Cholesterol là một chất béo có trong máu. Cơ thể cần cholesterol để tạo ra các tế bào khỏe mạnh, nhưng nếu mức cholesterol cao sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Mức cholesterol cao có thể làm mỡ tích tụ trong mạch máu. Về lâu dài, lớp mỡ này tích tụ nhiều hơn gây cản trở máu chảy qua động mạch. Đôi khi, lớp mỡ này có thể vỡ đột ngột và tạo thành cục máu đông dẫn đến nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ. Cholesterol cao có thể do di truyền, nhưng thường là do kết quả của lối sống không lành mạnh, nên vẫn có thể phòng ngừa và điều trị. Một chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và dùng thuốc khi cần có thể giúp giảm cholesterol. CÁC LOẠI VÀ VAI TRÒ CỦA MỠ TRONG MÁUCó nhiều loại mỡ trong máu:
MỨC TIÊU CHUẨN CỦA MỠ TRONG MÁU THEO KHUYẾN CÁO?Cholesterol toàn phần (TC) Có liên quan trực tiếp đến nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Giá trị mục tiêu:
Lipoprotein tỉ trọng cao (HDL), Cholesterol tốt Mức HDL cao thì nguy cơ mắc bệnh tim mạch thấp. Do đó mức HDL càng cao thì càng tốt. Mức tiêu chuẩn: trên 40 mg/ dL. Lipoprotein tỉ trọng thấp (LDL), Cholesterol xấu Mức LDL (mỡ xấu) cao gắn liền với nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao, bao gồm bệnh mạch vành, nhồi máu cơ tim và tử vong. Làm giảm mức LDL xuống chính là mục đích điều trị chính của các loại thuốc giảm cholesterol. Mức tiêu chuẩn:
Triglycerides (TG) Mức triglycerides cao ở bệnh nhân béo phì hoặc tiểu đường là do tiêu thụ thực phẩm có chứa đường đơn hoặc uống rượu bia. Mức triglycerides này liên quan trực tiếp với bệnh tim mạch. Mức tiêu chuẩn: dưới 150 mg/dL CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ CỦA CHOLESTEROL XẤU?Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ của cholesterol xấu bao gồm:
LÀM GÌ ĐỂ CẢI THIỆN CHOLESTEROL?Bệnh nhân có thể thực hiện các bước sau để cải thiện cholesterol:
Chế độ ăn ít cholesterol Nhóm thực phẩm Thực phẩm được khuyến cáo Thực phẩm nên hạn chếThực phẩm nên tránh Sản phẩm từ sữa Sữa tách béo Sữa chua không béo/Sữa chua Hy Lạp Phô mai có không quá 3g chất béo trên 30g (phô mai không béo, Ricotta) Sữa tách béo một phần/Sữa ít béoSữa chua ít béo Kem chua Phô mai có 3-5g chất béo trên 30g và có trọng lượng nhỏ (Parmesan, Mozzarella, Feta) Sữa nguyên kemBột sữa nguyên kem Phô mai có hơn 5g chất béo trên 30g và có trọng lượng quá mức Thịt, cá, trứng Gà và gà tây (phần ức, không da, không mỡ)Cá Lòng trắng trứng Thịt đỏ (heo, bò, bê, v.v)Đùi và cánh gà Vịt không da Lòng đỏ trứng: TỐI ĐA 3 LẦN/TUẦN Sò, ốc Thịt mỡ (đặc biệt là thịt cừu)Tim, gan, lòng, và cơ quan nội tạng khác Trứng cá, trứng cá muối Gan ngỗng Bánh mì kẹp xúc xích, xúc xích, thức ăn bán sẵn (trừ thịt giăm bông) Tôm hùm, trứng cua, đầu tôm, hàu, nghêu Bên trong thực phẩm thương mại Tinh bột Bánh mì nguyên cámGạo nguyên cám Khoai tây nướng/luộc thường Mì ống Các loại đậu, củ, ngũ cốc, bột semolina, v.v Bánh ngũ cốc granolaBánh quy Bánh muffin Bánh bắp Bánh mì và bánh mì brioche có bơ hoặc dầuKhoai tây chiên Bánh sừng bò Bánh ngọt Mì trứng Thực phẩm thương mại Rau củ Tất cảThực phẩm thương mạiĐược sơ chế bằng