tính nam và một người đồng tính nữ. Ở Trung Quốc, đồng tính luyến ái từng bị coi là bệnh tâm thần cho đến năm 2001, bị xác định là một tội phạm cho đến năm 1997.

Theo một kết quả nghiên cứu, 80% trong tổng số khoảng 20 triệu người đồng tính nam ở Trung Quốc tìm đến hôn nhân giả. Các chuyên gia xã hội học Trung Quốc nhận định, ngày càng nhiều đồng tính nam và đồng tính nữ để kết hôn với nhau. Họ tin rằng, lựa chọn này tốt hơn so với việc kết hôn và làm tổn thương những người vợ, chồng dị tính. Bên cạnh đó, "hôn nhân hợp tác" không bó buộc cuộc sống của nhau và mỗi người vẫn có thể có người yêu đích thực của mình.

Trung tâm mai mối "kết hôn hợp tác" nở rộ

10 năm trước, Andi quyết định tìm kiếm đối tác kết hôn bằng những dòng "quảng cáo" trên một diễn đàn mạng. Đó là thông điệp đơn giản: "cần tìm người đàn ông đồng tính ở Bắc Kinh để kết hôn với một người vợ đồng tính".

Sau khi nói chuyện trực tuyến, hai người quyết định gặp nhau tại một nhà hàng KFC. Andi và William đã tìm được tiếng nói chung, họ quyết định đến với nhau mà không đăng ký kết hôn để không phải ràng buộc về mặt pháp lý. "Phải làm sao với vấn đề con cái. Nó sẽ thật khủng khiếp nếu cha mẹ chúng ta muốn đến Bắc Kinh để giúp chăm sóc em bé", Andi ngao ngán thốt lên.

Hiện nay, ở Trung Quốc, những người đồng tính dễ dàng tìm được "đối tác" để kết hôn thông qua dịch vụ "mai mối" trực tuyến. Những dịch vụ này bắt đầu xuất hiện vào những năm 2000 và thu hút rất đông người đồng tính tham gia.

Jing, người điều hành một diễn đàn trực tuyến về hôn nhân hợp tác ở miền bắc Trung Quốc nói rằng, để một cuộc "hôn nhân hợp tác" thành công, các bên phải tìm hiểu kỹ về đối tác của mình. "Bạn không thể kết hôn với một người mà bạn không biết. Trước khi quyết định kết hôn với người nào đó, ngay cả khi nó là cuộc kết hôn giả, bạn cũng cần nói chuyện, thỏa thuận với đối tác", Jing nói.

Tuy nhiên, không phải người đồng tính nào cũng tìm được bạn đời để "kết hôn hợp tác". "Tôi đã nhiều lần thử tìm kiếm người chồng đồng tính, nhưng không thành công", Charlene, một nhân viên quan hệ công chúng ở Thượng Hải chia sẻ. "Họ muốn có vợ đẹp để làm "bình phong" cho họ với đồng nghiệp ở công ty hay cùng góp tiền mua chung căn hộ. Thậm chí, có người đàn ông còn đề nghị tôi phẫu thuật thẩm mỹ để trông xinh hơn", Charlene nói tiếp.

"Có nhiều người muốn có cuộc "hôn nhân hợp tác" hơn là trở thành vợ chồng thực sự", Stephanie Wang, một chuyên gia nghiên cứu về cộng đồng LGBT (đồng tính, song tính và chuyển giới) tại Bắc Kinh nhận định. Theo Stephanie Wang, trong một số trường hợp, khi cuộc "hôn nhân hợp tác" kết thúc, các bên quyết định công khai giới tính với bố mẹ.

"Bình đẳng hôn nhân" và "hôn nhân đồng tính" đổi hướng tới đây. Đối với những thuật ngữ khác, xem bình đẳng hôn nhân (định hướng).

Một phần của loạt bài về quyền LGBT

Tình trạng pháp lý của hôn nhân cùng giới

Hôn nhân

• Andorra
• Anh Quốc1
• Áo
• Argentina
• Bỉ
• Bồ Đào Nha
• Brasil
• Canada
• Chile
• Colombia
• Costa Rica
• Cuba
• Đan Mạch
• Đài Loan
• Đức
• Ecuador
• Estonia
• Hà Lan2
• Hoa Kỳ3
• Hy Lạp
• Iceland
• Ireland
• Liechtenstein*
• Luxembourg
• Malta
• México
• Na Uy
• Nam Phi
• Nepal
• New Zealand4
• Pháp
• Phần Lan
• Slovenia
• Tây Ban Nha
• Thái Lan*
• Thụy Điển
• Thụy Sĩ
• Úc
• Uruguay

Được công nhận

• Israel5

Kết hợp dân sự và đăng ký cặp đôi

• Anh Quốc:
• • Bermuda
• • Quần đảo Cayman
• Bolivia
• Cộng hòa Séc
• Croatia
• Hà Lan:
• •
• Hungary
• Israel5
• Latvia*
• Monaco
• Montenegro
• San Marino
• Síp
• Ý

Công nhận ở mức tối thiểu

• Ấn Độ6
• Ba Lan7
• Bulgaria7
• Campuchia8
• • 68 xã
• Hà Lan:2
• • Curaçao
• • St Maarten
• Litva7
• Namibia9
• Nhật Bản10
• • 450 khu vực pháp lý
• Romania11
• Slovakia7
• Trung Quốc12
• • Hong Kong13

Xem thêm

• Pháp chế hôn nhân cùng giới
• Các vụ án liên quan đến hôn nhân cùng giới
• Dòng thời gian của hôn nhân cùng giới
• Công nhận các cặp cùng giới ở châu Phi
• Công nhận các cặp cùng giới ở châu Á
• Công nhận các cặp cùng giới ở châu Âu
• Công nhận các cặp cùng giới ở châu Mỹ
• Công nhận các cặp cùng giới ở châu Đại Dương
• Tư nhân hóa hôn nhân
• Ly dị cùng giới
• Quan hệ gia đình
• Chính sách quân sự
• Nhận con nuôi
• Danh sách theo quốc gia
• Quyền LGBT của các quốc gia, vùng lãnh thổ

Ghi chú

1. Anh Quốc: Không được thực hiện và cũng không được công nhận ở sáu lãnh thổ hải ngoại của Anh
2. Hà Lan: Thực hiện trên mọi lãnh thổ của Hà Lan, bao gồm cả ở Caribe thuộc Hà Lan. Có thể đăng ký ở Aruba, Curaçao và Sint Maarten các trường hợp tương tự, nhưng quyền hôn nhân không được bảo vệ.
3. Hoa Kỳ: Không được thực hiện và cũng không được công nhận ở Samoa thuộc Mỹ hoặc một số quốc gia bộ lạc.
4. New Zealand: Không được thực hiện và cũng không được công nhận tại Niue, Tokelau, hoặc Quần đảo Cook.
5. Israel: Hôn nhân nước ngoài đã đăng ký đều có tất cả các quyền kết hôn. Hôn nhân theo luật thông thường nước này trao hầu hết các quyền của hôn nhân. Hôn nhân dân sự nước này được một số thành phố công nhận
6. Ấn Độ: Tòa án đã công nhận các mối quan hệ hợp đồng kiểu guru-shishya, nata pratha hoặc maitri kaar, nhưng chúng không có tính ràng buộc về mặt pháp lý.
7. EU: Phán quyết Coman v. Romania của Tòa án Công lý Châu Âu yêu cầu nhà nước cung cấp quyền cư trú cho vợ/chồng nước ngoài là công dân EU. Tất cả các nước thành viên EU ngoại trừ Romania đều tuân theo phán quyết.
8. Campuchia: Công nhận "tuyên bố về mối quan hệ gia đình", có thể hữu ích trong các vấn đề như nhà ở, nhưng không có tính ràng buộc pháp lý.
9. Namibia: Hôn nhân được tiến hành ở nước ngoài giữa một công dân Namibia và một người phối ngẫu nước ngoài được công nhận
10. Nhật Bản: Một số thành phố cấp giấy chứng nhận cho các cặp cùng giới, nhưng chứng chỉ này không có bất kỳ giá trị nào về pháp lý.
11. Romania: Quyền thăm bệnh viện thông qua tư cách "đại diện hợp pháp".
12. Trung Quốc: Thỏa thuận về quyền giám hộ, mang lại một số lợi ích pháp lý hạn chế, bao gồm các quyết định về chăm sóc y tế và cá nhân.
13. Hồng Kông: Quyền thừa kế, quyền giám hộ và quyền cư trú đối với vợ/chồng người nước ngoài của người cư trú hợp pháp.

* Chưa đi vào hiệu lực

• x
• t
• s

Hôn nhân cùng giới hay hôn nhân đồng tính là hôn nhân của hai người cùng giới tính hợp pháp. Tính đến năm 2024, hôn nhân cùng giới đã được hợp pháp hóa và công nhận ở 37 quốc gia với tổng dân số hơn 1.5 tỷ người (20% dân số thế giới). Quốc gia đã hợp pháp hóa hôn nhân cùng giới gần đây nhất là ở Nepal. Hai quốc gia nữa là Liechtenstein và Thái Lan sẽ bắt đầu thực hiện hôn nhân cùng giới vào cuối năm 2024 hoặc năm 2025.

Quyền nhận con nuôi không nhất thiết đã được cho phép, mặc dù hầu hết các quốc gia có hôn nhân đồng tính đều cho phép những cặp vợ chồng đó cùng nhận con nuôi. Ngược lại, 35 quốc gia (tính đến năm 2023) có định nghĩa về hôn nhân trong hiến pháp của họ ngăn cản hôn nhân giữa các cặp cùng giới, hầu hết được ban hành trong những thập kỷ gần đây như một biện pháp phòng ngừa. Một số quốc gia khác đã quy định luật Hồi giáo theo hiến pháp, thường được hiểu là cấm kết hôn giữa các cặp đồng tính. Trong sáu vấn đề trước đây và hầu hết sau này, bản thân đồng tính luyến ái được hình sự hóa. Được công nhận hợp pháp ở phần lớn các nền dân chủ phát triển trên thế giới; các trường hợp ngoại lệ đáng chú ý là Hàn Quốc, Nhật Bản, Cộng hòa Séc và Ý. Trong khi không được công nhận ở bất kỳ chính thể Hồi giáo nào trên thế giới, mặc dù những bước đầu tiên đang được thực hiện ở Kosovo. Một số quốc gia như Nga và Trung Quốc hạn chế ủng hộ hôn nhân cùng giới.

Có những ghi chép về hôn nhân giữa những người đàn ông có từ thời thế kỷ thứ nhất. Cặp đôi cùng giới đầu tiên trong thời hiện đại là Michael McConnell và Jack Baker vào năm 1971 tại Hoa Kỳ. Luật đầu tiên quy định về bình đẳng hôn nhân giữa các cặp cùng giới và khác giới đã được thông qua ở lục địa Hà Lan vào năm 2000 và có hiệu lực vào ngày 1 tháng 4 năm 2001. Việc áp dụng luật hôn nhân một cách bình đẳng đối với các cặp cùng giới và khác giới đã thay đổi theo thẩm quyền, và đã xuất hiện thông qua sự thay đổi luật hôn nhân, các phán quyết của tòa án dựa trên các bảo đảm hiến pháp về bình đẳng, thừa nhận rằng hôn nhân các cặp cùng giới được luật hôn nhân hiện hành cho phép, bằng cách bỏ phiếu phổ thông trực tiếp, thông qua trưng cầu dân ý và sáng kiến.

