Kể từ khi bùng phát đến nay, COVID-19 đã và đang ngày càng diễn biến phức tạp với sự xuất hiện của nhiều chủng mới. Để phòng ngừa, kiểm soát tốt nhất tác hại của dịch bệnh, việc tiêm bổ sung mũi vaccine thứ 3 là vô cùng cần thiết. Trang bị những điều cần biết về tiêm mũi 3 vaccine COVID-19 sẽ giúp bạn giải đáp được những băn khoăn trước khi đưa ra quyết định tiêm phòng.
1. Lợi ích của việc tiêm mũi 3 vaccine phòng bệnh COVID-19
Tiêm mũi 3 vaccine phòng COVID-19 giúp cơ thể tăng cường miễn dịch chống lại chủng virus mới
Tiêm vaccine là hành động được thực hiện nhằm gây ra miễn dịch chủ động vì nó giúp cho kháng thể được sinh ra. Tuy nhiên, theo thời gian, khoảng 4 - 6 tháng sau khi tiêm vaccine, kháng thể sinh ra từ liều vaccine cơ bản sẽ bị suy giảm dần. Vì thế, tiêm bổ sung mũi thứ 3 là rất cần thiết.
Thực tế toàn cầu cho thấy rằng, sau tiêm 2 mũi vaccine COVID, mức độ miễn dịch sẽ giảm dần, sự xuất hiện biến thể mới của virus khiến cho số ca nhiễm bùng phát. Nghiên cứu ở Anh đã cho thấy, sau 1 tháng, hai mũi vacccine Pfizer/BioNTech có hiệu quả tới 88% nhưng khoảng 5 - 6 tháng sau hiệu quả đã giảm xuống còn có 74%; vaccine AstraZeneca/Oxford thì hiệu quả giảm từ 77% xuống còn có 67%.
Một nghiên cứu được đăng trên The Lancet vào cuối 10/2021 chỉ ra rằng so với người chỉ được tiêm 2 liều vaccine trước đó 5 tháng thì những người đã được tiêm 3 liều vaccine sẽ có nguy cơ nhập viện có liên quan tới COVID-19 thấp hơn khoảng 93% và nguy cơ bị nhiễm bệnh ở mức nghiêm trọng giảm xuống 92% giảm, nguy cơ tử vong có liên quan đến COVID-19 giảm xuống 81%.
Nghiên cứu của Moderna cũng chỉ ra rằng, sau khi tiêm mũi thứ 3 cho người ở độ tuổi trên 65 và nhóm có nguy cơ cao khoảng 6 tháng thì lượng kháng thể ở họ tăng lên gấp 42 lần.
Về hiệu quả của vaccine với Omicron, nhiều chuyên gia chia sẻ mặc dù khả năng phòng nhiễm bệnh chỉ đạt khoảng 30 - 50% nhưng nó vẫn giúp phòng ngừa bệnh tiến triển nặng và tử vong tới hơn 90%.
2. Những điều cần biết về tiêm mũi 3 vaccine COVID-19
2.1. Ai nên tiêm mũi 3 vaccine phòng COVID-19?
Trung tâm kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) khuyến cáo, những trường hợp sau nên tiêm mũi 3 vaccine COVID-19:
Người ở độ tuổi trên 65 mắc các bệnh lý nền là một trong những đối tượng cần được ưu tiên tiêm mũi 3 vaccine COVID-19
- Người ở độ tuổi trên 50.
- Người từ 18 tuổi trở lên và mắc bệnh mạn tính như: hô hấp, tiểu đường, tim mạch, ung thư,...
- Người trên 18 tuổi có mong muốn tiêm vaccine phòng COVID-19.
Một điều cần biết về tiêm mũi 3 vaccine COVID-19 nữa là khi đã quyết định tiêm phòng thì chỉ nên tiêm mũi 3 sau khi đã tiêm đủ 2 liều vaccine trước đó và liều thứ hai cần được tiêm trước liều thứ 3 ít nhất 6 tháng.
