Tên khác : Corticotropin; Cosyntropin Tên chính: Adrenocorticotropic Hormone Xét nghiệm liên quan : Cortisol, Cortrosyn (ACTH) Stimulation Test, Dexamethasone Suppression Test ACTH là một hormone kích thích sự sản xuất cortisol. Cortisol là một loại hormone steroid quan trọng trong việc điều chỉnh glucose, protein, và chuyển hóa lipid, phản ứng ức chế hệ thống miễn dịch, và giúp duy trì huyết áp. Xét nghiệm này đo lượng của ACTH trong máu. ACTH được sản xuất bởi tuyến yên. Nằm bên dưới đáy não, tuyến yên là một phần của hệ nội tiết, một mạng lưới các tuyến phối hợp với nhau để sản xuất hormone hoạt động trên các cơ quan, các mô, và các tuyếnkhác để điều chỉnh hệ thống khắp cơ thể. Thông thường, mức độ ACTH tăng khi cortisol thấp và giảm khi cortisol cao. Khi nồng độ cortisol trong máugiảm, vùng dưới đồi sản xuất corticotropin-releasing hormone (CRH). CRH kích thích tuyến yên sản xuất raACTH , ACTH kích thích tuyến thượng thận sản xuất cortisol. Để điều hoà số lượng của cortisol, vùng dưới đồi và cả tuyến yên và tuyến thượng thận phải hoạt động bình thường.Tình trạng gây ảnh hưởng đến tuyến yên hoặc tuyến thượng thận có thể tăng hoặc giảm số lượng ACTH và cortisol. Điều này có thể gây ra các dấu hiệu và triệu chứng liên quan với sự dư thừa hoặc thiếu hụt cortisol.Một số khối u được tìm thấy bên ngoài của tuyến yên tại các địa điểm như phổi cũng có thể làm tăng nồng độcortisol bằng cách sản xuất ACTH. Xét nghiệm được sử dụng như thế nào? Mức độ ACTH trong máu được đo để giúp phát hiện, chẩn đoán và theo dõi các tình trạng sản xuất cortisol quá mức hoặc thiếu hụt trong cơ thể. Những tình trạng này bao gồm: * Bệnh Cushing: cortisol dư thừa do một khối u ở tuyến yên sản xuất nhiều ACTH (thường là một khối u lành tính) Đo cả ACTH và cortisol có thể giúp phân biệt giữa một số những tình trạng này bởi vì mức độ ACTH thường thay đổi theo hướng ngược lại mức độ cortisol. Khi nào được chỉ định? Quá nhiều cortisol có thể gây ra các triệu chứng bao gồm: - Béo phì, với phần lớn trọng lượng ở phần trên của cơ thể và không tích tụ mở ở cánh tay và chân Thường đi kèm với những phát hiện chẳng hạn như huyết áp cao, kali thấp, bicarbonate cao, nồng độ đường cao, và đôi khi bệnh tiểu đường. Sản xuất cortisol không đủ có thể biểu hiện các triệu chứng như: - Yếu cơ Thường đi kèm với những phát hiện chẳng hạn như huyết áp thấp, đường huyết thấp, natri thấp, kali cao, và canxi cao. Các triệu chứng gợi ý suy tuyến yên bao gồm chán ăn, mệt mỏi, chu kỳ kinh nguyệt không đều, suy sinh dục, giảm ham muốn tình dục, thường xuyên đi tiểu vào ban đêm, và giảm cân. Tình trạng này là do một khối u tuyến yên (thường là lành tính), người bị ảnh hưởng cũng có thể có các triệu chứng liên quan với chèn ép các tế bào và dây thần kinh gần đó. Khối u có thể ảnh hưởng đến các dây thần kinh thị giác, gây ra các triệu chứng như "tầm nhìn đường hầm" (không có khả năng nhìn thấy mọi thứ hai bên), mất thị lực một số vùng, hoặc nhìn đôi, và có thể gây ra đau đầu . Kết quả xét nghiệm có ý nghĩa là gì? Giá trị tham chiếu bình thường : ACTH Sáng : 15 – 100 pg/mL Chiều : < 50 pg/mL Trong nhiều trường hợp, việc giải thích các kết quả có thể phức tạp. Mức độ của cả hai ACTH và cortisol thay đổi trong suốt cả ngày. Thông thường, ACTH sẽ ở mức cao nhất vào buổi sáng và thấp nhất vào ban đêm. Nó sẽ kích thích sản xuất cortisol, sẽ thay đổi theo cùng một khuôn mẫu trong ngày,Cortisol sẽ tăng lên sau khi ACTH kích thích và giảm xuống mức thấp nhất rất muộn vào buổi tối. Những tình trạng gây ảnh hưởng đến sản xuất ACTH và cortisol thường làm phá vỡsự thay đổi nấytrong ngày . Kết quả xét nghiệm ACTH và cortisol thường được nhận định với nhau. Bảng dưới đây cho thấy các dạng phổ biến của ACTH và cortisol được thấy với các bệnh khác nhau liên quan đến tuyến thượng thận và tuyến yên.
Một kết quả ACTH tăng lên có thể có nghĩa là một người đã bị bệnh Cushing, bệnh Addison, hoặc các khối u sản xuất ACTH ngoài tuyến yên. Một kết quả ACTH giảm có thể là do một khối u tuyến thượng thận, thuốc steroid, hoặc suy tuyến yên. Điều gì khác cần biết? Nếu một mức độ của
ACTH và / hoặc cortisol được phát hiệnbất thường, bác sĩ sẽ làm xét nghiệm bổ sung để giúp xác nhận những phát hiện và để giúp xác định nguyên nhân của nó. Kiểm tra sự thay đổi nồng độ cortisol khi dùng một số loại thuốc nhất định để kích thích hoặc ức chế sự sản xuất kích thích tố thường giúp bác sĩ chẩn đoán đúng. Để biết thêm ,xem các bài viết về Cortisol. Một số loại thuốc khác đôi khi được sử dụng để kích thích hoặc ức chế sự sản xuất cortisol, bao gồm insulin, hormonephóng thích corticotropin , và metyrapone (metapyrone). Một số loại thuốc và tình trạng có thể gây ra mức độ ACTH tăng lên, bao gồm cả chất kích thích, insulin, levodopa, metoclopramide, và RU 486. Thuốc gây ra ACTH giảm bao gồm dexamethasone và các loại thuốc khác như cortisol, hydrocortisone, prednisone, prednisolone, và methylprednisolone, và megestrol acetate. Tiết ACTH có thể được tăng lên bởi sự căng thẳng. ACTH cũng được sử dụng trị liệu như là một loại thuốc để điều trị bệnh đa xơ cứng. Câu hỏi thường gặp Bệnh Cushing được gây ra bởi một khối u tuyến yên (thường là lành tính) tiết quá nhiều ACTH, do đó kích thích tăngsản xuất cortisol của tuyến thượng thận. Hội chứng Cushing đề cập đến các dấu hiệu và triệu chứng liên quan với cortisol dư thừa trong cơ thể, bất kể nguyên nhân gì. Ngoài ra một khối u tuyến yên, các hormone steroid (thường được sử dụng để điều trị ung thư hoặc các bệnh tự miễn dịch), các khối u tuyến thượng thận, và các khối u lạc chỗ sản xuất ACTH có thể gây ra hội chứng Cushing.
Nguồn: https://labtestsonline.org/ |