Không gian nghệ thuật trong bài thơ Câu cá mùa thu (Thu điếu) của Nguyễn Khuyến là một không gian tĩnh lặng, vắng bóng người. Không gian ấy được hiện lên qua màu sắc: xanh ao, xanh trời, xanh sóng và sắc vàng của chiếc lá rơi xuống mặt ao. Không gian ấy còn được tái hiện qua sự chuyển động, một sự chuyển động rất khẽ của hành động "đớp động dưới chân bèo" của cá. Đây là một trong những luận điểm, luận cứ khi các em tiến hành lập dàn bài và viết bài văn cho dạng đề phân tích không gian nghệ thuật trong bài thơ Câu cá mùa thu. Dưới đây là một bài tổng hợp gồm sơ đồ tóm tắt gợi ý, dàn bài chi tiết và bài văn mẫu mà Học247 đã biên soạn và tổng hợp, mời các em cùng theo dõi! Show ADSENSE A. SƠ ĐỒ TÓM TẮT GỢI Ý B. DÀN BÀI CHI TIẾT 1. Mở bài
2. Thân bài
⇒ Đây là cảnh thu đặc trưng của đồng bằng Bắc Bộ, ở xứ đồng chiêm trũng. Các chi tiết trong bài đều giàu tính hiện thực, hầu như không vướng chút ước lệ nào, gợi những cảm xúc sâu lắng về quê hương.
⇒ Không gian trong bài thơ Thu điếu là không gian nhàn tản thoát tục, tức không gian gợi lên cuộc sống bình dị thanh nhàn của con người trong thế giới tự nhiên. ⇒ Không gian góp phần diễn tả tâm trạng của chủ thể trữ tình. Bài thơ nói đến việc câu cá nhưng thực ra nhà thơ không tập trung vào việc đó. Câu cá chỉ là một trong những thú nhàn của nho sĩ. Cõi lòng nhà thơ đã hòa vào trời thu, cảnh thu. Cái tĩnh lặng như sự tĩnh lặng trong tâm hồn thi nhân, khiến ta cảm nhận có nỗi cô đơn, uẩn khúc trong lòng ông. Cảnh thanh vắng, người thanh nhàn trong khi bản thân ông là người mang nặng hoài bão “trí quân trạch dân” mà không hiện thực được. Tâm sự u uất, buồn bã len vào lúc ngắm cảnh là điều dễ cảm nhận được. 3. Kết bài
C. BÀI VĂN MẪU Đề bài: Không gian nghệ thuật trong bài thơ Câu cá mùa thu (Thu điếu) của Nguyễn Khuyến. Gợi ý làm bài: Mùa thu vốn là một chủ đề quen thuộc trong thơ ca Việt Nam. Thu thường mang đến cho thi sĩ một nỗi buồn man mác, gợi nhớ hay nuối tiếc về một cái gì đó xa xôi, đầy bí ẩn. Dường như không ai vô tình mà không nói đến cảnh thu, tình thu khi đã là thi sĩ! Đến với Nguyễn Khuyến, chúng ta sẽ thấy được điều đó. Cảnh mùa thu trong thơ ông không phải là mùa thu ở bất cứ miền nào, thời nào, mà là mùa thu ở quê ông, vùng đồng chiêm trũng Bắc Bộ lúc bấy giờ. Chỉ với bầu trời “xanh ngắt” (Thu vịnh), với cái nước “trong veo” của ao cá (Thu điếu) và cái “lưng giậu phất phơ màu khói nhạt, làn ao lóng lánh bóng trăng loe” (Thu ẩm). Nguyễn Khuyến đã làm say đắm lòng bao thế hệ! Khi nhận xét về bài thơ Thu điếu của Nguyễn Khuyến, Xuân Diệu có viết: “Bài thơ Thu vịnh là có thần hơn hết, nhưng ta vẫn phải nhận bài Thu điếu là điển hình hơn cả cho mùa thu của làng cảnh Việt Nam”. Vậy ta thử tìm hiểu xem thế nào mà “Thu điếu là điển hình hơn cả cho mùa thu của làng cảnh Việt Nam”? Không gian thu ấy có gì mà đặc