Các nghiên cứu khoa học chỉ ra rằng sự ổn định về tài chính, tâm lý và thể chất của những người đồng tính được nâng cao nhờ hôn nhân và con cái của phụ huynh cùng giới được hưởng lợi từ việc được nuôi dưỡng bởi các cặp cùng giới mà hôn nhân được pháp luật công nhận và được hỗ trợ bởi các tổ chức xã hội. Đồng thời, không gây tổn hại gì đến hôn nhân khác giới. Nghiên cứu khoa học xã hội chỉ ra rằng việc không cho người đồng tính hưởng quyền được kết hôn gây kỳ thị và khiến mọi người phân biệt đối xử chống lại họ, đồng thời nghiên cứu cũng bác bỏ quan điểm cho rằng việc nền văn minh hoặc trật tự xã hội ổn định phụ thuộc vào việc giới hạn kết hôn chỉ dành cho người dị tính. Hôn nhân cùng giới có thể cung cấp cho những người trong mối quan hệ cùng giới các dịch vụ liên quan của chính phủ và đưa ra các yêu cầu về tài chính đối với họ tương đương với yêu cầu của những người trong hôn nhân khác giới, đồng thời mang lại cho họ sự bảo vệ pháp lý như quyền thừa kế và quyền thăm bệnh. Sự phản đối dựa trên những tuyên bố như đồng tính luyến ái là không tự nhiên và bất bình thường, rằng việc công nhận các cặp cùng giới sẽ thúc đẩy đồng tính luyến ái trong xã hội và rằng trẻ em sẽ tốt hơn khi được nuôi dưỡng bởi các cặp vợ chồng khác giới. Theo các tổ chức y tế lớn, những tuyên bố này đã bị bác bỏ bởi các nghiên cứu khoa học, đồng tính luyến ái là một biến thể tự nhiên và bình thường trong tính dục con người, xu hướng tính dục không phải là sự lựa chọn và con cái của các cặp cùng giới cũng giống như con của các cặp khác giới.

Thuật ngữ[sửa | sửa mã nguồn]

Thuật ngữ thay thế[sửa | sửa mã nguồn]

Một số tổ chức ủng hộ việc hợp pháp hóa hôn nhân cùng giới—chẳng hạn như Tổ chức Hôn nhân Bình đẳng Hoa Kỳ (thành lập năm 1998), Tổ chức Tự do Kết hôn (thành lập năm 2003), Tổ chức Người Canada vì Hôn nhân Bình đẳng và Hôn nhân cho toàn Nhật Bản - từ lâu đã sử dụng các thuật ngữ bình đẳng trong hôn nhân và hôn nhân bình đẳng để báo hiệu rằng mục tiêu của họ là hôn nhân cùng giới được công nhận bình đẳng với hôn nhân khác giới. Hãng thông tấn Associated Press khuyến nghị sử dụng cụm từ hôn nhân cùng giới thay cho hôn nhân dành cho đồng tính nam và đồng tính nữ. Khi quyết định giữa thuật ngữ hôn nhân cùng giới và hôn nhân đồng tính, có thể lưu ý rằng không phải tất cả mọi người trong hôn nhân cùng giới đều là đồng tính - ví dụ, một số người là song tính - và do đó sử dụng thuật ngữ hôn nhân đồng tính được coi là sự tẩy xóa của những người như vậy.

Việc sử dụng thuật ngữ hôn nhân[sửa | sửa mã nguồn]

Các nhà nhân loại học đã phải cố gắng xác định một định nghĩa về hôn nhân kết tinh được những điểm chung của cấu trúc xã hội giữa các nền văn hóa trên thế giới. Nhiều định nghĩa được đề xuất đã bị chỉ trích vì không thừa nhận sự tồn tại của hôn nhân cùng giới ở một số nền văn hóa, bao gồm của hơn 30 dân tộc châu Phi, chẳng hạn như Kikuyu và Nuer.

Với việc một số quốc gia sửa đổi luật hôn nhân của họ để công nhận các cặp đồng tính trong thế kỷ 21, tất cả các từ điển tiếng Anh lớn đã sửa đổi định nghĩa của họ về từ kết hôn để loại bỏ các chi tiết đặc tả giới tính hoặc bổ sung bằng các định nghĩa phụ, bao gồm ngôn ngữ trung tính về giới hoặc thể hiện rõ ràng sự công nhận hôn nhân cùng giới. Từ điển tiếng Anh Oxford đã công nhận hôn nhân cùng giới từ năm 2000.

Những người phản đối hôn nhân cùng giới, những người muốn hôn nhân bị giới hạn trong việc kết đôi nam nữ, chẳng hạn như Giáo hội các Thánh hữu Ngày sau của Chúa Giêsu Kytô, Giáo hội Công giáo, và Công ước Baptist Phương Nam, sử dụng thuật ngữ hôn nhân truyền thống để chỉ là hôn nhân khác giới.

Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

Thời cổ đại[sửa | sửa mã nguồn]

Một ý kiến liên quan đến hôn nhân đồng tính xuất hiện trong Sifra, được viết vào thế kỷ thứ 3 CN. Sách Lêvi cấm quan hệ đồng tính luyến ái, và người Hebrew được cảnh báo là không được "làm theo những việc làm của xứ Ai Cập hay những việc làm của xứ Canaan" (Lê-vi Ký 18:22, 20:13). Sifra giải thích rõ những "hành vi" không rõ ràng này là gì và chúng bao gồm hôn nhân cùng giới: "Một người đàn ông kết hôn với một người đàn ông và phụ nữ kết hôn với phụ nữ, một người đàn ông kết hôn với một người phụ nữ và con gái của cô ấy, và một người phụ nữ kết hôn với hai người đàn ông."

Một số học giả cho rằng trong thời kỳ đầu của Đế quốc La Mã, một số cặp đôi nam đã tổ chức đám cưới truyền thống trước sự hiện diện của bạn bè. Những đám cưới giữa hai người nam thường được ghi nhận bởi những nguồn tin chế nhạo họ; cảm xúc của các bên thì không được ghi lại. Nhiều nguồn tin cổ cho biết rằng hoàng đế Nero đã tổ chức hai đám cưới công khai với những người đàn ông, một đám cưới với vai trò cô dâu (với một nô lệ Pythagoras được thả tự do), và một đám cưới với vai trò chú rể (với Sporus); có lẽ có cả một đám cưới thứ ba với việc ông đóng vai trò cô dâu. Vào đầu thế kỷ thứ 3 Công nguyên, có báo cáo ghi nhận rằng hoàng đế Elagabalus đã tổ chức đám cưới với vai trò là cô dâu cùng người bạn đời nam của mình. Những người đàn ông khác ở vương triều của ông cũng có chồng, hoặc nói rằng họ có chồng phỏng theo hoàng đế của họ. Luật La Mã không công nhận hôn nhân giữa nam giới, nhưng một trong những lý do được biểu đạt trong thơ trào phúng của Juvenal là việc tổ chức hôn lễ sẽ dẫn đến kỳ vọng rằng những cuộc hôn nhân như vậy sẽ được đăng ký chính thức. Khi đế quốc đang được Kitô giáo hóa vào thế kỷ thứ 4, các quy định pháp luật chống lại hôn nhân giữa nam giới bắt đầu xuất hiện.

Hiện đại[sửa | sửa mã nguồn]

Cặp đôi cùng giới đầu tiên trong thời hiện đại là Michael McConnell và Jack Baker vào năm 1971, tại Quận Hennepin, Minnesota. Các nhà sử học khác nhau theo dõi sự khởi đầu của các phong trào hiện đại ủng hộ hôn nhân cùng giới ở khắp các nơi từ khoảng những năm 1970 đến những năm 1990. Trong những năm 1980 ở Hoa Kỳ, đại dịch AIDS đã khiến người ta ngày càng chú ý đến khía cạnh pháp lý của các mối quan hệ cùng giới. Andrew Sullivan đưa ra trường hợp đầu tiên về hôn nhân cùng giới trên một tạp chí lớn của Mỹ vào năm 1989, được đăng trên tờ The New Republic.

Năm 1989, Đan Mạch trở thành quốc gia đầu tiên công nhận mối quan hệ hợp pháp cho các cặp cùng giới, hợp thức hóa quan hệ kết đôi có đăng ký, mang lại cho những người có quan hệ cùng giới "hầu hết các quyền của những người kết hôn khác giới, nhưng không có quyền nhận con nuôi hoặc giành quyền con nuôi chung đối với đứa con". Năm 2001, Hà Lan trở thành quốc gia đầu tiên chính thức hóa hôn nhân cùng giới theo luật. Kể từ đó, hôn nhân cùng giới cũng đã được pháp luật công nhận ở 34 quốc gia khác, bao gồm hầu hết các nước ở châu Mỹ và Tây Âu. Tuy nhiên, sự hợp pháp hóa diễn ra cũng không đồng đều — Nam Phi là quốc gia duy nhất ở châu Phi áp dụng; Đài Loan, Nepal và Thái Lan là ba quốc gia duy nhất ở châu Á.

Dòng thời gian[sửa | sửa mã nguồn]

Bảng tóm tắt dưới đây liệt kê theo thứ tự thời gian các quốc gia có chủ quyền (các quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc và Đài Loan) đã hợp pháp hóa hôn nhân cùng giới. Tính đến năm 2024, 37 quốc gia đã hợp pháp hóa.

Ngày là khi hôn nhân giữa các cặp cùng giới bắt đầu được chứng nhận chính thức hoặc khi luật địa phương được thông qua nếu hôn nhân đã hợp pháp dưới quyền cơ quan quyền lực cao hơn.

2001

• 
  Bỉ (1 tháng 6)
• Ontario (10 tháng 6)
• British Columbia (8 tháng 7)

2004

• Québec (19 tháng 3)
• Massachusetts (17 tháng 5)
• Yukon (14 tháng 7)
• Manitoba (16 tháng 9)
• Nova Scotia (24 tháng 9)
• Saskatchewan (5 tháng 11)
• Newfoundland và Labrador (21 tháng 12)

2005

• New Brunswick (23 tháng 6)
• 
  Tây Ban Nha (3 tháng 7)
• 
  Canada [toàn quốc] (20 tháng 7)

2006

• California (16 tháng 6, bãi bỏ vào ngày 5 tháng 11)
• Connecticut (12 tháng 11)

2009

• 
  Na Uy (1 tháng 1)
• Iowa (27 tháng 4)
• 
  Thụy Điển (1 tháng 5)
• (20 tháng 5)
• Vermont (1 tháng 9)

2010

• New Hampshire (1 tháng 1)
• Washington, D.C. (3 tháng 3)
• Thành phố México (4 tháng 3)
• (29 tháng 4)
• 
  Bồ Đào Nha (5 tháng 6)
• 
  Iceland (27 tháng 6)
• 
  Argentina (22 tháng 7)

2011

• New York (24 tháng 7)
• (1 tháng 8)
• Alagoas (7 tháng 12)

2012

• Quintana Roo (3 tháng 5)
• 
  Đan Mạch (15 tháng 6)
• Sergipe (5 tháng 7)
• Santa Rita do Sapucaí, Minas Gerais (11 tháng 7)
• Espírito Santo (15 tháng 8)
• Bonaire, Sint Eustatius và Saba (10 tháng 10)
• Bahia (26 tháng 11)
• Quận liên bang Brasil (1 tháng 12)
• Washington (6 tháng 12)
• (9 tháng 12)
• Piauí (15 tháng 12)
• Maine (29 tháng 12)

2013

• Maryland (1 tháng 1)
• São Paulo (16 tháng 2)
• Ceará (15 tháng 3)
• (15 tháng 3)
• Paraná (26 tháng 3)
• Mato Grosso do Sul (2 tháng 4)
• Rondônia (26 tháng 4)
• Santa Catarina (29 tháng 4)
• Paraíba (29 tháng 4)
• (8 tháng 5)
• 
  Brazil [toàn quốc] (16 tháng 5)
• 
  Pháp (18 tháng 5)
• (24 tháng 6)
• California (28 tháng 6)
• Delaware (1 tháng 7)
• Minnesota (1 tháng 8)
• Rhode Island (1 tháng 8)
• (1 tháng 8)
• 
  Uruguay (5 tháng 8)
• 
  New Zealand (19 tháng 8)
• Quận Doña Ana, New Mexico (21 tháng 8)
• Quận Santa Fe, New Mexico (23 tháng 8)
• Quận Bernalillo, New Mexico (26 tháng 8)
• Quận San Miguel, New Mexico (27 tháng 8)
• Quận Valencia, New Mexico (27 tháng 8)
• Quận Taos, New Mexico (28 tháng 8)
• Quận Los Alamos, New Mexico (4 tháng 9)
• (5 tháng 9)
• Quận Grant, New Mexico (9 tháng 9)
• (18 tháng 10)
• New Jersey (21 tháng 10)
• (1 tháng 11)
• (15 tháng 11)
• Hawaii (2 tháng 12)
• New Mexico [toàn quốc] (19 tháng 12)

