1. Các kiến thức cần nhớ Định nghĩa:Cho hàm số xác định trên ( có thể là một khoảng, đoạn hoặc nửa khoảng)- Hàm số được gọi là đồng biến trên nếu- Hàm số được gọi là nghịch biến trên nếu .Định lý: Cho hàm số xác định và có đạo hàm trên a) Nếu thì hàm số đồng biến trênb) Nếu thì hàm số nghịch biến trênĐịnh lý mở rộng:Giả sử hàm số có đạo hàm trêna) Nếu và chỉ tại một số hữu hạn điểm thì hàm số đồng biến trênb) Nếu và chỉ tại một số hữu hạn điểm thì hàm số nghịch biến trên2. Một số dạng toán thường gặp Dạng 1: Tìm các khoảng đơn điệu của hàm số. Phương pháp: - Bước 1: Tìm TXĐ của hàm số. - Bước 2: Tính đạo hàm , tìm các điểm mà tại đó đạo hàm bằng hoặc không xác định.- Bước 3: Xét dấu đạo hàm và nêu kết luận về khoảng đồng biến, nghịch biến của hàm số. + Các khoảng mà là các khoảng đồng biến của hàm số.+ Các khoảng mà là các khoảng nghịch biến của hàm số.Ví dụ 1:Tìm khoảng đồng biến, nghịch biến của hàm sốy = 2x4 + 1 Ta cóy = 8x3, y > 0 x > 0nên hàm số đã cho đồng biến trên(0;+) y < 0 x < 0 nên hàm số đã cho nghịch biến trên(;0) Một số trường hợp đặc biệt: Dạng 2: Tìm giá trị của m để hàm số đơn điệu trên R. Phương pháp: - Bước 1: Tính - Bước 2: Nêu điều kiện của bài toán: + Hàm số đồng biến trên 0, và tại hữu hạn điểm.+ Hàm số nghịch biến trên 0, và tại hữu hạn điểm.- Bước 3: Từ điều kiện trên sử dụng các kiến thức về dấu của nhị thức bậc nhất, tam thức bậc hai để tìm m. Ví dụ 2: Tìm tất cả các giá trị thực của tham số sao cho hàm số đồng biến trên .Giải: Hàm số đã cho đồng biến trên Dạng 3: Tìm m để hàm số đơn điệu trên miền D cho trước. Ví dụ 3: Cho hàm số , với m là tham số thực. Tìm m để hàm số nghịch biến trên khoảng (0;+). Yêu cầu của bài toán 0 x (0;+) x (0;+) Cách 2: x (0;+)
Ta có . Ta có bảng biến thiên:Khi đó . Vậy m -1 là đáp số của bài toán |