Mức độ, phạm vi và thời gian áp dụng các thủ tục phân tích sẽ thay đổi tùy thuộc vào

Mục tiêu kiểm toán  chung

Mục tiêu kiểm toán cụ thể

Sự tồn tại và phát sinh

-CPSX  được ghi nhận trong kỳ đều có căn cứ hợp lý, đầy đủ, khách quan;

-Xem xét tính trung thực trên các chứng từ chi phí phát sinh.

Sự chi chép đầy đủ

Tất cả các nghiệp vụ liên quan tới CPSX  trong kỳ đều được phản ánh trên sổ kế toán của đơn vị một cách đầy đủ, đúng kỳ và đảm bảo không có sai sót trọng yếu phát sinh.

- Xác định tính phù hợp, đúng giá trị thực của nguyên vật liệu xuất dùng, tiền lương, khấu hao tài sản cố định, các khoản chi dùng khác với các khoản đã tính vào CPSX  trong kỳ ở các bộ phận;

- Quá trình tập hợp chi phí và phân bổ chi phí theo các đối tượng tính giá là đúng đắn, hợp lý. Các chi phí phát sinh trong kỳ đều có căn cứ hợp lý;

- Đơn vị có thực hiện nhất quán trong việc áp dụng các thủ tục, chính sách ghi nhận CPSX ;

- Việc đánh giá sản phẩm dỡ dang và tính giá thành sản phẩm trong kỳ là hợp lý.

- Các khoản chi phí được tính toán chính xác và thống nhất giữa sổ chi tiết và sổ cái;

- Các khoản CPSX  phát sinh trong kỳ phải được phản ánh theo đúng giá trị thực của nó phù hợp với các chứng từ gốc đi kèm.

- Các khoản CPSX  đã được ghi chép, hạch toán đầy đủ đúng đối tượng. Việc thanh toán tiền lương và các khoản theo lương cho công nhân viêc được kịp thời, đầy đủ.

Trình bày và công bố

CPSX  bảo đảm được trình bày đúng đắn và khai báo về chi phí phù hợp với chế độ quy định.

Loại

Thử nghiệm kiểm soát

Quá trình xuất kho nguyên vật liệu

- Kiểm tra về tính có thật của việc sử dụng nguyên vật liệu; các thủ tục xuất kho nguyên vật liệu; đối chiếu nội bộ về việc xuất kho NVL

- Xem xét tính độc lập giữa thủ kho và nhân viên kế toán kho; giữa người làm nhiệm vụ kiểm tra chất lượng nguyên vật liệu với người sản xuất;

- Tìm hiểu quy trình luân chuyển chứng từ và quy định ghi sổ kế toán xuất kho ở phòng kế toán.

Quá trình sản xuất

- Chủ yếu thực hiện việc phỏng vấn về quá trình sản xuất, nhân sự, định mức, phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang giữa các năm, bảo quản vật tư, ...

- Kiểm tra tính liên tục cũng như sự phê duyệt trên các chứng từ đã được đánh số trước nhằm khẳng định nghiệp vụ sản xuất thực tế đã xảy ra; việc sử dụng hệ thống tài khoản để khẳng định các nghiệp vụ kinh tế phát sinh được hạch toán đúng tài khoản;

- Quan sát việc quản lý vật tư, sản phẩm dở dang ở các phân xưởng, tổ đội sản xuất, quy trình và thủ tục kiểm kê, đánh giá sản phẩm dở dang.

Chi phí tiền lương

Xem xét, kiểm tra việc tuân thủ các văn bản qui định của Nhà nước và của doanh nghiệp về lao động, tiền lương và các vấn đề liên quan đến lao động, như: các quy định về tuyển dụng người lao động, nội quy, quy chế về quản lý và sử dụng lao động, hợp đồng lao động.

Chi tiêu

- Kiểm tra dấu hiệu của sự phê chuẩn các khoản chi tiêu có đúng thẩm quyền không. Dấu hiệu của sự KSNB trên những chứng từ chi tiêu, những phiếu đề nghị, đơn đặt hàng.

- Kiểm tra chứng từ để đảm bảo sự có thật của những khoản chi.

Loại

Thủ tục phân tích

Chi phí NVL trực tiếp

- So sánh định mức tiêu hao nguyên vật liệu so với chi phí thực tế phát sinh nếu chênh lệch bất thường (lớn) tìm hiểu nguyên nhân và giải thích;

- So sánh chi phí SPDD cuối kỳ này với các kỳ kế toán trước, niên độ kế toán.