2014

• Quận Cook, Illinois (21 tháng 2)
• 
  
  Anh và Wales (13 tháng 3)
• Nam Georgia và Quần đảo Nam Sandwich (13 tháng 3)
• Oregon (19 tháng 5)
• Pennsylvania (20 tháng 5)
• Illinois [toàn bang] (1 tháng 6)
• Akrotiri và Dhekelia (3 tháng 6)
• Lãnh thổ Ấn Độ Dương thuộc Anh (3 tháng 6)
• (9 tháng 7)
• (16 tháng 7)
• (10 tháng 8)
• Coahuila (17 tháng 9)
• Oklahoma (6 tháng 10)
• Virginia (6 tháng 10)
• Utah (6 tháng 10)
• Indiana (6 tháng 10)
• Wisconsin (6 tháng 10)
• (6 tháng 10)
• Colorado (7 tháng 10)
• West Virginia (9 tháng 10)
• Nevada (9 tháng 10)
• (9 tháng 10)
• North Carolina (10 tháng 10)
• Alaska (12 tháng 10)
• Idaho (15 tháng 10)
• Arizona (17 tháng 10)
• (17 tháng 10)
• (17 tháng 10)
• (17 tháng 10)
• (17 tháng 10)
• (17 tháng 10)
• Wyoming (21 tháng 10)
• (5 tháng 11)
• (6 tháng 11)
• (7 tháng 11)
• Quận Douglas, Kansas (12 tháng 11)
• Quận Sedgwick, Kansas (12 tháng 11)
• (14 tháng 11)
• (14 tháng 11)
• Montana (19 tháng 11)
• (19 tháng 11)
• South Carolina (20 tháng 11)
• (13 tháng 12)
• 
  Scotland (16 tháng 12)

2015

• 
  Luxembourg (1 tháng 1)
• Quận Miami-Dade, Florida (5 tháng 1)
• Florida [toàn bang] (6 tháng 1)
• (24 tháng 2)
• Quần đảo Pitcairn (14 tháng 3)
• (15 tháng 3)
• Guam (9 tháng 6)
• (10 tháng 6)
• Chihuahua (12 tháng 6)
• 
  Hoa Kỳ [toàn quốc] (26 tháng 6)
• Quần đảo Bắc Mariana (30 tháng 6)
• (7 tháng 7)
• Quần đảo Virgin thuộc Mỹ (9 tháng 7)
• Puerto Rico (13 tháng 7)
• (21 tháng 7)
• (3 tháng 8)
• (9 tháng 9)
• 
  Ireland (16 tháng 11)
• (18 tháng 11)
• Nayarit (23 tháng 12)

2016

• (2 tháng 2)
• 
  Greenland (1 tháng 4)
• 
  Colombia (28 tháng 4)
• (6 tháng 5)
• Jalisco [toàn bang] (12 tháng 5)
• Campeche (20 tháng 5)
• Colima (12 tháng 6)
• Michoacán (23 tháng 6)
• Morelos (5 tháng 7)
• 
  Đảo Man (22 tháng 7)
• (18 tháng 9)
• Lãnh thổ Nam Cực thuộc Anh (13 tháng 10)
• (3 tháng 11)
• (9 tháng 12)
• Gibraltar (15 tháng 12)

2017

• (1 tháng 1)
• (4 tháng 1)
• (4 tháng 1)
• (4 tháng 1)
• (4 tháng 1)
• (4 tháng 1)
• (4 tháng 1)
• (4 tháng 1)
• 
  Phần Lan (1 tháng 3)
• (20 tháng 3)
• (22 tháng 3)
• Quần đảo Falkland (29 tháng 4)
• Guernsey (2 tháng 5)
• Bermuda (5 tháng 5, bãi bỏ vào 1 tháng 6 năm 2018)
• (5 tháng 6)
• 
  Quần đảo Faroe (1 tháng 7)
• (4 tháng 8)
• 
  Malta (1 tháng 9)
• 
  Đức (1 tháng 10)
• (25 tháng 10)
• Baja California (3 tháng 11)
• 
  Úc (9 tháng 12)
• Saint Helena (20 tháng 12)

2018

• Puebla [toàn bang] (16 tháng 2)
• Chiapas (11 tháng 5)
• Alderney (14 tháng 6)
• Jersey (1 tháng 7)
• Oaxaca (26 tháng 8)
• (27 tháng 8)
• Bermuda (23 tháng 11, bãi bỏ vào ngày 14 tháng 3 năm 2022)

2019

• 
  Áo (1 tháng 1)
• Zacatecas, Zacatecas (14 tháng 2)
• Cuauhtémoc, Zacatecas (1 tháng 3)
• Villanueva, Zacatecas (20 tháng 5)
• San Luis Potosí (21 tháng 5)
• 
  Đài Loan (24 tháng 5)
• Nuevo León (31 tháng 5)
• Hidalgo (11 tháng 6)
• Baja California Sur (29 tháng 6)
• Miguel Auza, Zacatecas (vào ngày 5 tháng 7)
• 
  Ecuador (8 tháng 7)
• (8 tháng 7)
• (8 tháng 7)
• (8 tháng 8)
• Aguascalientes (16 tháng 8)

2020

• Bắc Ireland [thẩm quyền cuối cùng ở
  
  Vương quốc Anh] (13 tháng 1)
• Sark (23 tháng 4)
• 
  Costa Rica (26 tháng 5)
• Fresnillo, Zacatecas (3 tháng 7)
• (6 tháng 8)
• Tlaxcala (25 tháng 12)

2021

• Sinaloa (30 tháng 6)
• Sonora (22 tháng 10)
• Querétaro [toàn bang] (13 tháng 11)
• Guanajuato (20 tháng 12)
• Zacatecas [toàn bang] (30 tháng 12)

2022

• Yucatán (4 tháng 3)
• 
  Chile (10 tháng 3)
• (11 tháng 4)
• (18 tháng 4)
• (25 tháng 5)
• Veracruz (13 tháng 6)
• 
  Thụy Sĩ (1 tháng 7)
• 
  Slovenia (9 tháng 7)
• Durango (19 tháng 9)
• 
  Cuba (27 tháng 9)
• Tabasco (27 tháng 10)
• Tiểu bang México (2 tháng 11)
• Tamaulipas (19 tháng 11)
• (21 tháng 12)
• Guerrero [toàn tiểu bang; quyền tài phán cuối cùng ở
  
  México] (31 tháng 12)

2023

• 
  Andorra (17 tháng 2)
• (16 tháng 3)
• (23 tháng 5)

2024

• 
  Estonia (1 tháng 1)
• 
  Hy Lạp (16 tháng 2)
• 
  Nepal (27 tháng 4)
• 
  Thái Lan (chờ phê duyệt từ nhà vua)

2025

• 
  Liechtenstein (1 tháng 1)

Hôn nhân cùng giới trên khắp thế giới[sửa | sửa mã nguồn]

Hôn nhân cùng giới được cho phép và công nhận hợp pháp tại 37 quốc gia sau: Andorra, Argentina, Áo, Bồ Đào Nha, Bỉ, Brasil, Canada, Chile, Colombia, Costa Rica, Cuba, Đan Mạch, Đài Loan, Đức, Ecuador, Estonia, Hà Lan, Hoa Kỳ, Hy Lạp, Iceland, Ireland, Luxembourg, Malta, México, Na Uy, Nam Phi, Nepal, New Zealand, Pháp, Phần Lan, Slovenia, Tây Ban Nha, Thụy Điển, Thụy Sĩ, Vương quốc Anh, Úc, và Uruguay. Hôn nhân cùng giới được thực hiện từ xa hoặc ở nước ngoài được Israel công nhận với đầy đủ các quyền hôn nhân.

Các cặp đôi đồng tính có thể kết hôn (chấm tròn: trường hợp cá nhân)

Kết hợp dân sự hay quan hệ gia đình

Pháp luật hoặc phán quyết ràng buộc của tòa án trong nước thiết lập hôn nhân cùng giới, nhưng hôn nhân chưa được cho phép

Hôn nhân cùng giới được công nhận với đầy đủ các quyền khi được thực hiện ở một số khu vực pháp lý khác

Sống chung hoặc giám hộ hợp pháp không đăng ký

Chứng nhận địa phương mà không có hiệu lực pháp lý

Sư công nhận hôn nhân được giới hạn ở một số khu vực pháp lý khác (quyền cư trú cho vợ/chồng)

Quốc gia phải tuân theo phán quyết của tòa án quốc tế về việc công nhận hôn nhân cùng giới

Hôn nhân cùng giới không được công nhận

Hôn nhân cùng giới đang được xem xét bởi các chính phủ hoặc tòa án ở Aruba, Curaçao, Nhật Bản, Quốc gia Navajo và Venezuela.

Kết hợp dân sự đang được xem xét ở những quốc gia, bao gồm Ba Lan, Kosovo, Litva, Peru, Philippines và Ukraina.

Vào ngày 12 tháng 3 năm 2015, Nghị viện châu Âu đã thông qua một nghị quyết không ràng buộc khuyến khích các thể chế và thành viên trong châu Âu tuyên bố "[suy nghĩ] về việc công nhận hôn nhân đồng tính hoặc kết hợp dân sự đồng tính như một vấn đề chính trị, xã hội, con người và quyền công dân". Năm 2018, Tòa án Nhân quyền liên Mỹ ra phán quyết rằng tất cả các nước ký hiệp ước phải cho phép hôn nhân cùng giới.

Để đáp lại sự lan rộng có tính quốc tế của hôn nhân cùng giới, nhiều quốc gia ban hành lệnh cấm dựa trên hiến pháp mang tính phòng ngừa, gần đây nhất là Nga vào năm 2020 và Tuvalu vào năm 2023. Ở những quốc gia khác, những hạn chế và giới hạn như vậy được thực hiện thông qua luật pháp. Ngay cả trước khi hôn nhân cùng giới lần đầu tiên được luật hóa, một số quốc gia đã có hiến pháp quy định rằng hôn nhân là giữa nam và nữ.

Hôn nhân cùng giới bị cấm bởi hiến pháp thế tục

Hôn nhân cùng giới bị cấm theo luật hoặc đạo đức Hồi giáo được hiến pháp ủy quyền

Hôn nhân cùng giới bị cấm đối với người theo đạo Hồi giáo

Không có lệnh cấm hiến pháp

Phán quyết của tòa án quốc tế[sửa | sửa mã nguồn]

Tòa án Nhân Quyền châu Âu[sửa | sửa mã nguồn]

Năm 2010, Tòa án Nhân quyền châu Âu (ECHR) đã ra phán quyết trong vụ Schalk and Kopf v Austria, một vụ án liên quan đến một cặp đồng tính người Áo bị từ chối quyền được kết hôn. Bằng một cuộc bỏ phiếu với số phiếu 4 hơn 3, tòa án cho thấy rằng nhân quyền của họ không bị vi phạm. Tòa án cũng tuyên bố rằng kết hợp cùng giới không được bảo vệ dưới điều luật 12 của ECHR ("Quyền để kết hôn"), trong đó bảo vệ duy nhất quyền kết hôn của các cặp khác giới không phân biệt giới tính của các bên là do bẩm sinh hay do chuyển đổi giới tính), nhưng được bảo vệ dưới điều luật 8 của ECHR ("Quyền được tôn trọng đời sống riêng tư và gia đình") và điều luật 14 ("Cấm phân biệt đối xử").

Điều 12 của Công ước châu Âu về Nhân quyền cho rằng: "Nam và nữ trong độ tuổi kết hôn có quyền kết hôn và thành lập gia đình, theo luật quốc gia quản lý việc thực hiện quyền này", không hạn chế việc kết hôn đối với những người có quan hệ khác giới. Tuy nhiên, ECHR tuyên bố trong Schalk and Kopf v Austria rằng điều khoản này nhằm giới hạn hôn nhân trong các mối quan hệ khác giới, vì nó sử dụng thuật ngữ "nam và nữ" thay vì "tất cả mọi người". Tuy nhiên, tòa án đã chấp nhận và đang xem xét các trường hợp liên quan đến việc công nhận hôn nhân cùng giới, ví dụ: vụ Andersen v. Poland. Vào năm 2021, tòa án ra phán quyết trong vụ Fedotova and Others v. Russia—sau đó các phán quyết liên quan đến các quốc gia thành viên khác—rằng các quốc gia phải cung cấp một số hình thức công nhận pháp lý cho các cặp cùng giới, mặc dù không nhất thiết phải kết hôn.

