Những biện pháp phòng tránh tật khúc xạ học đường

Cập nhật: 13:17 - 04/12/2021 | Lần xem: 2545

Trong xã hội hiện đại, con người ngày càng chịu nhiều sức ép, cả ngày nhìn vào sách vở, màn hình điện thoại, máy vi tính, tivi, … dẫn đến hệ thống thị giác bị quá tải, mệt mỏi, nhức mỏi mắt xuất hiện và gia tăng độ khúc xạ mắt. Việc quan tâm và giáo dục về vệ sinh thị giác cho mọi người, nhất là ở lứa tuổi học sinh là điều rất cần thiết.

Những biện pháp phòng tránh tật khúc xạ học đường

Dưới đây là các biện pháp nên thực hiện để giảm bớt những căng thẳng về mặt thị giác do gánh nặng của công việc và thoải mái hơn trong cuộc sống:

  1. Nghỉ ngơi thị giác từng lúc

Động tác đơn giản nhưng hữu hiệu để làm giảm căng thẳng do nhìn gần quá lâu. Không làm bất cứ việc gì phải huy động thị giác gần quá 45 phút, việc nghỉ định kỳ sau mỗi 45 phút giúp đầu óc thư thái, giảm sự căng thẳng và làm việc hiệu quả hơn. Cho mắt nghỉ ngơi khoảng 1 phút sau khi đọc 3-4 trang sách.

Nếu máy tính đang xử lý thông tin hoặc tải dữ liệu nên hướng mắt nhìn xung quanh, hoặc đứng dậy đi vòng quanh để thị giác được nghỉ ngơi. Nếu hình ảnh xung quanh bị mờ phải cho mắt nghỉ lâu hơn.

Ánh sáng làm việc gần phải có cường độ lớn gấp 3 lần cường độ ánh sáng trong phòng; không nên chỉ dùng 1 ngọn đèn để đọc sách trong phòng tối và cần tránh sự phản xạ bề mặt (phản xạ từ mặt giấy hoặc màn hình máy tính) khi làm việc gần.

Cả phòng nên được chiếu sáng đầy đủ, có thể kết hợp ánh sáng nhân tạo và ánh sáng mặt trời, sử dụng kết hợp đèn bóng tròn và đèn tube. Việc chiếu sáng được xem là tốt nhất cho đọc sách là chiếu sáng từ sau và trên xuống.

Khoảng cách lý tưởng để đọc sách gần đối với người lớn là 35-40 cm (đối trẻ em khoảng cách này sẽ gần hơn).

Việc đọc sách quá gần sẽ dẫn đến nỗ lực về thị giác quá lớn do việc gia tăng sức điều tiết và cũng có thể làm xuất hiện và gia tăng độ cận thị.

Ngồi ngay ngắn trên bàn làm việc, ngực và lưng thẳng khi đó mắt của chúng ta sẽ cách sách hoặc màn hình máy tính một khoảng cách phù hợp. Nếu ngồi không đúng tư thế, quá gần sách vở hoặc màn hình máy tính sẽ làm mỏi cổ, mỏi lưng và giảm hiệu suất công việc.

Không nên đọc sách khi nằm ngửa, nằm sấp hoặc nằm nghiêng. Không nên xem tivi ở tư thế nằm mà nên ngồi ngay ngắn.

Nên cầm cách đầu viết khoảng 2,5cm để tránh nghiêng đầu xem những gì đang viết và nên xoay tập nghiêng theo 1 góc đồng phương với góc nghiêng của tay cầm viết.

Khi chúng ta đặt sách lên mặt bàn thì khoảng cách từ mắt chúng ta đến đầu trang sách sẽ lớn khoảng cách từ mắt đến cuối trang, điều này dẫn tới mắt chúng ta sẽ bị áp lực nhiều hơn khi đọc đến cuối trang. Do đó chúng ta nên để nghiêng sách lên 1 góc khoảng 20 độ (khoảng 10cm).

Nên xem tivi ở khoảng cách bằng 7 lần chiều rộng của màn hình tivi, khoảng 2,5-3m; ngồi thẳng khi xem và có chiếu sáng trong phòng nhưng tránh ánh đèn phản xạ trực tiếp lên màn hình; đeo kính khi xem tivi nếu có tật khúc xạ.

Khi xem tivi không nên chỉ tập trung vào màn hình mà nên vận dụng thị giác để nhận biết các sự vật xung quanh ngoài tivi.

