12/24/2021 7:28:01 AM Thông tư số 05/2020/TT-BGDĐT, ngày 18/3/2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo “Ban hành chương trình giáo dục quốc phòng và an ninh trong trường trung cấp sư phạm, cao đẳng sư phạm và các cơ sở giáo dục đại học” xác định rõ nội dung, chương trình giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên gồm 04 học phần, với tổng thời lượng 165 tiết. Trong đó, xác định mục tiêu: sinh viên có kiến thức cơ bản về quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về quốc phòng và an ninh; xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân, xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân; bổ sung kiến thức về phòng thủ dân sự và kỹ năng quân sự; sẵn sàng thực hiện nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an bảo vệ Tổ quốc. Đồng thời, chỉ rõ yêu cầu: sinh viên sau khi học xong chương trình này sẽ có nhận thức cơ bản về chủ trương, đường lối quốc phòng, an ninh của Đảng, Nhà nước về xây dựng nền quốc phòng toàn dân, nền an ninh nhân dân, yêu chủ nghĩa xã hội. Nắm được kiến thức cơ bản về công tác quốc phòng và an ninh, công tác quân sự trong tình hình mới. Đối chiếu với các quy định của Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh, Luật Quốc phòng và các văn bản pháp luật hiện hành cho thấy, Thông tư số 05/2020/TT-BGDĐT có sự phát triển mới về nội hàm, nội dung phù hợp, tính pháp lý cao hơn so với các thông tư đã ban hành trước đây. Tuy nhiên, quan điểm, đường lối về quốc phòng và an ninh hiện nay đã được Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng kế thừa, phát huy và nâng lên một tầm cao mới. Do đó, để quán triệt Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, sớm đưa Nghị quyết vào thực tiễn cuộc sống, nhất là đối với sinh viên - “lực lượng cách mạng hùng hậu”, “chủ nhân tương lai của đất nước”, thì nội dung, chương trình giáo dục quốc phòng và an ninh cần có sự đổi mới, cập nhật, bổ sung phù hợp, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Trước hết, về nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn hiện nay. Định hướng phát triển đất nước giai đoạn 2021 - 2030 đã xác định: “Kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; bảo vệ Đảng, Nhà nước, Nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa,... Chủ động ngăn ngừa các nguy cơ chiến tranh, xung đột từ sớm, từ xa; phát hiện sớm và xử lý kịp thời những yếu tố bất lợi, nhất là những yếu tố nguy cơ gây đột biến; đẩy mạnh đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu và hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, phản động và cơ hội chính trị”1. Quán triệt tinh thần đó, trong giáo dục quốc phòng và an ninh ngoài việc cung cấp cho sinh viên hệ thống những kiến thức cơ bản về vị trí, vai trò, nhiệm vụ của quốc phòng và an ninh đã ban hành theo Thông tư số 05/2020/TT-BGDĐT, Luật Quốc phòng, các cơ sở giáo dục đại học, trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh cần giáo dục cho sinh viên nắm chắc, hiểu rõ những điểm mới, sự phát triển về tư duy, nhận thức của Đảng về nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc. Về tư tưởng chính trị, cần giáo dục cho sinh viên nội dung nguyên tắc Đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với quốc phòng, an ninh; nhận diện rõ những âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch nhằm chống phá Đảng, Nhà nước, như: xuyên tạc, bóp méo một số giá trị lịch sử của dân tộc và thành quả cách mạng; kích động, lôi kéo, chia rẽ dân tộc. Từ đó, giúp cho thế hệ trẻ đẩy mạnh đấu tranh, phản bác các thủ đoạn xuyên tạc, phá hoại của các thế lực thù địch; xác định rõ nhiệm vụ chính trị hiện nay của sinh viên là cùng với toàn Đảng, toàn dân, toàn quân kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ Đảng, Nhà nước, Nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển; chủ động, tích cực tham gia giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội.
