Chia sẻ với nỗi khát khao con cái của những cặp vợ chồng hiếm muộn, nhiều người như bày tỏ nguyện vọng muốn hiến tinh trùng nhưng không biết phải làm như thế nào, cần đảm bảo điều kiện gì. Tinh trùng hiến được sử dụng làm gì? Các mẫu tinh trùng do nam giới hiến tặng tại trung tâm hay ngân hàng tinh trùng sẽ được sử dụng để thụ tinh nhân tạo cho những cặp vợ chồng hiếm muộn mà người chồng không có tinh trùng. Theo phó giáo sư Phạm Bá Nha, trưởng khoa sản, Bệnh viện Bạch Mai, nguyên tắc chỉ sử dụng một mẫu tinh trùng của một người hiến để thụ tinh. Vì vậy ngay cả khi bạn hiến nhiều mẫu thì khi một mẫu được thụ tinh thành công, các mẫu còn lại sẽ bị hủy. Tiến sĩ, bác sĩ Hoàng Thị Diễm Tuyết, Phó giám đốc Bệnh viện Phụ sản Từ Dũ cho biết, việc tình nguyện hiến tinh trùng mang ý nghĩa nhân đạo cao cả, giúp các cặp vợ chồng hiếm muộn được thực hiện thiên chức làm cha mẹ. Hiến tinh trùng trên tinh thần tự nguyện với nguyên tắc người cho, người nhận không biết nhau. Mọi mẫu hiến tại ngân hàng đều được đánh mã số và đảm bảo tính vô danh của người hiến cũng như người sử dụng mẫu sau này.
 Quy trình hỗ trợ sinh sản phải tuân thủ nhiều điều kiện nghiêm ngặt. Ảnh: Lê Phương. Người hiến tinh trùng cần đảm bảo các điều kiện gì? Tiến sĩ, bác sĩ Hoàng Thị Diễm Tuyết, Phó giám đốc Bệnh viện Phụ sản Từ Dũ cho biết: Tiêu chuẩn hiến tinh trùng là nam giới trong độ tuổi 18-45, có sức khỏe tốt, không mắc các bệnh về tâm thần hay di truyền, học vấn tối thiểu là hết trung học cơ sở. Khi đến bệnh viện hiến tinh trùng, họ cần mang theo CMND, bằng tốt nghiệp THCS, giấy khám sức khỏe tổng quát. Đối với người cho tinh trùng, sau khi xét nghiệm đầy đủ không có các bệnh lây truyền qua đường tình dục và bất thường nhiễm sắc thể, sẽ được lấy 3 mẫu tinh trùng cách nhau tối thiểu 3 ngày. Sau đó 3 tháng quay lại để làm xét nghiệm HIV, nếu âm tính thì khi đó các mẫu tinh trùng mới đủ điều kiện sử dụng. Người hiến tinh trùng có được quyền lợi gì không? Người tình nguyện được miễn mọi chi phí xét nghiệm tinh dịch đồ, xét nghiệm máu, đông tinh. Họ có thể được trả một khoản tiền nhỏ để bồi dưỡng sức khỏe và trang trải các chi phí đi lại... Người hiến có trách nhiệm gì với đứa trẻ được sinh ra không? Người hiến không có nghĩa vụ, quyền lợi gì đối với gia đình đứa bé sinh ra từ tinh trùng mình đã cho. Những thông tin như chiều cao, cân nặng, trình độ học vấn của người hiến sẽ được lưu hồ sơ, đặc biệt thông tin cá nhân như tên hay địa chỉ sẽ không được ghi vào để đảm bảo quyền riêng tư của người hiến tặng. Đơn vị thực hiện hỗ trợ sinh sản bằng mẫu tinh trùng hiến phải đảm bảo người cho và người nhận không biết thông tin về nhau. Mẫu tinh dịch hiến sẽ được lấy thế nào? Mẫu tinh dịch được thu thập bằng cách thủ dâm và được đựng bằng lọ nhựa khử trùng đặc biệt. Phòng phục vụ lấy tinh trùng