“Nhãn hiệu” là khái niệm được pháp luật bảo hộ nhưng “Thương hiệu” lại là khái niệm được sử dụng rộng rãi. Dưới đây là nội dung mà Luatvietnam hướng dẫn để phân biệt nhãn hiệu và thương hiệu.
Nhãn hiệu là gì?
Theo khoản 16 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 được sửa đổi, bổ sung 2009, nhãn hiệu là dấu hiệu dùng để phân biệt hàng hoá, dịch vụ của các tổ chức, cá nhân khác nhau.
Căn cứ khoản 17, 18, 19, 20 Điều 4 Luật sở hữu trí tuệ 2005 được sửa đổi, bổ sung 2009 nhãn hiệu được phân loại như sau:
Loại nhãn hiệu
Đặc điểm
Ví dụ
Nhãn hiệu tập thể
Dùng để phân biệt hàng hoá, dịch vụ của các thành viên của tổ chức là chủ sở hữu nhãn hiệu đó với hàng hoá, dịch vụ của tổ chức, cá nhân không phải là thành viên của tổ chức đó.
“Chè Thái Nguyên”, “Vải thiều Lục Ngạn”...
Nhãn hiệu chứng nhận
Là nhãn hiệu mà chủ sở hữu nhãn hiệu cho phép tổ chức, cá nhân khác sử dụng trên hàng hóa, dịch vụ của tổ chức, cá nhân đó để chứng nhận các đặc tính sau:
- Xuất xứ, nguyên liệu, vật liệu.
- Cách thức sản xuất hàng hoá, cách thức cung cấp dịch vụ.
- Chất lượng, độ chính xác, độ an toàn hoặc các đặc tính khác của hàng hoá, dịch vụ mang nhãn hiệu.
“Hàng Việt Nam chất lượng cao-do người tiêu dùng bình chọn”...
Nhãn hiệu liên kết
Do cùng một chủ thể đăng ký, trùng hoặc tương tự nhau dùng cho sản phẩm, dịch vụ cùng loại hoặc tương tự nhau hoặc có liên quan với nhau.
“Vingroup”, “Vinhomes”, “Vinmec”, “Vinpearl”...
Nhãn hiệu nổi tiếng
Là nhãn hiệu được người tiêu dùng biết đến rộng rãi trên toàn lãnh thổ Việt Nam.
Honda, Cocacola, Adidas...
Hiểu như thế nào là thương hiệu?
Hiện nay thuật ngữ “thương hiệu” được sử dụng một cách rộng rãi. Khi nói đến thương hiệu thì luôn đi kèm với giá trị của nó. Ví dụ: “Thương hiệu top 1 Việt Nam”, “Thương hiệu đắt giá nhất”... Thương hiệu được gọi tên trùng với nhãn hiệu nên hai khái niệm này thường có sự nhầm lẫn với nhau. Thương hiệu có một số đặc điểm sau:
- Thương hiệu được hình thành từ quá trình sản xuất, kinh doanh và sử dụng sản phẩm. Hàng hóa, dịch vụ được sử dụng rộng rãi và được nhiều công nhận thì thương hiệu sẽ trở nên nổi tiếng, có giá trị.
- Thương hiệu không được pháp luật bảo hộ mà chỉ được xã hội và người tiêu dùng công nhận.
- Thương hiệu không có các dấu hiệu nhìn thấy dưới dạng chữ cái, từ ngữ, hình vẽ, hình ảnh như nhãn hiệu.
- Thương hiệu không thể xác định chính xác thời gian tồn tại.
Phân biệt nhãn hiệu và thương hiệu
Tiêu chí
Nhãn hiệu
Thương hiệu
Đăng ký bảo hộ
Được pháp luật bảo hộ. Đăng ký bảo hộ tại Cục Sở hữu trí tuệ và có hiệu lực tại thời điểm được cấp văn bằng bảo hộ.
Không được pháp luật bảo hộ. Do doanh nghiệp tự xây dựng và phát triển.
