Tại cuộc thi Olympic Phát minh và Sáng chế khoa học quốc tế WICO 2023, thầy trò Trường trung học cơ sở Giảng Võ đã thuyết phục được các chuyên gia trong và ngoài nước về năng lực tư duy, ý tưởng nghiên cứu khoa học có tính ứng dụng cao đối với những vấn đề xuất phát từ đời sống thực tế hằng ngày. Ba dự án của ba đội thi với tám học sinh của nhà trường đều đoạt Huy chương vàng trong kỳ thi này và được đánh giá cao về ý tưởng. Dự án Nghiên cứu mô hình xử lý nước nhiễm kim loại nặng bằng vật liệu lọc kết hợp vi sinh vật khu hệ rễ do các học sinh Nguyễn Lê Tâm Trang-lớp 9A4, Ðặng Ðức Lương và Nguyễn Tuấn Minh-lớp 8A2 đến từ Trường trung học cơ sở Giảng Võ cùng các bạn học sinh khác trong nhóm thực hiện, xuất phát từ thực tế khi các em chứng kiến nước hồ Giảng Võ, nơi các em hằng ngày đi học qua, bị ô nhiễm. Dưới sự hướng dẫn của giáo viên, chuyên gia, các em đã thiết kế được hệ thống xử lý nước nhiễm kim loại nặng bằng việc kết hợp ba phương pháp vật lý, hóa học và sinh học. Ðây là thiết kế có hiệu quả cao, giá thành thấp và tương đối đơn giản, dễ áp dụng cho nhiều nơi có nguồn nước bị ô nhiễm kim loại nặng. Dự án được đánh giá cao và giành giải Grand Prix Award (cả kỳ thi chỉ có ba giải này). Một trong những dự án được đánh giá cao về tính ứng dụng thực tế là dự án Nghiên cứu tách chiết các chất có hoạt tính sinh học từ lá bơ để làm thực phẩm bổ sung cho bệnh nhân viêm loét dạ dày do Helicobacter pylori gây ra. Dự án do nhóm học sinh: Nguyễn Lê Hoàng, Trần Gia Khiêm, Vũ Hồng Phúc - lớp 8A4 và các bạn khác trong nhóm thực hiện. Từ nguồn nguyên liệu lá bơ, bằng các phương pháp như GCMS, NMR, HPLC, các em đã tách chiết được các hoạt chất như anthocyanin, flavoid và monocyclic phenolic acids. Các hoạt chất này đã được chứng minh là có khả năng ức chế Helicobacter pylori. Kết hợp với công ty sản xuất, nhóm dự án bước đầu làm được trà túi lọc và viên nang từ nguyên liệu lá bơ để hỗ trợ cho các bệnh nhân bị viêm loét dạ dày do H.pylori gây ra. Nhóm các em Lê Tuấn Minh, học sinh lớp 8A4, Nguyễn Bảo Vi, học sinh lớp 9A cùng các bạn đã tiến hành nghiên cứu Dự án Nghiên cứu tạo chế phẩm xử lý nhựa rác thải gia đình. Trong đó, dự án đã phân lập các chủng vi sinh vật từ ruột sâu sáp ăn nhựa để tạo chế phẩm xử lý vi nhựa. Ý tưởng xử lý rác thải nhựa bằng vi sinh vật thay vì các biện pháp truyền thống như đốt hay đem chôn được các chuyên gia nước ngoài đánh giá cao. Dự án có ý nghĩa lớn trong việc góp phần xử lý rác thải nhựa-một vấn nạn toàn cầu và đã nhận được giải Ðặc biệt do Ðại học Chulalongkorn của Thái Lan trao tặng. Với sự hướng dẫn của giáo viên, các huấn luyện viên, học sinh Trường trung học cơ sở Giảng Võ đã đi đúng hướng trong phương pháp đặt vấn đề, nêu ý tưởng và tìm hiểu để xây dựng dự