Ẩm thực phương Tây và phương Đông có những nét khác biệt rất rõ ràng từ thành phần, hương vị lẫn màu sắc. Sự khác biệt này mang đến cho hai nền ẩm thực những nét đặc trưng riêng biệt khiến người thưởng thức dễ dàng nhận ra. Vậy sự khác nhau giữa ẩm thực phương Đông và phương Tây là gì? Hãy CET cùng khám phá ngay sau đây nhé! Show
Về quan niệm ẩm thựcThói quen ăn uống hằng ngày của người phương Tây đề cao chất lượng, dù là bữa ăn nào cũng phải đảm bảo chất dinh dưỡng, mỗi ngày phải có được bao nhiêu calo, vitamin… Họ thường quan tâm tới sức khỏe thông qua việc ăn uống, đôi khi hương vị không quá thơm ngon. Đây được gọi là “quan niệm ẩm thực lý tính”. Theo thống kê, 13 thành phần chính trong ẩm thực phương Tây như bơ, sữa, trứng – được sử dụng trong 74,4% thực đơn – vắng mặt trong hầu hết các món ăn phương Đông. Ẩm thực phương Đông đề cao tính thẩm mỹ và ngon miệng. (Ảnh: Internet) Trong khi đó, ẩm thực phương Đông hướng đến “quan niệm ẩm thực thẩm mỹ”, được thể hiện bằng thói quen đánh giá món ăn qua màu sắc, hương vị, hình thức, bát đĩa, ưu tiên tính ngon miệng mà ít quan tâm đến chất lượng dinh dưỡng. Đây là sự khác nhau giữa ẩm thực phương Đông và phương Tây tạo nên nét đặc trưng rất riêng cho hai nền ẩm thực. Sự khác biệt trong thành phần kết hợp và gia vịTrong khi các món ăn phương Tây luôn luôn kết hợp các thành phần có tính chất là mâu thuẫn và tránh kết hợp những thành phần có hương vị tương tự, các đầu bếp Đông nấu ăn bằng cách sử dụng nhiều thành phần với hương vị phổ biến và tương đồng. Vì vậy, có thể nhận thấy đặc điểm của các món ăn phương Đông luôn rất dồi dào hương vị trong khi đó món ăn ngon phương Tây lại đơn giản hơn và có mùi vị nổi trội hơn. Người phương Tây nấu ăn với thành phần khá đơn giản, sử dụng nhiều thịt, thường là thịt tảng, miếng to và luôn dùng kèm các loại nước xốt và salad để cân bằng hương vị. Mỗi món ăn sẽ có một công thức nước xốt riêng. Trong khi đó, ẩm thực phương Đông rất đa dạng trong việc kết hợp các thành phần và nguyên liệu phổ biến. Nước mắm, đường, muối.. là những gia vị được ưa chuộng hàng đầu. Bữa ăn của họ cũng kèm theo một bát nước chấm, có thể dùng chung cho nhiều món ăn: nước tương, nước mắm, nước chấm chua cay, chao… Món ăn phương Tây bài trí đơn giản, sử dụng nhiều thịt, có salad Văn hóa ăn uốngBữa tối châu Âu trang trọng được chia thành nhiều phần. Cách trình bày của châu Âu bao gồm mang tất cả các món ra cùng lúc hoặc mang lần lượt từng món. Thông thường các món lạnh, nóng và mặn, ngọt được phục vụ riêng biệt nghiêm ngặt theo thứ tự: khai vị hoặc súp, món chính và tráng miệng. Một dịch vụ mà các hành khách có thể tự do lấy thức ăn mình muốn được gọi là buffet, thường tổ chức trong những bữa tiệc hoặc kỳ nghỉ. Trong khi người phương Tây dùng dao, nĩa để ăn từng phần, từng miếng nhỏ và tuyệt đối không nói chuyện khi ăn thì người phương Đông dùng đũa và thìa để lấy thức ăn vào chén của mình. Khác với phương Tây, người phương Đông ăn cùng nhau trong cùng một mâm và thích nói chuyện thân mật trong bữa ăn để tạo cảm giác gần gũi. Đũa và thìa có thể dùng được trong hầu hết các món ăn châu Á, trong khi đó từng thực đơn của châu Âu có thể sử dụng những bộ dụng cụ ăn khác nhau cho phù hợp. Hình thức trình bày và trang tríMón Á kết hợp nhiều