Dấu hiệu nhận biết
Có các dấu hiệu nhận biết và nhìn thấy được dưới dạng chữ cái, từ ngữ, hình vẽ, hình ảnh.
Không có dấu hiệu nhận biết cụ thể. Hình thành trong nhận thức của người tiêu dùng.
Thời hạn
10 năm. Chủ sở hữu có thể xin gia hạn nhiều lần liên tiếp, mỗi lần là 10 năm.
Tồn tại lâu dài và không xác định được thời gian tồn tại cụ thể.
Ý nghĩa
Dùng để phân biệt hàng hoá, dịch vụ của các tổ chức, cá nhân khác nhau.
Dùng để xây dựng, phát triển hình ảnh của doanh nghiệp và sản phẩm của doanh nghiệp đó.
Tóm lại, nhãn hiệu là một trong những đối tượng sở hữu công nghiệp và được pháp luật bảo vệ. Phân biệt nhãn hiệu và thương hiệu sẽ giúp các cá nhân, tổ chức bảo hộ và khai thác giá trị sản phẩm của mình.
Trong thế giới kinh doanh ngày càng cạnh tranh, việc xây dựng và phát triển thương hiệu là một trong những yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp tồn tại và phát triển. Tuy nhiên, không ít người vẫn thường nhầm lẫn giữa hai khái niệm “thương hiệu” và “nhãn hiệu“. Để hiểu rõ hơn về sự khác biệt giữa chúng và cách áp dụng chúng vào hoạt động kinh doanh, chúng ta cần tìm hiểu sâu hơn về định nghĩa, yếu tố, tiêu chuẩn, quy định pháp lý, hình thức, thời hạn, giá trị, và mặt pháp lý của cả hai khái niệm này. Bài viết sau đây sẽ tổng hợp và phân tích về thương hiệu và nhãn hiệu nhằm mang đến cho bạn một cái nhìn tổng quan và rõ ràng về thương hiệu và nhãn hiệu trong kinh doanh.
I. Giới thiệu
1. Khái quát về thương hiệu và nhãn hiệu
Thương hiệu và nhãn hiệu là hai khái niệm quan trọng trong lĩnh vực kinh doanh và quản lý sở hữu trí tuệ. Thương hiệu là tổng hợp của những trải nghiệm, kỳ vọng, và tâm lý mà khách hàng liên tưởng đến khi nghe nói đến một công ty, sản phẩm, hoặc dịch vụ cụ thể. Nhãn hiệu, mặt khác, là một dấu hiệu nhận dạng bao gồm tên, logo, hoặc các yếu tố kết hợp giữa chúng, giúp người tiêu dùng phân biệt sản phẩm hoặc dịch vụ của một doanh nghiệp với các đối thủ cạnh tranh.
2. Mục đích của việc phân biệt thương hiệu và nhãn hiệu
Việc phân biệt rõ ràng giữa thương hiệu và nhãn hiệu giúp các doanh nghiệp xây dựng chiến lược kinh doanh và quản lý sở hữu trí tuệ hiệu quả hơn. Nó cũng giúp người tiêu dùng có cái nhìn rõ nét hơn về giá trị mà doanh nghiệp mang lại và đưa ra quyết định mua hàng dựa trên những thông tin chính xác.
Theo Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam năm 2005 (sửa đổi năm 2009), Điều 4, nhãn hiệu được bảo hộ trong phạm vi pháp luật. Việc phân biệt nhãn hiệu và thương hiệu giúp các doanh nghiệp hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình trong việc bảo vệ sở hữu trí tuệ, từ đó giúp tăng cường khả năng cạnh tranh và phát triển bền vững trên thị trường.
