 Show Câu hỏi: Hiện nay tôi và hai con (18-23 tuổi) đã tiêm đủ hai mũi Moderna, mũi 2 từ cuối tháng 8/2021. Tôi định tiêm mũi tăng cường cho 3 mẹ con vào tuần sau, cũng của Moderna. Tuy nhiên, mới đây Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ nói rằng khoảng thời gian giữa tiêm liều 2 và mũi tăng cường vẫn không đổi, tức là 6 tháng. Vậy theo bác sĩ, gia đình tôi nên tiêm luôn hay để 6 tháng thì tiêm mũi 3? Trả lời: Thạc sĩ - Bác sĩ Nguyễn Hiền Minh, Phó trưởng Đơn vị Tiêm chủng Bệnh viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh: Chào bạn, việc cân nhắc chỉ định tiêm mũi vaccine tăng cường của vaccine Covid-19 phụ thuộc nhiều yếu tố bao gồm sự thay đổi giảm hiệu lực bảo vệ của vaccine, đáp ứng miễn dịch của người được tiêm chủng, tình trạng suy giảm miễn dịch nếu có ở người bệnh, người có yếu tố nguy cơ cao phơi nhiễm virus và diễn tiến nặng của bệnh Covid-19, tình hình dịch bệnh tại từng quốc gia và độ bao phủ vaccine, nguồn lực vaccine... Vì vậy, những khuyến cáo về chỉ định tiêm vaccine Covid-19 sẽ khác nhau ở từng quốc gia, từng khu vực cũng như từng cá thể miễn vẫn bảo đảm tính an toàn và hiệu quả của vaccine, giúp ngăn chặn và kiểm soát dịch bệnh. Bạn có thể gặp bác sĩ khám sàng lọc trước tiêm chủng của y tế địa phương của bạn đang triển khai chiến dịch tiêm vaccine Covid-19 để giải thích cụ thể cho trường hợp của gia đình bạn.
Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ, một người được coi là đã tiêm vaccine phòng COVID-19 đầy đủ khi đã tiêm liều thứ 2 Pfizer hoặc Moderna hoặc 2 tuần sau khi tiêm vaccine Johnson & Johnson một liều. Nhưng để củng cố sự bảo vệ có thể đã suy yếu kể từ đợt tiêm chủng đầu tiên, CDC khuyên nên tiêm nhắc lại với tất cả những ai đủ điều kiện. Nghiên cứu cho thấy, việc tiêm tăng cường giúp giảm khả năng nhiễm COVID-19 hoặc bị bệnh nặng nếu bạn mắc phải bệnh này. Hiện tại, bất kỳ người nào trên 16 tuổi đã được tiêm chủng đầy đủ đều có thể tiêm mũi tăng cường mRNA. Những người đã tiêm vaccine Pfizer hoặc Moderna có thể tiêm nhắc lại sau 5 tháng khi đã hoàn thành liều thứ hai. Những người tiêm vaccine Johnson & Johnson có thể tiêm nhắc lại sau hai tháng khi đã tiêm vaccine một liều. 2. Mũi vaccine tăng cường COVID-19 hoạt động như thế nào?Khi tiêm bất kỳ loại vaccine nào, hệ thống miễn dịch sẽ tạo ra phản ứng kháng thể để chống lại sự lây nhiễm trong tương lai. Giả sử bạn đã tiêm vaccine phòng COVID-19 cuối cùng vài tháng trước. Theo thời gian, phản ứng miễn dịch của cơ thể sẽ yếu đi, và lúc này một mũi tiêm tăng cường sẽ nhắc lại hệ thống miễn dịch với mầm bệnh để tạo ra nhiều tế bào sản xuất kháng thể hơn. Yếu tố quan trọng trong quá trình này là một loại tế bào bạch cầu được gọi là tế bào B trí nhớ, vẫn ở trong cơ thể bạn chờ để nhận ra và chống lại cùng một mầm bệnh.
