Nhiễu xạ là hiện tượng tia sáng bị lệch khỏi phương truyền thẳng khi đi gần các chướng ngại vật có kích thước nhỏ các chướng ngại vật có thể là các khe hẹp, lỗ tròn,... có kích thước cỡ bước song ánh sáng chiếu tới. Nhằm giúp các bạn hiểu rõ hơn về hiện tượng nhiễu xạ, mời các bạn cùng tham khảo nội dung đề tài "Thí nghiệm cách tử nhiễu xạ". Hy vọng đây là tài liệu tham khảo hữu ích cho các bạn. Bạn đang xem: Cách tử nhiễu xạ là gì  Xem thêm: Thùy Chi Lấy Chồng Xa - Thuy Chi : Tin Tức Mới Nhất Về Ca Sĩ Thùy Chi Xem thêm: Nghĩa Của Từ Savage Nghĩa Là Gì ? Từ Lóng Thông Dụng Trong Tiếng Anh . n (3)Với k = 1 => = (4)+ Dùng ảnh nhiễu xạ bậc 2 (k=2) Dùng kính ngắm để tìm quang phổ bậc 2 ở bên phải Đặt cách tử trên đĩa xoay trên giác kế (hơi xoay về bên trái). Mắt nhìn qua ống ngắm, ta quan sát thấy một vạch sáng trắng, xoay ống ngắm từ từ sang bên phải, quan sát thấy quang phổ bâc một, xoay tiếp ống ngắm ta sẽ quan sát thấy quang phổ bậc 2, khi thấy vạch màu vàng kép, ta điều chỉnh cho tâm của kính ngắm trùng với vạch vàng 1 (vạch gần vạch màu đỏ). Sau đó xoay thật nhẹ cách tử theo ngược chiều kim đồng hồ sao cho vạch màu vàng di chuyển sang bên trái. Chú ý quan sát khi vạch màu vàng dừng lại và đổi chiều di chuyển ngược lại. Tại thời điểm dừng lại của vạch vàng, ta từ từ quay ống ngắm để tâm ống ngắm trùng với vạch màu vàng lúc nảy. Tiếp theo, ta đọc chỉ số góc lệch của kính ngắm trên vòng tròn của giác kế. Dùng kính ngắm để tìm quang phổ bậc 2 bên trái Thực hiện tương tự như tìm quang phổ bậc 2 bên phải, nhưng thực hiện các bước theo chiều ngược lại. Ta tìm được góc lệch của vạch vàng 1.Từ công thức (3): với k = 2 ta có: = Sai số trên nTừ công thức Suy ra: = + cotan () d()Suy ra: = + cotan () . 0Có thể lấy = 3 ASai số ( ’) gồm sai số lúc ngắm và sai số lúc đọc. 6Thí nghiệm cách tử nhiễu xạ Đối với ảnh bậc 1 ta lấy ( ’) = 2 phút Đối với ảnh bậc 2 ta lấy ( ’) = 4 phút (vì ảnh mờ hơn) .3.3. Dùng ảnh nhiễu xạ bậc 1 và bậc 2 xác định bước sóng của một vài đơn sắc. Trong TN này ta đo bước sóng của vạch lục đậm và chàm đậm Từ (3) ta có công thức tính bước sóng: Dùng ảnh nhiễu xạ bậc 1 xác định bước sóng của vạch chàm đậm: (k = 1) Dùng ảnh nhiễu xạ bậc 2 xác định bước sóng của vạch lục đậm: (k = 2) Muốn xác định bước sóng ánh sáng cần tìm, ta đo giá trị và ’ ứng với áng sáng đó. Sai số trên Từ công thức Suy ra: = + cotan () d()Suy ra: = + cotan () . Sai số ( ’) gồm sai số lúc ngắm và sai số lúc đọc. Đối với ảnh bậc 1 ta lấy ( ’) = 2 phút Đối với ảnh bậc 2 ta lấy ( ’) = 4 phút (vì ảnh mờ hơn) Dùng ảnh nhiễu xạ bậc 1 xác định bước sóng của vạch chàm đậm: (k=1)+ Dùng kính ngắm để tìm quang phổ bậc 1 ở bên phải Đặt cách tử trên đĩa xoay trên giác kế (hơi xoay về bên trái). Mắt nhìn qua ống ngắm, ta quan sát thấy một vạch sáng trắng, xoay ống ngắm từ từ sang bên phải, quan sát thấy quang phổ bâc một, khi thấy vạch màu chàm đậm, ta điều chỉnh cho tâm của kính ngắm trùng với vạch chàm đậm. Sau đó xoay thật nhẹ cách tử theo ngược chiều kim đồng hồ sao cho vạch màu chàm đậm di chuyển sang bên trái. Chú ý quan sát khi vạch màu chàm đậm dừng lại và đổi chiều di chuyển ngược lại. Tại thời điểm dừng lại của vạch chàm đậm, ta từ từ quay ống ngắm để tâm ống ngắm trung với vạch màu chàm đậm lúc nảy. Tiếp theo, ta đọc chỉ số góc lệch của kính ngắm trên vòng tròn của giác kế.