thành phần và nguyên liệu khác nhau, Ẩm thực Tây phương đề cao sự đơn giản hóa trong cách decor món ăn. Họ cũng thường để nguyên miếng to để người ăn phải dùng dao và nĩa để xắt nhỏ khi ăn để vị ngon lan tỏa trong từng miếng ăn. Người phương Đông lại thích trang trí món ăn một cách công phu và tỉ mỉ: miếng tròn, miếng vuông, tỉa sợi, mỏng như tờ giấy… ngoài ra kết hợp nhiều nguyên liệu khác nhau để tạo ra thành phẩm với hình thức và màu sắc bắt mắt. Thực đơn của họ cũng đa dạng. Đặc biệt trong các bữa tiệc, cúng thì món ăn càng phải công phu, tinh tế. Xu hướng ăn uốngỞ châu Á, đặc biệt là Việt Nam, một bữa ăn truyền thống bao gồm cơm – rau – cá. Người châu Á không tiêu thụ thịt như món chính mà tập trung vào rau quả tự nhiên. Họ cũng thích tự tay chế biến món ăn từ nguyên liệu tươi sống. Người phương Tây khá ưa chuộng thức ăn nhanh, đồ đóng hộp để tiết kiệm Ngược lại, trong ẩm thực châu Âu, thịt là phần quan trọng nhất của bữa ăn, phổ biến nhất có thể kể đến là thịt bò và thịt cừu. Đầu bếp châu Âu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của nước xốt trong việc nâng tầm các món ăn chế biến từ thịt. Tinh bột ăn kèm là bánh mì hoặc bánh ngọt. Người châu Âu cũng ưa chuộng sử dụng các sản phẩm đóng hộp, làm sẵn để tiết kiệm thời gian chế biến món ăn. Phía trên chính là những nét khác biệt đặc trưng giữa ẩm thực phương Đông và phương Tây mà bất kỳ người Đầu bếp nào cũng nên thuộc lòng để có thể phục vụ khách hàng phù hợp với vùng miền và văn hóa của họ. Hiểu được sự khác nhau giữa ẩm thực phương Đông và phương Tây cũng là một kiến thức ẩm thực bổ ích dành cho cho các bạn đang trên con đường chinh phục nghề Bếp. Ẩm thực Nhật Bản là nền ẩm thực xuất xứ từ nước Nhật. Ẩm thực Nhật Bản không lạm dụng quá nhiều gia vị mà chú trọng làm nổi bật hương vị tươi ngon, tinh khiết tự nhiên của món ăn. Hương vị món ăn Nhật thường thanh tao, nhẹ nhàng và phù hợp với thiên nhiên từng mùa. Do vị trí địa lý bốn bề bao quanh đều là biển, hải sản và rong biển chiếm phần lớn trong khẩu phần ăn của người Nhật. Lương thực chính của người Nhật là gạo; người Nhật cuộn gạo trong những tấm rong biển xanh đen, tạo thành món sushi, được xem là quốc thực của Nhật Bản. Osechi, món ăn năm mới đặc biệt trong hộp ba tầng Các món ăn Nhật Bản đều tuân theo quy tắc tam ngũ: ngũ vị, ngũ sắc, ngũ pháp. Ngũ vị bao gồm: ngọt, chua, cay, đắng, mặn. Ngũ sắc có: trắng, vàng, đỏ, xanh, đen. Ngũ pháp là: sống, ninh, nướng, chiên và hấp. So với những nước khác, cách nấu nướng của người Nhật hầu như không sử dụng đến gia vị. Thay vào đó, người ta tập trung vào các hương vị tinh khiết của các thành phần món ăn: cá, rong biển, rau, gạo và đậu nành. Dinh dưỡngSửa đổiChế độ ăn uống của Nhật Bản được gọi là ichi ju san sai: "một súp, ba món", ăn với cơm (do các võ sĩ thời kỳ Muromachi đặt ra). Nhiều thành phần dinh dưỡng trong thực phẩm Nhật Bản rất tốt cho sức khỏe. Bữa ăn không thể thiếu đậu chế biến từ đậu nành như miso (tương đặc), tofu (đậu hũ tươi), natto giúp ngăn chặn tình trạng tắc nghẽn mạch máu; hạt vừng đen giúp kích thích hoạt động của não, mơ chua umeboshi để lọc máu, rong biển kombu giúp giảm lượng cholesterol, chè tươi giúp chống lão hóa tế bào. Bữa ănSửa đổiThực đơnSửa đổiMột bữa ăn Nhật Bản cơ bản gồm có:
Nếu có việc phải đi xa nhà, người Nhật thường làm cơm hộp (bento). Một hộp cơm gồm có đầy đủ thức ăn đến từ rừng và biển: 4 phần cơm (hoặc onigiri), 3 phần thịt cá, 2 phần rau và một phần tráng miệng. Sắp đặt bàn ănSửa đổiNgười Nhật theo truyền thống (hiện nay nhiều người vẫn theo cách thức này) ngồi xếp bằng tròn trên các miếng đệm quanh bàn ăn thấp. Một số nhà hàng truyền thống còn cung cấp ghế sàn với chỗ dựa lưng. Các bữa ăn được dùng bằng đũa gỗ hoặc inox (gọi là hashi), và một cái thìa (gọi là Supūn). Người Nhật nói chung không bới cơm hoặc canh sang chén bát riêng mà được đặt sẵn ở trên bàn cho từng người và ăn bằng đũa. Người Nhật ít khi sử dụng thìa trong bữa ăn, kể cả súp đôi khi cũng dùng đũa. Cách sắp đặt một bữa ăn cơ bản, bao gồm:
Trà hâmSửa đổiBộ bàn ghế trong phòng ăn phải nhỏ gọn, gồm bàn thấp và các miếng đệm đặt trên sàn nhà có thể thu dọn khi không dùng đến. Chúng thích hợp cho cả mùa đông lẫn mùa hè. Thường không dùng nhiều màu sắc và thường dùng các màu nhạt, mang màu sắc tự nhiên như màu vàng của gỗ và tre. Nghi thứcSửa đổiMặc dù không có trật tự định trước khi ăn nhiều món trong một bữa ăn truyền thống, nhiều người Nhật Bản bắt đầu ăn một ít canh trước khi ăn những món khác theo bất cứ trật tự nào họ thích. Người Nhật nói chung không bới cơm hoặc canh sang chén bát riêng mà được đặt sẵn ở trên bàn cho từng người và ăn bằng đũa. Khi ăn một số thức ăn có nước như ramen hay udon có thể đưa cả bát lên miệng để húp nước dùng. Thìa thường được sử dụng khi ăn một số món ăn nấu theo kiểu phương Tây, như món hầm có sữa kurimu shichu, cơm với cà ri hay cơm trứng omelette. Một số loại bánh ngọt truyền thống như wagashi thường được ăn cùng với nước trà, khi ăn dùng một chiếc xiên nhỏ làm bằng tre hoặc gỗ để lấy bánh. Những hành vi bất lịch sự trong bữa ăn: dùng đũa đang ăn gắp đồ ăn cho người khác, cầm đũa hay thìa trước khi người cao tuổi nhất bắt đầu ăn, vừa mở miệng vừa nhai, nói chuyện khi đồ ăn vẫn còn trong miệng, cắm đũa hay thìa thẳng đứng trong bát, chọc thức ăn bằng đũa, bốc thức ăn (cũng có ngoại lệ), phát ra tiếng khi nhai hoặc gõ lách cách bằng thìa hay đũa, khuấy những món ăn phụ để tìm thứ bạn muốn ăn, tự ý gắp bỏ vài thành phần ra khỏi đồ ăn chung, hỉ mũi, ho và hắt xì hơi bất cẩn (bạn phải quay sang chỗ không người và đặt tay lên miệng), không che miệng khi xỉa răng. Khi húp canh húp bằng từng chút một, không được húp soàm soạp gây khó chịu cho người khác. Không cần phải ăn hết các món dùng chung, nhưng theo phong tục phải ăn hết phần cơm của mình. Các bát đựng thức ăn ăn kèm thường hay ăn hết trong bữa ăn và sẽ được dọn thêm nếu chúng đã được dùng hết. Việc yêu cầu dọn thêm món ăn phụ cũng có thể chấp nhận được. Phép lịch sựSửa đổi
Văn hóaSửa đổiNhiều món ăn Nhật tượng trưng cho các lời chúc tốt lành gửi đến mọi người trong dịp năm mới: rượu sake để trừ tà khí và kéo dài tuổi thọ, món đậu phụ chúc mạnh khỏe, món trứng cá tuyết nướng chúc gia đình đông vui, món sushi cá tráp chúc sung túc thịnh vượng, món tempura chúc trường thọ. Tôm biểu trưng cho sự trường thọ, lưng tôm càng cong càng trường thọ. Kỹ thuậtSửa đổiNguyên liệuSửa đổiẨm thực Nhật Bản sử dụng nhiều loại nguyên liệu để tạo ra những món ăn đậm chất Nhật, có những nguyên liệu đặc trưng không có