Nên tiêm nhắc lại với tất cả những ai đủ điều kiện. GS.TS. Pablo Penaloza-MacMaster, Đại học Tây Bắc Chicago cho biết, vào thời điểm tiêm tăng cường vaccine phòng COVID-19, các tế bào B trí nhớ này đã gặp các protein virus - một hoặc hai lần tùy thuộc vào loại vaccine ban đầu đã tiêm. Do đó, các tế bào có thể tạo ra các kháng thể chống lại COVID-19 nhiều hơn và tốt hơn. Có nghĩa là bạn sẽ được bảo vệ nhiều hơn nếu tiếp xúc với COVID-19. Ngoài ra, mũi tăng cường có thể cung cấp khả năng bảo vệ nhiều hơn trước các biến thể khác nhau. Kết quả nghiên cứu cho thấy, với liều tăng cường của Johnson & Johnson hai tháng sau mũi tiêm đầu tiên, mức độ kháng thể tăng gấp 4 đến 6 lần. Với mũi tiêm tăng cường vaccine phòng COVID-19 Moderna mức độ kháng thể tăng gấp 37 lần và 25 lần với mũi tiêm tăng cường Pfizer. Nghiên cứu cũng cho thấy rằng việc pha trộn và kết hợp các loại vaccine cung cấp nhiều khả năng sự bảo vệ giống như được tăng cường với cùng một loại vaccine đã tiêm ban đầu. 3. Mũi tiêm tăng cường trong bao lâu mới có hiệu quả?Cho đến nay, không thể biết chính xác thời điểm tiêm tăng cường vaccine phòng COVID-19 có hiệu lực hoàn toàn. Các chuyên gia cho hay, không chắc bạn sẽ được bảo vệ thêm ngay sau khi tiêm liều tăng cường. Bởi thông thường cần mất vài ngày hoặc vài tuần để các tế bào nhớ tạo ra nhiều kháng thể hơn. Tuy nhiên, có thể giữa tuần đầu tiên và tuần thứ hai, cơ thể bắt đầu có sự gia tăng đáng kể khả năng bảo vệ của mũi tiêm tăng cường. TS. Amesh A. Adalja, Trung tâm An ninh Y tế Johns Hopkins, đồng ý rằng hầu hết mọi người sẽ có một số tác động tích cực từ mũi tiêm tăng cường trong vòng một tuần, nhưng hiệu quả đầy đủ sẽ xuất hiện sau 2 tuần. Theo dõi những người tham gia thử nghiệm vaccine Pfizer trong 100 ngày sau khi tiêm vaccine cho thấy, tác dụng tích cực của tiêm tăng cường có thể bắt đầu ngay sau 7 ngày. Trong thử nghiệm, tỷ lệ những người được tiêm mũi Pfizer tăng cường mắc COVID-19 có triệu chứng thấp hơn nhiều trong thời gian từ 1 tuần đến 2 tháng sau khi tiêm mũi tăng cường so với những người chỉ tiêm mũi tăng cường giả dược. Kết quả có thể tương tự như với mũi tiêm Moderna tăng cường. Đối với vaccine Johnson & Johnson, các nhà nghiên cứu cho hay, khi tiêm nhắc lại vào thời điểm 6 tháng sau mũi tiêm duy nhất, mức độ kháng thể tăng gấp 9 lần một tuần sau đó. Các mức kháng thể đó tiếp tục tăng lên cao gấp 12 lần sau một tháng tiêm nhắc lại.
Hầu hết mọi người sẽ có một số tác động tích cực từ mũi tiêm tăng cường trong vòng một tuần, nhưng hiệu quả đầy đủ sẽ xuất hiện sau 2 tuần. 4. Yếu tố nào ảnh hưởng đến mũi tiêm tăng cường?Các chuyên gia lưu ý, hiệu quả của việc tiêm nhắc lại và mức độ bảo vệ của vaccine có thể bị ảnh hưởng bởi một vài yếu tố: - Người cao tuổi Người cao tuổi thường phản ứng kém hiệu quả hơn với vaccine. Ngoài ra, những người đang sử dụng một số loại thuốc ức chế miễn dịch có thể không nhận được đầy đủ hiệu quả của mũi tiêm tăng cường. - Thời gian giữa các mũi tiêm Các nghiên cứu cho thấy, khoảng thời gian giữa mũi vaccine phòng COVID-19 đầu tiên và mũi tiêm tăng cường càng dài càng tạo ra các kháng thể tốt hơn. Nên tiêm nhắc lại nếu bạn có đủ điều kiện. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là nên kéo dài thời gian để tiêm mũi tăng cường với hy vọng được bảo vệ tốt hơn. Hiện tại chính thời điểm tốt nhất để tiêm nhắc lại nếu bạn đủ điều kiện. Bởi giữa đại dịch nguy hiểm, chúng ta cần có được mức độ bảo vệ cao hơn ngay tại thời điểm này thay vì chờ đợi. Nguồn: SKĐS
