Nguồn từ FB của Lynch Phan Thông thường chúng ta chỉ nghe thấy đội lái úp bô nhà đầu tư nhỏ lẻ mà ít nghe thấy đội lái úp bô Công ty Chứng khoán . Vậy tại sao đội lái lại qua mặt được cả bộ phận phân tích và quản trị rủi ro với đầy các chuyên gia của những công ty chứng khoán lớn ??? Đang nổi đình nổi đám mấy hôm gần đây là vụ công ty CP Đầu tư và Phát triển Đức Quân – FTM úp bô 11 công ty chứng khoán lớn. Theo nguồn tin của Lynch được biết thì 11 công ty chứng khoán này nắm tới 60% cổ phần của FTM làm tài sản cầm cố cho các khoản cho vay. Khi đội lái buông tay cũng là lúc FTM giảm sàn 26 phiên liên tục từ giá 24 về giá 4 khiến cho các công ty chứng khoán ồ ạt bán ra để call margin nhưng lực bất tòng tâm vì làm gì có ai mua? – Tại sao các công ty chứng khoán lại là đối tượng tiềm năng của đội lái. Khác với các nhà đầu tư nhỏ lẻ thì các công ty chứng khoán có nguồn vốn dồi dào hơn nên sẽ trở thành các “con mồi” lớn với những kẻ đi săn ( đội lái ) Một trong những nghiệp vụ core của công ty chứng khoán là nghiệp vụ cho vay margin. Đây là một mảng kinh doanh đem lại lợi nhuận tốt và ổn định cho các công ty này. Bằng việc cầm cố các cổ phiếu của khách hàng làm tài sản đảm bảo trong tài khoản, công ty chứng khoán sẽ cấp cho KH sức mua để có thể mua thêm cổ phiếu bằng tiền vay trên Tài khoản của mình. – Vậy các công ty chứng khoán thẩm định tài sản để cho vay như thế nào? VD như Lynch đi vay ngân hàng. Lynch có mảnh đất giá thị trường 1 tỷ nhưng thông thường các Ngân hàng sẽ chỉ định giá 70% giá trị mảnh đất đó làm Tài sản đảm bảo. Và NH sẽ giải ngân cho vay 70% trên giá trị TSĐB đó. Tức là cho vay khoảng 49% của mảnh đất có thị giá 1 tỷ. Các công ty chứng khoán cho vay cũng vậy. VD Họ sẽ định giá FTM dựa trên các yếu tố như chất lượng tài sản, chất lượng lợi nhuận, dòng tiền tương lại của doanh nghiệp hay thậm chí cả những mối quan hệ … để ra một giá tính làm tài sản đảm bảo. Ví dụ như FTM được xác định giá tính tài sản đảm bảo là 10.000 đ/ CP chẳng hạn ( Dù thị giá trên sàn đang là 24.000 đ/ CP ) Sau đó công ty chứng khoán sẽ dựa vào tính thanh khoản của cổ phiếu và cả các yếu tố trên để cho vay với 1 tỷ lệ xác định: VD 30% trên giá 10.000đ/ CP ( dù thị giá vẫn đang là 24.000 đ/CP ) – Ban lãnh đạo và đội lái lên kế hoạch lừa các công ty chứng khoán thế nào? Mỗi một công ty sản xuất bây giờ nếu đạt được mức sinh lời ROE đều hàng năm từ 15 – 20%/ năm là đã rất ngon rồi. Nhưng nhiều công ty họ không muốn sản xuất mà muốn kinh doanh trên số cổ phiếu của mình bằng cách tăng vốn ( phát hành thêm cổ phiếu) dựa trên” không khí”. Mệnh giá thì là 10.000 nhưng bản chất là chi phí để phát hành thêm cho mỗi cổ phiếu đó chỉ từ 1.000 – 2.000 đ bằng các thủ thuật kế toán. Do vậy kể cả các công ty chứng khoán có xác định giá tính tài sản đảm bảo cho FTM là 10.000 thì cũng vẫn cao gấp nhiều lần giá trị thực của cổ phiếu này ( 1000 – 2000 đ/ CP ) Nên bán ra được cổ phiếu nào cho các nhà đầu tư thì BLĐ và đội lái chắc chắn sẽ có một mức siêu lợi nhuận trên cổ phiếu đó ( thay vì đi sản xuất thật chỉ kiếm được 15 -20% lợi nhuận 1 năm ) Sau khi pha nồi cháo loãng ( tăng vốn ) thành công. BLĐ và Đội lái sẽ kéo giá cổ phiếu lên ( Điều này khá dễ dàng vì như FTM thì 9 cổ đông lớn nắm đến hơn 90% cổ phần ) sau đó họ sẽ bàn nhau để đi xin margin ( tiền vay – sức mua ) của các công ty chứng khoán. Như vụ FTM ta thấy ở 11 công ty chứng khoán thì mỗi công ty sẽ có 2 – 3 tài khoản cá nhân để “ làm thanh khoản”. Mục đích