Đây không phải là mũi tiêm bắt buộc nhưng nó nên được diễn ra để duy trì khả năng miễn dịch của cơ thể nhằm chống lại COVID-19 và phòng ngừa nguy cơ khiến bệnh trở nên nặng hơn. Liều thứ 3 này không được khuyến nghị cho đối tượng trong độ tuổi 12 - 17. Người cao tuổi có bệnh nền và nhân viên y tế là nhóm đối tượng cần được ưu tiên tiêm mũi thứ 3 trước tiên.
2.2. Tiêm vaccine COVID-19 mũi 3 loại nào là phù hợp?
Cũng liên quan đến những điều cần biết về tiêm mũi 3 vaccine COVID-19, không ít người băn khoăn mũi thứ 3 có cần tiêm đúng loại với 2 mũi tiêm trước đó hay không. Vấn đề này được các chuyên gia y tế chia sẻ rằng: mũi thứ 3 có thể là vaccine cùng loại hay khác loại là mRNA.
- Những ai trước đó đã tiêm vaccine Sinopharm thì mũi thứ 3 có thể tiêm vaccine mRNA là Pfizer, Moderna hoặc AstraZeneca.
- Trường hợp các mũi tiêm bổ sung hoặc cơ bản cùng loại với nhau thì mũi thứ 3 cùng với loại đó hoặc có thể tiêm vaccine mRNA là Moderna, Pfizer,...
- Trường hợp các mũi tiêm trước là những loại vaccine khác nhau thì mũi thứ 3 là vaccine mRNA.
- Trường hợp tiêm liều bổ sung hoặc cơ bản là vaccine Sinopharm thì mũi thứ 3 có thể cùng loại đó hoặc là vaccine mRNA.
2.3. Tác dụng phụ có thể xảy ra khi tiêm mũi 3 vaccine COVID-19 là gì?
Về tác dụng phụ có thể xảy ra khi tiêm phòng mũi thứ 3 vaccine COVID-19, tùy từng loại vaccine mà tác dụng phụ như sau:
Tham vấn bác sĩ một số điều cần biết về tiêm mũi 3 vaccine COVID-19 giúp hiểu đúng về tác dụng của mũi tiêm này
- Pfizer
Tác dụng phụ tương đối giống so với những triệu chứng một số người đã gặp phải khi tiêm mũi đầu, có khi còn nhẹ hơn. Phổ biến nhất là phản ứng đau tại chỗ (83%), sau đó mức độ trung bình sẽ là đau đầu (48%) và mệt mỏi (63.7%).
Các tác dụng phụ khác có thể xảy ra là: sốt, nôn mửa, tiêu chảy, ớn lạnh, đau khớp và đau cơ. Người trong độ tuổi từ 65 trở lên ít gặp biểu hiện mệt mỏi hay giống cúm sau tiêm hơn là người ở độ tuổi 18 - 55. Tuy nhiên, những tác dụng phụ này chỉ là phản ứng của hệ thống miễn dịch trước vaccine mà thôi.
- Moderna
Tác dụng phụ của mũi tiêm thứ 3 COVID tương tự với mũi tiêm thứ 2. Đối với đối tượng được tiêm từ 65 tuổi trở lên, triệu chứng phổ biến nhất là đau tại chỗ (75%), sau đó là đau khớp (39.5%), đau đầu (42.1%), đau cơ (47.4%), mệt mỏi (47.4%). Những người ở độ tuổi 18 - 64 sẽ bị ảnh hưởng bởi tác dụng phụ của vaccine hơn so với người lớn tuổi. Tuy nhiên đến nay chưa có báo cáo nào cho thấy về tác dụng phụ nghiêm trọng của mũi tiêm thứ 3.
