Skip to content
Show
Hiện tượng nhai lại của động vật nhai lại dù chúng không hề ăn là một sự tiêu hóa đặc biệt. Không giống như các loài động vật khác chỉ có một dạ dày, loài này có tới 4 dạ dày để thích nghi. Chúng rất phổ biến và là những con vật quen thuộc của ngành chăn nuôi đem lại lợi nhuận kinh tế cao. Tìm hiểu về loài này qua bài viết dưới đây: Động vật nhai lại là động vật ăn cỏ có dạ dày phức tạp gọi là dạ cỏ. Những con vật này là động vật thuộc bộ móng guốc mà quá trình tiêu hóa của chúng có điểm đặc biệt so với những loại ăn cỏ khác, và cũng chính là nguồn gốc tên gọi. Quá trình này có hai giai đoạn: Động vật nhai lại chia ra làm hai phân loài gồm: Ruminantia và Tylopoda. Nhóm Ruminantia gồm trâu, bò, dê, cừu, hươu, nai, linh dương, hươu cao cổ, bò rừng… Nhóm Tylopoda gồm lạc đà, lạc đà không bướu…Tất cả chúng đều thuộc bộ Guốc chẵn vì số lượng ngón chân chúng luôn chẵn. Để phù hợp với đặc điểm nhai lại, dạ dày những con vật này chia làm bốn ngăn gồm dạ cỏ, dạ tổ ong, dạ lá sách và dạ túi khế. Mỗi ngăn lại có chức năng riêng biệt khác với động vật không nhai lại. Một câu hỏi rất thú vị được đặt ra là tại sao động vật nhai lại luôn phải nhai lại. Nguyên nhân đó là: Xem thêm>>> Đá liếm Anh Quốc Red Rockies Bộ núm vú cho bê con bú sữa Một con bò trưởng thành có thể tiết 150-200l nước bọt mỗi ngày, trong đó một nửa là sản xuất liên tục, một nửa là tùy vào lượng thức ăn đưa vào. Cần nhiều nước bọt hơn khi ăn thức ăn giàu chất xơ. Thành phần chủ yếu của nước bọt là nước 70% và các chất đệm, ure. Trong dạ cỏ không có nước để nhào trộn mà là lấy nước từ nước bọt động vật. Chất đệm làm tăng nồng độ pH trong dạ cỏ, tạo môi trường thuận lợi cho hệ vi sinh trong đó phát triển. Nước bọt chứa ure cũng cung cấp nito cho hệ vi sinh Quá trình tiêu hóa ở động vật nhai lạiCấu tạo của dạ dày động vật nhai lại:
Các bước trong quá trình tiêu hóa:
Động vật nhai lại có đặc điểm như trên để thích nghi với cuộc sống nhằm hấp thu được các chất dinh dưỡng một cách tối đa. Liên hệ với chúng tôi: Công ty TNHH Thiết bị Công nghệ Dịch vụ Á Châu Hotline: 0972 50 2979 Fanpage: https://www.facebook.com/chuyennghiepchannuoibo
Câu 2 trang 65 SGK Sinh học 11 Nâng cao. Trình bày sự tiêu hóa của nhóm động vật nhai lại.. Bài 16. Tiêu hóa (tiếp theo)
Trình bày sự tiêu hóa của nhóm động vật nhai lại.
Sự tiêu hóa ở động vật nhai lại: Dạ dày của các động vật nhai lại (trâu, bò, hươu, nai, dê, cừu) chia làm 4 ngăn là: dạ cỏ, dạ tổ ong, dạ lá sách và dạ múi khế (dạ dày chính thức). Quảng cáoThức ăn (cỏ, thân ngô hoặc rơm…) được thu nhận và nhai qua loa rồi nuốt vào dạ dày cỏ là ngăn lớn nhất (150dm3 ở bò), ở đây thức ăn được nhào trộn với nước bọt. Khi dạ dày cỏ đã đầy, con vật ngừng ăn và thức ăn từ dạ cỏ chuyển dần sang dạ tổ ong và ở đây từng búi thức ăn được “ợ lên” miệng để nhai kĩ lại (nhai lại). Đây là quá trình biến đổi cơ học chủ yếu và quan trọng đối với thức ăn xenlulôzơ. Chính thời gian thức ăn lưu lại tại dạ cỏ đã tạo điều kiện cho hệ vi sinh vật ở đây phát triển mạnh gây nên sự biến đổi sinh học đối với thức ăn giàu xenlulôzơ. Thức ăn sau khi đã được nhai kĩ với lượng nước bọt tiết ra dồi dào cùng với một lượng lớn vi sinh vật sẽ được chuyển thẳng xuống dạ lá sách để hấp thụ bớt nước và chuyển sang dạ múi khế. Ở dạ múi khế (là dạ dày chính thức) thức ăn cùng với vi sinh vật chịu tác dụng của HCl và enzim trong dịch vị. Chính vi sinh vật đã là nguồn cung cấp phần lớn prôtêin cho nhu cầu của cơ thể vật chủ. Như vậy, quá trình tiêu hóa ở dạ dày của động vật nhai lại được bắt đầu bằng quá trình biến đổi cơ học và biến đổi sinh học, tiếp đó là quá trình biến đổi hóa học diễn ra ở dạ múi khế và ruột (giống các động vật khác).