Thực tiễn thời gian qua cho thấy, tình hình an ninh chính trị trên một số địa bàn, lĩnh vực có mặt chưa thật vững chắc, nhất là an ninh mạng, an ninh trong đầu tư nước ngoài; nhiều yếu tố ảnh hưởng đến an ninh, an toàn con người chưa được quan tâm giải quyết triệt để; công tác quản lý, bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng hiệu quả chưa cao. Việc kết hợp kinh tế, văn hóa, xã hội với quốc phòng, an ninh ở một số địa phương, đơn vị thiếu hiệu quả, còn biểu hiện chủ quan, mất cảnh giác, v.v. Lợi dụng tình hình đó, các thế lực thù địch đang dùng nhiều thủ đoạn chống phá nước ta trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa, dân tộc và tôn giáo. Đây là nguy cơ và cũng là thách thức lớn đối với nước ta trong thời gian tới. Chính vì thế, trong quá trình giảng dạy cho sinh viên, cần nhấn mạnh việc “giữ gìn an ninh mạng, xây dựng xã hội trật tự, kỷ cương” là nhiệm vụ thường xuyên, trong đó thế hệ trẻ có vai trò hết sức quan trọng. Khi xây dựng mục tiêu, nội dung, chương trình học phần đường lối quốc phòng và an ninh của Đảng Cộng sản Việt Nam cần nghiên cứu, bổ sung những bài học kinh nghiệm, kiến thức cần thiết trong thời đại Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, giúp sinh viên hình thành, phát triển phẩm chất, thái độ người công dân hiện đại, có tinh thần yêu nước, ý thức dân tộc, nhận thức, trách nhiệm cao với nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc, không lơ là, chủ quan, mất cảnh giác để các thế lực xấu lôi kéo, xúi giục, kích động. Hai là, quán triệt, làm rõ quan điểm tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc cho học sinh, sinh viên. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, xác định: “Tăng cường tiềm lực quốc phòng và an ninh; xây dựng và phát huy mạnh mẽ “thế trận lòng dân” trong nền quốc phòng toàn dân và nền an ninh nhân dân; xây dựng và củng cố vững chắc thế trận quốc phòng toàn dân và thế trận an ninh nhân dân”2. Trong đó, chú trọng xây dựng các tiềm lực: chính trị tinh thần, kinh tế, khoa học - công nghệ, quốc phòng, an ninh và đối ngoại. Khi giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên cần trau dồi, xây dựng niềm tin của thế hệ trẻ vào quan điểm, chủ trương, đường lối lãnh đạo nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, an ninh của Đảng; phân tích, liên hệ, làm rõ vai trò đây là nguồn lực có chất lượng cao, góp phần xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân, lực lượng vũ trang nhân dân vững mạnh. Động viên, khích lệ sinh viên tích cực, chủ động học tập nâng cao kiến thức, kỹ năng quân sự; thực hiện tốt việc đăng ký, sẵn sàng tham gia nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an, lực lượng dân quân tự vệ, dự bị động viên theo quy định của pháp luật. Đại hội XIII của Đảng đánh giá: sau 35 năm thực hiện công cuộc đổi mới, 30 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội, “đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”3. Tuy nhiên, tình hình thế giới, khu vực dự báo tiếp tục biến chuyển nhanh, diễn biến phức tạp, khó dự báo; các tình huống, đối tác, đối tượng của quốc phòng, an ninh có sự thay đổi. Từ đó, Đảng ta khẳng định, tăng cường quốc phòng, an ninh là quan điểm, chủ trương lớn, có ý nghĩa chiến lược, là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên của toàn dân tộc và của cả hệ thống chính trị, trong đó lực lượng vũ trang nhân dân làm nòng cốt. Vì thế, khi dạy học phần này, cần nhấn mạnh những thành