trong bất cứ nền ẩm thực nào trên thế giới. Cá bào Nhật BảnSửa đổiCá bào Nhật Bản hay Katsuobushi, là những miếng cá (thường là cá ngừ hay cá hồi) được chọn lọc, sơ chế, xông khói và lên men bằng vi nấm Aspergillus glaucus trong phòng kín. Katsuobushi thành phẩm khô và rất cứng, không được sử dụng để ăn ngay mà cần bào mỏng bằng những chiếc bào làm bằng gỗ. Katsuobushi là nguyên liệu cơ bản để tạo ra nước dùng dashi, một thành phần quan trọng tạo nên nhiều món ăn. Rong-tảo biểnSửa đổiRong/Tảo biển gọi chung là kaisō, gồm nhiều loại khác nhau. Tảo sấy nori cuộn cơm tạo thành món sushi, tảo bẹ wakame dùng để nấu với canh miso, tảo mơ hijiki (hay rong đuôi cừu) làm món trộn salad, rau câu tengusa dùng làm thạch, hay tảo bẹ kombu - cùng với cá bào, là nguyên liệu cơ bản tạo nên nước dùng dashi. Người Nhật đã biết chế biến kaisō ít nhất là từ thế kỷ 17. Tổng cộng có khoảng 1170 loài rong tảo được người Nhật sử dụng để chế biến thực phẩm. Đậu tươngSửa đổiĐậu tương (hay đậu nành, daizu) được du nhập từ Trung Quốc qua Triều Tiên trước khi đến Nhật Bản. Người Nhật dùng đậu tương tạo thành nhiều món ăn và gia vị, như nước tương shoyu, miso, natto, đậu phụ và váng đậu yuba. Trong thời kỳ chiến tranh Thế giới thứ 2, khi kinh tế Nhật còn nghèo nàn, sữa đậu nành là loại đồ uống giàu protein được ưa chuộng, ngoài ra bã đậu okara cũng được người Nhật tận dụng làm lương thực. Trong thần thoại Nhật Bản, đậu tương được tạo ra bởi thần Ogetsu-hime. Khi người qua đời, lúa mạch, kê, đậu đỏ và đậu tương từ trong miệng và hậu môn nữ thần tràn ra, rơi xuống trái đất. Rượu mirin và sakeSửa đổiMirin là loại rượu không qua trưng cất của Nhật Bản, được làm từ gạo nếp ủ lên men rồi ép ra thành rượu. Mirin có vị ngọt, nồng độ cồn thấp (chỉ khoảng 11-15%), được sử dụng trong nấu ăn để khử mùi tanh và tạo vị ngọt tự nhiên. Sake là một loại rượu nhẹ truyền thống của Nhật Bản, có thể dùng để uống trực tiếp hoặc nấu ăn. Tương tự như mirin, rượu sake cũng khử mùi tanh tốt và tạo hương vị cho món ăn. Gạo shariSửa đổiGạo shari là loại gạo của Nhật Bản chuyên dùng để cuộn sushi. Giấm komezuSửa đổiLà loại giấm gạo của Nhật Bản. PonzuSửa đổiPonzu là loại nước chấm được pha từ 5 nguyên liệu, gồm tương shoyu, rượu mirin, nước dùng dashi, komezu và nước cốt chanh. WasabiSửa đổiWasabi là cây cải ngựa Nhật Bản. Lá wasabi có thể sử dụng như một loại rau, trong khi củ wasabi mài mịn tạo thành một loại mù tạc màu xanh, mùi vị cay và nồng, thường có trong sushi và ăn kèm sashimi. Những năm gần đây, người ta sáng tạo ra nhiều loại đồ ăn từ wasabi, như snack vị wasabi hay kem wasabi được giới trẻ Nhật cũng như du khách quốc tế ưa chuộng và thích thú. Đường đen Nhật BảnSửa đổiĐường đen Nhật Bản hay kurozato (có màu nâu đậm hơn đường nâu, hạt thô và dẻo hơn đường nâu). Đây là thành phần nguyên liệu chính để tạo ra mật ong đen Nhật Bản kuromitsu và cũng là thành thành phần nguyên liệu chính để làm bánh ngọt Nhật Bản. KonnyakuSửa đổiLà loại thạch mềm làm từ củ của cây nưa trồng (hay nưa Konjac). Dụng cụSửa đổi
Nêm nếmSửa đổiThứ tự nêm gia vị của người Nhật là (thứ tự các nguyên âm đúng theo thứ tự trong bảng chữ cái tiếng Nhật, chỉ có phụ âm là khác): さ・し・す・せ・そ(sa/shi/su/se/so). Thứ tự được xếp dựa vào phản ứng hóa học của các loại gia vị.
