Hướng dẫn cách om trám đen

Trong các sách thuốc trám còn có tên chữ Hán là Sơn Lãm, Cảm Lãm, Gián Quả, Thanh Quả và cây trám còn được gọi là cây bùi vì quả ăn rất bùi. Có hai loại trám phổ biến là trám đen và trám trắng (hay còn gọi làm trám xanh), ngoài ra thì một số tài liệu còn nhắc tới trám hồng. Riêng trám đen có hai loại là trám chim và trám trâu, một loại quả ngắn tròn mỏng thịt một loại thon dài thì nhiều thịt và béo bùi hơn.

1. Cách chọn trám đen, sơ chế và bảo quản

Khi chọn trám đen, bạn nên chọn quả thon dài hai đầu, sờ còn thấy cứng, da phấn và mịn chứ không bị nhăn nheo hay bị rộp.

Khi mua về là bạn phải tãi ra rổ rá và để ở chỗ mát cho thoáng, chỉ cần trám đen bị hấp hơi ở trong túi nylon là sẽ bị mềm loét ra ở những chỗ bị nóng. Như thế thì coi như là hỏng, vì khi ta đi rửa và xát trám cho ra nhựa, những chỗ này sẽ bị loét trơ hạt, khi om sẽ bị nhạt trám, dễ bị ủng nước và nhanh chua, nhanh hỏng.

2. Cách sơ chế và om trám đen

Để trám không bị chát thì bạn phải làm kỹ khâu “vo” xát trám. Cho trám vào rá tre, nhúng nước, nhấc lên, dùng tay hoặc vật dụng xoa ấn để quả trám xát vào nhau và xát vào rá cho phôi nhựa. Lại nhúng rửa nước, nhấc lên rồi lặp lại quá trình này 5-7 lần đến khi trám sạch mịn, nước không còn đen.

Om trám rất dễ mà cũng rất khó, nhiều người om bị sượng, được đầu nọ thì mất đầu kia – giống như quả trám bị hấp hơi, đầu thì nhũn đầu thì cứng. Nguyên nhân thì có thể là vì nước không đủ nóng nên trám chưa mềm đều nước đã bị nguội làm phần còn lại không mềm ra được.

Cách om trám đen

Pha nước nóng già tay, khoảng 60 độ C, cho thêm một chút muối rồi thả trám đã sơ chế vào, đậy vung và để ở nơi tương đối ấm, sau 30 phút là ăn được.

Trám om ở nhiệt độ khác nhau cho các kết quả khác nhau, nước lên tới 70 độ C là trám bị cứng chát. Nếu thấp dưới 50 độ C thì khó chín, mà nếu chín cũng không ngon. Từ 55-62 độ C là trám chín đẹp nhất (độ sai lệch là khoảng 5 độ C). Trám chín ở 55 độ C có thịt vàng viền tím, khi để nguội thi thịt trám sẽ tím dần. Khi trám đã mềm rồi thì sẽ không cứng đơ lại nữa, mà nếu để lâu ngoài không khí thì sẽ bị lên váng, chua và ủng.

Để giữ trám được lâu hơn, bạn pha nước muối hơi mặn, nóng già, đổ trám đã om vào đó cho chắc lại một chút. Để nguội rồi cất vào tủ mát có thể ăn tới cả tuần. Ngoài ra bạn có thể dùng cách đóng hộp giống như làm mứt.

Món ăn từ quả trám

Trám được dùng để chế biến nhiều món ăn, trám trắng thì làm mứt, làm ô mai, kho cá, kho thịt và cả ngâm mắm để ăn dần nữa. Trám đen thì thường được om mềm rồi mới dùng để kho thịt cá, hoặc là nhồi thịt hấp nhưng phổ biến nhất vẫn là ăn luôn.

Trám đen đã om, tách hạt ngang hoặc dọc đều được, rồi chấm với muối vừng, nước mắm hoặc nước kho thịt đều ngon. Nhưng hợp nhất có lẽ là “nước chấm” thịt băm - thit nạc băm nhỏ, hành khô phi thơm, cho thịt đã ướp mắm tiêu vào đảo đều cho săn lại, cho thêm chút nước làm nước chấm, nêm nếm thêm gia vị vừa ăn, tắt bếp và rắc hạt tiêu thơm.