được trang bị đầy đủ và kín đáo. Hiến tinh trùng có ảnh hưởng tới sức khỏe và khả năng sinh lý không? Theo bác sĩ nam khoa Lê Anh Tuấn, Bệnh viện Quốc tế Thành Đô, khi lấy tinh trùng, bạn thực hiện bình thường theo cách thủ dâm nên không ảnh hưởng gì đến sức khỏe hay sinh lý hết. Tinh trùng hiến sẽ được lưu giữ thế nào? Các mẫu tinh trùng sau khi được sàng lọc sẽ được lưu giữ trong điều kiện nghiêm ngặt âm 196 độ bằng nitơ lỏng. Ở Việt Nam, việc lưu giữ tinh trùng cũng đã được thực hiện ở một số cơ sở phụ sản lớn như Bệnh viện Từ Dũ, Bệnh viện Phụ sản Trung ương, Trung tâm công nghệ mô phôi thuộc Học viện Quân y, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội... Ở các nước trên thế giới, người ta cho rằng có thể lưu giữ tinh trùng 20 năm. Thực tế, từng có em bé được thụ tinh thành công từ tinh trùng được bảo quản tới 15 năm. Tuy nhiên, theo một số bác sĩ chuyên ngành hỗ trợ sinh sản, tinh trùng được bảo quản tại ngân hàng tốt nhất nên sử dụng trong vòng 5 năm. Đứa trẻ sinh ra từ tinh trùng trữ đông hay do hiến tặng có bình thường không? Trẻ sinh ra từ tinh trùng trữ đông lạnh so với trẻ sinh ra từ thụ tinh tự nhiên không khác biệt về bất thường di truyền, tâm thần… Theo tiến sĩ Hồ Sỹ Hùng, Phó giám đốc Trung tâm hỗ trợ sinh sản quốc gia, vì điều kiện để hiến tinh trùng là không mắc các bệnh lý lây truyền như HIV, viêm gan B. Người hiến sẽ được làm các xét nghiệm để loại trừ các bệnh này nên các mẫu tinh trùng dùng thụ tinh cho những cặp hiếm muộn sẽ không có nguy cơ mang mầm bệnh lây truyền. Tuy nhiên, với các bệnh lý về di truyền thì gần như hiện nay không thể sàng lọc được và vẫn có những xác suất trẻ sinh ra từ tinh trùng người hiến mắc các bệnh này. Có thể tự lưu giữ tinh trùng cho mình? Theo tiến sĩ Hoàng Thị Diễm Tuyết, ngoài việc giúp bệnh nhân không có tinh trùng có cơ hội có con, các ngân hàng tinh trùng còn thực hiện công việc lưu trữ tinh trùng. Những trường hợp như người chồng đi làm xa ít khi về nhà, xác suất có con tự nhiên thấp thì chồng đến gửi tinh trùng rồi sau đó vợ ở nhà sẽ thực hiện hỗ trợ sinh sản để mang thai. Những người muốn dự trữ khả năng sinh sản như bệnh nhân ung thư có thể gửi mẫu tinh trùng trước khi xạ trị, hóa trị... Phí trữ tinh trùng hiện nay một năm khoảng vài trăm nghìn đồng. Thạc sĩ Mai Bá Tiến Dũng, Trưởng Khoa Nam học, Bệnh viện Bình Dân cho biết, bệnh viện đang tiến hành hoàn thành quy trình kỹ thuật trữ lạnh mô tinh hoàn. Những trường hợp bệnh nhân mắc các bệnh lý ác tính ảnh hưởng cơ quan sinh dục và sinh tinh có thể lưu trữ mô tinh hoàn trong ngân hàng mô. Chẳng hạn nam giới ung thư tinh hoàn, bắt buộc phải cắt bỏ hai tinh hoàn sẽ được phân lập mô tinh hoàn đem trữ lạnh. Sau khi bệnh nhân điều trị ung thư ổn định, mong muốn có con có thể đến lấy lại mô tinh hoàn để rã đông, phân lập tinh trùng.