1. Khái niệm thương hiệu
- Thương hiệu là một cái tên gắn liền với một sản phẩm hoặc một nhà sản xuất
- Được liên kết với quyền sở hữu của nhà sản xuất và thường được ủy quyền cho người đại diện thương mại chính thức
- Thương hiệu là tập hợp các yếu tố hữu hình và vô hình tạo nên danh tiếng của sản phẩm
2. Yếu tố hình thành thương hiệu
- Chất lượng hàng hóa vượt trội
- Cách thức tương tác, tiếp xúc với khách hàng chuyên nghiệp
- Uy tín của doanh nghiệp trên thị trường
- Các hoạt động quảng cáo, truyền thông mạnh mẽ
3. Hệ thống nhận diện thương hiệu
- Bao gồm: nhãn hiệu, màu sắc, bao bì, sản phẩm, dịch vụ, thiết kế cửa hàng, đồng phục
III. Nhãn hiệu
1. Khái niệm nhãn hiệu
- Nhãn hiệu là các dấu hiệu dùng để phân biệt hàng hóa, dịch vụ cùng loại hoặc tương tự của các tổ chức, cá nhân khác nhau
- Nhãn hiệu phải là dấu hiệu nhìn thấy được theo quy định của pháp luật Việt Nam
- Được bảo hộ theo tiêu chuẩn của các Cơ quan nhãn hiệu quốc gia và tiêu chuẩn quốc tế
2. Tiêu chí đăng ký nhãn hiệu
- Nhãn hiệu phải độc đáo và có khả năng phân biệt sản phẩm dịch vụ của doanh nghiệp này với sản phẩm/ dịch vụ của doanh nghiệp khác
- Nhãn hiệu không mô tả sản phẩm/ dịch vụ có thể gây hiểu lầm hoặc vi phạm các trật tự xã hội và các đạo đức xã hội
3. Hình thức của nhãn hiệu
- Là những dấu hiệu được nhận biết bằng các giác quan thường là thị giác, đó có thể là chữ cái, từ ngữ, hình ảnh, kể cả hình ba chiều hoặc sự kết hợp các yếu tố đó, được thể hiện bằng một hoặc nhiều màu sắc
4. Thời hạn và gia hạn của nhãn hiệu
- Thời hạn của nhãn hiệu là 10 năm
- Chủ sở hữu có thể xin gia hạn nhiều lần liên tiếp, mỗi lần là 10 năm
Sau khi đã nắm vững kiến thức về cả thương hiệu và nhãn hiệu, chúng ta sẽ so sánh và phân biệt chúng trong Mục III.
IV. Sự khác biệt giữa thương hiệu và nhãn hiệu
Trong bối cảnh kinh doanh ngày càng cạnh tranh, hiểu rõ sự khác biệt giữa thương hiệu và nhãn hiệu là điều vô cùng quan trọng để giúp doanh nghiệp xây dựng chiến lược marketing hiệu quả và bảo vệ sở hữu trí tuệ. Để giúp bạn đọc dễ dàng nắm bắt những đặc điểm nổi bật của mỗi khái niệm, chúng tôi đã tổng hợp và so sánh thương hiệu và nhãn hiệu dựa trên 10 khía cạnh khác nhau. Mời bạn cùng khám phá những điểm tương đồng và khác biệt giữa hai khái niệm này qua bảng so sánh dưới đây, để có cái nhìn tổng quát và đầy đủ hơn về vai trò của thương hiệu và nhãn hiệu trong hoạt động kinh doanh và quản lý sở hữu trí tuệ.