Liên minh châu Âu[sửa | sửa mã nguồn]

Vào ngày 5 tháng 6 năm 2018, Tòa án Công lý châu Âu đã ra phán quyết, trong một trường hợp từ Romania, rằng, trong các điều kiện cụ thể của cặp đôi được đề cập, các cặp đồng tính đã kết hôn có quyền cư trú giống như các cặp vợ chồng khác ở một quốc gia EU, thậm chí nếu quốc gia đó không cho phép hoặc không công nhận hôn nhân cùng giới. Tuy nhiên, phán quyết đã không được thực hiện ở Romania và vào ngày 14 tháng 9 năm 2021, Nghị viện châu Âu đã thông qua một nghị quyết kêu gọi Ủy ban châu Âu đảm bảo rằng phán quyết được tôn trọng trên toàn Liên minh Châu Âu.

Tòa án Nhân quyền liên Mỹ[sửa | sửa mã nguồn]

Vào ngày 8 tháng 1 năm 2018, Tòa án Nhân quyền liên Mỹ (IACHR) đã ra phán quyết rằng Công ước châu Mỹ về Nhân quyền bắt buộc và yêu cầu hợp pháp hóa hôn nhân cùng giới. Phán quyết mang tính bước ngoặt hoàn toàn ràng buộc đối với Costa Rica và đặt ra tiền lệ ràng buộc ở các nước ký kết khác. Tòa khuyến nghị các chính phủ ban hành các sắc lệnh tạm thời hợp pháp hóa hôn nhân cùng giới cho đến khi có luật mới. Phán quyết áp dụng cho Barbados, Bolivia, Cộng hòa Dominica, El Salvador, Guatemala, Haiti, Honduras, Nicaragua, Panama, Paraguay, Peru và Suriname. Tòa án nói rằng các chính phủ "phải công nhận và đảm bảo tất cả các quyền có được từ mối quan hệ gia đình giữa những người cùng giới". Họ cũng nói rằng một quy định pháp lý riêng biệt được thiết lập (chẳng hạn như kết hợp dân sự) là không thể chấp nhận và phân biệt đối xử thay vì hôn nhân cùng giới. Phán quyết này đã trực tiếp dẫn đến việc hợp pháp hóa hôn nhân cùng giới ở Costa Rica và Ecuador.[cần dẫn nguồn]

Các hình thức công nhận khác[sửa | sửa mã nguồn]

Kết hợp dân sự[sửa | sửa mã nguồn]

Kết hợp dân sự, quan hệ bạn đời dân sự, quan hệ bạn đời trong nước, quan hệ bạn đời đã đăng ký, quan hệ bạn đời chưa đăng ký và tình trạng chung sống chưa đăng ký mang lại những lợi ích pháp lý khác nhau của hôn nhân. Kể từ 30 tháng 6, 2024, các quốc gia có hình thức công nhận hợp pháp khác ngoài hôn nhân ở cấp quốc gia là: Bolivia, Croatia, Síp, Cộng hòa Séc, Hungary, Israel (đăng ký kết hôn nước ngoài và kết hôn theo luật chung trong nước), Ý, Latvia, Liechtenstein, Monaco, Montenegro và San Marino. Ba Lan và Slovakia cung cấp nhiều quyền hạn chế hơn. Ở cấp địa phương, quốc gia Aruba cấu thành của Hà Lan cho phép các cặp cùng giới tiếp cận kết hợp dân sự hoặc quan hệ bạn đời, nhưng hạn chế kết hôn đối với các cặp khác giới. Ngoài ra, nhiều thành phố thuộc Campuchia và Nhật Bản trao cho các cặp đôi cùng giới một số quyền hạn ở các mức độ khác nhau, bao gồm quyền được thăm nom tại bệnh viện, và các quyền khác.

Thêm nữa, 18 quốc gia đã hợp pháp hóa kết hôn cùng giới vẫn có các hình thức công nhận pháp lý khác dành cho các cặp đôi cùng giới; các hình thức công nhận này cũng đồng thời dành cho các cặp đôi dị tính: Argentina, Úc, Áo, Bỉ, Brasil, Chile, Colombia, Ecuador, Pháp, Hy Lạp, Luxembourg, Malta, Hà Lan, Bồ Đào Nha, Nam Phi, Tây Ban Nha, Vương quốc Anh và Uruguay.

Một số bang ở Hoa Kỳ (Arizona, California, Colorado, Hawaii, Illinois, New Jersey, Nevada và Oregon) và Canada.

Hôn nhân cùng giới không tình dục[sửa | sửa mã nguồn]

Kenya[sửa | sửa mã nguồn]

Hôn nhân cùng giới nữ diễn ra tại dân tộc Gikuyu, Nandi, Kamba, Kipsigis, và cả các cộng đồng láng giềng. Khoảng 5-10% phụ nữ kết hôn cùng giới. Tuy nhiên, đây không phải mối quan hệ đồng tình, mà thực chất là cách giúp cho những gia đình không có con trai có thể giữ lại sản nghiệp trong gia đình.

Nigeria[sửa | sửa mã nguồn]

Ở dân tộc Igbo và có thể ở những dân tộc khác tại miền nam Nigeria, tồn tại một số cuộc hôn nhân giữa phụ nữ được xem là phù hợp. Ví dụ, khi một người phụ nữ góa chồng không có con, cá nhân đó có thể lấy vợ để tiếp nối sản nghiệp và dòng dõi gia đình.

Các nghiên cứu[sửa | sửa mã nguồn]

Hiệp hội Nhân chủng học Hoa Kỳ phát biểu vào ngày 26 tháng 2 năm 2004:

Các kết quả từ nghiên cứu nhân chủng học trong hơn một thế kỷ qua về các hộ dân cư, mối quan hệ họ hàng, gia đình từ các nền văn hóa qua các mốc thời gian không hề củng cố luận điểm cho rằng nền văn minh lẫn trật tự xã hội mang tính sống còn đều phụ thuộc vào hôn nhân—được quy định chỉ dành cho các cặp đôi dị tính. Trái lại, nghiên cứu về nhân chủng học minh chứng cho kết luận rằng tập hợp gồm nhiều dạng gia đình, bao gồm cả những gia đình được xây dựng từ các mối quan hệ cùng giới, có thể góp phần kiến thiết nên một xã hội bền vững và nhân văn.

Các phát hiện từ nghiên cứu trong giai đoạn 1998 đến 2015 của Đại học Virginia, Đại học bang Michigan, Đại học bang Michigan, Đại học Amsterdam, Viện Tâm thần học bang New York, Đại học Stanford, University of California-San Francisco, Đại học California tại Los Angeles, Đại học Tutfts, Trung tâm Y tế Thành phố Boston, Ủy ban Chăm sóc Tâm lý xã hội Trẻ em và Sức khỏe Gia đình, và các cá nhân/tổ chức nghiên cứu độc lập cũng ủng hộ quan điểm trên.[mơ hồ]

Sức khỏe[sửa | sửa mã nguồn]

Tính đến năm 2006, dữ liệu của các nghiên cứu về tâm lý học và các ngành khoa học xã hội hiện thời khi so sánh hôn nhân cùng giới và với hôn nhân khác giới đã chỉ ra rằng không có sự khác biệt giữa các mối quan hệ cùng giới và khác giới về các khía cạnh tâm lý thiết yếu; vì vậy, xu hướng tính dục của một bậc phụ huynh không liên quan đến khả năng tạo dựng một môi trường gia đình lành mạnh và phù hợp cho việc nuôi dưỡng; và hôn nhân cùng giới cũng dành tặng các phúc lợi lớn lao về tâm lý, xã hội, và sức khỏe. Các cặp phụ huynh cùng giới, cùng sự nghiệp và con cái của họ, có thể nhận hưởng được lợi ích theo nhiều cách khác nhau từ việc gia đình họ được công nhận hợp pháp, và thể hiện sự công nhận hợp pháp thông qua hôn nhân trao tặng các cá nhân nhiều phúc lợi hơn là hình thức kết hợp dân sự hay chung sống thành gia đình. Các nghiên cứu ở Hoa Kỳ cho thấy mối tương quan giữa việc hợp pháp hóa hôn nhân cùng giới với tỷ lệ nhiễm HIV, rối loạn tâm thần, và tỷ lệ tự tử trong cộng đồng LGBT thấp hơn.

Các vấn đề liên quan[sửa | sửa mã nguồn]

Khi một số ít xã hội đã công nhận sự kết hợp cùng giới là hôn nhân hợp pháp, ghi chép về lịch sử và nhân chủng học đã tiết lộ một loạt nhiều phản ứng về sự kết hợp cùng giới—tán dương, hoàn toàn chấp nhận và hòa hợp, nhân nhượng và cảm thông, thờ ơ, ngăn cấm và kỳ thị, và cả hành hạ cũng như tiêu di.[cần dẫn nguồn] Những người phản đối hôn nhân cùng giới cho rằng hôn nhân cùng giới có lợi cho các cặp đôi cùng giới và cả con cái của họ, nhưng đồng thời hôn nhân cùng giới hạ thấp quyền được nuôi dưỡng bởi bố mẹ sinh học của trẻ. Một số người ủng hộ hôn nhân cùng giới có quan điểm rằng chính phủ không nên can thiệp và kiểm soát các mối quan hệ cá nhân, một số cá nhân khác tin hôn nhân cùng giới sẽ đem lại lợi ích về xã hội cho các cặp đôi cùng giới. Tranh biện về hôn nhân cùng giới bao gồm các thảo luận từ quan điểm cá nhân cũng như các tranh cãi dựa trên quy tắc của đa số, tín ngưỡng, tranh luận về kinh tế, lo ngại về sức khỏe, và nhiều vấn đề khács.[cần dẫn nguồn]

Nuôi dạy con[sửa | sửa mã nguồn]

Các ấn bản khoa học đã chỉ ra rằng hôn nhân giúp nâng cao các giá trị về mặt tài chính, tâm lý, và thể chất của phụ huynh, và trẻ em nhận hưởng lợi ích từ việc được nuôi dưỡng bởi hai vị phụ huynh trong cuộc hôn nhân được công nhận hợp pháp (sự kết hợp khác giới lẫn cùng giới). Vì vậy, các hiệp hội khoa học chuyên sâu đã đấu tranh để hôn nhân cùng giới được công nhận hợp pháp do điều này sẽ có lợi cho con của các cặp phụ huynh hoặc người giám hộ cùng giới.

Nhìn chung, nghiên cứu khoa học nhất quán với luận điểm rằng các bậc phụ huynh đồng tính cũng phù hợp và có khả năng như các phụ huynh dị tính, và con của họ cũng có sức khỏe tâm lý tốt, cũng như đủ năng lực để hành xử và xử lý các vấn đề một cách hợp lý, tương tự với trẻ em được nuôi dưỡng bởi phụ huynh dị tính. Theo các bài phê bình về các ấn bản khoa học, không tồn tại các bằng chứng chống lại quan điểm trên.

So với các cặp đôi dị tính, các cặp cùng giới có nhu cầu nhận con nuôi hoặc công nghệ hỗ trợ sinh sản để trở thành cha mẹ cao hơn. Các cặp đồng tính nữ thường sử dụng phương pháp thụ tinh nhân tạo để mang thai và phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm đối ứng (nghĩa là một phụ nữ cung cấp trứng và người kia mang thai) đang trở nên phổ biến hơn vào những năm 2020, mặc dù nhiều cặp vợ chồng không đủ khả năng chi trả. Mang thai hộ là một lựa chọn dành cho các cặp đồng tính nam giàu có hơn, nhưng chi phí rất cao. Các cặp cùng giới khác nhận con nuôi hoặc nuôi dạy những đứa trẻ từ các mối quan hệ khác giới trước đó.

