Bài học đạo đức từ thực tiễn Cô Nguyễn Thị Thuý Minh – Hiệu trưởng Trường Tiểu học Đông Thái (quận Tây Hồ, Hà Nội) chia sẻ: Xác định nhiệm vụ quan trọng cùng những đặc điểm nhận thức của học sinh, nhà trường đã có hình thức giáo dục đạo đức, tác phong rất phong phú và đa dạng: Thông qua tiết Sinh hoạt dưới cờ là một diễn đàn thuận lợi cho việc giáo dục truyền thống tương thân tương ái, yêu quê hương đất nước, yêu thầy cô, bạn bè, ông bà, cha mẹ. Nhà trường tổ chức cho học sinh tham gia từ thiện, xem tiểu phẩm, nghe kể các câu chuyện theo chủ đề,... Thông qua giờ học đạo đức, giáo viên gắn vào các việc làm cụ thể, giao việc để HS thực hiện. Ví dụ: Thông qua sinh hoạt chuyên đề: Kỷ niệm ngày 8/3: HS tự làm thiếp, hoa và viết lời chúc tặng bà, mẹ, chị. GV chủ nhiệm lớp tổ chức gặp mặt các bà, mẹ tại lớp để HS tặng sản phẩm mình tự làm và nói những lời biết ơn... Ngoài ra, HS tự tiết kiệm tiền góp nuôi heo đất tặng các bạn bệnh viện huyết học, viết thư thăm hỏi động viên các bạn nhỏ miền Trung gặp lũ lụt.  Để giáo dục học sinh lòng biết ơn, nhà trường tổ chức cho HS nghe cựu chiến binh nói chuyện, cho HS đi thăm và tặng quà cán bộ lão thành cách mạng (nghe kể chuyện về các trận đánh, gương anh hùng). Bên cạnh đó, trường tổ chức kết nạp Đội, báo công tại tượng đài liệt sĩ của địa phương. Để giáo dục tình yêu lao động, HS được tham gia tổng vệ sinh cuối tuần, phân công trực nhật lớp từ đó biết quý trọng người lao động. Mỗi tuần 1 lớp chăm sóc đài tưởng niệm liệt sĩ của phường. Giáo dục tinh thần đoàn kết thông qua trò chơi, các môn thể thao: Kéo co, bóng rổ, chạy tiếp sức,...
Mỗi hoạt động đều chứa đựng tâm huyết của các thầy cô giáo, hướng học sinh đến những giá trị tốt đẹp. Thông qua đó, giáo dục học sinh những bài học đạo đức gần gũi và thiết thực nhất. Chia sẻ về buổi đi thăm và tặng quà cán bộ lão thành cách mạng tại địa phương khi chưa có dịch Covid-19, em Nguyễn Khánh An - cựu học sinh lớp 5A7 - Trường Tiểu học Đông Thái cho biết: Đó là kỷ niệm em sẽ không bao giờ quên. Chúng em và các thầy cô trong đoàn đều im lặng, lắng nghe và bị cuốn hút theo từng lời kể của các ông. Chúng em thêm hiểu giá trị của cuộc sống hoà bình. Để được ăn no, mặc ấm, cắp sách tới trường là nhờ công ơn của các anh hùng liệt sĩ, thế hệ đi trước. Bài học từ thầy cô và sách vở Nhân cách của học sinh nói chung thể hiện trước hết qua hành vi đạo đức. Điều này được thể hiện qua thái độ cư xử đối với ông bà, cha mẹ, anh chị em ruột trong gia đình, với thầy cô giáo, bạn bè qua thái độ với học tập, rèn luyện và tương tác hàng ngày. Cô Lê Thị Ánh Tuyết – giáo viên Trường Tiểu học Phú Hộ, thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ chia sẻ: Bậc tiểu học giữ vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách học sinh. Trong đó giáo dục đạo đức là một trong những hoạt động giáo dục cơ bản nhất giúp nhân cách được phát triển đúng đắn, học sinh có những nhận thức, hành vi ứng xử đúng mực đối với mọi người xung quanh, xã hội. “Tôi thực hiện giáo dục đạo đức cho học sinh qua các môn học: Tiếng Việt, Thủ công,... Ví dụ, với các tiết Đạo đức để đạt hiệu quả cao, tôi phải nghiên cứu kĩ kế hoạch bài dạy để tổ chức một cách hợp lý. Cách sử dụng đồ dùng dạy học phải đạt hiệu quả tốt. Khi dạy lý thuyết, tôi thường sử dụng hệ thống câu hỏi đàm thoại phù hợp, logic, đúc rút ra những bài học quý