Tiêu chí Thương hiệu Nhãn hiệu Khái niệmTên gắn liền với sản phẩm hoặc nhà sản xuất, liên tưởng đến chất lượng, dịch vụ, hiệu quả, lợi ích mang lại cho khách hàng Dấu hiệu dùng để phân biệt hàng hóa, dịch vụ cùng loại hoặc tương tự của các tổ chức, cá nhân khác nhauHình thứcVô hình, bao gồm yếu tố hữu hình và vô hình như kiểu dáng, chất lượng, giá cả, thái độ phục vụ, cảm nhận của khách hàng | Hình ảnh, chữ cái, từ ngữ, hình ba chiều hoặc sự kết hợp các yếu tố đó, được thể hiện bằng một hoặc nhiều màu sắc Hình ảnh, chữ cái, từ ngữ, hình ba chiều hoặc sự kết hợp các yếu tố đó, được thể hiện bằng một hoặc nhiều màu sắcThời hạnKhông có thời hạn cụ thể, tồn tại chừng nào sản phẩm còn được người tiêu dùng tin dùng và có cảm nhận tích cực Thời hạn 10 năm, có thể gia hạn nhiều lần liên tiếp, mỗi lần là 10 nămGiá trịKhông được định giá dễ dàng, gắn liền với uy tín, khả năng cung cấp hàng hóa, dịch vụ Sau khi đăng ký, trở thành tài sản và có thể đem ra định giáVề mặt pháp lýKhông được bảo hộ trực tiếp bởi luật pháp Được bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ tại Việt NamTầm ảnh hưởngẢnh hưởng đến cảm nhận, sự tin tưởng và lựa chọn của người tiêu dùng Ảnh hưởng đến việc phân biệt sản phẩm của một doanh nghiệp với các doanh nghiệp khácMục đíchXây dựng uy tín, tạo đặc trưng và sự nhận diện cho sản phẩm Phân biệt sản phẩm, dịch vụ và bảo vệ quyền lợi của người sở hữuChiến lược xây dựngCần thực hiện nhiều hoạt động như quảng bá, marketing, xây dựng hình ảnh, chất lượng sản phẩm, dịch vụ và mối quan hệ với khách hàng để tăng cường uy tín và nhận diện thương hiệu Chủ yếu liên quan đến việc thiết kế, tạo dấu hiệu đặc trưng và hoàn thành thủ tục đăng ký nhãn hiệu theo quy định của pháp luậtTài sản của doanh nghiệpLà một tài sản vô hình quan trọng, góp phần tăng giá trị của doanh nghiệp Là một loại tài sản vô hình của người hoặc công ty thực hiện hoặc sản xuất và là một trong các đối tượng sở hữu được pháp luật bảo hộTác động đến người tiêu dùngThương hiệu giúp người tiêu dùng dễ dàng nhận diện sản phẩm, tạo sự tin tưởng và ảnh hưởng đến quyết định mua hàng Nhãn hiệu giúp người tiêu dùng phân biệt sản phẩm và dịch vụ của các doanh nghiệp, đảm bảo chọn lựa đúng sản phẩm, dịch vụ từ những nhà sản xuất, cung cấp mà họ tin tưởng
Bảng so sánh giữa thương hiệu và nhãn hiệu đã cung cấp nhiều thông tin về các đặc điểm của hai khái niệm này. Nếu cần, bạn có thể thêm các yếu tố sau để giúp phân biệt rõ hơn:
Mục đích: Thương hiệu nhằm tạo dựng lòng tin và sự nhận diện của khách hàng đối với sản phẩm hoặc dịch vụ của một công ty, trong khi nhãn hiệu giúp phân biệt sản phẩm hoặc dịch vụ của một công ty với các đối thủ cạnh tranh.
Tính chất: Thương hiệu có tính chất tổng quát, liên quan đến cảm nhận và tầm nhìn của khách hàng về một công ty hoặc sản phẩm, trong khi nhãn hiệu có tính chất cụ thể, liên quan đến các dấu hiệu nhận diện như tên, logo, hoặc hình ảnh.
Tính cấp bậc: Thương hiệu thường được xây dựng và quản lý bởi các nhà lãnh đạo và nhóm tiếp thị của công ty, trong khi nhãn hiệu thường được xây dựng và quản lý bởi các chuyên gia thiết kế, sáng tạo và pháp lý.
Phạm vi áp dụng: Thương hiệu áp dụng cho toàn bộ hoạt động của một công ty, bao gồm sản phẩm, dịch vụ, quan hệ khách hàng và hình ảnh công ty, trong khi nhãn hiệu chỉ áp dụng cho việc phân biệt sản phẩm hoặc dịch vụ của công ty trên thị trường.