Nhận con nuôi[sửa | sửa mã nguồn]

Cho phép nhận con nuôi chung

Cho phép nhận con nuôi của cha mẹ thứ hai (con riêng)

Không có luật nào cho phép các cặp cùng giới nhận con nuôi và không có hôn nhân cùng giới

Có hôn nhân cùng giới nhưng các cặp cùng giới chưa được cho phép nhận con nuôi

Tất cả các quốc gia cho phép hôn nhân cùng giới sẽ đồng thời cho phép các cặp đôi cùng giới được nhận con nuôi chung ngoại trừ Nepal, Ecuador và một phần ba bang ở México, mặc dù những hạn chế như vậy đã bị phán quyết là vi hiến ở México. Ngoài ra, tuy Bolivia, Croatia, Israel và Liechtenstein không công nhận hôn nhân cùng giới nhưng vẫn cho phép các cặp đôi cùng giới không thể kết hôn được cùng nhận con nuôi chung. Một số quốc gia bổ sung không công nhận hôn nhân đồng tính cho phép các cặp vợ chồng trong kết hợp dân sự nhận con nuôi riêng bao gồm San Marino và Ý (tùy từng trường hợp).

Người chuyển giới và người liên giới tính[sửa | sửa mã nguồn]

Tình trạng pháp lý của hôn nhân cùng giới có thể có ý nghĩa đối với hôn nhân của các cặp vợ chồng trong đó một hoặc cả hai bên là người chuyển giới, tùy thuộc vào cách xác định giới tính trong phạm vi quyền hạn. Các cá nhân chuyển giới và liên giới tính có thể bị cấm kết hôn với bạn đời "khác" hoặc được phép kết hôn với bạn đời "cùng" giới tính tùy vào sự khác biệt pháp lý.[cần dẫn nguồn] Trong bất kỳ phạm vi quyền hạn pháp lý nào mà hôn nhân được xác nhận mà không có sự phân biệt về yêu cầu nam nữ, thì những phức tạp này không xảy ra. Ngoài ra, một số phạm vi quyền hạn pháp lý công nhận sự thay đổi giới hợp pháp và chính thức, điều này sẽ cho phép một người chuyển giới nam hoặc nữ kết hôn hợp pháp theo bản dạng giới phù hợp.

Tình trạng pháp lý của hôn nhân cùng giới có thể có ý nghĩa đối với hôn nhân của các cặp vợ chồng trong đó một hoặc cả hai bên là người chuyển giới, tùy thuộc vào cách xác định giới tính trong phạm vi quyền hạn. Các cá nhân chuyển giới và liên giới tính có thể bị cấm kết hôn với bạn đời "khác" hoặc được phép kết hôn với bạn đời "cùng" giới tính tùy vào sự khác biệt pháp lý.[cần dẫn nguồn] Trong bất kỳ phạm vi quyền hạn pháp lý nào mà hôn nhân được xác nhận mà không có sự phân biệt về yêu cầu nam nữ, thì những phức tạp này không xảy ra. Ngoài ra, một số phạm vi quyền hạn pháp lý công nhận sự thay đổi giới hợp pháp và chính thức, điều này sẽ cho phép một người chuyển giới nam hoặc nữ kết hôn hợp pháp theo bản dạng giới phù hợp.

Ly hôn[sửa | sửa mã nguồn]

Tại Hoa Kỳ trước vụ kiện của Obergefell v. Hodges, các cặp đôi cùng giới chỉ có thể ly hôn ở các khu vực pháp lý công nhận hôn nhân cùng giới, với một số ngoại lệ.

Tư pháp và lập pháp[sửa | sửa mã nguồn]

Có những lập trường khác nhau về cách thức mà hôn nhân cùng giới đã được đưa vào phạm vị quyền hạn dân chủ. Quan điểm "quy tắc số đông" cho rằng hôn nhân cùng giới là hợp lệ, hoặc không có hiệu lực và bất hợp pháp, dựa trên việc nó đã được đa số cử tri hoặc đại diện được bầu chấp nhận hay chưa.

Ngược lại, quan điểm về quyền công dân cho rằng thể chế này có thể được tạo ra một cách hợp lệ thông qua phán quyết của một cơ quan tư pháp công bằng xem xét kỹ lưỡng việc điều tra và nhận thấy rằng quyền kết hôn không phân biệt giới tính của những người tham gia được đảm bảo theo luật dân quyền của các cơ quan tài phán.

Dư luận[sửa | sửa mã nguồn]

5⁄6+

2⁄3+

1⁄2+

1⁄3+

1⁄6+

<1⁄6

không có cuộc thăm dò

Nhiều cuộc thăm dò và nghiên cứu về vấn đề này đã được tiến hành. Xu hướng ủng hộ hôn nhân cùng giới ngày càng tăng và xuất hiện ở nhiều quốc gia trên thế giới, phần lớn là do sự khác biệt giữa các thế hệ trong việc nuôi dưỡng. Cuộc thăm dò được tiến hành ở các nền dân chủ phát triển trong thế kỷ này cho thấy đa số người dân ủng hộ hôn nhân cùng giới. Sự ủng hộ hợp pháp hóa hôn nhân cùng giới đã tăng lên ở mọi lứa tuổi, hệ tư tưởng chính trị, tôn giáo, giới tính, chủng tộc và ở nhiều khu vực của các quốc gia phát triển khác nhau trên thế giới.[Cần cập nhật]

Các cuộc thăm dò và nghiên cứu chi tiết khác nhau về hôn nhân cùng giới được thực hiện ở một số quốc gia cho thấy rằng sự ủng hộ đối với hôn nhân cùng giới tăng lên đáng kể khi có trình độ học vấn cao hơn và cũng mạnh hơn đáng kể ở các thế hệ trẻ, với xu hướng rõ ràng là sự ủng hộ liên tục gia tăng.[Cần cập nhật]

Thăm dò ý kiến ​​về hôn nhân cùng giới theo quốc gia

Hôn nhân cùng giới được thực hiện trên toàn quốc

Hôn nhân cùng giới được thực hiện ở một số vùng của quốc gia

Kết hợp dân sự hoặc quan hệ bạn đời đã đăng ký trên toàn quốc

Hoạt động tình dục cùng giới là bất hợp pháp

Quốc gia Hãng thăm dò ý kiến NămỦng hộ Phản đốiChưa biết Biên độ lỗi Nguồn

Pew Resarch Center 2023 17%82% (83%) 1%

Ghi chú[sửa | sửa mã nguồn]

1. Hôn nhân cùng giới được thực hiện và được pháp luật thừa nhận ở Đan Mạch, Quần đảo Faroe và Greenland, cùng tạo nên Vương quốc Đan Mạch.
2. Hôn nhân cùng giới được thực hiện và công nhận trên khắp Ecuador, nhưng những cặp vợ chồng như vậy không được coi là kết hôn cho mục đích nhận con nuôi và không được nhận con nuôi.
3. Hôn nhân cùng giới được thực hiện và được pháp luật công nhận ở Hà Lan, bao gồm các thành phố tự trị của Bonaire, Sint Eustatius và Saba. Hôn nhân cùng giới ít được thừa nhận ở Aruba, Curaçao và Sint Maarten, những đảo tạo nên Vương quốc Hà Lan.
4. Hôn nhân cùng giới được thực hiện và được pháp luật công nhận ở tất cả năm mươi tiểu bang của Hoa Kỳ và ở Đặc khu Columbia, ở tất cả các lãnh thổ hải ngoại ngoại trừ Samoa thuộc Mỹ, và ở tất cả các quốc gia bộ lạc không có luật hôn nhân riêng, cũng như ở hầu hết các dân tộc như vậy. Vùng ngoại lệ lớn nhất trong số hàng chục hoặc còn gọi là ngoại lệ trong số các khu bảo tồn liên bang là Navajo và Gila River, và lớn nhất trong số các khu vực có chủ quyền chung của Bộ lạc Oklahoma là Creek và Citizen Potawatomi. Các chính thể này cấm hôn nhân cùng giới và không công nhận hôn nhân từ các khu vực pháp lý khác, mặc dù các thành viên vẫn có thể kết hôn theo luật tiểu bang và được hưởng tất cả các quyền hôn nhân theo luật tiểu bang và liên bang.
5. Hôn nhân cùng giới có sẵn ở tất cả các khu vực pháp lý, mặc dù quá trình này không phải ở đâu cũng đơn giản như đối với hôn nhân khác giới và không phải lúc nào cũng bao gồm quyền nhận con nuôi.
6. Nepal đang chờ quyết định cuối cùng của tòa án tối cao, nhưng trong khi đó tất cả chính quyền địa phương được hướng dẫn cấp giấy chứng nhận kết hôn cho các cặp cùng giới.
7. Hôn nhân cùng giới được thực hiện và được luật pháp công nhận ở New Zealand, nhưng không hợp pháp ở các vùng thuộc quyền sở hữu của Tokelau, cũng như ở Quần đảo Cook và Niue, các vùng cùng tạo nên Vương quốc New Zealand.
8. Hôn nhân cùng giới được thực hiện và được pháp luật công nhận ở thủ đô nước Pháp cũng như ở tất cả các khu vực hải ngoại và thuộc địa của Pháp, tuân theo một quy tắc pháp lý duy nhất.
9. Hôn nhân cùng giới được thực hiện và được pháp luật công nhận ở tất cả các vùng của Vương quốc Anh và trong vùng hải ngoại không thuộc Caribbean, nhưng không được hợp phát tại vùng sở hữu Caribbean của quốc gia này, cụ thể là Anguilla, Bermuda, Quần đảo Virgin thuộc Anh, Quần đảo Cayman, Montserrat và Quần đảo Turks và Caicos.
10. Hôn nhân cùng giới được thực hiện và được pháp luật công nhận tại chính nước Úc cũng như trong các vùng phụ thuộc của Đảo Norfolk, Đảo Christmas và Quần đảo Cocos, tuân theo luật pháp của Úc.
11. Hợp pháp ở các thành phố tự trị của Bisbee, Clarkdale, Cottonwood, Jerome, Sedona và Tucson.
12. ^ Bởi vì một số cuộc thăm dò không báo cáo 'không', những cuộc thăm dò được liệt kê với tỷ lệ phần trăm có/không đơn giản trong ngoặc đơn, vì vậy số liệu của chúng có thể được so sánh.
13. Bao gồm: Trung lập; Không biết; Không có câu trả lời; Khác; Từ chối.
14. ^ [+ more urban/educated than representative]