dầu mỡ; chiên ngập dầu mỡ Trái cây Tất cả Trái cây bọc đường Thực phẩm béo Dầu bắpDầu oliu Dầu hạt cải canola Dầu hoa hướng dương Dầu đậu nành Dầu cá nước lạnh Dầu đậu phộng Dầu mè Các loại hạt: mắc ca, hạnh nhanh, đậu phộng, hạt dẻ, v.v Bơ Dầu dừa (dầu MCT)Nước cốt dừa Dầu cọBơ và kem Mỡ động vật (mỡ heo, v.v.) Bơ loãng Dầu thực vật hydro hóa như bơ thực vật Thịt xông khói Mỡ tiết ra từ thịt và thịt gà Thực phẩm ngọt Đường, mật ong, mứt, bánh quy và bánh Bánh ngọt, bánh nướng, bánh quy và bánh (được làm từ bơ, dầu, kem hoặc trứng) như bánh quy, bánh hấp, bánh táo, bánh muffin, bánh kếp, bánh sừng bò, v.v Sôcôla, kem Khác Hương liệu, thảo mộc, muối Gia vị (cà ri, sa tế, tiêu, v.v.) Gia vị (mù tạt, nước sốt cay, vv) Thức ăn nhanh Nước sốt béo (làm từ bơ, dầu, kem hoặc trứng) như Mayonnaise, Béarnaise, v.v Nước luộc thịt béo Chà bông heo Thức uống 3 trong 1, 2 trong 1, kem đặc Thức uống Nước, nước trái cây hoặc rau củ, siro trái cây, nước thuốc sắc, trà, cà phê Bia: 1 lon 330mL Rượu rum/whiskey: 1 shot 45mL Rượu đỏ: 1 ly 150mL Nam giới: 1-2 ly/ngày Nữ giới: 1 ly/ngày Lượng rượu quá mức Lượng soda và đồ uống ngọt quá mức Sữa lắc, sữa mạch nha và đồ uống sô cô la Mẫu thực đơn: Bữa ăn Kiểu Tây Kiểu Á Sáng 2 miếng bánh mì/bánh mì tròn/bánh mì rusk nguyên hạt Lòng trắng trứng tráng 1 muỗng cà phê mứt cam 1 sữa chua Hy Lạp/không béo Trà nhạt hoặc cà phê nhạt (không đường hoặc với đường kiêng) ½ ly dâu tươi 1 tô phở lớn (tránh thịt mỡ và nước dùng béo) với thịt gà nạc và rau 1 sữa chua Hy Lạp/không béo Trà nhạt hoặc cà phê nhạt (không đường hoặc với đường kiêng) ½ ly dâu tươi Ăn nhẹ buổi sáng 20g hạt 20g hạt Buổi trưa Canh rau củ2 miếng bánh mì cuộn ½ ức gà nướng (60g) không da Xà lách trộn với sốt salad không béo Gelatin Canh rau củ1 chén cơm 1 miếng cá kho 1 đĩa rau xanh luộc 1 miếng thanh long Ăn nhẹ buổi chiều 1 ly sữa không béo 200mL 1 ly sữa không béo hoặc sữa đậu nành 200mL Buổi tối Canh rau củ (tránh dầu mỡ) 1 chén khoai tây nghiền 1-2 lát cá phi lê hấp ½ chén ngô và cà rốt 1 chén xà lách trái cây tươi Canh rau củ (tránh dầu mỡ) 1 chén cơm 2 miếng đậu hũ với sốt cà chua 1 đĩa rau xanh luộc 1 lát bơ Hàm lượng Cholesterol trong các thực phẩm thông thường (bằng mg): Thịt nạc/100g HeoBò Gà Cá phi lê Tôm Mực 6365 62 36 119 220 Thịt nội tạng/100g HeoBò Gà 253230 150 Sữa/1 ly Sữa nguyên kemSữa ít béo Sữa không béo/tách béo 3318 3 Trứng Trứng gà, nguyên cáiTrứng vịt Chim cút 174418 357 Chất béo/muỗng cà phê Bơ 11 THUỐCLối sống lành mạnh là giải pháp đầu tiên giúp ngăn ngừa tình trạng cholesterol cao. Tuy nhiên, đôi khi chế độ ăn và tập thể dục vẫn chưa đủ mà cần phải dùng thêm thuốc giảm cholesterol. Thuốc cholesterol có thể giúp:
Bác sĩ có thể chỉ định một loại thuốc hoặc kết hợp nhiều loại thuốc điều trị cholesterol. Dưới đây là những lợi ích, cảnh báo và tác dụng phụ có thể xảy ra khi sử dụng thuốc điều trị cholesterol thường gặp:
Tài liệu này chỉ dành cho mục đích cung cấp thông tin và không dùng thay thế cho việc thăm khám tư vấn với bác sĩ chuyên khoa. Nếu có câu hỏi liên quan đến tình trạng sức khỏe, hãy đến cơ sở y tế thăm khám và trao đổi với bác sĩ. |