Đối với trẻ em nên giới hạn việc xem tivi xuống khoảng 1 đến vài  giờ một ngày.

  1. Tham gia các hoạt động ngoài trời

Nên chơi thể thao và tham gia các hoạt động ngoài trời vì các hoạt động này thường đòi hỏi thị giác xa hơn là thị giác gần.

Đối với người tiếp xúc với màn hình thường xuyên thì việc chơi thể thao cũng làm giảm đáng kể các stress về tâm lý.

  1. Khi tham gia các phương tiện giao thông

Khi đi tàu xe, máy bay hay xe lửa không nên đọc sách vì chuyển động lắc lư gập ghềnh làm ta phải thay đổi điều tiết liên tục dẫn đến mệt mỏi về thị giác. Ta nên nhìn cảnh vật xung quanh để thư giãn thị giác.

  1. Kính trợ giúp thị giác gần

Việc đeo kính trợ giúp cho thị giác gần (như: đọc sách, học bài, may vá, vẽ tranh hay làm máy tính) là rất cần thiết đặc biệt đối với người có mắc các tật khúc xạ hoặc có bất đồng khúc xạ. Việc đeo kính này giúp làm việc gần thoải mái hơn, kéo dài hơn vì nó làm giảm các nỗ lực về mặt thị giác.

  1. Các vấn đề vệ sinh thị giác đối với trẻ em

Nên có bàn ngồi học vừa với kích thước cơ thể để trẻ ngồi học được thoải mái, khoảng cách từ mắt đến sách đọc khoảng 30 đến 40cm.

Ánh sáng khi ngồi học phải có sự phân bố và cường độ tốt không gây lóa mắt. Ngoài sự chiếu sáng trong phòng nên có thêm đèn bàn đặt phía bên tay trái (nếu thuận tay phải và ngược lại). Chữ in phải rõ ràng và giấy không quá bóng gây mỏi mệt mắt.

Tùy tình trạng mắt của trẻ (viễn thị trung bình và nặng, cận thị nặng, loạn thị, …) để có lời khuyên nên đeo kính hay không khi đọc sách.

Trong lớp học, trẻ có tật khúc xạ nên được xếp ngồi gần bảng vì có thể kính đeo không đúng tình trạng nhược thị, trẻ chưa đạt được thị lực tối đa nên vẫn không nhìn rõ nếu ngồi xa. Nên thử thị lực tất cả các bé trong lớp để sắp xếp chỗ ngồi phù hợp.

Không nên làm việc bằng mắt liên tục kéo dài, mỗi giờ nên cho mắt nghỉ ngơi 5 đến 10 phút bằng cách nhắm mắt lại hoặc thư giãn nhìn ra xa. Không nên đọc sách trong bóng tối hoặc chơi vi tính quá nhiều vì sẽ dẫn đến mệt mỏi thị giác.

Trẻ cần được điều hòa giữa học tập sách vở và giải trí ngoài trời, mật độ làm việc gần cần được điều chỉnh thích hợp với sự phát triển của cơ thể và tinh thần của trẻ. Trẻ có tật khúc xạ không cần cắt giảm bớt chương trình học tập, trừ khi trẻ có dấu hiệu mệt mỏi thị giác do nỗ lực học tập quá lớn.

KS. Phạm Lê Thị Yến Oanh - Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP. Hồ Chí Minh

Nguồn tham khảo: Bệnh viện Mắt Thành phố Hồ Chí Minh

Các tật khúc xạ của mắt gồm ba tật phổ biến là cận thị, viễn thị, loạn thị… Tật khúc xạ có những biểu hiện và dấu hiệu khá cụ thể giúp bạn bảo vệ, chăm sóc mắt tốt hơn khi đi khám tại các Bệnh viện Mắt uy tín.

Tật khúc xạ là gì

Tật khúc xạ là một rối loạn mắt phổ biến, xảy ra khi mắt không thể tập trung rõ ràng các hình ảnh từ thế giới bên ngoài. Hệ quả của các tật khúc xạ là mờ tầm nhìn, đôi khi làm thị lực suy yếu.

Khi có biểu hiện của tật khúc xạ, mọi người sẽ băn khoăn rằng, tật khúc xạ mắt có nguy hiểm không. Trước khi tìm hiểu về triệu chứng cũng như cách chăm sóc mắt khi mắc tật khúc xạ, cần hiểu về khái niệm tật khúc xạ.

