Nghị luận về một hiện tượng đời sống là chúng ta bàn về một hiện tượng đời sống có ý nghĩa đối với đời sống xã hội như đáng khen, đáng chê hay đáng để suy ngẫm. Từ đó, chúng ta sẽ rút ra những bài học thông qua những hiện tượng ấy. Đây là dạng đề quan trọng mà học sinh lớp 9 cần đặc biệt lưu ý khi ôn thi vào lớp 10 môn Văn. Tuy nhiên, rất nhiều bạn gặp khó khăn trong việc mở bài như thế nào. Hiểu được điều đó, Học văn chị Hiên sẽ chia sẻ một số gợi ý mở bài cho dạng đề nghị luận này nhé!
Đối với hiện tượng tích cực
MB1: Việt Nam vốn là một quốc gia yêu chuộng hòa bình và có nhiều truyền thống nhân văn cao đẹp về lòng yêu thương con người, lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết, sự đồng cảm sẻ chia… Một trong những biểu hiện cao đẹp của truyền thống ấy đang được tuổi trẻ ngày nay phát huy. Đó chính là …. [VĐNL] Đây là một hiện tượng tốt có nhiều ý nghĩa nhân văn cao đẹp.
MB2: Có ai đó đã từng nói rằng: “Hạnh phúc cũng giống như bầu trời này vậy/ Không chỉ dành cho một riêng ai.” Điều tuyệt vời và mục đích lớn nhất trong mỗi chúng ta là sống để cảm nhận và tạo ra hạnh phúc. Để đạt được điều ấy, mỗi người đều chọn cho mình những cách thể hiện khác nhau từ đó hình thành nên những lối sống khác nhau. Trong đó, …. [VĐNL] Là lối sống đẹp mà chúng ta cần phải hướng tới.
MB3: Cuộc sống là một guồng quay, nơi mà ở đó con người luôn phải bận rộn xoay vòng trong cơm áo gạo tiền. Càng chạy theo tiền bạc, càng hiện đại con người lại càng trở nên cô đơn. Bởi thế, ... [VĐNL] đóng vai trò vô cùng quan trọng, là cầu nối gắn kết…. (tác dụng)
MB4: Trong cuộc sống luôn có những điều mà ta chẳng bao giờ hài lòng, có những lời nói khiến ta bị tổn thương, có những cách đối xử làm ta buồn lòng trăn trở… Nhưng sau tất cả, điều giá trị nhất là ... [VĐNL]. Đó là một lối sống đẹp/ hiện tượng tốt mang ý nghĩa nhân văn mà chúng ta cần phải hướng tới.
Đối với hiện tượng tiêu cực
MB1: Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, nơi mà con người suy nghĩ nhiều hơn là yêu thương, bỏ quên nhiều hơn là tìm lại, chúng ta thường phải đối mặt với một số vấn đề … [VĐNL]
MB2: Môi trường học đường của chúng ta hiện nay đang đứng trước nhiều thói hư tật xấu như: bạo lực học đường, gian lận trong thi cử, nói tục chửi thề, bệnh thành tích trong giáo dục… Một trong những vấn đề thách thức hàng đầu hiện nay đó chính là ... [VĐNL]. Đây là một hiện tượng xấu có nhiều tác hại mà ta cần lên án và loại bỏ.
(Dành cho những vấn đề thuộc mảng trường học)
MB3: Cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã từng để lại những lời hát ấn tượng: “Sống trong đời sống cần có một tấm lòng, /Để làm gì em biết không? /Để gió cuốn đi, để gió cuốn đi…”. Nếu ví cuộc đời này là một trường ca bất tận thì có lẽ, lối sống ... là một nốt trầm sâu lắng chứa đựng giá trị nhân sinh sâu sắc về cách ứng xử của con người. Thế nhưng đâu đó trong xã hội hiện nay, vẫn còn những người……[VĐNL]
MB4: Xã hội của chúng ta hiện nay đang đứng trước nhiều thách thức như: tai nạn giao thông, ô nhiễm môi trường, nạn tham nhũng, bệnh vô cảm… Một trong những vấn đề thách thức hàng đầu hiện nay đó chính là …. [VĐNL] Đây là một hiện tượng xấu có nhiều tác hại mà ta cần lên án và loại bỏ.
MB5: “Có lúc tôi gục ngã nhìn ngày trôi hững hờ. Có lúc tôi thầm mơ sẽ hái sao trên trời. Mà nào biết rằng, hạnh phúc luôn bên mình, là những điều nhỏ nhoi thường ngày, mà tôi tìm mãi nơi phù du…” (Bài hát “Những điều nhỏ nhoi”). Câu hát ấy âm vang mãi trong lòng ta những giai điệu ngọt ngào mà ý nghĩa. Thế nhưng, nhìn vào hiện thực cuộc sống ngày nay, ta thấy thật thất vọng khi ở đâu đó vẫn xảy ra tình trạng…. [VĐNL]
Học văn chị Hiên mong rằng những mở bài tham khảo trên đây sẽ giúp các bạn viết nên những mở bài xuất sắc của riêng mình nhé! Để tham khảo thêm nhiều bài học, kiến thức bổ ích hãy theo dõi ngay: Học văn chị Hiên.
+ Yêu cầu về nội dung: Hiện tượng cần bàn luận là hiện tượng nào (hiện tượng tốt đẹp, tích cực trong đời sống hay hiện tượng mang tính chất tiêu cực, đang bị xã hội lên án, phê phán.)? Có bao nhiêu ý cần triển khai trong bài viết? Mối quan hệ giữa các ý như thế nào?
+ Yêu cầu về phương pháp: Các thao tác nghị luận chính cần sử dụng ? (giải thích, chứng minh, bình luận,...)
+ Yêu cầu về phạm vi dẫn chứng: trong văn học, trong đời sống thực tiễn (chủ yếu là đời sống thực tiễn).
Bước 2: Lập dàn ý
- Mở bài: Giới thiệu hiện tượng đời sống cần nghị luận
- Thân bài:
- Khái niệm và bản chất của hiện tượng (giải thích); mô tả được hiện tượng
- Nêu thực trạng và nguyên nhân (khách quan – chủ quan ) của hiện tượng bằng các thao tác phân tích, chứng minh
- Nêu tác dụng – ý nghĩa (nếu là hiện tượng tích cực; tác hại- hậu quả (nếu là hiện tượng tiêu cực)
- Giải pháp phát huy (nếu là hiện tượng tích cực); biện pháp khắc phục (nếu hiện tượng tiêu cực)
- Kết bài
- Bày tỏ ý kiến của bản thân về hiện tượng xã hội vừa nghị luận
- Rút ra bài học về nhận thức, hành động cho bản thân
Bước 3: Tiến hành viết bài văn
- Triển khai bài viết theo hệ thống luận điểm, luận cứ, luận chứng đã xây dựng (theo dàn ý)
- Một bài nghị luận xã hội thường có yêu cầu về số lượng câu chữ nên cần phân phối lượng thời gian làm bài sao cho phù hợp, tránh viết dài dòng, sa vào kể lể, giải thích vấn đề không cần thiết. Trên cơ sở dàn ý, cần luyện cách viết và trình bày sao cho ngắn gọn, mạch lạc, dễ hiểu và có tính thuyết phục cao.