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

• VERPOEST, LIEN (2017). “The End of Rhetorics: LGBT policies in Russia and the European Union”. Studia Diplomatica. 68 (4): 3–20. ISSN 0770-2965. JSTOR 26531664.
• Huang, Wen (4 tháng 1 năm 2001). “Gayness as a Western disease”. Bay Area Reporter. 31 (1). Center for Bibliographical Studies and Research. Truy cập ngày 31 tháng 8 năm 2020.
• Williams, CA., Roman Homosexuality: Second Edition, Oxford University Press, 2009, p. 280, p. 284.
• William N. Eskridg Jr. and Christopher R. Riano, "Marriage Equality: From Outlaws to In-Laws", Yale University Press (2020), Chapter 24.
• ^ Winter, Caroline (4 tháng 12 năm 2014). “In 14 years, same-sex marriage has spread round the world”. Bloomberg. Lưu trữ bản gốc ngày 13 tháng 1 năm 2022. Truy cập ngày 20 tháng 2 năm 2022.
• “Same-sex Oklahoma couple marries legally under tribal law”. KOCO. 26 tháng 9 năm 2013. Lưu trữ bản gốc ngày 22 tháng 10 năm 2013. Truy cập ngày 22 tháng 10 năm 2013.
• Multiple sources:
• American Psychological Association (2004). “Resolution on Sexual Orientation and Marriage” (PDF). Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 11 tháng 5 năm 2011. Truy cập ngày 10 tháng 11 năm 2010.
• American Sociological Association. “American Sociological Association Member Resolution on Proposed U.S. Constitutional Amendment Regarding Marriage”. Bản gốc lưu trữ ngày 12 tháng 8 năm 2007. Truy cập ngày 10 tháng 11 năm 2010.
• “Brief of the American Psychological Association, The California Psychological Association, the American Psychiatric Association, and the American Association for Marriage and Family Therapy as amici curiae in support of plaintiff-appellees – Appeal from United States District Court for the Northern District of California Civil Case No. 09-CV-2292 VRW (Honorable Vaughn R. Walker)” (PDF). Lưu trữ (PDF) bản gốc ngày 13 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 5 tháng 11 năm 2010.
• “Marriage of Same-Sex Couples – 2006 Position Statement” (PDF). Canadian Psychological Association. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 7 tháng 7 năm 2012. Truy cập ngày 28 tháng 9 năm 2012.
• Pawelski JG, Perrin EC, Foy JM, và đồng nghiệp (tháng 7 năm 2006). “The effects of marriage, civil union, and domestic partnership laws on the health and well-being of children”. Pediatrics. 118 (1): 349–64. doi:10.1542/peds.2006-1279. PMID 16818585.
• Pawelski, J. G.; Perrin, E. C.; Foy, J. M.; Allen, C. E.; Crawford, J. E.; Del Monte, M.; Kaufman, M.; Klein, J. D.; Smith, K.; Springer, S.; Tanner, J. L.; Vickers, D. L. (2006). “The Effects of Marriage, Civil Union, and Domestic Partnership Laws on the Health and Well-being of Children”. Pediatrics. 118 (1): 349–364. doi:10.1542/peds.2006-1279. PMID 16818585. Lưu trữ bản gốc ngày 1 tháng 5 năm 2011. Truy cập ngày 7 tháng 7 năm 2017.
• Molly Ball, 2024 May 13, Wall Street Journal, How 20 Years of Same-Sex Marriage Changed America
• “Brief of Amici Curiae American Anthropological Association et al., supporting plaintiffs-appellees and urging affirmance – Appeal from United States District Court for the Northern District of California Civil Case No. 09-CV-2292 VRW (Honorable Vaughn R. Walker)” (PDF). Lưu trữ (PDF) bản gốc ngày 26 tháng 12 năm 2010. Truy cập ngày 5 tháng 11 năm 2010.
• ^ American Anthropological Association (2004). “Statement on Marriage and the Family”. Lưu trữ bản gốc ngày 12 tháng 9 năm 2015. Truy cập ngày 18 tháng 9 năm 2015.
• Handbook of Gay, Lesbian, Bisexual, and Transgender Administration and Policy — Page 13, Wallace Swan – 2004
• Multiple sources:
• Coghlan, Andy (16 tháng 6 năm 2008). “Gay brains structured like those of the opposite sex”. New Scientist. Lưu trữ bản gốc ngày 29 tháng 4 năm 2019. Truy cập ngày 5 tháng 4 năm 2018.
• “Statement on Marriage and the Family”. American Anthropological Association. Bản gốc lưu trữ ngày 28 tháng 12 năm 2019. Truy cập ngày 9 tháng 6 năm 2015.
• Mary Ann Lamanna; Riedmann, Agnes; Susan D Stewart (2014). Marriages, Families, and Relationships: Making Choices in a Diverse Society. Cengage Learning. tr. 82. ISBN 978-1305176898. Lưu trữ bản gốc ngày 30 tháng 11 năm 2016. Truy cập ngày 11 tháng 2 năm 2016. [T]he APA says that sexual orientation is not a choice [...]. (American Psychological Association, 2010).
• Pawelski, J. G.; Perrin, E. C.; Foy, J. M.; Allen, C. E.; Crawford, J. E.; Del Monte, M.; Kaufman, M.; Klein, J. D.; Smith, K.; Springer, S.; Tanner, J. L.; Vickers, D. L. (2006). “The Effects of Marriage, Civil Union, and Domestic Partnership Laws on the Health and Well-being of Children”. Pediatrics. 118 (1): 349–364. doi:10.1542/peds.2006-1279. PMID 16818585. Lưu trữ bản gốc ngày 29 tháng 4 năm 2019. Truy cập ngày 2 tháng 11 năm 2013.
• American Medical Association, American Academy of Pediatrics, American Psychological Association, American Psychiatric Association, American Association for Marriage and Family Therapy, National Association of Social Workers, American Psychoanalytic Association, American Academy of Family Physicians; và đồng nghiệp. “Brief of [medical organizations] as Amici Curiae in Support of Petitioners” (PDF). supremecourt.gov. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 12 tháng 4 năm 2019. Truy cập ngày 5 tháng 4 năm 2018.Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (liên kết)
• Davis, Annie (22 tháng 10 năm 2017). “Children raised by same-sex parents do as well as their peers, study shows”. The Guardian. Lưu trữ bản gốc ngày 29 tháng 4 năm 2019. Truy cập ngày 28 tháng 3 năm 2018.
• Bever, Lindsey (7 tháng 7 năm 2014). “Children of same-sex couples are happier and healthier than peers, research shows”. The Washington Post. Lưu trữ bản gốc ngày 4 tháng 5 năm 2019. Truy cập ngày 12 tháng 12 năm 2018.
• “Same-sex Parents and Their Children”. American Association for Marriage and Family Therapy. Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 6 năm 2019. Truy cập ngày 16 tháng 6 năm 2019. Most research studies show that children with two moms or two dads fare just as well as children with heterosexual parents... Where research differences have been found, they have sometimes favored same-sex parents.
• Marcoux, Heather (23 tháng 7 năm 2018). . Truy cập ngày 16 tháng 6 năm 2019. The researchers note that the kids in same-sex homes actually reported fewer difficulties than those born to heterosexual couples.[liên kết hỏng]
• Pawelski, James G.; Perrin, Ellen C.; Foy, Jane M.; Allen, Carole E.; Crawford, James E.; Del Monte, Mark; Kaufman, Miriam; Klein, Jonathan D.; Smith, Karen; Springer, Sarah; Tanner, J. Lane; Vickers, Dennis L. (tháng 7 năm 2006). “The Effects of Marriage, Civil Union, and Domestic Partnership Laws on the Health and Well-being of Children”. Pediatrics. American Academy of Pediatrics. 118 (1): 349–64. doi:10.1542/peds.2006-1279. PMID 16818585. Lưu trữ bản gốc ngày 1 tháng 5 năm 2011. Truy cập ngày 16 tháng 6 năm 2019. In fact, growing up with parents who are lesbian or gay may confer some advantages to children.
• “Marriage Equality”. Garden State Equality. Lưu trữ bản gốc ngày 18 tháng 10 năm 2014. Truy cập ngày 24 tháng 7 năm 2012.
• . Freedom to Marry. lưu trữ ngày 16 tháng 2 năm 2010. Truy cập ngày 28 tháng 9 năm 2012.
• Pratt, Patricia (29 tháng 5 năm 2012). “Albany area real estate and the Marriage Equality Act”. Albany Examiner. Truy cập ngày 25 tháng 12 năm 2012. On July 24, 2011 the Marriage Equality Act became a law in New York State forever changing the state's legal view of what a married couple is.
• “Vote on Illinois marriage equality bill coming in January: sponsors”. Chicago Phoenix. 13 tháng 12 năm 2012. Lưu trữ bản gốc ngày 26 tháng 12 năm 2012. Truy cập ngày 23 tháng 12 năm 2012.
• “Commission endorses marriage and adoption equality”. Human Right Commission New Zealand. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 12 năm 2012. Truy cập ngày 23 tháng 12 năm 2012.
• Mulholland, Helene (27 tháng 9 năm 2012). “Ed Miliband calls for gay marriage equality”. The Guardian. London, UK. Lưu trữ bản gốc ngày 28 tháng 9 năm 2013. Truy cập ngày 23 tháng 12 năm 2012.
• Ring, Trudy (20 tháng 12 năm 2012). “Newt Gingrich: Marriage Equality Inevitable, OK”. The Advocate. Los Angeles. Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 12 năm 2012. Truy cập ngày 25 tháng 12 năm 2012. He [Newt Gingrich] noted to HuffPo that he not only has a lesbian half-sister, LGBT rights activist Candace Gingrich, but has gay friends who've gotten married in Iowa, where their unions are legal. Public opinion has shifted in favor of marriage equality, he said, and the Republican Party could end up on the wrong side of history if it continues to go against the tide.
• @apstylebook. “The term same-sex marriage is preferred over gay marriage. In places where it's legal, same-sex marriage is no different than other marriages, so the term should be used only when germane and needed to distinguish from marriages between heterosexual couples.

  APStyleChat” (Tweet) – qua Twitter.

