Niên hiệu nhật bản năm 2023

Người Nhật có hai loại lịch, một là lịch theo phương tây và hai là lịch theo niên hiệu. Lịch theo phương tây là loại lịch phổ biến ở Nhật Bản được ghi rõ ngày tháng năm bằng số. Lịch theo niên hiệu là lịch có năm được tính theo niên hiệu của Thiên hoàng. Nếu các bạn chưa biết cách tính năm theo niên hiệu ở Nhật Bản thì hãy xem hết bài viết này để biết cách tra lịch theo niên hiệu ở Nhật Bản nhé.

1. Niên hiệu là gì?

Niên hiệu là một giai đoạn gồm các năm được đặt theo hiệu của hoàng đế. Ở Nhật Bản, mỗi đời Thiên hoàng thường chỉ lấy một niên hiệu duy nhất và các năm sẽ được tính theo niên hiệu của Thiên hoàng. Lấy ví dụ cho các bạn dễ hiểu nhé, từ năm 1989, Nhật hoàng lấy hiệu là Heisei nên niên hiệu là Heisei. Đến ngày 01/05/2019, Nhật hoàng đã thoái vị và truyền ngôi cho con trai là Naruhito. Nhật hoàng mới lên ngội lấy hiệu là Reiwa (Lệnh Hòa) cho nên từ sau ngày 01/05/2019 niên hiệu mới của Nhật Bản sẽ là Reiwa.

1.  Quy ước về năm theo niên hiệu ở Nhật Bản

Tại Nhật, năm theo niên hiệu sẽ được gọi bằng hiệu của Thiên Hoàng trong thời kỳ đó kèm theo Gannen hoặc số phía sau. Năm Thiên hoàng lên ngôi sẽ được gọi bằng hiệu của Thiên hoàng + Gannen và các năm sau được tính từ 2 trở đi. Ví dụ, Thiên hoàng lên ngôi vào năm 1989 lấy hiệu là Heisei (Bình Thành), do vậy năm 1989 tính theo niên hiệu sẽ gọi là Heisei Gannen và các năm sau gọi là Heisei 2, Heisei 3, Heisei 4 …. tương ứng với năm 1990, 1991, 1992 …

1. Cách tra lịch theo niên hiệu ở Nhật Bản

Để tính năm theo niên hiệu thường các bạn cần phải nhớ niên hiệu tương ứng được dùng trong khoảng thời gian nào. Từ đó, các bạn có thể tính nhẩm đến năm mà các bạn cần tính khá đơn giản. Tuy nhiên, từ năm 645 cho tới năm 2019 có rất nhiều đời Thiên hoàng nên mình liệt kê một số niên hiệu của Thiên hoàng trong thời gian gần đây thôi nhé.

• Reiwa (令和): bắt đầu từ 01/05/2019 – nay
• Heisei (平成): 1989 – 2019
• Showa (昭和): 1926–1989
• Taisho (大正): 1912–1926
• Meiji (明治): 1868–1912
• Keio (慶応): 1865—1868
• Genji (元治): 1864—1865
• Bunkyu (文久): 1861—1864
• Man’en (万延): 1860—1861
• Ansei (安政): 1854—1860
• Kaei (嘉永): 1848—1854
• Koka (弘化): 1844—1848

1. Cách quy đổi năm dương lịch theo niên hiệu

Công thức tính như sau: Năm niên hiệu cần đổi = Năm dương lịch – năm bắt đầu niên đại (gannen) + 1. Còn nếu năm cần tính mà trùng với năm bắt đầu niên đại thì chúng ta sẽ không gọi là 1 mà gọi là Gannen nhé.

Ví dụ:  Năm sinh 1996 thuộc thời Heisei, thì
Năm niên hiệu = 1996 -  1989 + 1 = Heisei 8
Bạn nào muốn tra theo thời gian lâu hơn thì dựa theo niên hiệu bên trên để tính nhé. Hi vọng bài viết Cách tra lịch theo niên hiệu ở Nhật Bản hữu ích với mọi người!

Tham khảo internet.

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Niên hiệu Nhật Bản là phần đầu, trong hai phần, của tên định danh cho năm trong lịch Nhật Bản. Phần sau là con số, bằng số năm tính từ lúc bắt đầu thời kỳ của niên hiệu. Ví dụ, năm 2018 là năm Bình Thành (Heisei) thứ 30 (năm đầu tiên của thời kỳ Bình Thành là năm 1988). Niên hiệu lâu dài nhất của Nhật Bản là Chiêu Hòa (64 năm) của Thiên hoàng Hirohito.