báu về rèn luyện đạo đức để học sinh học tập. Ở tiết thực hành, tôi hướng dẫn học sinh thực hiện những hành vi đạo đức tốt bằng việc làm cụ thể vừa sức, vừa khả năng. Ngoài ra, tôi hướng các em đến chương trình thiện nguyện, giúp đỡ hoàn cảnh khó khăn, tiếp bước các bạn học sinh hoàn cảnh khó khăn tới trường, ủng hộ đồng bào miền Trung bị lũ, ủng hộ bạn bè vùng dịch Covid – 19" - cô Ánh Tuyết bộc bạch. Cô Ánh Tuyết cho biết thêm: Trong mùa dịch, hoạt động giáo dục đạo đức của học sinh vẫn được các thầy cô chú trọng. Có thể thông qua phụ huynh hoặc gọi điện video nói chuyện giúp các em thực hiện tốt hướng dẫn 5K của Bộ Y tế. Tôi thường chia sẻ với học trò hình ảnh y bác sĩ tuyến đầu chống dịch để giáo dục các em về sự đồng cảm và ý thức trách nhiệm với cộng đồng. Em Nguyễn Linh Sam, học sinh lớp 2E Trường Tiểu học Phú Hộ kể: Dù đang nghỉ hè nhưng cô giáo vẫn hẹn bố mẹ cho con mượn máy điện thoại để cô nói chuyện và chia sẻ hình ảnh của các bác sĩ chống dịch cũng như hoàn cảnh của các bạn nhỏ sống trong vùng dịch. Học theo cô giáo, em cũng đóng góp tiền ăn sáng và sách truyện để gửi cho các bạn khó khăn.
Nhiều nhà giáo đồng tình cho rằng: Tác phong, lối sống của các thầy cô chính là tấm gương và sự ảnh hưởng tích cực và trực tiếp nhất đến đạo đức và hành vi của học sinh. Lứa tuổi tiểu học, tác động hiệu quả nhất là trực quan với những việc làm cụ thể. Bởi vậy, mỗi thầy cô giáo đều ý thức trau dồi, rèn luyện bản thân để trở thành những tấm gương sáng cho học sinh noi theo. Bậc Tiểu học được coi là bước đầu tiên để lĩnh hội những kiến thức căn bản và xây dựng nền tảng cho những chuẩn mực đạo đức, hình thành hành vi sống cũng như thái độ tích cực đối với mọi thứ xung quanh. Vì thế việc giáo dục đạo đức, nhân cách cho học sinh Tiểu học là điều rất cấp thiết và được thực hiện dưới nhiều phương thức khác nhau. Cho nên chúng ta hãy cùng điểm qua một số cách thức giáo dục đạo đức cho học sinh Tiểu học dưới đây nhé. Để học sinh có một tư cách đạo đức đúng chuẩn mực thì bản thân một người giáo viên phải là có kiến thức và lối sống lạnh mạnh. Đồng thời phải chú trọng đến việc khai thác đúng đắn, sâu sắc về nội dung các môn học bởi các tri thức được truyền đạt đến học sinh sẽ phần nào tạo lập nên hành vi ứng xử, nhân cách của chúng trong thực tế. Ngoài ra giáo viên còn có nhiệm vụ phát huy phẩm chất đạo đức cũng như hoàn thiện tích cách trẻ từ những hành động thói quen hằng ngày khi tham gia học tập. Giáo viên cần chú ý đến quá trình cho học sinh học làm bài tại lớp vì khi vận dụng đúng những phương pháp giáo dục đi từ cơ bản đến nâng cao, từ đơn giản đến phức tạp sẽ giúp học sinh rèn luyện thói quen vượt qua khó khăn toi luyện ý chí kiên cường, cách chịu thương chịu khó và có cái nhìn chân, thiện, mĩ về mọi thứ. Tất cả những môn học trong bài giảng đều mang những tinh hoa tri thức, một ý nghĩa tiềm tàng.Vì vậy giáo viên nên khai thác một số giá trị thông qua các môn học sau đây để giúp học sinh hoàn thiện đạo đức một cách tốt nhất. Khi nhắc đến môn học liên quan đến giáo dục đạo đức phải kể đến đầu tiên chính là môn Đạo Đức thông qua môn học này giáo viên phải hướng dẫn các em học sinh nắm được những khái niệm cơ bản, cơ sở dữ liệu về giá trị đạo đức, mục đích hành động, phân tách đúng sai và có cái nhìn khách quan đối với cái thiện tức đề cao những việc tốt và bài trừ những