của FTM là muốn “ úp bô” các công ty chứng khoán, do vậy họ sẽ cầm cố ở mỗi công ty chứng khoán một lượng cổ phiếu nhất định để lấy sức mua. Xin nhắc lại các công ty chứng khoán sẽ cầm cố CP FTM với giá 10.000 trong khi giá trị thực của mỗi cổ phiếu này chỉ là khoảng 1.000- 2.000 đ/ CP chẳng hạn – Vậy sau khi xin được sức mua của các công ty CK này thì đội lái FTM sẽ làm gì ??? Họ sẽ dùng chính sức mua được cấp trên tài khoản của các công ty chứng khoán cho margin mua lại cổ phiếu của FTM trên sàn với giá 24.000 đ/ CP. Vậy ai sẽ là người bán ra các cổ phiesu FTM với giá 24.000 đ/ CP này ??? Các bạn đoán được chưa ? Đó chính là BLĐ và Đội lái dùng một tài khoản khác có cổ phần của mình đang lưu ký ở đó bán ra. * Kết quả: – BLĐ và đội lái của FTM thoái bớt cổ phần nắm giữ với giá cao ( mặc dù giá trị thật của các cổ phần đó rất ít ) và nhận về tiền mặt cho mình. – Các công ty chứng khoán sẽ mất số tiền cho FTM cầm cố vay margin để mua chính cổ phiếu FTM trên sàn. Đổi lại họ sẽ nhận thêm nhiều cổ phiếu FTM hơn về mình. Sau khi úp bô thành công ( chuyển nhượng 60% cổ phần công ty cho 11 công ty chứng khoán ) BLĐ của FTM sẽ cao chạy xa bay, mặc kệ giá cổ phiếu. Lúc này CP FTM giảm giá do không còn đội làm thanh khoản. Các công ty chứng khoán sẽ phải bán ra “ Call margin” để thu hồi lại vốn nhưng lúc này làm gì còn ai mua. Hiệu ứng này tiếp tục lan rộng như “ Hòn tuyết lăn” khi mà cả 11 công ty chứng khoán đều phải bán giải chấp để thu hồi khoản cho vay khiến cổ phiếu FTM giảm sàn 24 phiên liên tiếp. Đây là một chiêu không hề mới trên thị trường. Các công ty chứng khoán giờ chỉ biết họp lại với nhau kiện cáo và trách mình đã không quản trị rủi ro cho tốt mà thôi. Và nếu bạn là nhà đầu tư thì bạn cũng hoàn toàn có thể rơi vào các tình cảnh giống như các công ty chứng khoán. Trên sàn bây giờ và kể cả sau này chắc chắn vẫn sẽ có những trường hợp như thế này. Quan trọng là chúng ta phải trang bị cho mình một kiến thức tài chính thật vững chắc để nhận ra những dấu hiệu ngay từ đầu. Tôi đã bị đội lái “úp bô” như thế nào? Nếu bạn nghĩ rằng mối quan hệ giữa bạn và đội lái đủ lớn để không bị lái “úp bô” thì bạn đang sai lầm cực kỳ. Bởi bạn đâu biết rằng ngay chính bạn cũng là những “con mồi” trong chiến thuật của đội lái. Tôi làm việc trong ngành tài chính, mối quan hệ giữa tôi với các bên liên quan đến thị trường chứng khoán tương đối nhiều, từ các sếp lớn của các doanh nghiệp đến các chuyên gia của công ty chứng khoán, môi giới và thậm chí trong số đó là những “đội” chuyên môn trong việc tạo thanh khoản và đẩy giá cổ phiếu. Chiến thuật “vỗ mông trâu” Để nhà đầu tư chú ý đến một cổ phiếu trên sàn có thể không khó nhưng để có thể xuống tiền mới thực sự quan trọng. Muốn làm được điều đó, ngoài nguồn lực về tài chính, đội lái cần chuẩn bị thêm một vài bước quan trọng khác, trong đó có chiến thuật “vỗ mông trâu”. Nghe có vẻ thô thiển nhưng đó là cách ví von một cách thực tế đến trần trụi về một trong những chiêu thức khá thành công mà đội lái áp dụng cho việc đẩy giá của mình. Sau khi chọn được cổ phiếu, nhiều thỏa thuận sẽ diễn ra giữa đội lái và chủ doanh nghiệp. Họ bắt tay nhau để đáp ứng “nhu cầu” - tức cái doanh nghiệp cần, còn phần “chênh lệch” sẽ thuộc về lái. Tùy vào mỗi thời điểm mà “nhu cầu” của doanh nghiệp và phần “chênh lệch” của đội lái cũng sẽ khác nhau. Trở lại với chiến thuật của lái, bước tiếp theo sau một vài thỏa thuận đó là làm sao để được nhà đầu tư chú ý. Nhiều kênh thông tin được