Trám đen sau khi om thì béo bùi và thơm nhẹ chứ không còn cứng đơ và chát nữa. Cũng với thịt béo, ăn trám đen chấm mắm tôm cùng thịt ba chỉ luộc, rau thơm và khế thì “thôi rồi”, ăn nhanh kẻo hết.

Mùa trám tới nhanh và hết cũng nhanh, bạn hãy tranh thủ làm những món trám đãi cả nhà nhé! Chúc các bạn có thêm những kinh nghiệm hay trong cách chế biến và bảo quản quả trám thật hiệu quả!

(VOH) – Khi trời vào thu, nếu có canh trồng cây trám đen thì đây chính là thời điểm nhà nhà thu hái quả. Bề ngoài tuy phủ đen, kém hấp dẫn song nếu biết cách chế biến quả trám đen thì rất dễ ghiền!

Những quả trám đen rụng ngập sân vườn từ lâu đã trở thành một nguyên liệu gần gũi, dân dã nhưng lại tạo nên một nét đặc trưng rất riêng của ẩm thực Việt. Đặc biệt, thứ quả bùi bùi, hơi chát nhẹ ấy cũng chứa đa dạng các loại vitamin cùng khoáng chất thiết yếu nên các món ăn cũng được xem như bài thuốc hỗ trợ cải thiện sức khỏe.

Cùng tìm hiểu một số cách chế biến quả trám đen đơn giản, độc đáo trong bài viết dưới đây để lên thực đơn bồi bổ nhé!

1. Trám đen luộc

Một trong những cách chế biến quả trám đen quen thuộc nhất chính là đem luộc trám đen rồi chấm kèm muối mè (muối vừng). Tuy nhiên, để quả trám không bị sượng hoặc quá chín mềm thì bạn cần biết chút mẹo nhỏ đấy!

1.1 Nguyên liệu

• Trám đen: 300 – 500g (tùy nhu cầu)
• Muối tinh
• Nước lọc: 200 – 250ml (đủ sấp mặt trám đen là được)

1.2 Cách luộc trám đen

• Rửa sạch trám đen rồi để ráo nước.
• Đun sôi nước lăn tăn, không quá nóng, ở mức khoảng 60 độ C, hòa thêm chút muối vào rồi cho trám vào nồi, đậy nắp lại, tắt bếp và om trám trong vòng 30 phút. Thử trám thấy mềm là hoàn thành.
• Ăn kèm với muối mè vị bùi bùi, ngậy ngậy.

  Xem thêm: Mách bạn cách nấu mè đen thành những món ăn chỉ có ngon và ngon hơn

2. Trám đen kho thịt

Thịt ba chỉ heo béo mềm kho với trám đen bùi thơm – hương vị vô cùng hài hòa và không hề khiến bạn cảm thấy ngán ngấy.

2.1 Nguyên liệu

• Trám đen: 200 – 300g
• Thịt ba chỉ heo: 300g
• Hành tím
• Gia vị: nước mắm, hạt nêm, hạt tiêu, đường

2.2 Cách làm trám đen kho thịt

• Ngâm rửa sạch trám đen, để ráo nước. Đun sôi nước lăn tăn, hòa thêm chút muối rồi tắt bếp, cho trám vào om khoảng 30 phút. Sau khi trám mềm thì tách đôi quả, lọc bỏ hạt.
• Làm sạch thịt heo với nước muối loãng, tiếp đến cắt thành miếng vừa ăn. Thêm chút gia vị, ướp thịt trong khoảng 30 – 45 phút.
• Hòa đường với chút nước lọc và trưng nước hàng (nước màu), khi thấy đường chuyển màu nâu cánh gián là được.
• Phi thơm hành tím, trút thịt vào đảo sơ trước, nếu thấy thịt ra nhiều mỡ thì có thể trút bớt mỡ đi. Tiếp đến cho trám đen vào, đảo đều rồi từ từ rưới nước hàng lên, bật nhỏ lửa và om thịt khoảng 45 phút – 1 tiếng để thịt chín mềm.

  Xem thêm: Protein trong thịt heo có tác dụng gì tốt cho sức khỏe?

3. Xôi trám đen

Xôi trám đen vốn được biết đến như một đặc sản rất nổi tiếng ở Cao Bằng. Món xôi dẻo thơm, màu tím hồng bắt mắt là sự kết hợp đầy sáng tạo của đồng bào vùng cao, tuy công đoạn hơi cầu kì nhưng thành phẩm thì ngon khó cưỡng.

