Khi được thực hiện đúng cách, các bài tập thể dục sẽ giúp cải thiện sức mạnh và chức năng của lưng sau khi phẫu thuật thoát vị đĩa đệm. Show
Sau khi phẫu thuật điều trị thoát vị đĩa đệm lưng, người bệnh cần dành một khoảng thời gian cho việc phục hồi bằng cách tuân thủ chế độ nghỉ ngơi, thực hiện các bài tập thể dục... Điều này giúp khôi phục trạng thái bình thường của đĩa đệm, giải nén cho dây thần kinh, tủy sống..., tăng cường sức khỏe cột sống sau thời gian dài bị tổn thương, giảm đau, ngăn ngừa nguy cơ nhiễm trùng, hạn chế tái phát hoặc biến chứng sau phẫu thuật, giúp người bệnh nhanh chóng trở lại trạng thái sinh hoạt bình thường. BS.CKI Đỗ Thị Hồng Ánh, Khoa Phục hồi chức năng - Trung tâm Chấn thương Chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh cho biết, khoảng 2-3 tuần sau khi phẫu thuật, các mô mềm đã lành, người bệnh có thể bắt đầu thực hiện các bài thể dục theo sự hướng dẫn của bác sĩ. Để các bài tập phát huy hiệu quả như mong đợi, người bệnh cần tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn của bác sĩ, kỹ thuật viên điều trị, đeo nẹp ở vị trí mổ, trao đổi với bác sĩ về thời gian, cường độ tập theo từng giai đoạn... Một số bài tập phục hồi sau phẫu thuật thoát vị đĩa đệm phổ biến nhất gồm: Tư thế cái bàn cân bằng có khả năng tác động đến các cơ cốt lõi và giúp cải thiện khả năng giữ thăng bằng. Để thực hiện bài tập này, người bệnh quỳ gối và chống thẳng hai tay xuống sàn. Giữ thẳng cột sống, hai tay đặt ngay dưới vai và đầu gối thẳng hàng với hông. Sau đó duỗi thẳng tay phải về phía trước, giữ cho cánh tay thẳng hàng với vai. Đồng thời, duỗi thẳng chân trái ra phía sau, nâng chân cao ngang hông. Giữ tư thế này trong một vài nhịp thở sâu, sau đó nhẹ nhàng hạ cánh tay và chân xuống vị trí bắt đầu. Lặp lại bài tập này với tay trái và chân phải. Thực hiện 10 – 15 lần cho mỗi bên.  Những bài tập tác động trực tiếp lên lưng, giúp tăng cường sức mạnh khối cơ vùng này. Ảnh: Freepik Tư thế rắn hổ mang có nhiều mức độ từ đơn giản đến nâng cao, tác động trực tiếp vào các cơ lưng, rất thích hợp cho những người vừa phẫu thuật thoát vị đĩa đệm ở lưng. Bài tập này được bắt đầu ở tư thế nằm sấp, hai tay đặt dưới vai. Sau đó đẩy thẳng tay để nâng phần thân trên lên, trong khi vẫn giữ hông sát sàn. Giữ tư thế này trong 5 giây, sau đó từ từ nằm sấp xuống sàn. Lặp lại động tác này 10 lần. Tư thế châu chấu kéo giãn gân kheo và giúp vùng lưng dẻo dai hơn. Bài tập này có thể được thêm vào khi người bệnh có chuyển biến tích cực trong quá trình hồi phục. Đầu tiên, hãy nằm sấp, úp mặt xuống sàn và chắp hai tay ra sau, ôm lấy lưng. Tiếp theo, chỉ để bụng chạm sàn, nâng thân trên và thân dưới lên. Đồng thời, chụm hai bả vai lại, mười ngón tay đan chặt vào nhau và kéo ra sau. Giữ tư thế này trong 5 giây, sau đó từ từ hạ phần thân người trở lại mặt sàn, thả lỏng hai tay. Lặp lại động tác này 10 lần. Ngồi lâu sau phẫu thuật có thể làm chậm quá trình phục hồi. Ảnh: Freepik Bác sĩ Hồng Ánh khuyến cáo, trong khoảng 4 tuần đầu sau phẫu thuật, người bệnh nên tránh các hoạt động có thể gia tăng áp lực lên lưng như lái xe, ngồi lâu, uốn cong lưng, nâng tạ hoặc các vật nặng từ 2,5kg trở lên... Cũng như bất kỳ hình thức phẫu thuật nào khác, điều trị thoát vị đĩa đệm lưng cũng tồn tại một số nguy cơ biến chứng như rách màng cứng, tổn thương rễ thần kinh, són ruột hoặc bàng quang, viêm phổi do tụ dịch, huyết khối tĩnh mạch sâu, chảy máu nhiều, nhiễm trùng, đau dai dẳng sau phẫu thuật... Những tình trạng này có thể xảy ra ngay sau phẫu thuật hoặc nhiều năm sau đó, nhưng thường gặp nhất là trong 3 tháng đầu. Do đó, người bệnh cần tuân thủ lịch tái khám hoặc gặp bác sĩ ngay khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường như sốt cao, ớn lạnh, chảy máu, sưng tấy, chảy dịch, tê yếu ở chân, đau bắp chân hoặc ngực... Phục hồi chức năng sau phẫu thuật cột sống sẽ giúp thúc đẩy nhanh tiến trình hồi phục của người bệnh. Việc tuân thủ các hướng dẫn chăm sóc, nghỉ ngơi, ăn uống và đặc biệt là những bài tập phục hồi chức năng sau mổ cột sống là các yếu tố quan trọng giúp vết mổ lành nhanh hơn, lấy lại khả năng vận động linh hoạt cho người bệnh. Cần biết gì về phẫu thuật cột sống?Nếu đã thực hiện nhiều phương pháp điều trị nội khoa mà vẫn không hiệu quả, tình trạng đau nhức cột sống vẫn dai dẳng, tiến triển ngày càng nghiêm trọng hơn hoặc chấn thương cột sống có nguy cơ chèn ép vào tủy sống, rễ thần kinh, lúc này bác sĩ có thể cân nhắc chỉ định phẫu thuật cột sống cho người bệnh. Phương pháp này thường áp dụng cho những trường hợp như:
Lợi ích của bài tập phục hồi chức năng sau phẫu thuật cột sốngNhững bài tập phục hồi chức năng sau mổ cột sống sẽ giúp người bệnh: (1)
Chỉ định thực hiện khi nào?
Sau phẫu thuật, người bệnh có thể nằm viện theo dõi khoảng 1 – 3 ngày hoặc lâu hơn nếu thực hiện phẫu thuật hợp nhất cột sống. Quá trình nghỉ ngơi có vai trò quan trọng đối với sự hồi phục của người bệnh sau phẫu thuật. Tuy nhiên, bác sĩ vẫn khuyến khích người bệnh rời khỏi giường càng sớm càng tốt. (2) Sau mổ, phần lớn người bệnh sẽ bắt đầu tập vật lý trị liệu trong khoảng 24 giờ. Nếu có chỉ định dùng nẹp lưng, người bệnh sẽ được chỉ cách đeo vào và tháo ra. Ngoài ra, bác sĩ hoặc kỹ thuật viên vật lý trị liệu sẽ hướng dẫn bạn thực hiện một số bài tập chuyển động giúp tăng cường sức mạnh cho tay và chân. Tiếp theo, người bệnh sẽ chuyển vận động từ giường sang ghế. Cuối cùng, bạn sẽ được hướng dẫn sử dụng khung tập đi để hỗ trợ cho việc di chuyển. Khi nào không nên thực hiện tập?