biệt, có thể làm ngỡ ngàng độc giả đến vậy? ----Để tham khảo nội dung đầy đủ của tài liệu, các em vui lòng tải về máy hoặc xem trực tuyến---- Hai câu thơ kết thúc đã góp phần bộc lộ đôi nét về chân dung tác giả. Tôi nhớ không lầm dường như đã có tài liệu cho rằng: “tựa gối, ôm cần lâu chẳng được”, “ôm” chứ không phải là “buông”. Theo Việt Nam tự điển thì “buông” hay hơn, phù hợp với tính cách của nhà thơ hơn. Trong những ngày từ quan lui về ở ẩn, câu cá mùa thu, đó là thú vui của nhà thơ nơi làng quê để tiêu khiển trong công việc, để hoà mình vào thiên nhiên, mà quên đi những bận lòng với nước non, cho tâm hồn thanh thản. “Buông”: thả lỏng, đi câu không cốt để kiếm cái ăn (hiểu theo đúng nghĩa của nó), mà để giải trí, cho nên “ôm” không phù hợp với hoàn cảnh. Từ “buông” mang đến cho câu thơ hiệu quả nghệ thuật cao hơn. Tóm lại, qua Thu điếu, ta phần nào thấy được tấm lòng của nhà thơ đối với thiên nhiên, đối với cuộc sống: chỉ có những ao nhỏ, những “ngõ trúc quanh co”, màu xanh của bầu trời, cũng đã làm say đắm lòng người. Thì ra mùa thu ở thôn quê chẳng có gì là xa lạ, mùa thu ở thôn quê chính là cái hồn của cuộc sống, cái duyên của nông thôn. Câu cuối này là thú vị nhất, vừa gợi được cảm giác, vừa biểu hiện đựơc cuộc sống ngây thơ nhất với sự việc sử dụng những âm thanh rất trong trẻo có tính chất vang ngân của những cặp vần, đã chiếm được cảm tình của độc giả, đã đọc qua một lần thì khó mà quên được. Trên đây là sơ đồ tóm tắt gợi ý, dàn bài chi tiết và bài văn mẫu của đề bài Không gian nghệ thuật trong bài thơ Câu cá mùa thu (Thu điếu) của Nguyễn Khuyến. Ngoài ra, các em cũng có thể tham khảo các bài văn mẫu khác tại đây: Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Khuyến qua câu cá mùa thu. Thư pháp lạy dòng tả tính là gì?Thủ pháp nghệ thuật đặc sắc trong hai câu cuối bài thơ Thu điếu là lấy động tả tĩnh, Cá đớp động không phá vỡ không gian tĩnh lặng, mà ngược lại nó càng làm tăng sự tĩnh mịch của cảnh vật.
Bài thơ Thu Điếu gieo vần gì?Vần "eo" hợp ở tất cả các câu bắt buộc (câu 1, 2, 4, 6 và câu 8) góp phần diễn tả cảm giác sắc, nhọn về một không gian thu nhỏ hẹp dần và khép kín, tạo nên sự hài hòa với tâm trạng đầy uẩn khúc của nhân vật trữ tình. Cùng với cách gieo vần độc đáo, bài thơ còn thành công trong nghệ thuật lấy động để tả tĩnh.
Câu cá mùa thu là thứ gì?Câu cá mùa thu là bài thơ được viết theo thể Thất ngôn bát cú Đường luật và nằm trong chùm thơ mùa thu gồm 3 bài.
Không gian trong bài thử điều được miêu tả như thế nào?Miêu tả trực tiếp: “Ngõ trúc quanh co khách vắng teo” ⇒ “vắng teo” tức là vắng tuyệt đối, không bóng người. Miêu tả gián tiếp: nước “trong veo”, sóng “gợn tí”, mây “lơ lửng”, lá “khẽ đưa vèo”. Các hình ảnh được miêu tả trong trạng thái ngừng chuyển động hoặc chuyển động rất nhẹ, rất khẽ làm nổi bật sự tĩnh lặng.
|