Cũng có những trường hợp do người chồng bị đau ốm hoặc công việc liên quan đến môi trường độc hại có thể ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng nên họ đã tìm giải pháp gửi “tiết kiệm” vào ngân hàng tinh trùng… Những em bé được chào đời từ tinh trùng… đông lạnh Theo TS Lê Vương Văn Vệ - Giám đốc Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Hà Nội, trên thế giới từ lâu đã có những ngân hàng tinh trùng. Thực tế đã có những em bé được ra đời từ tinh trùng đông lạnh 15 năm. Ở Việt Nam cũng có nhiều bệnh viện có ngân hàng này. Đây là nơi lưu giữ tinh trùng của những người gửi và hiến tinh trùng trong những trường hợp: người đi công tác xa, người sang nước ngoài, người chuẩn bị làm việc trong những môi trường nguy hiểm, nhiều hóa chất, người chuẩn bị điều trị ung thư, người bị tai nạn liệt nửa người... Sau khi làm các xét nghiệm, nếu đủ các điều kiện bệnh viện sẽ đồng ý lấy mẫu tinh trùng. Sau đó, mẫu tinh trùng sẽ được đưa đi đông lạnh trong nitơ lỏng ở nhiệt độ -196 độ C. Một mẫu tinh trùng như vậy có thể sử dụng tốt sau nhiều năm lưu giữ, thậm chí là vài chục năm. Và trên thực tế, hình thức lưu giữ tinh trùng này cũng cho thấy, nó đã đem lại hạnh phúc cho rất nhiều cặp vợ chồng. Theo quy định người cung cấp mẫu đều được xét nghiệm HIV, viêm gan, giang mai, đặc biệt là xét nghiệm nhiễm sắc thể, phải đảm bảo điều kiện dưới 40 tuổi, đã có con, gia đình 3 đời không mắc bệnh di truyền. Trên nguyên tắc, mỗi người chỉ được hiến một lần và đảm bảo giữ kín thông tin về cá nhân. Khi dùng, tinh trùng được lọc rửa, sau đó bơm vào buồng tử cung người vợ. Phụ nữ bị tắc vòi trứng có thể sử dụng nguồn tinh trùng này để thụ tinh trong ống nghiệm. Trường hợp vợ chồng chị K, ở Hưng Yên cũng không là ngoại lệ. Chồng chị không thể xuất tinh như bình thường mà lại xuất ngược vào bàng quang. Anh được bác sĩ tiến hành lọc rửa tinh trùng từ nước tiểu rồi gửi vào ngân hàng, sau đó bơm vào tử cung chị H, đến nay hai vợ chồng chị đã có 2 cháu bé kháu khỉnh. Tương tự, dù chưa lập gia đình, Huy 30 tuổi, Nghệ An phát hiện mình bị ung thư tinh hoàn. Lo sợ sau quá trình điều trị, con giống của mình cũng bị diệt hết hoặc yếu đi, Huy đã phải đem mẫu đến nhờ ngân hàng lưu giữ. “Không thể biết trước điều gì sẽ xảy ra sau khi điều trị hóa trị và xạ trị nên tôi nghĩ cứ phòng trước. Nếu chẳng may sau này không còn sức khỏe thì vẫn còn cái này để hy vọng được làm cha - Huy cho biết. Để cẩn thận, Huy đã gửi 4 mẫu tinh dịch tại các ngân hàng tinh trùng khác nhau và yên tâm bước vào điều trị căn bệnh ung thư. Hay trường hợp một cặp vợ chồng trẻ lấy nhau đã hơn 4 năm nhưng chưa có con. Sau khi đi khám mới biết chất lượng tinh trùng của người chồng không đạt yêu cầu nên việc chạy chữa cũng không có kết quả. Cuối cùng cả hai vợ chồng đã tìm đến Bệnh viện Nam học và hiếm muộn khám và điều trị. Kết quả thật bất ngờ, chị vợ đã mang thai 2 trai, một gái. Đó là cặp sinh 3 đầu tiên nhờ tinh trùng của người hiến tại Bệnh viện Nam học và hiếm muộn Hà Nội. Chồng chết rồi vẫn sinh được con Bác sĩ Lê Vương Văn Vệ còn cho biết về một trường hợp 2 vợ chồng ở Nam Định cưới nhau chưa kịp mang thai thì phải sang nước ngoài công tác vài năm trong môi trường nhiều hóa chất. Nếu chờ đến khi về nước mới sinh con thì cả hai lại e ngại về khả năng sinh sản. Sau khi suy nghĩ, họ đã đến gửi “con giống” của chồng vào ngân hàng tinh trùng. Tuy nhiên sau hơn một năm thì người vợ đã trở lại bệnh viện với một câu chuyện đau lòng. Người chồng sau khi sang nước ngoài một thời gian ngắn đã không may bị tai nạn và qua đời. Điều đó khiến người vợ và gia đình đau đớn tột cùng. Với mong muốn sinh con với người chồng quá cố, người vợ cùng gia đình đã đến bệnh viện xin tiến hành thụ tinh với mẫu tinh dịch của chồng. Rất may mắn là quá trình thụ tinh thành công tốt đẹp, một em bé khỏe mạnh đã được chào đời. |
