Loãng xương là một bệnh lý tiến triển âm thầm, bệnh nhân thường không bất cứ biểu hiện gi cho đến khi bị gãy xương. Bởi vậy, đo mật độ xương định kỳ là việc làm quan trọng. Đây được xem là một tiêu chuẩn được áp dụng xác định mức độ giảm mật độ xương. Từ đó xác định nguy cơ bị gãy xương để theo dõi và điều trị. Show
Tìm hiểu về đo loãng xươngĐo loãng xương còn có tên gọi khác là đo mật độ xương. Thuật ngữ này có tên tiếng Anh Bone Mineral Density – BMD. Đo loãng xương là kỹ thuật sử dụng tia X hoặc hấp thụ tia X năng lượng kép (gọi là DEXA hay DXA). Hay chụp CT để có thể xác định hàm lượng canxi và các khoáng chất có trong xương. Những khu vực thường được bác sĩ chỉ định đo mật độ xương là cột sống, hông hoặc xương cẳng tay.
Cũng thông qua kỹ thuật này, chúng ta có thể biết được bản thân có đang rơi vào tình trạng giảm khối lượng xương hay không. Trường hợp không may mắc phải, xương chắc chắn sẽ trở nên giòn và dễ gãy hơn. Vì sao cần đo mật độ xương (đo loãng xương)?Mục đích quan trọng của việc thực hiện đo mật độ xương chính là sớm phát hiện những vấn đề về loãng xương (tức xương mỏng, yếu) và mất xương (tức giảm khối lượng xương). Từ đó có hướng khắc phục kịp thời. Việc điều trị sớm sẽ giúp người bệnh ngăn ngừa tình trạng gãy xương. Bởi các biến chứng của xương bị gãy do loãng xương thường đặc biệt nghiêm trọng, nhất là ở người già. Theo đó, phương pháp đo mật độ xương được thực hiện nhằm mục đích:
Đo loãng xương được chỉ định khi nào?Đo loãng xương thường được chỉ định khi bác sĩ nhận thấy người bệnh của mình đã bị gãy xương hoặc có nguy cơ cao bị loãng xương. Đặc biệt là các nhóm đối tượng sau:
Ai là người được chỉ định và chống chỉ định đo loãng xươngĐo loãng xương thường được chỉ định cho những đối tượng sau:
Đo loãng xương chống chỉ định đối với những đối tượng sau:
Các phương pháp đo mật độ xươngHiện nay có 2 phương pháp đo mật độ xương phổ biến là Dexa và tia X Đo mật độ xương bằng phương pháp DexaDEXA là tên viết tắt của cụm từ Dual Energy X-ray Absorptiometry - một phương pháp đo mật độ xương được sử dụng vô cùng rộng rãi nhất trên thế giới. Xét nghiệm này chỉ cần liều chiếu tia X ít hơn sẽ chính là chụp X quang phổi. Độ chính xác của phương pháp đo loãng xương này khá cao, từ 85% đến 99%.
Đo mật độ xương bằng phương pháp Dexa được thực hiện trên hai khu vực chính là háng và cột sống. Do loãng xương thường ảnh hưởng đến tất cả cơ thể. Nên việc đo mật độ xương ở một vị trí bất kỳ vẫn có thể dự báo được nguy cơ gãy xương ở các vị trí khác. Tuy nhiên chúng ta cũng cần phải quan sát trực tiếp. Ví dụ đo mật độ xương ở háng cho phép dự báo rất tốt nguy cơ gãy xương háng so với khu vực khác. Nhìn chung quét DXA được áp dụng chủ yếu ở háng. Bao gồm một khu vực ở xương đùi được gọi là tam giác Ward (Wards triangle) và đốt sống. Quá trình quét này thông thường mất từ 10 – 20 phút. Đo mật độ xương bằng tia X (DXA)Đo mật độ xương bằng tia X là kỹ thuật sử dụng tia X năng lượng kép để đo tình trạng mất xương. Đây là biện pháp định lượng mất xương và theo dõi người đang điều trị. Kỹ thuật này thường được áp dụng ở khu vực cột sống và cổ xương đùi. Trong một số trường hợp, nó cũng có thể đo xương toàn bộ cơ thể. Quy trình đo loãng xương được thực hiện như thế nàoQuá trình đo mật độ xương thông thường sẽ mất khoảng 20 đến 30 phút. Kỹ thuật này sẽ được áp dụng tại các vị trí xương có nhiều khả năng bị loãng xương. Cụ thể xương đốt sống dưới, cổ xương đùi, bên cạnh xương khớp hông, xương cẳng tay... Các bước đo mật độ xương:
Đọc kết quả đo loãng xươngThông qua kỹ thuật đo mật độ xương. Bác sĩ có thể xác định mật độ khoáng xương của cơ thể người bệnh có đang trong tình trạng suy yếu hay không. Kết quả đo mật độ xương sẽ được so sánh với 2 chỉ số quan trọng là điểm T và điểm Z. Đầu tiên, kết quả đo mật độ xương của bạn được so sánh với kết quả đo mật độ xương của người 25 – 35 tuổi khỏe mạnh cùng giới tính, cùng dân tộc. Độ lệch chuẩn (SD) chính là sự khác biệt giữa mật độ xương của bạn với Người 25-35 tuổi khỏe mạnh. Đây được gọi là điểm T.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, cách đọc kết quả đo loãng xương như sau:
Ngoài chỉ số T, kết quả đo mật độ xương của bạn còn được so sánh với mật độ xương bình thường của Người khỏe mạnh có cùng độ tuổi (điểm Z). Cụ thể, điểm Z thể hiện mật độ xương của bạn đang cao hay thấp hơn so với người khỏe mạnh ở cùng độ tuổi; giới tính và cả chiều cao; cân nặng; chủng tộc. Theo đó, điểm Z được Hiệp hội Đo mật độ lâm sàng quốc tế đánh giá như sau:
Chú ý: Ngoài xét nghiệm mật độ xương. Bác sĩ cũng có thể chỉ định các xét nghiệm khác. Chẳng hạn như xét nghiệm máu. Đây là điều quan trọng giúp xem xét nguy cơ mắc bệnh thận, đánh giá chức năng tuyến cận giáp. Từ đó đánh giá mức độ khoáng chất trong cơ thể liên quan đến sức khỏe xương. Ưu điểm và nhược điểm của phương pháp đo độ loãng xươngDo mật độ loãng xương bằng DEXA và DXA đều có cả ưu điểm và hạn chế chưa thể khắc phục. Cụ thể: Ưu điểm
|