Trình bàySửa đổi
Các mónSửa đổiVới cơm nắm onigiri Yakitori, thịt gà xiên nướng Gyudon, cơm với thịt bò (phải) và mì "niku shoyu ramen" (trái). Bánh xèo Okonomiyaki với tép và phô mai Cháo đậu đỏ azukiyagu bán tại một chợ ở tỉnh Okinawa . Món tươi sốngSửa đổiMón cá sống (sashimi - 刺身 hay さしみ) lưu giữ trọn vẹn sự tươi ngon của hương vị thiên nhiên. Đó là những lát cá có chiều rộng khoảng 2.5cm, chiều dài 4cm và dày chừng 0.5cm ăn cùng mù tạt, gừng, củ cải trắng, tảo biển cuộn tròn trong lá tía tô chấm trong nước tương ngọt Nhật Bản và tương ớt. Món theo mùaSửa đổiVào mùa xuân, để báo hiệu cho mùa đông lạnh giá đã kết thúc, người Nhật ăn món cá bống băng shiro-uo và đón mùa anh đào nở bằng bánh dày sakura mochi và gạo anh đào. Mùa hè, người Nhật ăn nhiều món ăn mát lành như món lươn (unagi), cà tím nướng (yaki-nasu), đậu edamame, các loại mì lạnh như: mì sợi mỏng (somen), mỳ tôm lạnh (hiyashi chuka), các món đậu hũ như: đậu phụ lạnh Nhật Bản (hiya-yakko) và khổ qua xào đậu hũ (goya champuru) của vùng Okinawa. Tháng 5 là mùa cá ngừ, còn tháng 6 là mùa cá ayu (cá hồi). Mùa thu, người Nhật ăn khoai lang nướng (yaki imo), món lăn bột chiên tempura và loại bánh nama-gashi hình quả hồng chín hoặc hình bạch quả. Tháng 9 là tháng của mặt trăng nên những món hầm màu trắng được ưa chuộng như bào ngư, dưa chuột và măng. Để xua tan cái lạnh của mùa đông, người Nhật ăn lẩu (nabemono), canh oden và món chè đậu đỏ ăn khi còn nóng (shiruko). Ngoài ra, người Nhật còn ăn bánh higashi có hình tuyết. Vào mùa đông, người Nhật cũng chuộng ăn các loại quýt, tượng trưng cho mặt trời và dùng để làm quà năm mới. Món ngày lễSửa đổi
SushiSửa đổi
Ngoài ra, còn có các món sushi ăn quanh năm như: uni (làm từ nhím biển), maguro (làm từ cá ngừ), kuruma ebi (làm từ tôm hùm), tamago (làm từ trứng), và kampyo-maki (bí cuộn tròn). WagashiSửa đổiHay còn gọi là Bánh ngọt Wagashi. Gồm:
Đặc sảnSửa đổi
Tráng miệngSửa đổiNgười Nhật không thể thiếu các thức ăn tráng miệng ngoài hoa quả, bánh kẹo ra. Trong đó có:
Để làm ngọt kakigōri, sữa đặc thường được rưới lên trên lớp siro. Nó không phải dạng hình đồi tuyết, nó được bao phủ bằng đá xay nhuyễn mịn hơn nhiều, giống như tuyết mới rơi, có thể dùng muỗng để múc và ống hút để hút siro đặc ngọt.Và sau đó một máy tự làm đá bằng tay được phát minh vào giữa thời kì Meiji và một máy làm đá xuất hiện trong thời kì Showa đầu những năm 1930, và cuối cùng Kakigori trở thành thực phẩm phổ biến đến bây giờ.Hơn 1200 năm trôi qua kể từ thời Heian đến nay, Kakigori đã trở thành một món ăn tráng miệng ngọt ngào nổi tiếng của Nhật Bản của tất cả các thế hệ, đặc biệt được yêu thích trong mùa hè. Ngày nay kakigori đã trở thành một món tráng miệng công phu với kem, sữa chua đông lạnh, sữa đặc có đường hoặc xi rô và nhiều loại hoa quả như dâu tây, kiwi, chuối, cũng như bánh dango, thạch rau câu,ngũ cốc và bánh quy kem oreo,.. Từ đó, kakigori du nhập vào Hàn Quốc bị biến thành patbingsu.
