Nấc sau khi có kích thích các dây thần kinh hoành hướng tâm hoặc ly tâm hoặc các trung tâm ở hành tủy chi phối các cơ hô hấp, đặc biệt là cơ hoành. Nấc thường gặp ở nam giới hơn.
Nguyên nhân gây nấc thường không rõ, nhưng nấc trong thời gian ngắn thường là do các nguyên nhân sau:
- Giãn dạ dày
- Uống rượu
- Nuốt các đồ nóng hoặc các chất kích thích
Tiền sử của bệnh hiện tại cần phải được lưu ý đến thời gian nấc, các phương thuốc đã thử dùng và mối liên quan giữa khởi phát bệnh với bệnh lý hoặc phẫu thuật gần đây.
Xem xét các hệ thống tìm kiếm các triệu chứng của đường tiêu hóa (GI) kèm theo như trào ngược dạ dày thực quản và khó nuốt; các triệu chứng ở ngực như ho, sốt, hoặc đau ngực; và bất cứ các triệu chứng thần kinh nào.
Bệnh sử cần phải tìm hiểu các rối loạn ở đường tiêu hóa và các rối loạn thần kinh. Tiền sử dùng thuốc cần phải bao gồm các chi tiết liên quan đến việc sử dụng rượu.
Việc thăm khám thường xuyên không được khuyến khích nhưng cần phải tìm các dấu hiệu của bệnh mạn tính (ví dụ: suy mòn). Khám thần kinh toàn diện là rất quan trọng.
Cần đặc biệt quan tâm những điều sau:
- Triệu chứng hoặc dấu hiệu thần kinh
Một vài dấu hiệu đặc hiệu. Nấc sau khi uống rượu hoặc phẫu thuật có thể liên quan đến các biến cố này. Các nguyên nhân khác có thể gặp ( xem Bảng: ) đều rất nhiều và hiếm khi là nguyên nhân gây nấc.
Với tình trạng nấc cấp tính, đánh giá đặc hiệu là không cần thiết nếu bệnh sử và khám thực thể thường quy không có gì nổi bật; những bất thường cần phải được lưu ý bằng kiểm tra thích hợp.
Bệnh nhân có thời gian nấc kéo dài và không có nguyên nhân rõ ràng cần phải được làm xét nghiệm, có thể bao gồm xét nghiệm điện giải huyết thanh, urea nitrogen máu (BUN) và creatinine, X-quang ngực và điện tâm đồ. Cần phải cân nhắc nội soi đường tiêu hóa trên và có thể theo dõi pH thực quản. Nếu những xét nghiệm này không có gì đáng kể thì có thể chụp MRI não và CT ngực.
Các vấn đề đã xác định cần phải được điều trị (ví dụ: thuốc ức chế bơm proton để điều trị bệnh trào ngược dạ dày thực quản, thuốc giãn cơ để điều trị chít hẹp thực quản).
Để giảm triệu chứng, có thể thử nhiều biện pháp đơn giản, mặc dù không có biện pháp nào hiệu quả hơn một chút: PaCO2 có thể được tăng lên và hoạt động của cơ hoành có thể bị ức chế bằng một loạt các lần nín thở sâu hoặc hít thở sâu vào và ra khỏi túi giấy. (THẬN TRỌNG: Túi nhựa có thể dính sát vào các lỗ mũi và không nên dùng.) Kích thích dây thần kinh phế vị bằng cách kích thích họng (ví dụ: nuốt bánh mì khô, đường cát, hoặc đá lạnh nghiền; kéo lưỡi; kích thích nôn) có thể có tác dụng. Có nhiều biện pháp điều trị khác trong dân gian.
Những cơn nấc liên tục thường khó điều trị. Hàng loạt các loại thuốc đã được sử dụng không có tính khoa học. Baclofen, thuốc chủ vận axit gamma-aminobutyric (5 mg uống, 6 tiếng một lần, tăng đến 20mg/liều), có thể có hiệu quả. Các loại thuốc uống khác bao gồm chlorpromazine từ 10 đến 50 mg, 3 lần/ngày khi cần, metoclopramide 10 mg từ 2 đến 4 lần/ngày và các thuốc chống co giật khác nhau (ví dụ: gabapentin). Ngoài ra, có thể có chỉ định thử điều trị theo kinh nghiệm bằng các thuốc ức chế bơm proton. Đối với các triệu chứng nặng, có thể dùng chlorpromazine 25 đến 50 mg tiêm bắp hoặc theo đường tĩnh mạch.