đội lái sử dụng, có cả chính thống lẫn thông qua các diễn đàn chuyên về chứng khoán. Chủ đề về cổ phiếu đó được lập ra với tần suất dày đặc kèm những lời có cánh được bơm ra. Đó là phần mở đầu, cái chính đội lái muốn là làm sao nhà đầu tư sẵn sàng tin và giải ngân vào cổ phiếu. Và chiến thuật “vỗ mông trâu” được sử dụng, lái cùng nhóm thân hữu của mình chỉ cần vào lệnh để “kích” giá cổ phiếu hòng đánh trực diện vào tâm lý nhà đầu tư. Cú kích này thường đủ để giá cổ phiếu tăng kịch trần trong nhiều phiên trước khi tạo đỉnh ngắn hạn. Và thời gian điều chỉnh sau đó thường khiến tâm lý nhà đầu tư trên sàn bắt đầu dao động trước những lời rỉ tai “ngọt như mía lùi”, kiểu đây là cơ hội “ngàn năm có một” để mua vào. Ban đầu từ số ít nhà đầu tư tham gia rồi dần dần sẽ kéo theo đông đảo những người khác mua vào bất chấp giá lúc đó đã ở vùng rất cao so với giá trị thực rồi. Và đội lái gọi chiến thuật này là “vỗ mông trâu”, có nghĩa rằng muốn điều khiển một đàn trâu lớn thì chỉ cần vỗ mông con đầu đàn để nó tiến về phía trước, những con còn lại trong đàn sẽ tự động chạy theo. Khi bị “úp bô”, hàng loạt lý do được đưa ra Trong mối quan hệ của tôi, không khó để có thể nhận được một thông tin “đáng tin cậy” như cổ phiếu A đang có thông tin tốt, thậm chí là đang có game đánh lên… Giá mục tiêu thường là mối quan tâm hàng đầu sau các thông tin cơ bản từ phía người quen (hay nói thẳng ra là từ đội lái). Trong trường hợp cụ thể này, dù nắm được thông tin từ khá sớm là cổ phiếu A… sẽ được đánh lên ngay từ khi còn ở giá thấp (đâu đó bằng 50% mệnh giá), nhưng tôi cũng như nhiều người chắc chắn sẽ không mua được cổ phiếu trong đợt lái “kích” giá bởi liên tục là những phiên kịch trần dù khối lượng khớp chỉ 100 cp (mức thấp nhất cho sàn HNX, trừ trường hợp lô lẻ). Để rồi thời điểm điều chỉnh sau đợt “kích” giá là lúc được “nhắn nhủ” nên mua vào nhiều nhất, giá mục tiêu tất nhiên vẫn còn khá cao so với giá hiện tại và điều quan trọng hơn là thông tin tích cực về hoạt động của doanh nghiệp vẫn được bơm ra đều đặn từ phía nguồn chính thống lẫn các diễn đàn. “Kịch bản là phiên tới có thể có một cú đạp nữa để “rũ hàng” trước khi tăng giá trở lại. Đây là thời điểm thích hợp để vào hàng”, đây là đại ý lời “nhắn nhủ” lái muốn nhắn đến tôi. Tất nhiên, như đã nói, là chỗ quen biết nên tôi không ngần ngại xuống tiền, thậm chí dành tỷ trọng lớn nhất để mua. Và khi tôi nghĩ rằng mối quan hệ giữa tôi và đội lái đủ lớn để không bị “úp bô” thì tôi đang sai lầm cực kỳ. Bởi tôi đâu biết rằng ngay chính tôi cũng là những “con mồi” trong chiến thuật của “đội lái”. Diễn biến sau đó là những chuỗi ngày thất vọng. Giá cổ phiếu không giảm liền mà giằng co theo hướng đi ngang, khối lượng giao dịch vẫn ở mức cao. Đó chính là thời điểm mà đội lái và những người chung chiến tuyến đã rời bỏ con tàu, chỉ còn lại những “con nai vàng ngơ ngác” – những nhà đầu tư nhỏ lẻ như tôi. Khi hỏi lý do sao giảm như vậy, có hàng trăm ngàn lý do để lái đưa ra như thị trường xấu quá, biến động bất ngờ quá, giảm quá nên bị call margin… và thậm chí cả lý do đổ thừa do doanh nghiệp lật kèo. Đến một lúc nào đó bạn sẽ nhận ra, trên thị trường chứng khoán luôn tồn tại những đội lái nhưng cách thức mỗi thời điểm, mỗi giai đoạn sẽ khác nhau. Tôi sẽ kể cho các bạn nghe về chi tiết các chiêu thức như thế, về “nhu cầu” của doanh nghiệp là gì và phần “chênh lệch” chia cho đội lái như thế nào ở các bài viết sau thông qua lời thú tội của một “lái tàu”… Thanh Trúc FILI |
