Văn dĩ tải đạo là gì

Điều có vẻ nghịch lý nhưng rất thuận tình. Từ Trung Tâm Asia đến Truyền hình SBTN đại đa số gồm lớp người trẻ, thuộc thế hệ một rưởûi và hai của ngườøi Việt Hải ngoại. Nhưng nghiên cứu tác phẩm văn nghệ từ băng video, dĩa DVD ca, nhạc, kịch đến chương trình phát hình từ thông tin nghị luận đến văn nghệ giải trí, phim, ca nhạc kịch đã truyền hình; tiêu biểu như "Hành Trình Tìm Tự do", " Người Lính", " Mùa Hè Rực Rỡ 2003" đến " Mùa Hè Rực Rỡ 2004" và ngày 30 tháng 4 thứ 30 phát hành cuốn phim đại vĩ tuyến hai giờ "Hành Trình Sau Ngày Sụp Đổ"; tất cả đã toát ra một phong cách, một hưóng đi của văn nghệ khá đăïc biệt. Một hình thái văn học nghệ thuật giới sĩ phu Việt Nam ngày xưa đã dùng để giúp cho văn minh Việt Nam không bị 1000 năm Bắc Thuộc hán hoá, 100 năm Pháp thuộc âu hoá. Đó là đường lối "Văn dĩ tải đạo."

Văn ở đây hiểu theo nghĩa tổng hợp gồm văn học và nghệ thuật, nhiều bộ môn thơ, văn, ca, nhạc, kịch, họa, báo chí, sách vở. Đạo ở đây cũng hiểu theo nghĩa thực tiễn của sự sống, là những qui chuẩn, mẩu mực, niềm tin, giá trị xã hội Việt Nam thừa nhận và tôn trọng, mà người bình dân gọi là " đạo ở đời", như "công bình là đạo người ta ở đời".

Ai cũng biết trong 4 ngàn năm lịch sử, Việt Nam đã hơn một lần chứng kiến cuộc di cư. Như hồi năm 1954, hàng triệu người Việt từ Miền Bắc vào Miền Nam tìm tự do. Nhưng năm 1975 mơi là cuộc di tản lơn lao vô tiền khoáng hậu trong lịch sử Việt, không thua gì cuộc di tản của người Do Thái ra khỏi Cỗ Ai cập trước Thiên Chúa Giáng Sinh. Trong cái rủi ly hương có cái may. Người Việt được hoà nhập vào ngay trong lòng văn minh Tây Phương khoa học kỹ thuật tiền tiến nhứt thế giới. Nhưng trong lòng một nền văn minh nặng vật chất Tây phương, muốn bão tồn văn minh Việt Nam nặng tinh thần, không phải là một chuyện dễ.Nhưng sau 30 năm, người Việt Hải ngoại đã tìm cho mình được một phương thức thích nghi, hoà hợp nhưng không hoà đồng, thăng tiến Việt nam và đồng tiến với Tây Phương.

Nhận xét "Văn dĩ tãi đạo" trên có thể thấy trong tác phẩm của Trung Tâm Băng Nhạc ASIA và chương trình Truyền hình SBTN đã được hệ thống truyền hình vệ tinh lớn nhứt Mỹ, là Direct TV, truyền tải. Trong " Hành trình Tìm Tự do" gian khổ " Người Lính " đã tìm thấy cho mình" Mùa Hè Rực Rở" năm 2003. Và nhu cầu của xã hội và thị trường đã kéo dài thêm rực rỡ với " Mùa Hè Rực Rở 2004". Hành trình tìm tư do của người Việt theo lớp trẻ qua tác phẩm của Trung Tâm Băng Nhạc Aisa là " có hậu" (happy ending). Mùa Hè Rực Rỡ 2003, 2004 là điểm hội ngộ của trai tài, gái sắc. Luật gia như Định Việt làm sống lại "Luật Yêu Tổ Quốc" của Mỹ trong thời hậu khủng bố 911. Khoa học gia như một Nguyễn Hùng Việt vẽ đường cho phi thuyền không gian tìm về Trái Đất, một Nguyễn Cường chế ra người máý để hoạt động cho Con Người trên môi trường không dưỡng khí và nước trên các hành tin, một Dương Nguyệt Anh chế ra Bom xuyên phá sâu để đào tận gốc bốc tận rễ khủng bố. Đấu tranh như Lữ Anh Thư "rằng tôi chút phận đàn bà" nhưng hay ở chỗ làm xiêu lòng hai viện Quốc Hội tiểu bang Virginia đã lần đầu tiên ở nước Mỹ thừa nhận cờ vàng ba sọc đỏ là biều tượng tự do, dân chủ của người Việt. Gái sắc của hai mùa hè có mặt hầu hết hoa hậu Việt Nam đến từø nhiều nước của Tây Aâu, Bắc Mỹ và Uùc châu. Sau 30 năm thay đổi môi trường sống, phụ nữ Việt Nam tầm thước không thua gì Tây Phương những dáng vẻ thon thả, thùy mị, yểu điệu Việt Nam đang tăng thêm vẻ đẹp vừa kín vừa hở như chiếc áo dài VN.