Thông thường thì người ta khuyến cáo khoảng cách giữa 2 lần tiêm dựa trên đề cương của thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3. Với vắc xin Pfizer thì khoảng cách giữa 2 lần tiêm là 21 ngày và với vắc xin Moderna là 28 ngày. Riêng đối với vắc xin Astra-Zeneca thì một nghiên cứu cho thấy nếu giữa mũi tiêm ban đầu và mũi tiêm nhắc lại có thời gian ít hơn 6 tuần cho hiệu quả 55,1% (bảo vệ khỏi bệnh có triệu chứng). Nếu có 6-8 tuần giữa các mũi tiêm hiệu quả tăng lên 59,9%, và nếu đợi 9-11 tuần, hiệu quả là 63,7%. Tuy nhiên, nếu khoảng cách giữa 2 mũi tiêm là 12 tuần hoặc lâu hơn, hiệu quả đã tăng lên 81,3%. Vì vậy với vắc xin Astra-Zeneca, người ta khuyên khoảng cách giữa 2 lần tiêm nên là 12 tuần hoặc hơn. Vaccine phòng Covid-19 là một trong những biện pháp hữu hiệu giảm thiểu bệnh tật do Covid-19 gây ra, đặc biệt là các trường hợp bệnh nặng và tử vong.Khoảng cách giữa 2 mũi tiêm của các loạivaccinephòng Covid-19hiện nay là khác nhau. Theo Bộ Y tế, khoảng cách 2 liều của từng loại vaccine đã được Bộ Y tế cấp phép sử dụng tại Việt Nam cụ thể như sau: Vaccine AstraZeneca: Lịch tiêm gồm 2 mũi, khoảng cách giữa hai mũi là từ 8 đến 12 tuần. Nên tiêm vaccine phòng Covid-19 tối thiểu cách 14 ngày với các vaccine phòng bệnh khác. Vaccine Sputnik V: Lịch tiêm gồm 2 mũi, mũi 1 cách mũi 2 là 3 tuần. Vaccine Comirnaty của hãng Pfizer: Lịch tiêm gồm 2 mũi, khoảng cách giữa 2 mũi là 3 tuần (21 ngày). Vaccine Vero Cell: Mũi 1 cách mũi 2 là 3 - 4 tuần. Vaccine Moderna: Lịch tiêm gồm 2 mũi, khoảng cách giữa 2 mũi là 28 ngày, hiện tại nhà sản xuất khuyến cáo mỗi người tiêm tối đa 2 mũi.
Theo PGS, TS Dương Thị Hồng, Phó viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Trưởng Văn phòng Tiêm chủng mở rộng quốc gia, theohướng dẫn của nhà sản xuất,cầntiêmvaccineliều 2theo lịch khuyến cáo.Việc tiêm chủng đầy đủvà đúng lịch giúp cơ thể sinh ra kháng thể để phòng bệnh Covid-19. Tuy nhiên, trong trường hợp thời gian tiêm chậm hơn thì người tiêm cũng không phải tiêm lại từ đầu, vì sẽ không ảnh hưởng hiệu lực của vaccine. Đến nay, chưa có thời gian tối đa của việc chậm tiêm mũi 2 là bao nhiêu. Những người đã tiêm 1 mũivaccinesaukhi tiêm khoảng 14 ngày cơ thể đã có kháng thể giúpphòng bệnh Covid-19ở mức độ nhất định trước nguy cơ lây nhiễm, đặc biệt là giảm thiểu nguy cơ bị bệnh nặng.Vì vậy, người dân không nên quá lo lắng vì trong trường hợp tiêm chậm mũi 2 hơnso với lịch dự kiếnthì không phải tiêm lại từ đầu. Hiện nay, Thủ tướngChính phủđã chỉ đạo quyết liệt, Bộ Y tế đã rấtnỗ lựcđể huy động nguồn cungvaccinecho người dântrêncả nước.Tuy nhiên, cũng nhưnhiềuquốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam,gặp phải thách thức lớn donguồn cungvaccinecòn hạn chế, ưu tiên sử dụngvaccinecho một số địa phương có diễn biến dịch Covid-19 phức tạp,nên việc thời gian tiêm mũi tiêm thứ 2 ở một sốnơi có thể chậm hơn. Theo thống kê của Bộ Y tế, tính đến 13 giờ chiều 8-10, cả nước đã tiêm được hơn 51 triệu liều vaccine. 10 địa phương có tỷ lệ tiêm chủng cao nhất là: Hà Nam, Lào Cai, Bình Phước, Điện Biên, Sóc Trăng, Đắk Nông, Hà Tĩnh, Vĩnh Long, Cao Bằng, Thái Bình; 10 địa phương có tỷ lệ tiêm chủng thấp nhất là: Quảng Trị, Hải Phòng, Tây Ninh, Yên Bái, Kiên Giang, Bà Rịa-Vũng Tàu, Lạng Sơn, Bến Tre, Quảng Ninh, Đồng Nai. THÁI SƠN |