3.1 Nguyên liệu

• Trám đen: 300g
• Gạo nếp: 600 – 700g
• Gạo tẻ: 100g
• Muối tinh
• Hành tím

3.2 Cách làm xôi trám đen

• Rửa và ngâm gạo nếp, gạo tẻ từ 5 – 6 tiếng để khi nấu xôi sẽ dẻo mềm.
• Rửa sạch trám đen, để ráo nước. Bắc nồi đun nước, không cần quá nóng, hòa tan muối, trút trám vào và tắt bếp, om trám khoảng 30 phút.
• Khi trám chín mềm thì lấy ra tách bỏ hạt.
• Trộn đều trám đen với gạo nếp, gạo tẻ, thêm chút muối rồi tiến hành nấu xôi.
• Thái hành tím thành lát mỏng, phi vàng, thơm giòn để ăn kèm với xôi.

  Xem thêm: Tổng hợp 10 món ngon từ đậu đen dễ nấu mà cực bổ dưỡng

4. Cá kho trám đen

Bên cạnh món trám đen kho thịt, bạn có thể kết hợp làm cá kho trám đen – không còn vị tanh của cá, vị trám cũng không quá chát, thay vào đó là vị thơm phức, mềm bùi khó quên. Đặc biệt, để “đúng bài” thì bạn hãy lựa loại cá sông như cá trắm hoặc cá lóc (cá quả) nhé!

4.1 Nguyên liệu

• Trám đen: 200 – 300g
• Cá (tùy sở thích): 800g – 1kg
• Thịt ba chỉ heo: 200g
• Hành tím
• Tỏi
• Giềng
• Sả
• Ớt tươi
• Gia vị: nước mắm, hạt nêm, hạt tiêu

4.2 Cách làm cá kho trám đen

• Ngâm rửa sạch trám đen và để ráo nước. Nên om trám trước khi kho để giảm bớt vị chát của trám.
• Làm sạch cá, cắt thành các khúc vừa ăn.
• Sơ chế thịt ba chỉ và cũng cắt thành miếng vừa ăn.
• Băm nhuyễn nhỏ hành tím, tỏi, ớt, giềng, đập dập sả rồi đem ướp với cá, nêm thêm chút gia vị. Ướp khoảng 30 phút.
• Phi thơm hành tím, cho thịt ba chỉ vào xào sơ trước, tiếp đến nhẹ nhàng xếp cá và trám vào, thêm chút nước rồi bật lửa nhỏ để kho cá.
• Khi thịt, cá và trám chín mềm, nước cạn thì hoàn thành.

  Xem thêm: 11 tác dụng của cá đối với sức khỏe khi ăn hàng ngày

5. Trám đen nhồi thịt

Thịt kho trám đen đã hấp dẫn rồi nhưng nếu muốn “bày vẽ” một chút, hãy trộn thịt xay nhuyễn với chút nấm mèo (mộc nhĩ), nấm hương rồi nhồi trong ruột trám, đem hấp chín mềm xem sao nhé – hứa hẹn khiến cả nhà mê mẩn đấy!

5.1 Nguyên liệu

• Trám đen: 200g
• Thịt nạc heo: 150g
• Trứng gà: 1 quả
• Nấm mèo (mộc nhĩ): 30g
• Nấm hương: 30g
• Hành lá
• Hành tím
• Gia vị: hạt nêm, nước mắm, hạt tiêu

5.2 Cách làm trám đen nhồi thịt

• Rửa sạch trám đen, vớt để ráo nước rồi đem om chín. Khi trám chín mềm, tách quả theo chiều dọc để lấy hạt ra.
• Sơ chế sạch thịt heo với nước muối loãng, đem băm hoặc xay nhuyễn nhỏ.
• Rửa sạch và ngâm nở nấm hương, nấm mèo. Để ráo nước rồi cũng thái thật nhuyễn nhỏ.
• Trộn đều hỗn hợp thịt heo, nấm hương, nấm mèo rồi thêm chút hành tím băm nhỏ, nêm gia vị.
• Nhẹ nhàng nhồi vào trong quả trám, đem hấp chín trong khoảng 10 – 15 phút là có thể thưởng thức.

  Xem thêm: Mướp hương xào nấm mèo trắng – món ăn tăng sức đề kháng

6. Trám đen ngâm tương

Quả trám đen được om chín mềm, phơi héo một chút rồi đem ngâm cùng nước tương mằn mặn, là lạ nhưng cực kì “bắt cơm”.