Còn nhạc thì tuyệt mỹ. Kết họp tình tự dân tộc, âm thanh của tiếng tre thì thấm nơi ruộng đồng Việt Nam nhiệt đới với tiếng thông reo của miền ôn đới qua kỹ thuật tin học tận tiến tiến nhứt của phim trường Kodak ở Hollywood, phim trưởng được Giải Thưởng Cannes đã đưa lời ca tiếng hát Việt lên hàng thế giới. Người viết bài này sau 3 lần xem Mùa Hè Rực Rỡ 2003 và 2004 để đối chiếu, ngây ngất nên không đủ lời để mô tả. Có lẽ cách hay nhứt là bạn đọc hãy tự mình xem để có cảõm tưởng riêng cho mình. Nhưng Trung Tâm Băng Nhạc ASIA không ngừng ở lãnh vực ca nhạc kịch băng phương tiên thời đại DVD, mà còn dùng văn nghệ để chuyển lối sống VN trong lãnh vực truyền hình: SBTN. Tháng 10 năm 2004 bầu trời hoàn vũ đã đón chào tiếng nói và hình ảnh Việt Nam qua kênh truyền hình Vietnamese Direct TV do hãng Direct TV của Mỹ liên doanh chuyễn tải. Đó thành quả, là giấc mơ lớn của Trúc Hồ và các bạn trẻ được hai thế hệ của người Việt Hải ngoại yễm trợ, biến thành sự thật. Direct TV hệ thống truyền hình vệ tinh lớn nhứt thế giới của Mỹ đã chấp nhận chương trình tiếng Việt của SBTN làm việc chung đem lại hậu quả kinh tế chánh trị, văn hoá, xã hội lớn lao cho người Việt. Truyềøn hình VT4 vủa Việt Cộng không thể chen chân vào hệ thống truyền hình vệ tinh Mỹ như ở Uùc nữa để khỏi phải biểu tình tẩy chay, tắt đài tuyên truyền quốc ngoại của CS như bên Uùc. Về kinh tế hàng hóa, dịch vụ của người Việt Hải ngoại sản xuất từ nay có phương tiện chiêu mãi khắp nói trên thế giới qua Vietnamese DirectTV. Cộng đồng Việt Nam ở khắp nơi trên thế giới có tiếng nói, có chỗ nói, có hình ảnh, có tin tức từ khắp thế giới, có phim có truyện, có trò chơi VN, có cách giải trí VN đến tận phòng khách, phòng ăn, một ngày 24 giờ, một tuần 5 ngày. Và từ đó người Việt sẽ "khắp thế giới liên dây hoà hảo." Dưới góc nhìn đấu tranh chánh trị, SBTN đã chống giao lưu văn hoá một chiều của CS Hà nôi, chống tuyên truyền quốc ngoại CS Hà nội theo phương pháp mới -- chẳng những có chống có xây, mà chống bằng xây, vừa tích cực, vừa ở thế tiến công hơn là phòng ngự. Bóng đèn mình làm cho sáng tỏ hơn sẽ đưong nhiên làm lu những các bóng đèn khác lỗi thời.

Thế hệ một rưởi và hai đã làm hết sức mình để mở rộng con đường đấu tranh cho tự do, dân chủ nhân quyền VN trên mặt trận văn hoá từ băng nhạc Asia đến truyền hình SBTN, việc còn lại là của quần chúng. Quần chúng người Việt Hải ngoại hiện nay đa số là thế hệ thứ nhứt, những nhân chứng sống, những nạn nhân trực tiếp của độc tài CS, độc tài khủng bố. Truyền thông đại chúng, văn nghệ Quốc gia là chuyện chung, sự nghiệp chung của tập thể người Việt Hải ngoại nam phụ lão ấu. Nhịn một tô phở cho xuống cân, nhịn một ly cà phê cho tim bớt đập để góp một phần nhỏ cho dĩa DVD Hành Trình Tìm Tự do, Người Lính, Mùa Hè Rực Rỡ 2003 đượïc rực rỡ như Mùa Hè Rực Rỡ 2004, để cùng lớp trẻ đưa chương trình Việtnamese Direct TV của SBTN, tiếng nói của người Việt Quốc gia, đi khắp thế giới, là góp một bàn tay trong tiến trình đấu tranh cho tự do, dân chủ, nhân quyền VN.

Văn dĩ tải đạo thì đi ngon chỉ là câu nói của ai?

Nguyễn Đình Chiểu đã sống, dạy học, bốc thuốc cứu người và sáng tác vì quan niệm văn chương cao đẹp như thế. “Văn dĩ tải đạo, thi dĩ ngôn chí”. Nguyễn Đình Chiểu dùng văn thơ để nói lên đạo lý, còn thơ ca đã tỏa sáng chí hướng của ông.

Quan niệm thì ngon chỉ là gì?

Thi ngôn chí là một định nghĩa về chức năng, đặc trưng của thơ ở Trung Quốc và Việt Nam thời cổ - trung đại. Quan niệm này xuất hiện sớm ở sách Trang tử (thiên Thiên hạ), Tuân tử (thiên Nho hiệu), Thượng thư (thiên Nghiêu điển) và trong Lễ ký (thiên Nhạc ký)…