Tìm hiểu về cấu tạo và chức năng của dạ dày trâu bò để có chế độ cho trâu bò ăn hợp lý. Trâu bò là loại động vật nhai lại có dạ dày bốn túi: dạ cỏ, dạ tổ ong, dạ lá sách và dạ múi khế. Trâu bò được nuôi chủ yếu bằng cỏ, rơm rạ, các sản phẩm phụ của trồng trọt, những thức ăn này nhìn chung có tỷ lệ xơ cao, hàm lượng các chất dinh dưỡng và tỷ lệ tiêu hoá thấp. Quá trình tiêu hoá thức ăn của trâu bò được tiến hành qua 4 túi với các bước khác nhau phụ thuộc vào chức năng cụ thể của từng túi. Dạ cỏ không có các tuyến tiêu hoá nhưng lại có vai trò rất quan trọng, không những là nơi chứa thức ăn mà ở đây còn xảy ra rất nhiều quá trình phân giải và phản ứng hoá học giúp cho việc tiêu hoá chất xơ như quá trình lên men, phân giải các chất hữu cơ, tổng hợp và hấp thu các chất dinh dưỡng. Dạ cỏ ở trâu bò trưởng thành chiếm tới 80-90% dung tích toàn bộ dạ dày và 70-75% dung tích cơ quan tiêu hoá. Lông nhung ở thành dạ cỏ rất phát triển đã làm tăng bề mật tiếp xúc với thức ăn lên nhiều lần. Trong dạ cỏ trâu bò có một lượng lớn vi sinh vật (chủ yếu là bacteria và protozoa). Nhờ hoạt động cùa hệ vi sinh vật này mà thức ăn (đặc biệt là xơ) được tiêu hoá tạo thành các axit béo bay hơi. NH3 và axit amin, đồng thời cũng tổng hợp nên một số vitamin và protein. Dựa trên những nghiên cứu về hệ vi sinh vật dạ cỏ người ta thấy rằng trâu bò có khả năng tiêu hoá xơ tốt và sử dụng thức ăn thô xanh cao. Dạ tổ ong là phần tiếp theo, được nối với dạ cỏ bằng một miệng lớn, thức ăn có thể di chuyển dễ dàng. Dạ tổ ong có cấu tạo gồm rất nhiều ngăn nhỏ như tổ ong để làm tăng bề mặt tiếp xúc với thức ăn và giữ vật lạ lại. Chức năng chủ yếu của dạ tổ ong là đẩy thức ăn rắn, thức ăn chua được lên men trở lại dạ cỏ và góp phần đẩy thức ăn lên miệng để nhai lại. Sự lên men thức ăn ở đây cũng tương tự như ở dạ cỏ. Dạ lá sách là dạ thứ ba tiếp theo dạ tổ ong, có hình cầu, vách được phủ một lớp nhu mô ngắn và có cấu trúc như một quyển sách nhờ các tấm mỏng xếp với nhau làm tăng bề mặt tiếp xúc với thức ăn. Chức năng chính là nghiền nhỏ hơn các thức ăn còn to, lọc và hấp thu các chất dinh dưỡng, hầu hết nước và một phần các chất điện giải được hấp thu ở đây. Dạ múi khế là dạ dày tuyến, được coi là dạ dày thực, có cấu tạo gồm thân vị và hạ vị, ở đây có các tuyến và dịch tiêu hoá với qưá trình tiêu hoá và hấp thu tương tự như dạ dày đơn của các loài động vật khác. Trong dịch múi khế có các men tiêu hoá như pepxin, kimozin, lipaza. Thức ăn ở các túi trước của dạ dày liên tục đi vào dạ múi khế, các tuyến dịch cũng hoạt động liên tục, vi sinh vật và thức ăn còn lại có khả nàng tiêu hoá sẽ được phân giải bởi các men, tiếp tục tiêu hoá và hấp thụ tại ruột non. |