Đối tượng quan tâm: Thương hiệu liên quan đến khách hàng, đối tác, nhân viên và các bên liên quan khác, trong khi nhãn hiệu chủ yếu liên quan đến khách hàng và đối thủ cạnh tranh.
Công cụ truyền thông: Thương hiệu được xây dựng thông qua nhiều công cụ truyền thông khác nhau như quảng cáo, truyền thông đại chúng, sự kiện và truyền thông xã hội; nhãn hiệu thường được truyền thông thông qua các sản phẩm và bao bì của chúng.
Giá trị thương mại: Thương hiệu có thể tăng giá trị thương mại của một công ty, trong khi nhãn hiệu có giá trị thương mại thông qua việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và ngăn chặn sự nhầm lẫn giữa các sản phẩm cạnh tranh.
Quá trình xây dựng: Xây dựng thương hiệu đòi hỏi một quá trình dài hạn, liên tục và đa dạng các hoạt động tiếp thị, quảng cáo, và quan hệ công chúng. Thương hiệu được xây dựng thông qua sự tương tác giữa công ty và khách hàng, đối tác, nhân viên và cộng đồng. Trong khi đó, xây dựng nhãn hiệu tập trung vào việc tạo ra các dấu hiệu nhận diện, thiết kế logo, bao bì sản phẩm, và thực hiện các thủ tục pháp lý liên quan đến đăng ký và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.
Độ bền vững: Thương hiệu có độ bền vững cao hơn nhãn hiệu. Một thương hiệu mạnh có thể tồn tại lâu dài, ngay cả khi có sự thay đổi về nhãn hiệu, sản phẩm hoặc dịch vụ. Ngược lại, nhãn hiệu chỉ tồn tại khi sản phẩm hoặc dịch vụ vẫn còn trên thị trường, và có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố pháp lý, như việc hết hạn đăng ký hoặc bị tranh chấp.
Chiến lược xây dựng và quản lý: Chiến lược xây dựng và quản lý thương hiệu đòi hỏi sự thấu hiểu về thị trường, đối tượng khách hàng, và các yếu tố cạnh tranh. Để tạo dựng một thương hiệu mạnh, công ty cần phải xây dựng một chiến lược dài hạn, tích cực và liên tục. Trong khi đó, chiến lược xây dựng và quản lý nhãn hiệu tập trung vào việc tạo ra các dấu hiệu nhận diện độc đáo, thực hiện các thủ tục pháp lý và duy trì quyền sở hữu trí tuệ của công ty.
V. Kết luận
1. Tầm quan trọng của việc phân biệt thương hiệu và nhãn hiệu
Việc phân biệt rõ ràng giữa thương hiệu và nhãn hiệu giúp các doanh nghiệp hiểu rõ hơn về vai trò, mục tiêu và chiến lược của mỗi khái niệm trong hoạt động kinh doanh. Điều này đồng thời giúp họ xác định và tập trung vào những yếu tố quan trọng nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ, và tăng cường uy tín của công ty trên thị trường.
- Ứng dụng trong hoạt động kinh doanh và quản lý sở hữu trí tuệ
Trong hoạt động kinh doanh, việc xây dựng và phát triển cả thương hiệu và nhãn hiệu đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút khách hàng, tăng tính nhận diện và tạo sự khác biệt so với đối thủ cạnh tranh. Các doanh nghiệp cần đầu tư vào việc xây dựng nhãn hiệu mạnh mẽ, độc đáo, dễ nhớ và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến nhãn hiệu. Đồng thời, họ cũng cần phát triển thương hiệu thông qua việc cải tiến chất lượng sản phẩm, dịch vụ, tăng cường quảng cáo, tiếp thị và duy trì mối quan hệ tốt với khách hàng.
Nhận thức đúng về sự khác biệt giữa thương hiệu và nhãn hiệu không chỉ giúp các doanh nghiệp định hướng chiến lược kinh doanh hiệu quả hơn, mà còn hỗ trợ họ trong việc quản lý và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, từ đó đảm bảo lợi ích của công ty và tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững trong tương lai.