Chi phí nhân công trực tiếp

- So sánh chi phí tiền lương giữa các kỳ, các bộ phận với nhau; giữa chi phí tiền lương với sản lượng, sản phẩm sản xuất ra hoặc doanh thu đã thực hiện;

- So sánh tỷ lệ chi phí tiền lương gián tiếp với tiền lương trực tiếp, giữa tiền lương gián tiếp và tiền lương trực tiếp của kỳ này với tiền lương gián tiếp và tiền lương trực tiếp của kỳ trước;

- So sánh mức đơn giá tiền lương của kỳ này với mức đơn giá tiền lương của kỳ trước.

Chi phí sản xuất chung

- So sánh khoản mục chi phí SXC của kỳ này với các kỳ trước;

- So sánh phân tích để có những nhận xét, đánh giá về cơ cấu giữa các yếu tố trong khoản mục chi phí SXC;

- So sánh tỷ trọng chi phí SXC với tổng CPSX giữa kỳ kế toán này với các kỳ kế toán khác;

- So sánh mức chi phí chung thực tế với dự toán chi phí đã lập.

Chi phí SXKD dở dang

- Thu thập bảng tổng hợp chi tiết giá thành và sản phẩm dở dang của từng loại sản phẩm theo số dư đầu kỳ, phát sinh trong kỳ, số dư cuối kỳ;

- Đối chiếu với năm trước, sổ chi tiết, sổ kế toán tổng hợp và BCTC.

Giá thành

- So sánh giá thành đơn vị thực tế giữa các tháng, các kỳ với nhau hoặc so sánh giá thành đơn vị kỳ thực tế so với kế hoạch.

Loại

Kiểm tra chi tiết

Chi phí NVL trực tiếp

- Đối chiếu số liệu trên Có TK 152 - Nợ TK 621;

- Tiến hành xem xét chứng từ, tài liệu của CPSX có được hạch toán vào tài khoản chi phí có đầy đủ hay không;

- Tiến hành chọn mẫu phiếu xuất kho để tiến hành kiểm tra chi tiết;

- Đối chiếu chọn mẫu phiếu xuất vật tư với phiếu yêu cầu sử dụng vật tư và các báo cáo sử dụng vật tư của bộ phận sản xuất (nếu có);

- Kiểm tra việc tính toán và phân bổ của các bảng phân bổ nguyên vật liệu xem xét phương pháp tính giá áp dụng cho hàng tồn kho.

Chi phí nhân công trực tiếp

- Đối chiếu bảng tính và phân bổ tiền lương, các khoản trích theo lương;

- Chọn mẫu đối chiếu danh sách, họ tên, mức lương của cán bộ viên chức;

- Đối chiếu số giờ công, ngày công trên bảng tính lương với số giờ công trên bảng chấm công; số lượng sản phẩm sản xuất ra của từng lao động với sổ theo dõi, báo cáo của bộ phận sản xuất;

- Kiểm tra tính chính xác, hợp lý việc tính lương đối với người lao động trên bảng tính lương; tính và khấu trừ các khoản phải trừ người lao động; tổng số tiền lương với số tiền ghi trên chứng từ trả lương.

Chi phí sản xuất chung

- Lập bảng tổng hợp các khoản chi phí chung phát sinh

- Đối chiếu sổ theo dõi tài sản cố định đối với từng bộ phận với Bảng tính khấu hao TSCĐ;

- Phỏng vấn nhân viên kế toán về phương thức phân bổ cũng như thực hiện phân bổ lại chi phí để kiểm tra tính hợp lý của việc phân bổ CPSX chung.

Chi phí SXKD dở dang

-Xem xét việc ghi chép, xác định giá trị sản phẩm dở dang cuối kỳ có hợp lý không, tính nhất quán của phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang.

Giá thành

- Khảo sát phương pháp tính giá thành, sự nhất quán trong phương pháp tính giá thành;

- Thực hiện lại việc tập hợp chi phí tính giá thành;

- Đối chiếu số liệu phát sinh bên Có TK 154 - Nợ TK 155; Có TK 155 - Nợ TK632;

- Chọn mẫu một số phiếu xuất kho thành phẩm đối chiếu với sổ cái TK 155, TK 632.