Trong suốt quá trình thực hiện các bài tập phục hồi chức năng sau mổ cột sống, nếu cảm thấy đau nhiều hơn, mỏi nhiều hơn hoặc xuất hiện tê tăng lên thì nên giảm thời gian tập, số lần thực hiện động tác xuống hoặc chia nhiều lần tập hơn nhưng thời gian một lần tập ít hơn. Người bệnh nên dành thời gian nghỉ ngơi nhiều hơn. Đồng thời, bạn cũng cần thông báo với bác sĩ hoặc kỹ thuật vật lý trị liệu về những khó khăn khi tập luyện, để từ đó nhận được lời tư vấn và sự hỗ trợ phù hợp, tránh ảnh hưởng đến quá trình hồi phục. Các bài tập phục hồi chức năng sau phẫu thuật cột sống thắt lưng1. Bài tập xoay chậu ra phía sau
2. Bài tập ép gối tới ngực từng chân
3. Bài tập ép gối tới ngực hai chân
4. Bài tập trượt tường (wall slide)
5. Bài tập nằm chống khuỷu
6. Bài tập nằm chống tay
7. Bài tập duỗi thắt lưng
8. Kéo giãn nhóm cơ 2 bên thân mình
9. Bài tập kéo giãn nhóm cơ dựng sống và cơ lưng dưới
10. Bài tập kéo giãn cơ đùi sau (hamstring)
11. Bài tập kéo giãn nhóm cơ gập hông
12. Bài tập bắc cầu
13. Bài tập mạnh cơ bụng
14. Bài tập mạnh cơ lưng – Bài tập “Siêu nhân”
15. Bài tập ổn định lõi cơ bản (core stabilization)
16. Bài tập ổn định cột sống lưng dưới
17. Bài tập ổn định toàn bộ cột sống
18. Bài tập ổn định lõi nâng cao (plank)
Lưu ý của bác sĩ khi thực hiện bài tậpKhi thực hiện những bài tập phục hồi chức năng sau mổ cột sống, cần lưu ý: (3)
Giới thiệu khoa Phục hồi chức năng tại Bệnh viện Đa khoa Tâm AnhVới đội ngũ chuyên gia, điều dưỡng, kỹ thuật viên chuyên nghiệp, được đào tạo bài bản, tận tâm, nhiệt tình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh mang tới những dịch vụ chăm sóc vật lý trị liệu, phục hồi chức năng đa dạng cho người bệnh thoái hóa cơ xương khớp hoặc người mắc những chấn thương như gãy xương, trật khớp, bong gân, bệnh tim mạch, hô hấp; những khuyết tật phổ biến ở trẻ như bại não, tự kỷ và các rối loạn tâm thần như stress, trầm cảm… Bên cạnh đó, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh còn tiên phong thực hiện các phương pháp trị liệu cập nhật mới nhất, giúp người bệnh hồi phục nhanh chóng, sớm tái hòa nhập cuộc sống hằng ngày, hạn chế tối đa xuất hiện các di chứng. Đến với Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, người bệnh sẽ được trải nghiệm những dịch vụ cao cấp như phòng tập tiêu chuẩn quốc tế, dịch vụ chăm sóc khách hàng tận tình, chu đáo, kênh liên lạc thông suốt 24/7… Tất cả sẽ hỗ trợ tốt nhất cho người bệnh yên tâm luyện tập mỗi ngày. Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhiệt tình như: TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến; PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa; TS.BS Tăng Hà Nam Anh; BS.CKII Nguyễn Xuân Thắng; ThS Trần Văn Dần; BS.CKI Đỗ Thị Hồng Ánh; BS.CKI Đào Văn Hoàn; BS.CKI, Lê Văn Tâm; BS Đặng Ngọc Minh Thùy; BS.CKI Huỳnh Hoàng Anh; BS Trịnh Thị Ngọc Lan; BS Nguyễn Đỗ Vũ; BS.CKI Cát Hồng Hà; BS Mai Thị Chi Mai; BS.CKI Trần Thị Thu Hương; ThS.BS.CKII Trần Anh Vũ; BS.CKI Trần Xuân Anh, ThS.BS.CKI Lê Đình Khoa, ThS.BS Nguyễn Quang Tôn Quyền; TS.BS Đỗ Tiến Dũng; TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng… Đây cũng là một trong những đơn vị tiên phong trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh về cơ xương khớp với kỹ thuật hiện đại theo phác đồ cập nhật quốc tế. Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp… BVĐK Tâm Anh còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật. Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ: Tuy có tỷ lệ thành công khá cao nhưng phẫu thuật cột sống vẫn được xem như phương pháp điều trị phức tạp. Do đó, quá trình phục hồi sau mổ cột sống là rất quan trọng. Người bệnh cần tuyệt đối tuân thủ hướng dẫn từ bác sĩ, đặc biệt trong việc thực hiện các bài tập phục hồi chức năng sau mổ cột sống. Không nên tự ý thực hiện những bài tập khó với cường độ cao để đề phòng các biến chứng có thể xảy ra. |