Thành phần nguyên liệu của Anmitsu rất phong phú, thông thường gồm: thạch rau câu, bánh dày mochi hay dango,kem trà xanh, mứt đậu đỏ, đậu luộc, siro và các loại trái cây theo mùa. Sự hòa quyện những nguyên liệu này trong bát anmitsu sẽ đem đến những hương vị vô cùng đặc biệt cho người dùng, đó là vị ngọt bùi của đậu, dai dẻo của bánh dày, mát lạnh của kem và ngọt chua của trái cây. Bên cạnh đó, tất cả nguyên liệu với đầy đủ màu sắc được trang trí đơn sơ nhưng hài hòa, đẹp mắt, sẽ khiến cho bất cứ thực khách nào cũng phải trầm trồ.
Danh sáchSửa đổiAemonoSửa đổiAemono hay món gỏi hay salad
SunomonoSửa đổiSunomono - món nhúng giấm là món ăn làm từ dưa chuột là nguyên liệu chính trộn với dấm chua Nhật Bản (Su) ngoài ra còn có một số nguyên liệu khác như rau quả và các loại hải sản như cá, tôm, mực. Có hai cách khác nhau để trộn giấm cho món ăn này: nibai-zu và sanbai-zu. Nibaizu là cách trộn đơn giản với một lượng bằng nhau giữa nước tương và giấm trộn kèm với hải sản đặc biệt là thanh cua. Sanbai-zu được thực hiện với số lượng bằng nhau của giấm, nước tương và mirin. Sunomono là món ăn dễ thực hiện được sử dụng để làm món khai vị có thể ăn kèm với bất kì món ăn chính nào, nó thường có vị chua và hương thơm ngọt ngào nhưng với một số người ghét chua thì có vẻ như món ăn này không phù hợp với họ. Dưa chuột Nhật nhỏ hơn so với dưa chuột của Mỹ, ít hạt và vỏ mỏng. Có thể cho thêm Wakame(rong biển) vào món salad trộn này. AgemonoSửa đổiAgemonolà món chiên ngập dầu
ItamemonoSửa đổiItamemono là món xào:
MushimonoSửa đổiĐây là món hấp
NabemonoSửa đổiĐây là món lẩu
NimonoSửa đổiĐây là dạng món hầm
SuimonoSửa đổiHay shirumono là món canh, súp
YakimonoSửa đổiGồm các món nướng:
TsukemonoSửa đổiĐược gọi là dưa muối Nhật Bản:
SnackSửa đổiĐồ ăn nhanh của Nhật được bày bán phổ biến tại các cửa hàng và siêu thị, tạp hoá trên toàn nước Nhật, giá cả phải chăng. Đặc biệt hơn hết là bánh gạo nướng với các vị mặn ngọt khác nhau. Ngoài ra một số loại bim bim của Nhật hay bánh kẹo (điển hình như Kit Kat, bánh que Pocky) hay các loại kem được giới trẻ Nhật yêu chuộng của các hãng như Lotte, Gari gari - kun,... Xem thêmSửa đổi
Tham khảoSửa đổi
|