tựu to lớn trong công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và việc gắn kết giữa phát triển kinh tế với củng cố, tăng cường quốc phòng, an ninh. Đồng thời, làm tốt việc định hướng cho sinh viên nhận thức, phân biệt rõ đâu là đối tác, đối tượng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay. Ba là, làm cho người học thấm nhuần sâu sắc phương châm chỉ đạo của Đảng đối với sự nghiệp quốc phòng, an ninh, nâng cao sức mạnh bảo vệ Tổ quốc. Để khắc phục hạn chế trong công tác nắm tình hình, dự báo chiến lược về quốc phòng, an ninh, Đại hội XIII của Đảng chỉ rõ: “Có kế sách ngăn ngừa các nguy cơ chiến tranh, xung đột từ sớm, từ xa. Nỗ lực phấn đấu để ngăn ngừa xung đột, chiến tranh và giải quyết các tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình phù hợp với luật pháp quốc tế”4. Đồng thời, triển khai thực hiện toàn diện, đồng bộ Chiến lược bảo vệ Tổ quốc, Chiến lược quốc phòng, Chiến lược quân sự,… và các chiến lược chuyên ngành khác. Về sức mạnh bảo vệ Tổ quốc, Đảng ta xác định: “Phát huy cao nhất sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc, của cả hệ thống chính trị kết hợp với sức mạnh thời đại, tranh thủ tối đa sự đồng tình ủng hộ của cộng đồng quốc tế”5. Do đó, khi giáo dục quốc phòng và an ninh cần định hướng cho sinh viên phát huy trí tuệ, khả năng sáng tạo của tuổi trẻ, tích cực xây dựng, quảng bá hình ảnh, đất nước con người Việt Nam yêu chuộng hòa bình với bạn bè quốc tế, góp phần phát huy, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ của cộng đồng quốc tế, tạo sức mạnh tổng hợp bảo vệ Tổ quốc, nhất là trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng hiện nay. Bốn là, về xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân vững mạnh. Phương hướng, mục tiêu xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân được Đảng ta xác định: “Xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số quân chủng, binh chủng, lực lượng tiến thẳng lên hiện đại. Đến năm 2025, cơ bản xây dựng Quân đội, Công an tinh, gọn, mạnh, tạo tiền đề vững chắc, phấn đấu năm 2030 xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại; vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ”; “Xây dựng lực lượng dự bị động viên hùng hậu và dân quân tự vệ vững mạnh, rộng khắp trên các vùng, miền, trên biển. Quan tâm xây dựng lực lượng bảo đảm trật tự, an toàn xã hội cơ sở đáp ứng đòi hỏi của nhiệm vụ giữ gìn an ninh, trật tự ở cơ sở”6. Vì thế, khi giảng dạy cần phân tích, liên hệ để sinh viên củng cố niềm tin vào sức mạnh của lực lượng vũ trang nhân dân, đủ sức đánh thắng mọi kẻ thù xâm lược. Từ đó, nêu cao trách nhiệm công dân, sẵn sàng đóng góp công sức, trí tuệ tham gia bảo vệ Tổ quốc khi cần. Vận dụng, làm rõ vai trò, vị trí của từng khối ngành, chuyên ngành đào tạo của sinh viên đang học tập, nghiên cứu có thể tham gia vào xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân vững mạnh, nhất là với các quân chủng, binh chủng, lực lượng được đầu tư tiến thẳng lên hiện đại. Từ những phân tích nêu trên cho thấy, dưới ánh sáng Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, công tác giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên sẽ có thêm định hướng mới và chuyển biến tích cực, nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của thế hệ trẻ trong thực hiện quan điểm, đường lối quốc phòng, an ninh của Đảng, góp phần thiết thực xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong tình hình mới. Đại tá, TS. PHAN XUÂN DŨNG 1 - ĐCSVN – Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập I, Nxb CTQGST, H. 2021, tr. 117. 2 - Sđd, tr. 157. 3 - Sđd, tr. 104. 4 - Sđd, tr. 156 - 157. 5 - Sđd, tr. 155 - 156. 6 - Sđd, tr. 158. |