+ Dùng kính ngắm để tìm quang phổ bậc 1 ở bên trái Thực hiện tương tự như tìm quang phổ bậc 1 bên phải, nhưng thực hiện các bước theo chiều ngược lại. Ta tìm được góc lệch của vạch chàm đậm. 7Thí nghiệm cách tử nhiễu xạ = Dùng ảnh nhiễu xạ bậc 2 xác định bước sóng của vạch lục đậm: (k=2)+ Dùng kính ngắm để tìm quang phổ bậc 2 ở bên phải Đặt cách tử trên đĩa xoay trên giác kế (hơi xoay về bên trái). Mắt nhìn qua ống ngắm, ta quan sát thấy một vạch sáng trắng, xoay ống ngắm từ từ sang bên phải, quan sát thấy quang phổ bâc một, xoay tiếp cho đến khi thấy quan phổ bậc 2, khi thấy vạch màu lục đậm, ta điều chỉnh cho tâm của kính ngắm trùng với vạch lục đậm. Sau đó xoay thật nhẹ cách tử theo ngược chiều kim đồng hồ sao cho vạch màu lục đậm di chuyển sang bên trái. Chú ý quan sát khi vạch màu lục đậm dừng lại và đổi chiều di chuyển ngược lại. Tại thời điểm dừng lại của vạch lục đậm, ta từ từ quay ống ngắm để tâm ống ngắm trung với vạch màu lục đậm lúc nảy. Tiếp theo, ta đọc chỉ số góc lệch của kính ngắm trên vòng tròn của giác kế.+ Dùng kính ngắm để tìm quang phổ bậc 2 ở bên trái Thực hiện tương tự như tìm quang phổ bậc 2 bên phải, nhưng thực hiện các bước theo chiều ngược lại. Ta tìm được góc lệch của vạch lục đậm. = . KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM .1 Xác định số vạch n trên mỗi mm của cách tử .1.1 Dùng quang phổ bậc 1: Chọn vàng = 5790( A0) Lần đo 1 255’37’0” 275’33’0” 2 255’38’0” 275’31’0” = 299 (vạch/mm) 3 255’36’0” 275’30’0” Trung = 255’37’0” =275’31’3” bình Tính Từ công thức Suy ra: = + cotan () d()Suy ra: = + cotan () . 8Thí nghiệm cách tử nhiễu xạ 0Có thể lấy = 3 ASai số ( ’) gồm sai số lúc ngắm và sai số lúc đọc. Đối với ảnh bậc 1 ta lấy ( ’) = 2 phút Đối với ảnh bậc 2 ta lấy ( ’) = 4 phút (vì ảnh mờ hơn) Từ đó ta có: = . Vậy: = 2990.71 vạch/mm = .1.2. Dùng quang phổ bậc 2: Lần đo 1 245’33’0” 285’33’0” 2 245’35’0” 285’31’0” = 300 ( vạch/mm ) 3 245’31’0” 285’32’0” Trung = 245’33’0” =285’32’0” bìnhChọn vàng = 5790 A0Tính Vậy: = 300 0.7 vạch/mm 9Thí nghiệm cách tử nhiễu xạ .2. Xác định bước sóng của một số vạch (màu lục đậm và chàm đậm) .2.1. Vạch màu chàm đậm: Dùng quang phổ bậc 1: Lần đo 1 258’5’0” 273’3’0” 2 258’3’0” 273’2’0” = 4370,2 ( A0) 3 258’4’0” 273’5’0” Trung = 258’4’0” = 273’3’3” bình Tính (lưu ý: đối với ảnh bậc 1 ta lấy ( ’) = 2 phút Vậy: A0 .2.2. Vạch màu xanh lá cây: Dùng quang phổ bậc 2: Lần đo 1 248’4’0” 283’4’0” 2 248’6’0” 283’5’0” = 5203,1 ( A0) 3 248’5’0” 283’7’0” Trung bình = 248’5’0” =283’5’3” Tính (lưu ý: đối với ảnh bậc 2 ta lấy ( ’) = 4 phút Vậy: A0 10Thí nghiệm cách tử nhiễu xạ V. KẾT LUẬN Trong giao thoa có nhiễu xạ. Thông qua thí nghiêm ta có thể xác định được số vạch n trên từng mm của một cách tử, đồng thời cũng xác định được bước sóng của một số vạch sáng màu. Cách tử dùng trong thí nghiệm có n=300 vạch/ mm Xác định được bước sóng của một số ánh sáng nhìn thấy : Vạch màu chàm tím có bước sóng là: A0 Vạch màu xanh lá cây có bước sóng là: A 11 |
