Stress và nồng độ cortisol là hai yếu tố có liên quan mật thiết với nhau. Theo đó, cortisol tăng cao khi stress tăng lên và ngược lại, khi cải thiện được tình trạng stress thì chỉ số này cũng giảm dần. Vậy vì sao stress lại làm tăng cortisol? Show 1. Mối liên quan giữa stress và nồng độ cortisol trong cơ thểStress là một trạng thái căng thẳng về tinh thần, bất ổn về mặt cảm xúc. Stress được xem như một thách thức, đòi hỏi cơ thể phải chống lại bằng các phản ứng thích nghi về sinh lý, nhận thức và cả hành vi. Stress kéo dài gây ảnh hưởng đến tâm sinh lý, sức khỏe của người bệnh. Cortisol là một hormone quan trọng trong cơ thể có khả năng chống lại stress và kiểm soát sự căng thẳng của người bệnh. Ngoài ra, cortisol còn có tác dụng điều hoà huyết áp, hỗ trợ làm giảm các phản ứng viêm trong cơ thể, kiểm soát chu kỳ và các rối loạn liên quan đến giấc ngủ. Bên cạnh đó, chúng cũng gián tiếp tham gia vào các quy trình chuyển hoá các chất... Nói về mối liên quan giữa stress và nồng độ cortisol trong máu, các chuyên gia khẳng định rằng việc tăng các yếu tố căng thẳng gây stress cho con người cũng sẽ đồng thời làm cortisol tăng trong máu. Khi cơ thể tiếp nhận một hay nhiều tác nhân stress sẽ kích thích vùng dưới đồi giải phóng ra corticotropin (CRF) để CRF kích thích tuyến yên tăng sản xuất adrenocorticotropin (hormone ACTH), 8-lipotropin và 3-endorphin. Ở thời điểm cơ thể bị stress, nồng độ các hormone này trong máu có thể tăng gấp 2 đến 5 lần chỉ số bình thường. Nồng độ ACTH tăng, truyền tín hiệu đến kích thích vỏ thượng thận sản xuất cortisol. Việc cortisol tăng lên tạo ra một cơ chế điều hoà ngược, nhằm kích thích tuyến yên giảm sản xuất ACTH để cân bằng lại lượng cortisol trong cơ thể. Bên cạnh đó, đây cũng là cơ chế kích thích vỏ thượng thận, tuyến yên còn phát tín hiệu theo con đường thể dịch và thần kinh làm tuyến thượng thận tiết epinephrine, norepinephrine. Hai hormone này giúp kích hoạt hệ thần kinh phó giao cảm để cùng tạo phản ứng chống lại stress. Nói chung, quá trình cơ thể đáp ứng với stress làm tăng cortisol là một chuỗi hoạt động theo vòng luẩn quẩn. 2. Cortisol tăng trong trường hợp nào?Cortisol tăng hay giảm đều có ảnh hưởng đến sức khoẻ. Để đánh giá các vấn đề liên quan đến cortisol trong cơ thể, người ta dựa vào chỉ số nồng độ cortisol trong máu và nước tiểu. Chỉ số bình thường của cortisol đó là: Trong máu:
Trong nước tiểu: 27,6 - 276 mmol/ngày. Cortisol tăng khi nồng độ đo được vượt quá các chỉ số trên. Cortisol tăng thường gặp trong các trường hợp sau đây:
Ngoài ra, tình trạng tăng cortisol máu còn có thể thấy ở những người béo phì, đang bị một số bệnh nhiễm trùng, viêm tụy cấp, tăng huyết áp, người bị tiểu đường hay sau phẫu thuật... 3. Những lưu ý giúp ổn định cortisol trong cơ thểMột số lưu ý để giúp ổn định cortisol:
Cortisol là một hormone chống stress, khi cơ thể gặp phải những căng thẳng, stress sẽ kéo theo tình trạng cortisol tăng cao. Bên cạnh đó, cortisol tăng cũng là dấu hiệu báo nguy cơ mắc một số bệnh lý như hội chứng Cushing, tiểu đường, huyết áp, mất ngủ... Vậy nên cần được phát hiện sớm và điều trị kịp thời để tránh ảnh hưởng đến sức khoẻ. Theo dõi website Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để nắm thêm nhiều thông tin sức khỏe, dinh dưỡng, làm đẹp để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người thân yêu trong gia đình. Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Đặt lịch nhanh chóng và theo dõi lịch hẹn thuận tiện hơn qua ứng dụng MyVinmec. Quý khách cũng có thể quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn tư vấn từ xa qua video với các bác sĩ Vinmec mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng. XEM THÊM:
|