Trong các trường hợp khó chữa, phong bế thần kinh hoành bằng một lượng nhỏ dung dịch procaine 0,5%, tiến hành thận trọng để tránh suy hô hấp và tràn khí màng phổi. Thậm chí cắt thần kinh hoành hai bên không hiệu quả với tất cả các trường hợp.
- Nguyên nhân thường không rõ.
- Hiếm khi có rối loạn nghiêm trọng.
- Đánh giá thường là không hiệu quả nhưng cần được tiến hành khi nấc kéo dài.
- Có rất nhiều biện pháp khắc phục tồn tại, không có biện pháp nào có tính ưu việt rõ ràng (hoặc thậm chí là hiệu quả).
Bản quyền © 2024 Merck & Co., Inc., Rahway, NJ, USA và các chi nhánh của công ty. Bảo lưu mọi quyền.
Nấc cụt có thể là dấu hiệu của tình trạng căng thẳng quá mức, bệnh trào ngược axit dạ dày, viêm phổi, đột quỵ hoặc đau tim.
Nấc cụt xảy ra khi cơ hoành và cơ quan hô hấp bị co thắt đột ngột, không tự chủ, thỉnh thoảng xảy ra với hầu hết mọi người. Bất cứ điều gì khiến dạ dày của bạn bị căng trướng đều có thể gây ra nấc cụt. Thông thường, một cơn nấc cụt kéo dài trong khoảng thời gian ngắn rồi tự hết. Tuy nhiên, tiến sĩ Timothy Pfanner, trợ lý giáo sư nội khoa tại Đại học Y khoa Texas A&M Health Science Center, cho biết khi nấc cụt kéo dài hơn hoặc biểu hiện khác thường, bạn có thể đang gặp vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe.
Bệnh trào ngược axit dạ dày
Dấu hiệu của trào ngược dạ dày bao gồm chứng ợ nóng, có vị đắng và buồn nôn. Tuy nhiên, nấc cụt liên tục không ngớt cũng là một triệu chứng của trào ngược dạ dày. Theo các chuyên gia, những người bị ợ nóng kèm nấc cụt một thời gian dài có thể đến gặp bác sĩ để kiểm tra xem có bị trào ngược axit hay không. Bệnh có thể gây ảnh hưởng đến lối sống, sức khỏe dạ dày và thực quản.
Căng thẳng tâm lý
Nấc cụt có thể là dấu hiệu cho thấy một số người cần dành nhiều thời gian chăm sóc bản thân hơn. Mayo Clinic liệt kê căng thẳng về mặt cảm xúc là một trong nhiều nguyên nhân gây ra nấc cụt. Các chuyên gia khuyến nghị thực hiện các biện pháp như thiền, tập thể dục hoặc nghỉ ngơi điều độ để giảm thiểu những áp lực về tinh thần.
Bệnh mạn tính nghiêm trọng
Nấc cụt có thể tồn tại ở một số người mắc các dạng bệnh nghiêm trọng hơn. Trong một số trường hợp hiếm hoi, nấc cụt kéo dài vài ngày (thậm chí vài tuần) ở người bị bệnh ung thư, bao gồm ung thư trực tràng, đại tràng, phổi, tuyến tụy, gan, thận cũng như bệnh bạch cầu và u lympho, theo một nghiên cứu xuất bản năm 2018 trên tạp chí Oncology Time. Một số bệnh nhân bị nấc cụt dai dẳng (kéo dài hơn 48 giờ), trong khi những bệnh nhân khác bị nấc cụt mạn tính (kéo dài hơn hai tháng).
Minh họa một phụ nữ uống nước khi bị nấc cụt. Ảnh: Adobe Stock
Dấu hiệu của bệnh viêm phổi
Theo Tổ chức Rối loạn Hiếm gặp Quốc gia, nấc cụt mạn tính có thể là dấu hiệu của bệnh viêm màng phổi, viêm mô xung quanh phổi hoặc viêm phổi nói chung. Ở những người nấc cụt dai dẳng, bác sĩ có thể chỉ định chụp X-quang phổi để xác định tình trạng viêm phổi.
Dấu hiệu bệnh viêm nhiễm hiếm gặp
Một trong những triệu chứng của bệnh rối loạn quang phổ viêm dây thần kinh (NMOSD), đôi khi bị nhầm lẫn với bệnh đa xơ cứng, là những cơn nấc cụt kéo dài. Triệu chứng này đi kèm nôn mửa, giảm thị lực và buồn nôn. Bệnh viêm hệ thần kinh trung ương chủ yếu ảnh hưởng đến dây thần kinh thị giác và tủy sống.
Các chuyên gia cho biết người bị nấc cụt có thể quan sát triệu chứng, tham khảo ý kiến của bác sĩ nếu cảm thấy cần thiết.