Ngoài một số điều cần biết về tiêm mũi 3 vaccine COVID-19 trên đây chúng tôi cũng muốn bạn đọc lưu ý ghi nhớ rằng: sau khi tiêm vaccine về nhà cần chú ý theo dõi thân nhiệt, nếu sốt cần dùng thuốc hạ sốt đúng liều lượng và theo dõi khả năng đáp ứng với thuốc hạ sốt. Nếu phát hiện những bất thường sau đây hãy nhanh chóng đến cơ sở y tế gần nhất:
- Sốt cao trên 39 độ C, kéo dài trên 24 giờ và khó hạ nhiệt.
- Nổi ban đỏ.
- Co giật, buồn nôn, vật vã, lừ đừ.
- Khó thở hay có bất kỳ biểu hiện bất thường khác.
Tiêm vaccine đủ liều là biện pháp phòng ngừa tốt nhất cho sức khỏe của mỗi cá nhân trước đại dịch COVID-19. Nếu còn thắc mắc nào liên quan đến những điều cần biết về tiêm mũi 3 vaccine COVID-19, bạn đọc có thể liên hệ trực tiếp đến tổng đài 1900 56 56 56 để nhận được sự giải đáp chính xác nhất từ đội ngũ chuyên gia y tế của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC.
Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ, một người được coi là đã tiêm vaccine phòng COVID-19 đầy đủ khi đã tiêm liều thứ 2 Pfizer hoặc Moderna hoặc 2 tuần sau khi tiêm vaccine Johnson & Johnson một liều. Nhưng để củng cố sự bảo vệ có thể đã suy yếu kể từ đợt tiêm chủng đầu tiên, CDC khuyên nên tiêm nhắc lại với tất cả những ai đủ điều kiện.
Nghiên cứu cho thấy, việc tiêm tăng cường giúp giảm khả năng nhiễm COVID-19 hoặc bị bệnh nặng nếu bạn mắc phải bệnh này.
Hiện tại, bất kỳ người nào trên 16 tuổi đã được tiêm chủng đầy đủ đều có thể tiêm mũi tăng cường mRNA. Những người đã tiêm vaccine Pfizer hoặc Moderna có thể tiêm nhắc lại sau 5 tháng khi đã hoàn thành liều thứ hai. Những người tiêm vaccine Johnson & Johnson có thể tiêm nhắc lại sau hai tháng khi đã tiêm vaccine một liều.
2. Mũi vaccine tăng cường COVID-19 hoạt động như thế nào?
Khi tiêm bất kỳ loại vaccine nào, hệ thống miễn dịch sẽ tạo ra phản ứng kháng thể để chống lại sự lây nhiễm trong tương lai.
Giả sử bạn đã tiêm vaccine phòng COVID-19 cuối cùng vài tháng trước. Theo thời gian, phản ứng miễn dịch của cơ thể sẽ yếu đi, và lúc này một mũi tiêm tăng cường sẽ nhắc lại hệ thống miễn dịch với mầm bệnh để tạo ra nhiều tế bào sản xuất kháng thể hơn.
Yếu tố quan trọng trong quá trình này là một loại tế bào bạch cầu được gọi là tế bào B trí nhớ, vẫn ở trong cơ thể bạn chờ để nhận ra và chống lại cùng một mầm bệnh.
Nên tiêm nhắc lại với tất cả những ai đủ điều kiện.
GS.TS. Pablo Penaloza-MacMaster, Đại học Tây Bắc Chicago cho biết, vào thời điểm tiêm tăng cường vaccine phòng COVID-19, các tế bào B trí nhớ này đã gặp các protein virus - một hoặc hai lần tùy thuộc vào loại vaccine ban đầu đã tiêm. Do đó, các tế bào có thể tạo ra các kháng thể chống lại COVID-19 nhiều hơn và tốt hơn. Có nghĩa là bạn sẽ được bảo vệ nhiều hơn nếu tiếp xúc với COVID-19. Ngoài ra, mũi tăng cường có thể cung cấp khả năng bảo vệ nhiều hơn trước các biến thể khác nhau.
Kết quả nghiên cứu cho thấy, với liều tăng cường của Johnson & Johnson hai tháng sau mũi tiêm đầu tiên, mức độ kháng thể tăng gấp 4 đến 6 lần.