• Inc, Gallup (24 tháng 2, 2021). “One in 10 LGBT Americans Married to Same-Sex Spouse”. Gallup.com.
• Yin, Karen (8 tháng 3, 2016). “When Bisexual People Marry”. Conscious Style Guide.
• Fedorak, Shirley A. (2008). Anthropology matters!. [Toronto], Ont.: University of Toronto Press. tr. Ch. 11, p. 174. ISBN 978-1442601086.
• ^ Gough, Kathleen E. (Jan–Jun 1959). “The Nayars and the Definition of Marriage”. The Journal of the Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland. 89 (1): 23–34. doi:10.2307/2844434. JSTOR 2844434.
• Murray, Stephen O.; Roscoe, Will (2001). Boy-wives and female husbands : studies of African homosexualities (ấn bản 1). New York: St. Martin's. ISBN 978-0312238292. Lưu trữ bản gốc ngày 4 tháng 2 năm 2021. Truy cập ngày 28 tháng 10 năm 2020.
• Njambi, Wairimu; O'Brien, William (Spring 2001). “Revisiting "Woman-Woman Marriage": Notes on Gikuyu Women”. NWSA Journal. 12 (1): 1–23. doi:10.1353/nwsa.2000.0015. S2CID 144520611. Lưu trữ bản gốc ngày 13 tháng 1 năm 2012. Truy cập ngày 28 tháng 9 năm 2012.
• “Dictionaries take lead in redefining modern marriage”. The Washington Times. 24 tháng 5 năm 2004. Lưu trữ bản gốc ngày 18 tháng 9 năm 2012. Truy cập ngày 25 tháng 9 năm 2012.
• “Webster Makes It Official: Definition of Marriage Has Changed”. American Bar Association. Lưu trữ bản gốc ngày 27 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 28 tháng 9 năm 2012.
• Redman, Daniel (7 tháng 4 năm 2009). “Noah Webster Gives His Blessing: Dictionaries recognize same-sex marriage—who knew?”. Slate. Lưu trữ bản gốc ngày 17 tháng 9 năm 2011. Truy cập ngày 28 tháng 9 năm 2012.
• “The Divine Institution of Marriage”. The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints. 13 tháng 8 năm 2008. Lưu trữ bản gốc ngày 11 tháng 6 năm 2019. Truy cập ngày 28 tháng 9 năm 2012.
• “Marriage Protection Sunday: Churches encouraged to address 'gay marriage'”. Baptist Press. 19 tháng 5 năm 2006. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 7 năm 2014. Truy cập ngày 30 tháng 9 năm 2011.
• Rabbi Joel Roth. Homosexuality Lưu trữ 24 tháng 8 2017 tại Wayback Machine rabbinicalassembly.org 1992.
• Martial 1.24 and 12.42; Juvenal 2.117–42. Williams, Roman Homosexuality, pp. 28, 280; Karen K. Hersh, The Roman Wedding: Ritual and Meaning in Antiquity (Cambridge University Press, 2010), p. 36; Caroline Vout, Power and Eroticism in Imperial Rome (Cambridge University Press, 2007), pp. 151ff.
• Suetonius, Tacitus, Dio Cassius, and Aurelius Victor are the sources cited by Williams, Roman Homosexuality, p. 279.
• Williams, Roman Homosexuality, pp. 278–279, citing Dio Cassius and Aelius Lampridius.
• ^ Williams, Roman Homosexuality, p. 280.
• William N. Eskridg Jr. and Christopher R. Riano, "Marriage Equality: From Outlaws to In-Laws", Yale University Press (2020), Chapter 24
• “How Same-Sex Marriage Came to Be”. Harvard Magazine. March–April 2013. Lưu trữ bản gốc ngày 2 tháng 5 năm 2019. Truy cập ngày 28 tháng 3 năm 2015.
• “The secret history of same-sex marriage”. The Guardian. 23 tháng 1 năm 2015. Lưu trữ bản gốc ngày 2 tháng 5 năm 2019. Truy cập ngày 26 tháng 7 năm 2015.
• Hari, Johann (Spring 2009). “Andrew Sullivan: Thinking. Out. Loud”. Intelligent Life. Bản gốc lưu trữ ngày 25 tháng 4 năm 2009. Truy cập ngày 24 tháng 10 năm 2013.
• Sullivan, Andrew (9 tháng 11 năm 2012). “Here Comes the Groom”. Slate. Truy cập ngày 24 tháng 10 năm 2013.
• Rule, Sheila (2 tháng 10 năm 1989). “Rights for Gay Couples in Denmark”. New York Times. Lưu trữ bản gốc ngày 4 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 19 tháng 8 năm 2013.
• “The Dutch went first in 2001; who has same-sex marriage now?”. Associated Press. 28 tháng 4 năm 2021. Lưu trữ bản gốc ngày 21 tháng 8 năm 2021. Truy cập ngày 21 tháng 8 năm 2021.
• “Archived copy” (PDF). www.congresozac.gob.mx. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 14 tháng 1 năm 2022.Quản lý CS1: bản lưu trữ là tiêu đề (liên kết)
• “Archived copy”. www.congresozac.gob.mx. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 1 năm 2022.Quản lý CS1: bản lưu trữ là tiêu đề (liên kết)
• “In landmark move, Nepal's govt circular allows same-sex marriage”. 27 tháng 4 năm 2024. Truy cập ngày 5 tháng 5 năm 2024.
• “Information for couples marrying outside the Rabbinate” (PDF). Rackman Center. 2018. Truy cập ngày 10 tháng 11 năm 2023.
• "Aruba, Curaçao ordered to extend marriage rights to same-sex couples". Los Angeles Blade. 7 December 2022.
• NEWS, KYODO. “Japan opposition party submits bill for same-sex marriage”. Kyodo News+.
• “Delegates sponsor bill to legalize same-sex marriage on Navajo Nation”. Daily-times.com. Truy cập ngày 14 tháng 5 năm 2022.
• “Diputada plantea iniciativa para el matrimonio civil igualitario en la Asamblea Nacional”. El Acarigueño (bằng tiếng Tây Ban Nha). 24 tháng 2 năm 2022. Bản gốc lưu trữ ngày 20 tháng 5 năm 2022. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2022.
• Tilles, Daniel (18 tháng 12 năm 2023). “New Polish ruling coalition outlines plans to introduce same-sex unions”. Notes From Poland (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 13 tháng 1 năm 2024.
• “Kosovo promises to introduce same-sex unions in May – Euractiv”.
• “Presentan proyecto de ley sobre el matrimonio igualitario entre personas del mismo sexo”. El Comercio. elcomercio.pe. 23 tháng 10 năm 2021. Truy cập ngày 28 tháng 6 năm 2022.
• News, HANA BORDEY, GMA (11 tháng 8 năm 2022). “Padilla wants same-sex unions institutionalized”. GMA News Online.
• Anna Kholodnova (2 tháng 8 năm 2022). “Zelensky responded to the petition on the legalization of same-sex marriages in Ukraine”. Бабель.
• “Padilla wants same-sex unions institutionalized”. 11 tháng 8 năm 2022.
• “UKIP and Tories abstain on EU motion to recognise same-sex marriage”. PinkNews. 13 tháng 3 năm 2015. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 8 năm 2015. Truy cập ngày 26 tháng 7 năm 2015.
• “Texts adopted - Thursday, 12 March 2015 - Annual report on human rights and democracy in the world 2013 and the EU policy on the matter - P8_TA-PROV(2015)0076”. Lưu trữ bản gốc ngày 7 tháng 8 năm 2015. Truy cập ngày 26 tháng 7 năm 2015.
• “Annual report on human rights and democracy in the world 2013 and the EU policy on the matter”. Lưu trữ bản gốc ngày 8 tháng 5 năm 2015. Truy cập ngày 26 tháng 7 năm 2015.
• ^ “HUDOC - European Court of Human Rights”. Lưu trữ bản gốc ngày 11 tháng 9 năm 2015. Truy cập ngày 26 tháng 7 năm 2015.
• Buyse, Antoine (24 tháng 6 năm 2010). “Strasbourg court rules that states are not obliged to allow gay marriage”. The Guardian. Lưu trữ bản gốc ngày 13 tháng 12 năm 2013. Truy cập ngày 8 tháng 11 năm 2013.
• Avram, Marieta (2016). Drept civil Familia [Civil law Family] (bằng tiếng Romania). Bucharest: Editura Hamangiu. ISBN 978-606-27-0609-8.
• “European Convention on Human Rights” (PDF). ECHR.coe.int. European Court of Human Rights. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 3 tháng 7 năm 2014. Truy cập ngày 25 tháng 7 năm 2015.
• “HUDOC - European Court of Human Rights”. ECHR (bằng tiếng English). ECHR. Truy cập ngày 21 tháng 7 năm 2022.Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
• Palazzo, Nausica (tháng 4 năm 2023). “Fedotova and Others v. Russia : Dawn of a new era for European LGBTQ families?”. Maastricht Journal of European and Comparative Law. 30 (2): 216–228. doi:10.1177/1023263X231195455.
• “EU court backs residency rights for gay couple in Romania – AP”. Associated Press. Lưu trữ bản gốc ngày 12 tháng 6 năm 2018. Truy cập ngày 6 tháng 6 năm 2018.
• “Same-sex spouses have EU residence rights, top court rules – BBC”. BBC News. 5 tháng 6 năm 2018. Lưu trữ bản gốc ngày 8 tháng 5 năm 2019. Truy cập ngày 6 tháng 6 năm 2018.
• “Texts adopted - LGBTIQ rights in the EU - Tuesday, 14 September 2021”. www.europarl.europa.eu (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 16 tháng 9 năm 2021. Truy cập ngày 16 tháng 9 năm 2021.
• “MEPs condemn failure to respect rights of same-sex partners in EU”. The Guardian (bằng tiếng Anh). 14 tháng 9 năm 2021. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 9 năm 2021. Truy cập ngày 16 tháng 9 năm 2021.
• “"Major Advance for Marriage Equality and Gender Identity Rights in Latin America". San Francisco Bay Times, 2018 January 29”. Sfbaytimes.com. 25 tháng 1 năm 2018. Lưu trữ bản gốc ngày 29 tháng 1 năm 2018. Truy cập ngày 13 tháng 4 năm 2018.
• Towle, Andy (13 tháng 11 năm 2008). “NYC Protest and Civil Rights March Opposing Proposition 8”. Towleroad. Lưu trữ bản gốc ngày 13 tháng 2 năm 2009. Truy cập ngày 28 tháng 9 năm 2012.
• Pearson, Mary. “Where is Gay Marriage Legal?”. christiangays.com. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 3 năm 2012. Truy cập ngày 20 tháng 2 năm 2012.
• Williams, Steve. “Which Countries Have Legalized Gay Marriage?”. Care2.com (news.bbc.co.uk as source). Lưu trữ bản gốc ngày 29 tháng 4 năm 2019. Truy cập ngày 20 tháng 2 năm 2012.
• “Loi du 9 juillet 2004 relative aux effets légaux de certains partenariats. - Legilux”. Eli.legilux.public.lu. Lưu trữ bản gốc ngày 11 tháng 9 năm 2016. Truy cập ngày 7 tháng 7 năm 2017.
• “Loi n° 99-944 du 15 novembre 1999 relative au pacte civil de solidarité”. Legifrance.gouv.fr (bằng tiếng Pháp). 12 tháng 3 năm 2007. Lưu trữ bản gốc ngày 16 tháng 8 năm 2019. Truy cập ngày 7 tháng 7 năm 2017.
• “WETTEN, DECRETEN, ORDONNANTIES EN VERORDENINGEN LOIS, DECRETS, ORDONNANCES ET REGLEMENTS” (PDF). Ejustice.jkust.fgov.be. Lưu trữ (PDF) bản gốc ngày 29 tháng 4 năm 2019. Truy cập ngày 7 tháng 7 năm 2017.
• “Civil Partnership Act 2004”. Legislation.gov.uk. Lưu trữ bản gốc ngày 29 tháng 4 năm 2019. Truy cập ngày 5 tháng 7 năm 2017.
• “Same-Sex Marriage, Civil Unions and Domestic Partnerships”. National Conference of State Legislatures. Lưu trữ bản gốc ngày 10 tháng 6 năm 2013. Truy cập ngày 20 tháng 2 năm 2012.
• Ramstack, Tom (11 tháng 1 năm 2010). “Congress Considers Outcome of D.C. Gay Marriage Legislation”. AHN. Bản gốc lưu trữ ngày 20 tháng 6 năm 2010.
• Gender and Language in Sub-Saharan Africa, 2013:35
• Igwe, Leo (19 tháng 6 năm 2009). “Tradition of same gender marriage in Igboland”. Nigerian Tribune. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 1 năm 2010.
• “Same-sex marriage and children's well-being: Research roundup”. Journalist's Resource. 26 tháng 6 năm 2015. Lưu trữ bản gốc ngày 2 tháng 1 năm 2016. Truy cập ngày 29 tháng 12 năm 2015.
• ^ Pawelski, J.G.; Perrin, E.C.; Foy, J.M.; Allen, C.E.; Crawford, J.E.; Del Monte, M.; Kaufman, M.; Klein, J.D.; Smith, K.; Springer, S.; Tanner, J.L.; Vickers, D.L. (2006). “The Effects of Marriage, Civil Union, and Domestic Partnership Laws on the Health and Well-being of Children”. Pediatrics. 118 (1): 349–64. doi:10.1542/peds.2006-1279. PMID 16818585.
• Herek, Gregory M. "Legal recognition of same-sex relationships in the United States: A social science perspective." American Psychologist, Vol 61(6), September 2006, pp. 607–21.
• Elaine Justice. “Study Links Gay Marriage Bans to Rise in HIV infections”. Emory University. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 4 năm 2010. Truy cập ngày 5 tháng 11 năm 2010.
• Peng, Handie. “The Effect of Same-Sex Marriage Laws on Public Health and Welfare”. Userwww.service.emory.edu. Lưu trữ bản gốc ngày 20 tháng 2 năm 2012. Truy cập ngày 11 tháng 2 năm 2012.
• Hasin, Deborah. “Lesbian, gay, bisexual individuals risk psychiatric disorders from discriminatory policies”. Columbia University Mailman School of Public Health. Lưu trữ bản gốc ngày 27 tháng 2 năm 2013. Truy cập ngày 20 tháng 9 năm 2012.
• Mustanski, Brian (22 tháng 3 năm 2010). “New study suggests bans on gay marriage hurt mental health of LGB people”. Psychology Today. Truy cập ngày 8 tháng 11 năm 2010.
• Raifman, Julia; Moscoe, Ellen; Austin, S. Bryn; McConnell, Margaret (2017). “Difference-in-Differences Analysis of the Association Between State Same-Sex Marriage Policies and Adolescent Suicide Attempts”. JAMA Pediatrics. 171 (4): 350–356. doi:10.1001/jamapediatrics.2016.4529. PMC 5848493. PMID 28241285.
• “Same-Sex Marriage Legalization Linked to Reduction in Suicide Attempts Among High School Students”. Johns Hopkins University. 20 tháng 2 năm 2017. Lưu trữ bản gốc ngày 29 tháng 4 năm 2019. Truy cập ngày 8 tháng 6 năm 2018.
• Laurie, Timothy (3 tháng 6 năm 2015), Bigotry or biology: the hard choice for an opponent of marriage equality, The Drum, lưu trữ bản gốc ngày 4 tháng 6 năm 2015, truy cập ngày 4 tháng 6 năm 2015
• Blankenhorn, David (19 tháng 9 năm 2008). “Protecting marriage to protect children”. Los Angeles Times. Lưu trữ bản gốc ngày 4 tháng 9 năm 2009. Truy cập ngày 6 tháng 10 năm 2009.
• “See discussion of prenuptial and postmarital agreements at Findlaw”. Family.findlaw.com. Bản gốc lưu trữ ngày 25 tháng 10 năm 2010. Truy cập ngày 5 tháng 11 năm 2010.
• Dale Carpenter is a prominent spokesman for this view. For a better understanding of this view, see Carpenter's writings at “Independent Gay Forum - Staff > Dale Carpenter”. Bản gốc lưu trữ ngày 17 tháng 11 năm 2006. Truy cập ngày 31 tháng 10 năm 2006.
• ^ Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên cpa20062
• “Brief of the American Psychological Association, The California Psychological Association, the American Psychiatric Association, and the American Association for Marriage and Family Therapy as amici curiae in support of plaintiff-appellees – Appeal from United States District Court for the Northern District of California Civil Case No. 09-CV-2292 VRW (Honorable Vaughn R. Walker)” (PDF). Lưu trữ (PDF) bản gốc ngày 13 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 5 tháng 11 năm 2010.
• Pawelski JG, Perrin EC, Foy JM, và đồng nghiệp (tháng 7 năm 2006). “The effects of marriage, civil union, and domestic partnership laws on the health and well-being of children”. Pediatrics. 118 (1): 349–64. doi:10.1542/peds.2006-1279. PMID 16818585.
• Lamb, Ph.D., Michael. “Expert Affidavit for U.S. District Court (D. Mass. 2009)” (PDF). Gay & Lesbian Advocates & Defenders. Lưu trữ (PDF) bản gốc ngày 24 tháng 9 năm 2015. Truy cập ngày 24 tháng 7 năm 2012.
• ^ “Pediatricians: Gay Marriage Good for Kids' Health”. news.discovery.com. 22 tháng 3 năm 2013. Lưu trữ bản gốc ngày 12 tháng 11 năm 2014. Truy cập ngày 11 tháng 4 năm 2013.
• “Elizabeth Short, Damien W. Riggs, Amaryll Perlesz, Rhonda Brown, Graeme Kane: Lesbian, Gay, Bisexual and Transgender (LGBT) Parented Families – A Literature Review prepared for The Australian Psychological Society” (PDF). Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 4 tháng 3 năm 2011. Truy cập ngày 5 tháng 11 năm 2010.
• “Brief of the American Psychological Association, The California Psychological Association, The American Psychiatric Association, and The American Association of Marriage and Family Therapy as Amici Curiae in Support of Plaintiff-Appellees” (PDF). United States Court of Appeals for the Ninth Circuit. Lưu trữ (PDF) bản gốc ngày 13 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 28 tháng 9 năm 2012.
• Herek, GM (tháng 9 năm 2006). “Legal recognition of same-sex relationships in the United States: a social science perspective” (PDF). The American Psychologist. 61 (6): 607–21. doi:10.1037/0003-066X.61.6.607. PMID 16953748. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 10 tháng 6 năm 2010.
• Biblarz, Timothy J.; Stacey, Judith (tháng 2 năm 2010). “How Does the Gender of Parents Matter?” (PDF). Journal of Marriage and Family. 72 (1): 3–22. CiteSeerX 10.1.1.593.4963. doi:10.1111/j.1741-3737.2009.00678.x. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 12 tháng 5 năm 2013.
• “Brief presented to the Legislative House of Commons Committee on Bill C38 by the Canadian Psychological Association – 2 June 2005” (PDF). Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 13 tháng 10 năm 2012. Truy cập ngày 7 tháng 8 năm 2018.
• Goldberg, Abbie E. (tháng 2 năm 2023). “LGBTQ-parent families: Diversity, intersectionality, and social context”. Current Opinion in Psychology. 49: 101517. doi:10.1016/j.copsyc.2022.101517.
• Leal, Daniela; Gato, Jorge; Coimbra, Susana; Freitas, Daniela; Tasker, Fiona (tháng 12 năm 2021). “Social Support in the Transition to Parenthood Among Lesbian, Gay, and Bisexual Persons: A Systematic Review”. Sexuality Research and Social Policy. 18 (4): 1165–1179. doi:10.1007/s13178-020-00517-y.
• ^ Bockting, Walter, Autumn Benner, and Eli Coleman. "Gay and Bisexual Identity Development Among Female-to-Male Transsexuals in North America: Emergence of a Transgender Sexuality." Archives of Sexual Behavior 38.5 (October 2009): 688–701. Academic Search Premier. EBSCO. 29 September 2009
• Matthew S. Coleman, Esq. (16 tháng 9 năm 2015). “Obergefell v. Hodges”. Einhorn Harris. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 12 năm 2015. Truy cập ngày 8 tháng 11 năm 2015.
• Leff, Lisa (4 tháng 12 năm 2008). “Poll: Calif. gay marriage ban driven by religion”. USA Today. Associated Press. Lưu trữ bản gốc ngày 8 tháng 12 năm 2008.Quản lý CS1: bot: trạng thái URL ban đầu không rõ (liên kết) archived here.
• Mirchandani, Rajesh (12 tháng 11 năm 2008). “Divisions persist over gay marriage ban”. BBC News. Lưu trữ bản gốc ngày 28 tháng 4 năm 2014. Truy cập ngày 18 tháng 12 năm 2008.
• For old polling data, figures have been adjusted upward @1%/year.
• Newport, Frank (20 tháng 5 năm 2011). “For First Time, Majority of Americans Favor Legal Gay Marriage”. Gallup. Lưu trữ bản gốc ngày 29 tháng 7 năm 2014. Truy cập ngày 25 tháng 9 năm 2012.
• “Public Opinion: Nationally”. australianmarriageequality.com. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 3 năm 2011. Truy cập ngày 25 tháng 9 năm 2012.
• “Gay Life in Estonia”. globalgayz.com. Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 7 năm 2012. Truy cập ngày 25 tháng 9 năm 2012.
• Jowit, Juliette (12 tháng 6 năm 2012). “Gay marriage gets ministerial approval”. The Guardian. London. Lưu trữ bản gốc ngày 6 tháng 5 năm 2019. Truy cập ngày 25 tháng 9 năm 2012.
• “Most Irish people support gay marriage, poll says”. PinkNews. 24 tháng 2 năm 2011. Bản gốc lưu trữ ngày 26 tháng 9 năm 2013. Truy cập ngày 25 tháng 9 năm 2012.
• “Survey – Generations at Odds: The Millennial Generation and the Future of Gay and Lesbian Rights”. Public Religion Research Institute. Bản gốc lưu trữ ngày 25 tháng 10 năm 2012. Truy cập ngày 25 tháng 9 năm 2012.
• “Pew Forum: Part 2: Gay Marriage”. Pew Research Center. 18 tháng 11 năm 2003. Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 9 năm 2012. Truy cập ngày 25 tháng 9 năm 2012.
• Poirier, Justine. “Same-Sex Marriage: Let's Make a Change”. Montréalités Justice. Lưu trữ bản gốc ngày 6 tháng 8 năm 2014. Truy cập ngày 25 tháng 9 năm 2012.
• “Data Points: Support for Legal Same-Sex Marriage”. The Chronicle of Higher Education. 16 tháng 3 năm 2010. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 9 năm 2014. Truy cập ngày 25 tháng 9 năm 2012.
• “Support for Same‐Sex Marriage in Latin America” (PDF). Vanderbilt University. Lưu trữ (PDF) bản gốc ngày 11 tháng 2 năm 2014. Truy cập ngày 25 tháng 9 năm 2012.
• “Un 70% d'andorrans aprova el matrimoni homosexual”. Diari d'Andorra (bằng tiếng Catalan). 7 tháng 7 năm 2013.
• ^ “Cultura polítical de la democracia en la República Dominicana y en las Américas, 2016/17” (PDF). Vanderbilt University (bằng tiếng Tây Ban Nha). 13 tháng 11 năm 2017. tr. 132.
• ^ Bản mẫu:Cite presentation
• ^ “How people in 24 countries view same-sex marriage”. Truy cập ngày 12 tháng 12 năm 2023.
• ^ “Religious Belief and National Belonging in Central and Eastern Europe” (PDF). Pew. Truy cập ngày 11 tháng 5 năm 2017.
• ^ “Religious belief and national belonging in Central and Eastern Europe - Appendix A: Methodology”. Pew Research Center. 10 tháng 5 năm 2017. Truy cập ngày 26 tháng 8 năm 2017.
• “Bevolking Aruba pro geregistreerd partnerschap zelfde geslacht”. Antiliaans Dagblad (bằng tiếng Hà Lan). 26 tháng 2 năm 2021.
• ^ “Eurobarometer on Discrimination 2019: The social acceptance of LGBTI people in the EU” (PDF). TNS. European Commission. tr. 2. Truy cập ngày 23 tháng 9 năm 2019. The question was whether same-sex marriage should be allowed throughout Europe.
• ^ “Barómetro de las Américas: Actualidad – 2 de junio de 2015” (PDF). Vanderbilt University. 2 tháng 7 năm 2015.
• ^ Bản mẫu:Cite presentation
• https://www.ciep.ucr.ac.cr/images/INFORMESUOP/EncuestaEnero/Informe-encuesta-ENERO-2018.pdf [liên kết hỏng]
• “Encuesta: Un 63,1% de los cubanos quiere matrimonio igualitario en la Isla”. Diario de Cuba (bằng tiếng Tây Ban Nha). 18 tháng 7 năm 2019.
• “67% of Czechs support same-sex marriage, says new poll”. 23 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 5 tháng 2 năm 2020.
• Guzman, Samuel (5 tháng 2 năm 2018). “Encuesta de CDN sobre matrimonio homosexual en RD recibe más de 300 mil votos - CDN - El Canal de Noticias de los Dominicanos” [CDN survey on homosexual marriage in DR receives more than 300 thousand votes] (bằng tiếng Tây Ban Nha).
• America's Barometer Topical Brief