Triệu chứng đột quỵ sớm
Một cuộc khảo sát quốc gia do Trung tâm Y tế Wexner của Đại học Bang Ohio công bố vào năm 2015 cho thấy hầu hết phụ nữ không nhận ra nấc cụt có thể là dấu hiệu của bệnh đột quỵ. Trong số 1.000 phụ nữ được hỏi, chỉ 11% nhận thức được rằng ngoài các triệu chứng phổ biến, nấc cụt kèm theo tức ngực có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm về đột quỵ.
Trên thực tế, Hiệp hội Đột quỵ Quốc gia liệt kê nấc cụt cùng với buồn nôn, lú lẫn và suy nhược là một số triệu chứng đột quỵ chỉ xảy ra ở phụ nữ. Các biểu hiện phổ biến nói chung là xệ một bên mặt, yếu cánh tay và nói lắp.
Đau tim
Trong một số trường hợp hiếm hoi, nấc cụt có thể là triệu chứng của bệnh đau tim, dù khá hiếm gặp. Josh Davenport, bác sĩ y khoa cấp cứu của Trung tâm Y tế San Leandro, California kể lại câu chuyện về một nam bệnh nhân 68 tuổi nấc cụt suốt 4 ngày liên tiếp. Bác sĩ đã loại trừ các biến chứng liên quan đến bệnh tiểu đường, thói quen hút thuốc và ung thư.
Tiến sĩ Davenport sau đó yêu cầu đo điện tâm đồ cho người đàn ông dựa trên một trường hợp trước đây. Kết quả cho thấy người đàn ông đã bị đau tim, dù không có các biểu hiện thường thấy như đổ mồ hôi, suy nhược và tức ngực. Tuy nhiên, giống với bệnh ung thư, nấc cụt ở người bệnh đau tim khá hiếm gặp.
Vấn đề về chức năng thận
Đối với những người bị bệnh thận mạn tính, nấc cụt thường xuyên có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm cho thấy chức năng thận đang suy giảm hơn nữa. Nấc cụt cùng với các triệu chứng như đau xương khớp, hơi thở có mùi bất thường và co giật là một vài dấu hiệu điển hình. Các dấu hiệu này đến sau biểu hiện ban đầu như mệt mỏi và chán ăn.
Nấc cụt bao lâu thì khỏi?
Một cơn nấc bình thường kéo dài từ vài phút, vài giờ, không quá 24 giờ, tần số cơn nấc thay đổi phụ thuộc vào từng người khoảng từ 2 đến 60 lần 1 phút. Một cơn nấc bình thường không ảnh hưởng tới sức khỏe và không cần điều trị, cơn nấc cụt sẽ tự hết.nullNấc cụt thường xuyên có ảnh hưởng gì? - Vinmecwww.vinmec.com › Tin tức › Thông tin sức khỏenull
Bị nấc cụt báo hiệu điều gì?
Tuy nhiên, có một số trường hợp nấc cụt là dấu hiệu của những bệnh nguy hiểm như: viêm dạ dày, ruột, rối loạn tiêu hóa, ung thư phổi, suy thận và viêm não. Nấc cụt là biểu hiện thông thường, xảy ra do sự co thắt ngoài ý muốn của cơ hoành nằm giữa ngực và bụng.nullChớ xem thường nấc cụt - Pharmacitywww.pharmacity.vn › cho-xem-thuong-nac-cutnull
Bị nấc liên tục phải làm sao?
Cách chữa nấc cụt kéo dài.
Nín thở và nuốt nước bọt 3 lần..
Hít thở vào một cái túi giấy kín..
Uống một ly nước đầy bằng một hơi liên tục..
Nuốt 1 muỗng cà phê đường..
Lè lưỡi hết cỡ trong vòng 5 giây..
Súc miệng bằng nước..
Cắn một miếng chanh hoặc nếm đồ chua như giấm..
Làm sao để hết nấc ở người lớn?
Bạn uống từng ngụm nước hoặc dùng ống hút cũng có tác dụng làm ngừng cơn nấc. Bạn hít sâu và giữ hơi thở càng lâu càng tốt ít nhất là giữ được 10 giây, sau đó bạn thở ra bằng miệng nhẹ nhàng, làm lại nhiều lần cho đến khi ngừng nấc. Khi bạn thở sâu làm cho cơ hoành bị căng cứng và ngăn không cho cơ co lại.nullBị nấc cụt liên tục, làm sao cho hết? - Vinmecwww.vinmec.com › Tin tức › Thông tin sức khỏenull