Các tật khúc xạ của mắt và cách khắc phục

Có ba tật khúc xạ của mắt phổ biến nhất là:

  • Cận thị: Là tình trạng mà một người có thể nhìn thấy rõ các sự vật ở gần (khi đọc sách hay làm việc trên máy vi tính) nhưng lại khó nhìn thấy các vật ở xa (các ký hiệu giao thông hay số xe buýt). Tật cận thị xảy ra khi mắt không thể tập trung các tia sáng một cách chính xác trên phần thấy của mắt (võng mạc)
  • Viễn thị: Là tình trạng mà một người có thể nhìn thấy sự vật ở xa nhưng thị lực gần (đọc) lại kém. Cũng như các tật khúc xạ khác, viễn thị xảy ra khi mắt không thể tập trung tia sáng một cách chính xác lên phần nhìn của mắt (võng mạc).
  • Loạn thị: là tình trạng mà ở đó giác mạc bị cong bất thường làm cho móp méo thị lực. Giác mạc bình thường có hình dạng giống như hình cầu nhưng đối với loạn thị giác, giác mạc có hình oval, gây nhiều vấn đề trong việc tập trung ánh sáng đi vào trong mắt. Loạn thị thường phổ biến và xảy ra cùng với cận thị hoặc viễn thị.
  • Lão thị: Là tình trạng mắt nhìn thấy rõ vật ở xa nhưng gặp khó khăn khi nhìn vật ở gần. Đây là tật khúc xạ có dấu hiệu giống với viễn thị nhưng nguyên nhân là do lão hóa mắt, thủy tinh thể không thể điều tiết được.
  • Song thị: Là tình trạng nhìn thấy hai hình ảnh của vật thay vì một. Song thị thường chỉ ảnh hưởng tới một mắt, khi che mắt mắc tật song thị đi, mắt kia vẫn nhìn bình thường
  • Nhược thị: Nhược thị hay còn gọi là mắt lười là tình trạng thị lực kém ở một bên hay cả hai bên mắt. Nhược thị xảy ra do một sự trở ngại nào đó trong quá trình phát triển thị lực trong suốt thời thơ ấu.

Nguyên nhân gây ra tật khúc xạ

tired student girl with glasses sleeping on the books in the library ** Note: Shallow depth of field

Khi hiểu rõ về khái niệm tật khúc xạ, để biết về tật khúc xạ mắt có nguy hiểm không, người bệnh cần hiểu rõ những nguyên nhân phổ biến gây ra tật khúc xạL

Để mắt làm việc quá nhiều: Việc tập trung nhìn gần trong khoảng thời gian dài là một trong những nguyên nhân chính.

Thói quen sinh hoạt không đúng cách: Do tư thế ngồi học không đúng cách, học tập và làm việc trong môi trường thiếu ánh sáng, ăn uống không đủ chất dinh dưỡng, … đây là những thói quen khiến sức khỏe đôi mắt ngày càng xuống dốc.

Tiếp xúc quá nhiều nguồn sáng nhân tạo: Ngày nay, với sự phát triển của công nghệ, máy tính, ipad, … trở thành công cụ thân thiết giúp các em học tập và giải trí tiện lợi hơn. Nhưng các em đâu biết chỉ cần tiếp xúc với màn hình của các thiết bị điện tử trên 3 giờ mỗi ngày, mắt sẽ có nguy cơ giảm thị lực 90%.

Ánh sáng phát ra từ các thiết bị điện tử mang năng lượng cao, tác động sâu vào đáy mắt gây tổn thương võng mạc, bên cạnh đó còn làm cho mắt bị áp lực khiến mắt mệt mỏi.

Biểu hiện của tật khúc xạ

Cận thị có thể làm ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày

Biểu hiện của tật khúc xạ khá phức tạp, tùy thuộc vào từng loại tật. Tuy nhiên, mờ mắt là biểu hiện phổ biến nhất. Một số dấu hiệu và triệu chứng thượng gặp khác như:

  • Không nhìn rõ các vật ở xa
  • Hay nheo mắt lại hoặc lại gần mới thấy rõ
  • Nhức đầu
  • Mỏi mắt
  • Vùng nhìn bị chói hoặc bị quầng sáng
  • Nhìn đôi

Phương pháp điều trị phổ biến hiện nay

Các tật khúc xạ của mắt luôn mang theo nhiều khó khăn và nguy cơ ảnh hưởng đến thị lực. Vì thế, khi phát hiện ra bị mắc một trong các tật khúc xạ của mắt, ngoài phương pháp phòng chống tật khúc xạ cần tìm ra giải pháp cho việc điều trị mắt.