án. Tham gia kỳ thi, các em đều có được nhận thức rõ nét hơn về những ý tưởng khoa học có thể được hình thành ngay từ khi ngồi ghế nhà trường và hoàn toàn có thể trở thành hiện thực nếu được các chuyên gia, các nhà đầu tư đánh giá tốt. Ðây chính là động lực thuyết phục nhất để các em nỗ lực học tập, tham gia nghiên cứu khoa học, đồng thời tích cực học tập theo hướng chủ động ■ Cuộc thi WICO lần thứ 12 năm 2023 được tổ chức trực tiếp tại SETEC - Seoul, Hàn Quốc từ ngày 27 đến 29/7 với 27 nước tham dự. Ðoàn Việt Nam có ba đội tham gia dự thi do thầy Phạm Xuân Tiến, nguyên Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Ðào tạo Hà Nội làm trưởng đoàn. Kỳ thi này dành cho các nhóm học sinh phổ thông với những phát minh và sáng chế thực tiễn được tổ chức thường niên bởi Hiệp hội Sáng chế Ðại học Hàn Quốc, được Quốc hội Hàn Quốc công nhận và tài trợ. Đây là giải đấu giúp các tuyển thủ có thêm cơ hội thi đấu cọ xát, và các nhà quản lý có thêm những kiểm định chuyên môn cần thiết, giúp môn vật Việt Nam định hướng tới sân chơi lớn tại các đấu trường quốc tế, trước mắt là giành vé dự Thế vận hội mùa hè (Olympic) 2024.  Tận dụng cơ hội thi đấu Giải vô địch vật Đông Nam Á 2023 (diễn ra từ ngày 4 đến 10-12) tại Campuchia, đội tuyển vật Việt Nam tham gia với 14 huấn luyện viên và 62 vận động viên. Trong số các đô vật tham dự giải lần này có các gương mặt nổi trội trong đội tuyển quốc gia, như Nguyễn Đình Huy, Bùi Tiến Hải, Nguyễn Công Mạnh (nội dung vật cổ điển); Nguyễn Xuân Định, Ngô Thế Sao, Cấn Tất Dự, Ngô Văn Lâm (nội dung vật tự do nam); Nguyễn Thị Xuân, Nguyễn Thị Mỹ Trang, Trần Anh Tuyết, Nguyễn Thị Mỹ Hạnh, Lại Diệu Thương, Đặng Thị Linh (nội dung vật tự do nữ). Ngoài đội tuyển quốc gia, một số đơn vị, địa phương đã cử vận động viên trẻ tham dự với mục tiêu thi đấu cọ xát. Tuy vậy, sau 5 năm mới có cơ hội thi đấu và không ngạc nhiên khi các đô vật trẻ Việt Nam muốn khẳng định mình, thi đấu bùng nổ, giành ngôi Nhất toàn đoàn lứa tuổi U17 (19 Huy chương vàng), U20 (23 Huy chương vàng). Còn thành phần vận động viên của đội tuyển vật quốc gia là những đô vật xuất sắc nhất Việt Nam ở từng hạng cân. Với lực lượng này, ngôi nhất toàn đoàn ở từng nội dung thi đấu được xem là trong tầm tay với các đô vật Việt Nam. Theo Phụ trách bộ môn vật (Cục Thể dục thể thao, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), Tổng Thư ký Liên đoàn Vật Việt Nam Tạ Tùng Đức, với trình độ vượt trội ở nhiều hạng cân, các đô vật Việt Nam sẽ không học hỏi được quá nhiều về chuyên môn từ sân chơi Đông Nam Á. Nhưng đây vẫn là sân chơi cần thiết, đặc biệt khi các đô vật Việt Nam luôn trong tình trạng “đói” được thi đấu quốc tế. Vì thế, khi có cơ hội dự giải quốc tế là phải tận dụng tối đa. Phải đầu tư căn cơ, bài bản