  034, Disapproval of Hôn nhân cùng giới ở Ecuador: A Clash of Generations?, 23 July 2019. Counting ratings 1–3 as 'disapprove', 8–10 as 'approve', and 4–7 as neither.

• https://www.swissinfo.ch/spa/el-salvador-elecciones_partido-de-bukele-se--consolida--en-preferencias-electorales-en-el-salvador/46307812
• “Avaliku arvamuse uuring LGBT teemadel (2023)” (PDF). Eesti Inimõiguste Keskus. tháng 4 năm 2023. Truy cập ngày 10 tháng 5 năm 2023.
• “წინარწმენიდან თანასწორობამდე (From Prejudice to Equality), part 2” (PDF). WISG. 2022.
• “Más del 70% de los hondureños rechaza el matrimonio homosexual”. Diario La Prensa (bằng tiếng Tây Ban Nha). 17 tháng 5 năm 2018.
• “Litlar breytingar á viðhorfi til giftinga samkynhneigðra” (PDF) (bằng tiếng Iceland). Gallup. tháng 9 năm 2006.
• Staff (13 tháng 2 năm 2023). “64% favor recognizing Hôn nhân cùng giới ở Japan: Kyodo poll”. Kyodo News. Truy cập ngày 13 tháng 2 năm 2023.
• Isoda, Kazuaki (21 tháng 2 năm 2023). “Survey: 72% of voters in favor of legalizing gay marriages”. The Asahi Shimbun (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2023.
• Vogt, Desiree (tháng 3 năm 2021). . Liechtensteiner Vaterland (bằng tiếng Đức).
• “Most Mozambicans against homosexual violence, study finds”. MambaOnline - Gay South Africa online. 4 tháng 6 năm 2018., (full report)
• “First Quarter 2018 Social Weather Survey: 61% of Pinoys oppose, and 22% support, a law that will allow the civil union of two men or two women”. 29 tháng 6 năm 2018. Truy cập ngày 6 tháng 1 năm 2019.
• “Отношение к сексменьшинствам” (bằng tiếng Nga). ФОМ. tháng 6 năm 2019.
• https://crd.org/wp-content/uploads/2021/04/ENGLESKA-VERZIJA-1.pdf
• https://dennikn.sk/3079308/za-registrovane-partnerstva-je-viac-ludi-nez-proti-nim-prieskum-ipsosu
• Strong, Matthew (19 tháng 5 năm 2023). “Support for gay marriage surges in Taiwan 4 years after legalization”. Taiwan News. Truy cập ngày 19 tháng 5 năm 2023.
• “Соціологічне дослідження до Дня Незалежності: УЯВЛЕННЯ ПРО ПАТРІОТИЗМ ТА МАЙБУТНЄ УКРАЇНИ (16-20 серпня 2023) Назад до списку”. 24 tháng 8 năm 2023.
• Simons, Ned (4 tháng 2 năm 2023). “It's Ten Years Since MPs Voted For Gay Marriage, But Is There A 'Backlash'?”. The Huffington Post (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 5 tháng 2 năm 2023.
• “Opinión sobre el matrimonio igualitario” [Opinion on equal marriage]. Equipos Consultores. 30 tháng 8 năm 2019. Bản gốc lưu trữ ngày 23 tháng 10 năm 2019. Crónica Uno, Encuesta refleja que mayoría de venezolanos apoya igualdad de derechos para la población LGBTIQ, 2 March, 2023