  • Cận thị: Tật cận thị có thể điều chỉnh bằng thấu kính hiệu chỉnh lõm như các kính đeo mắt hay kính sát tròng. Các dụng cụ hỗ trợ thị lực này giúp cho việc tập trung các tia sáng vào mắt tốt hơn.
  • Viễn thị: Tật có thể điều chỉnh bằng thấu kính hiệu chỉnh lồi như các kính đeo mắt hay kính sát tròng. Các dụng cụ hỗ trợ thị lực này giúp cho việc tập trung các tia sáng vào trong mắt lên trên võng mạc.
  • Loạn thị: Có thể được điều chỉnh bằng thấu kính hiệu chỉnh như mắt kính hay kính sát tròng. Các dụng cụ hỗ trợ thị lực này giúp tập trung ánh sáng vào trong mắt lên trên võng mạc.

Đeo kính mắt: Là cách đơn giản và an toàn để chữa bệnh tật khúc xạ. Bác sĩ nhãn khoa có thể giúp bạn chọn kính đúng số, nhằm điều chỉnh sai số khúc xạ, mang đến tầm nhìn tốt hơn.

Kính áp tròng. Trong nhiều trường hợp, đeo kính sát tròng cho bạn tầm nhìn rõ ràng hơn, rộng hơn và thoải mái hơn. Nhưng bạn phải đeo kính theo đúng hướng dẫn để tránh nguy cơ nhiễm trùng mắt.

Phẫu thuật khúc xạ: Thay đổi hình dạng của giác mạc vĩnh viễn. Sự thay đổi hình dạng này giúp phục hồi khả năng tập trung của mắt, bằng cách cho phép các tia sáng tập trung chính xác vào võng mạc và tầm nhìn được cải thiện. Hiện nay, phẫu thuật khúc xạ có nhiều loại, bạn nên tìm đến trung tâm uy tín, bác sĩ nhãn khoa sẽ giúp bạn quyết định loại hình phẫu thuật phù hợp với tình trạng mắt của bạn.

Phương pháp phòng chống tật khúc xạ

Phương pháp phòng chống tật khúc xạ khá đơn giản. Khi có những biểu hiện hiện của tật khúc xạ và được bác sĩ chẩn đoán mắc tật, bạn sẽ bớt băn khoăn về câu hỏi tật khúc xạ có nguy hiểm không. Thực chất đây là tật không quá nguy hiểm như các bệnh lý khác nhưng có thể khiến người mắc cảm thấy khó khăn và mệt mỏi khi vướng víu với cặp kính.

Chính vì những bất cập mang lại cho cuộc sống thường ngày, cần tìm ra các phương pháp phòng chống tật khúc xạ.

Phải chăm sóc đặc biệt cho đôi mắt và đảm bảo nơi làm việc và học tập đầy đủ ánh sáng. Nếu học ban đêm cần phải có ánh sáng phòng và đèn bàn, đèn phải có chụp phản chiếu. Chiếu từ phía sau, chiếu từ phía trên xuống, nghịch với bên tay thuận của người làm việc.

Kích thước của bàn, ghế phải phù hợp với chiều cao của từng người. Ngồi học đúng tư thế, không được cuối đầu gầm mặt, nghiêng đầu, áp má bên bàn học, luôn để mắt xa sách vở với khoảng cách thích hợp (tối đa khoảng 35cm).

Nên giảm mọi căng thẳng của mắt: Không sử dụng mắt làm việc quá lâu, hạn chế  thời gian xem ti vi, chơi games, nhìn máy vi tính, … không đọc sách có chữ quá nhỏ hay mờ, có hình ảnh lem nhem.

Cứ mỗi 20 phút làm việc và học tập nghỉ ngơi khoảng 3-5 phút. Không xem tivi ở khoảng cách gần, tránh ánh sáng phản xạ trực tiếp lên màn hình. Nếu ta có tật khúc xạ thì nên đeo kính khi xem tivi. Nên có chế độ ăn uống hợp lý, trong thức ăn cần có đủ tinh bột, đường, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất

Để chăm sóc tốt cho mắt khi có dấu hiệu lạ về mắt như nhìn thấy mờ hơn hoặc mỏi mắt nên đi khám tại các bệnh viện mắt chuyên khoa để bác sĩ theo dõi và điều trị kịp thời tránh tình trạng bệnh chuyển biến nặng hơn.