6.1 Nguyên liệu

• Trám đen: 300g (tùy nhu cầu)
• Muối tinh
• Nước tương

6.2 Cách làm trám đen ngâm tương

• Rửa sạch trám đen, để ráo nước. Đun nước sôi lăn tăn, không cần quá nóng già, hòa thêm chút muối tinh rồi trút trám vào, tắt bếp và om khoảng 30 phút.
• Khi trám chín mềm thì vớt ra, tách bỏ hạt rồi phơi nắng khoảng 4 – 5 tiếng.
• Đem ngâm dầm trám với nước tương và ăn kèm cùng cơm trắng.

  Xem thêm: Khám phá tác dụng của gạo - lương thực thiết yếu hàng ngày

7. Canh gà hầm trám

Nước hầm thịt gà ngọt thanh, hòa quyện trong hương trám thơm lừng, đem đến món canh thơm ngon, giàu dinh dưỡng, hỗ trợ bồi bổ sức khỏe hiệu quả.

7.1 Nguyên liệu

• Trám đen: 200 – 300g
• Thịt gà: 500 – 700g (khoảng nửa con nhỏ)
• Dứa: 1/2 trái
• Sả
• Gừng
• Hành tím
• Tỏi
• Rau răm
• Hành lá
• Gia vị: nước mắm, hạt nêm, hạt tiêu

7.2 Cách làm canh gà hầm trám

• Ngâm rửa sạch trám cùng các nguyên liệu sả, gừng, hành lá, rau răm.
• Gọt vỏ dứa, lọc bỏ mắt dứa, sau đó cắt miếng mỏng.
• Sơ chế sạch thịt gà với nước muối loãng hoặc rượu trắng (nếu có), tiếp đến chặt khúc nhỏ vừa ăn.
• Trộn đều với thịt gà, băm nhỏ gừng, tỏi, hành tím, đập dập sả, nêm chút gia vị và ướp khoảng 30 – 45 phút.
• Phi thơm gừng, trút thịt gà vào đảo trước, thịt hơi săn lại thì trút trám vào cung, thêm chút nước vào, đun khoảng 15 phút, khi sôi thì đong thêm lượng nước vừa theo nhu cầu.
• Khi canh sôi thì thả dứa vào, đun thêm khoảng 5 – 10 phút, cắt hành lá và rau răm vào rồi tắt bếp.

  Xem thêm: Khám phá 7 món ngon từ bí đao ngọt thanh và cực kì bổ dưỡng

8. Gỏi trám đen

Gỏi trám đen hay còn gọi là nham trám – một món gỏi tổng hòa vô vàn hương vị, chút ngọt mềm từ thịt heo luộc, từ cá chiên giòn thơm tới chút chua dịu của khế, thử một lần mà khiến ta nhớ mãi.

8.1 Nguyên liệu

• Trám đen: 200 – 300g
• Thịt ba chỉ heo: 200g
• Cá diêu hồng (có thể thay đổi tùy ý): 700 – 800g (1 con nhỏ)
• Khế chua: 1 – 2 trái
• Rau thơm (tùy thích)
• Bánh tráng cuốn

8.2 Cách làm gỏi trám đen

• Ngâm rửa trám để làm sạch bụi bẩn, để ráo nước. Đun sôi nước lăn tăn rồi hòa thêm chút muối, thả trám vào, tắt bếp và om chín trong khoảng 30 phút.
• Làm sạch thịt và cá. Phần thịt thì đem luộc chín, rồi cắt sợi dài nhỏ, cá đem chiên giòn và cũng cắt nhỏ để dễ cuốn gỏi.
• Rửa sạch khế chua, có thể cắt ngang theo hình ngôi sao hoặc cắt sợi dài tùy thích.
• Ngâm rửa sạch rau thơm.
• Dùng bánh tráng cuốn các nguyên liệu và thưởng thức cùng nước mắm chua ngọt.

Tuy chỉ là những món ăn dân giã, kết hợp trám đen với các nguyên liệu, gia vị truyền thống nhưng tới mùa thì hầu như gia đình nào cũng tranh thủ tìm mua quả trám để kịp “biến tấu”. Thưởng thức món ngon hấp dẫn, lại có thể cung cấp thêm nhiều dưỡng chất quý tốt cho sức khỏe, đợi gì mà không thử nhỉ!