Với mũi tiêm tăng cường vaccine phòng COVID-19 Moderna mức độ kháng thể tăng gấp 37 lần và 25 lần với mũi tiêm tăng cường Pfizer.
Nghiên cứu cũng cho thấy rằng việc pha trộn và kết hợp các loại vaccine cung cấp nhiều khả năng sự bảo vệ giống như được tăng cường với cùng một loại vaccine đã tiêm ban đầu.
3. Mũi tiêm tăng cường trong bao lâu mới có hiệu quả?
Cho đến nay, không thể biết chính xác thời điểm tiêm tăng cường vaccine phòng COVID-19 có hiệu lực hoàn toàn. Các chuyên gia cho hay, không chắc bạn sẽ được bảo vệ thêm ngay sau khi tiêm liều tăng cường. Bởi thông thường cần mất vài ngày hoặc vài tuần để các tế bào nhớ tạo ra nhiều kháng thể hơn. Tuy nhiên, có thể giữa tuần đầu tiên và tuần thứ hai, cơ thể bắt đầu có sự gia tăng đáng kể khả năng bảo vệ của mũi tiêm tăng cường.
TS. Amesh A. Adalja, Trung tâm An ninh Y tế Johns Hopkins, đồng ý rằng hầu hết mọi người sẽ có một số tác động tích cực từ mũi tiêm tăng cường trong vòng một tuần, nhưng hiệu quả đầy đủ sẽ xuất hiện sau 2 tuần.
Theo dõi những người tham gia thử nghiệm vaccine Pfizer trong 100 ngày sau khi tiêm vaccine cho thấy, tác dụng tích cực của tiêm tăng cường có thể bắt đầu ngay sau 7 ngày. Trong thử nghiệm, tỷ lệ những người được tiêm mũi Pfizer tăng cường mắc COVID-19 có triệu chứng thấp hơn nhiều trong thời gian từ 1 tuần đến 2 tháng sau khi tiêm mũi tăng cường so với những người chỉ tiêm mũi tăng cường giả dược. Kết quả có thể tương tự như với mũi tiêm Moderna tăng cường.
Đối với vaccine Johnson & Johnson, các nhà nghiên cứu cho hay, khi tiêm nhắc lại vào thời điểm 6 tháng sau mũi tiêm duy nhất, mức độ kháng thể tăng gấp 9 lần một tuần sau đó. Các mức kháng thể đó tiếp tục tăng lên cao gấp 12 lần sau một tháng tiêm nhắc lại.
Hầu hết mọi người sẽ có một số tác động tích cực từ mũi tiêm tăng cường trong vòng một tuần, nhưng hiệu quả đầy đủ sẽ xuất hiện sau 2 tuần.
4. Yếu tố nào ảnh hưởng đến mũi tiêm tăng cường?
Các chuyên gia lưu ý, hiệu quả của việc tiêm nhắc lại và mức độ bảo vệ của vaccine có thể bị ảnh hưởng bởi một vài yếu tố:
- Người cao tuổi
Người cao tuổi thường phản ứng kém hiệu quả hơn với vaccine. Ngoài ra, những người đang sử dụng một số loại thuốc ức chế miễn dịch có thể không nhận được đầy đủ hiệu quả của mũi tiêm tăng cường.
- Thời gian giữa các mũi tiêm
Các nghiên cứu cho thấy, khoảng thời gian giữa mũi vaccine phòng COVID-19 đầu tiên và mũi tiêm tăng cường càng dài càng tạo ra các kháng thể tốt hơn.
Nên tiêm nhắc lại nếu bạn có đủ điều kiện.
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là nên kéo dài thời gian để tiêm mũi tăng cường với hy vọng được bảo vệ tốt hơn. Hiện tại chính thời điểm tốt nhất để tiêm nhắc lại nếu bạn đủ điều kiện. Bởi giữa đại dịch nguy hiểm, chúng ta cần có được mức độ bảo vệ cao hơn ngay tại thời điểm này thay vì chờ đợi.
Nguồn: SKĐS