Theo chuyên gia thể thao Nguyễn Hồng Minh, tại đấu trường SEA Games, các đô vật Việt Nam đủ sức tranh chấp huy chương vàng ở tất cả các nội dung. Tuy nhiên, trước nhiều đối thủ ở châu Á, đặc biệt là tại ASIAD, vật Việt Nam không có những tấm huy chương như kỳ vọng. Dự tranh ASIAD 19 vừa qua, tuyển vật Việt Nam không giành được huy chương nào. Vì vậy, để môn vật tiến xa hơn tại sân chơi châu lục và thế giới, chúng ta cần có chiến lược đầu tư mạnh mẽ, bài bản hơn cho các đô vật Việt Nam. Phụ trách bộ môn vật (Cục Thể dục thể thao) Tạ Tùng Đức cho biết, trong thời gian tới sẽ phải làm mới đội ngũ vận động viên đội tuyển quốc gia để chuẩn bị cho các nhiệm vụ quốc tế năm 2024. Theo đó, sau giải vô địch Đông Nam Á 2023, Ban huấn luyện sẽ chọn đầu tư số ít tuyển thủ trẻ có khả năng phát triển lâu dài, cho ASIAD 20 năm 2026 và xa hơn là vòng loại Olympic 2028. Còn với mục tiêu giành vé chính thức dự Olympic 2024, vật Việt Nam vẫn phải tập trung vào các tuyển thủ nữ, bởi cơ hội giành huy chương ở nội dung này khả quan hơn. Hiện tại, niềm hy vọng đang đặt vào các tuyển thủ Nguyễn Thị Xuân (50kg), Bùi Thị Đào (53kg), Nguyễn Thị Mỹ Trang (55kg), Trần Thị Ánh (57kg), Trần Thị Ánh Tuyết (62kg), Lại Diệu Thương (68kg), Đặng Thị Linh (76kg)… Tuy nhiên, tại hai giải đấu tính thành tích trao suất Olympic gần nhất là Giải vô địch châu Á 2023 và Giải vô địch thế giới 2023, các đô vật nữ của Việt Nam vẫn chưa giành được vé tới Olympic. “Trong thời gian qua, các nhà quản lý môn vật căn cứ vào nguồn kinh phí được cấp đã cố gắng tìm những hướng đi mới để nâng tầm cho các đô vật nữ Việt Nam. Trong đó, có việc hợp tác với Liên đoàn Vật Nhật Bản trong việc cử các chuyên gia Nhật Bản sang Việt Nam huấn luyện hoặc đưa các đô vật Việt Nam đi tập huấn ở Nhật Bản. Đây được xem là hướng đi phù hợp, bởi các đô vật nữ hạng nhẹ của Nhật Bản luôn ở nhóm hàng đầu thế giới. Ngoài ra, công nghệ huấn luyện của Nhật Bản có nhiều nét mới, đem đến sự phong phú về kiến thức huấn luyện cho các huấn luyện viên Việt Nam”, ông Tạ Tùng Đức thông tin. Phó Chủ tịch Liên đoàn Vật Việt Nam Đới Đăng Hỷ cho rằng, để môn vật Việt Nam phát triển bền vững, đào tạo được các đô vật đủ sức cạnh tranh trên đấu trường quốc tế, phải chú trọng đầu tư căn cơ, bài bản từ khâu đào tạo vận động viên ở các tỉnh, thành phố, ngành. Ở cấp độ đội tuyển quốc gia, cần những luồng sinh khí mới đến từ các vận động viên trẻ để hướng đến mục tiêu chinh phục tấm huy chương ASIAD và tranh vé dự Olympic. “Trong thời gian tới, Liên đoàn Vật Việt Nam sẽ huy động các nguồn lực đầu tư, đẩy mạnh hợp tác quốc tế với Liên đoàn Vật châu Á và Liên đoàn Vật thế giới để đưa các đô vật Việt Nam đi tập huấn và thi đấu ở nước ngoài thường xuyên hơn”, ông Đới Đăng Hỷ khẳng định. |
