Nghiên cứu định tính
là một dạng nghiên cưu mà từ đó các phương pháp kỹ thuật được tìm hiểu sâu về các
phản ứng từ trong suy nghĩ và tình cảm của con người. Nghiên cứu định tính nhằm
mục đích thu thập một sự hiểu biết sâu sắc về hành vi con người và lí do ảnh hưởng
đến hành vi này. Các phương pháp định tính điều tra lý do tại sao và làm thế
nào trong việc ra quyết định, không chỉ trả lời các câu hỏi cái gì, ở đâu, khi
nào.
Nghiên cứu định lượng
là điều tra thực nghiệm có hệ thống về các hiện tượng quan sát được qua số liệu
thống kê, toán học hoặc số hoặc kỹ thuật vi tính. Mục tiêu của nghiên cứu định
lượng là phát triển và sử dụng mô hình toán học, lý thuyết hoặc các giả thuyết
liên quan tới các hiện tượng.
SO SÁNH SỰ KHÁCH NHAU GIỮA NGHIÊN CỨU ĐỊNH TÍNH VÀ ĐỊNH LƯỢNG
Theo Boutellier và Gassmann
(2003), nghiên cứu định tính và định lượng có một số khác biệt cơ bản như trong
bảng sau.
Bảng 1.1. Sự khác nhau giữa nghiên cứu định tính và định lượng
|
STT
|
ĐỊNH
TÍNH
|
ĐỊNH
LƯỢNG
|
|
|
Loại
suy luận
|
|
|
1
|
Quy
nạp
|
Suy
diễn
|
|
2
|
Chủ
quan
|
Khách
quan
|
|
3
|
Quan
hệ nhân quả
|
Ý
nghĩa
|
|
|
Loại
câu hỏi
|
|
|
1
|
Không
theo thứ tự
|
Theo
thứ tự
|
|
2
|
Mở
|
Đóng
- mở
|
|
3
|
Dài
|
Ngắn
gọn - súc tích
|
|
4
|
Gây
tranh luận
|
Không
gây tranh luận
|
|
|
Loại
phân tích
|
|
|
1
|
Mô tả
sự vật
|
Ước
lượng toán học
|
|
2
|
So
sánh
|
Suy
luận thống kê
|
PHƯƠNG PHÁT HỖN HỢP ( MIXED-METHODS APPROACH)
Khi so sánh nghiên cứu định lượng và định
tính, Wilson (1982) lập luận rằng, việc sử dụng cân bằng cả hai nên được sử dụng
trong nghiên cứu hiện đại. Thực hiện sự kết hợp này là sử dụng thế mạnh của cả
hai nghiên cứu định tính và định lượng. Hơn nữa, phương pháp hỗn hợp có thể giải
quyết sự phức tạp ngày càng tăng của thực tế xã hội. Hiểu biết có được từ sự kết
hợp của cả hai nghiên cứu định tính và định lượng cung cấp một sự hiểu biết tốt
hơn và mở rộng của chủ đề nghiên cứu.
Creswell (2002) cho rằng mức độ kết hợp định
tính và định lượng trong phương pháp nghiên cứu hỗn hợp phụ thuộc vào lựa chọn
cụ thể (strategies) về: (i) Tính thời gian của dữ liệu thu thập (timing); (ii)
Trọng số kết hợp (weighting); và(iii) Sự pha trộn (mixing).
-
Thời
gian để thu thập dữ liệu: Dữ liệu có thể được thu thập theo chuỗi thời gian
(theo thời gian) hoặc dữ liệu chéo (cùng một thời điểm).
-
Trọng
số: Mức độ ưu tiên của loại dữ liệu chữ hay số hoặc cách suy luận quy nạp
hay suy diễn.
-
Pha trộn:
Sử dụng kết hợp dữ liệu định tính, định lượng tùy theo các mục tiêu của nghiên
cứu.
Dự trên nhận định của Creswell, Nguyễn Đình Thọ (2011) nhận
diện các thiết kế hỗn hợp chính được giải thích trong bảng dưới đây.
Bảng 1.2. Các loại phương pháp hỗn hợp
|
STT
|
Loại thiết kế hỗn hợp
|
Đặc điểm
|
|
1
|
Thiết
kế đa phương pháp
(Multi-method
Design)
|
Nhà
nghiên cứu sử dụng đồng thời cả định tính và định lượng và cả hai có vai trò
như nhau. Nghiên cứu định tính và định lượng được tiến hành đồng thời nhưng độc
lập với nhau trong thu thập và phân tích dữ liệu. Dựa vào kết quả định tính
và định lượng, nhà nghiên cứu có thể so sánh và phân tích nhằm hiểu rõ ràng
hơn các vấn đề nghiên cứu.
|
|
2
|
Thiết
kế gắn kết ( Concurrent Embedded Design)
|
Nhà
nghiên cứu sử dụng cả định tính và định lượng nhưng trong đó có một phương
pháp có vai trò chính còn phương pháp còn lại giữ vai trò phụ. Như vậy định
tính gắn kết với định lượng hoặc định lượng gắn kết với định tính
|
|
3
|
Thiết
kế giải thích ( Sequential Explanatory Design)
|
Phương
pháp định lượng là chủ yếu, còn phương pháp định tính dùng để giải thích kết
quả định lượng. Giai đoạn đầu tiên bao gồm việc thu thập và phân tích dữ liệu
định lượng và giai đoạn thứ hai là thu thập và phân tích dữ liệu định tính. Mục
đích chính là sử dụng dữ liệu định tính để hỗ trợ việc giải thích các kết quả
định lượng.
|
|
4
|
Thiết
kế khám phá ( Sequential Exploratory Design)
|
Tương
tự như thiết kế giải thích, ngoại trừ giai đoạn được đảo ngược. Giai đoạn đầu
tiên là thu thập và phân tích dữ liệu định tính trong khi giai đoạn thứ hai
là thu thập và phân tích dữ liệu định lượng. Mục đích chính là sử dụng dữ liệu
định lượng để hỗ trợ việc giải thích các kết quả định tính.
|
Trong thực tế ứng dụng, những biết thể kết hợp
được sử dụng tùy thuộc vào giai đoạn trong quá trình nghiên cứu. Có thể giai đoạn
đầu áp dụng thiết kế hỗn hợp khám phá, rồi giai đoạn cuối lại áp dụng thiết kế
hỗn hợp giải thích