điều xấu trong xã hội. Trên cơ sở đó, giáo viên còn phải giúp học sinh định hướng đúng đắn và hiện tượng hóa được sự đa dạng và phức tạp quanh cuộc sống của mình để hình thành tính tự giác, tự lập và sống có trách nhiệm với bản thân. Hơn thế nữa, Đạo đức còn là một môn học có một vai trò cực kì quan trọng bởi nó sẽ thông tin đến cho học sinh những điều bao gồm như: – Kiến thức cơ bản về chuẩn mực đạo đức, giá trị sống,kinh nghiệm sống được tích lũy lâu đời, duy trì và kế thừa. – Biết cách hành động, xử lý tình huống trước những hành động sai trái đi ngược lại với văn hóa đạo đức nước nhà. – Luyện tập đời sống thực tế, nắm vững về tập quán, phong tục, hành vi sống lành mạnh góp phần nâng cao lối sống phù hợp với chuẩn mực. Bên cạnh môn Đạo đức thì các môn học khác cũng đặt biệt quan trọng chẳng hạn như môn Tiếng Việt giúp học sinh bước đầu tiếp cận với con chữ thông qua các câu chuyện kể, bài văn, bài thơ với những nội dung phong phú đa dạng, những câu chuyện dân gian được lưu truyền từ bao thế hệ, những truyền thống tập quán tốt đẹp của dân tộc, các bài học dân gian mang đậm tình đoàn kết và có giá trị nhân văn cao. Khi được thảo luận trao đổi tại lớp các học sinh sẽ có thể phát huy tính cách của mình một cách rõ rệt nhất bắt đầu là những biểu hiện tư duy được bộc lộ khi tương tác với bạn bè sau đó là tạo mối gắn kết để cùng học tập, vui chơi. Tất cả sẽ là cơ sở để xây dựng nên ý thức của học sinh về nghĩa vụ, trách nhiệm, về bổn phận với mọi người, với gia đình và xa hơn nữa là với xã hội.. Tổ chức những buổi sinh hoạt dưới cờ hàng tuần để biểu dương các tập thể các nhân xuất sắc và nêu lên những hành động chưa đúng cần cải thiện và trao dồi giúp các học sinh nhận thức được về tính kỉ luật. Ngoài ra, nhà trường có thể đề cập đến những nội dung cần giáo dục cho học sinh. Bên cạnh đó nên tổ chức một số lễ kĩ niệm hoặc sự kiện để thông qua đó giáo dục truyền thống cách mạng, lòng tự hào dân tộc, ý chí quật cường và tình yêu quê hương đất nước cho học sinh. Đối với giáo viên chủ nhiệm phải nắm bắt được suy nghĩ và hành động của học sinh để trên cơ sở đó có biện pháp giáo dục đạo đức cho phù hợp. Tiến hành tổ chức các hoạt động tập thể dẫn dắt các trẻ vào một sân chơi lành mạnh, vui vẻ của các nhà trường có thể là các hoạt động như: Lao động tập thể, các cuộc thi tài năng, sáng kiến của cá nhân, tổ chức giao lưu trong tập thể giữa các khối lớp. Giáo viên cần khuyến khích các học sinh tham gia và lên kế hoạch khen thưởng đối với những cá thể đóng góp tích cực. Trong một số trường hợp sẽ có một số ít những học sinh rụt rè hoặc chưa dám tiếp xúc và hòa nhập thì bản thân người giáo viên cần phải nắm bắt được tâm lý của trẻ để đưa ra các giải pháp động viên, khích lệ khả năng của trẻ, tạo cơ hội để về nối với những bạn còn lại. Tuyệt đối không quá cứng nhắc trong việc thay đổi tư duy đối với trẻ này vì như vậy sẽ khiến trẻ lo sợ và càng muốn lùi lại phía sau. Thực hiện khen thưởng hoặc trao tặng những món quà nho nhỏ đối với sự nổ lực có hiệu quả nhằm tạo sự thúc đẩy phát triển nhanh chóng của trẻ. Qua bài viết trên sẽ phần nào giúp các bạn có những giải pháp để giáo dục đạo đức cho học sinh một cách hiểu quả nhất. Ngoài ra để có thể biết thêm thông tin về ngành giáo dục Tiểu học bạn có thể liên hệ đến số hotline 0838 408 844 để được tư vấn và đăng ký khóa học cấp tốc nhé. |