Niên hiệu Nhật Bản là kết quả của một hệ thống hóa thời kỳ lịch sử do chính Thiên hoàng Kōtoku thiết lập vào năm 645. Giống như tại các nước thuộc vùng văn hóa chữ Hán khác, việc sử dụng niên hiệu "nengō" (元号 年号?) có nguồn gốc từ Trung Quốc.[1] Tuy nhiên, trong khi các nước khác đã hủy bỏ tục lệ dùng niên hiệu, Nhật Bản vẫn còn sử dụng tục lệ này, vì là quốc gia duy nhất còn theo chế độ Quân chủ. Trong các giấy tờ chính thức, chính phủ Nhật Bản đòi hỏi năm được viết theo hình thức này. Hệ thống niên hiệu của nước này vốn được coi là bất thường cho đến khi bắt đầu bước vào thế kỷ thứ 8.[2] Chỉ từ sau năm 701 niên hiệu mới tuần tự phát triển mà không bị gián đoạn trong suốt mấy thế kỷ.[3] Tại Nhật Bản hiện nay, năm có thể được đánh số bằng niên hiệu của Thiên hoàng tại vị.

Thời kỳ Asuka (538–710)[sửa | sửa mã nguồn]

Thời kỳ Nara (710–794)[sửa | sửa mã nguồn]

Thời kỳ Heian (794–1192)[sửa | sửa mã nguồn]

Thời kỳ Kamakura (1192–1333)[sửa | sửa mã nguồn]

Thời kỳ Nam-Bắc triều (1336–1392)[sửa | sửa mã nguồn]

Nam triều[sửa | sửa mã nguồn]

Bắc triều[sửa | sửa mã nguồn]

Thời kỳ Muromachi (1392–1573)[sửa | sửa mã nguồn]

Thời kỳ Azuchi-Momoyama (1573–1615)[sửa | sửa mã nguồn]

Thời kỳ Edo (1603–1867)[sửa | sửa mã nguồn]

Kể từ thời kỳ Minh Trị (1868–nay)[sửa | sửa mã nguồn]

Thời kỳ không niên hiệu[sửa | sửa mã nguồn]

Thời kỳ không niên hiệu (shinengō) trước năm 701 được gọi là itsunengō (逸年号?).[84] Khoảng niên đại tiền Taika bao gồm:

• Triều đại Thiên hoàng Jimmu, 660–581 TCN
• Triều đại Thiên hoàng Suizei, 581–548 TCN
• Triều đại Thiên hoàng Annei, 548–510 TCN
• Triều đại Thiên hoàng Itoku, 510–475 TCN
• Triều đại Thiên hoàng Kōshō, 475–392 TCN
• Triều đại Thiên hoàng Kōan, 392–290 TCN
• Triều đại Thiên hoàng Kōrei, 290–214 TCN
• Triều đại Thiên hoàng Kōgen, 214–157 TCN
• Triều đại Thiên hoàng Kaika, 157–97 TCN
• Triều đại Thiên hoàng Sujin, 97–29 TCN
• Triều đại Thiên hoàng Suinin, 29 TCN–71 SCN
• Triều đại Thiên hoàng Keikō, 71–131 SCN
• Triều đại Thiên hoàng Seimu, 131–192
• Triều đại Thiên hoàng Chūai, 192–201
• Triều đại Thiên hoàng Jingū, 201–270
• Triều đại Thiên hoàng Ōjin, 270–313
• Triều đại Thiên hoàng Nintoku, 313–400
• Triều đại Thiên hoàng Richū, 400–406
• Triều đại Thiên hoàng Hanzei, 406–412
• Triều đại Thiên hoàng Ingyō, 412–454
• Triều đại Thiên hoàng Ankō, 454–457
• Triều đại Thiên hoàng Yūryaku, 457–480
• Triều đại Thiên hoàng Seinei, 480–485
• Triều đại Thiên hoàng Kenzō, 485–488
• Triều đại Thiên hoàng Ninken, 488–499
• Triều đại Thiên hoàng Buretsu, 499–507
• Triều đại Thiên hoàng Keitai, 507–534
• Triều đại Thiên hoàng Ankan, 534–536
• Triều đại Thiên hoàng Senka, 536–540
• Triều đại Thiên hoàng Kimmei, 540–572
• Triều đại Thiên hoàng Bidatsu, 572–586
• Triều đại Thiên hoàng Yōmei, 586–588
• Triều đại Thiên hoàng Sushun, 588–593
• Triều đại Thiên hoàng Suiko, 593–629[85]
• Triều đại Thiên hoàng Jomei, 629–645

Khoảng niên đại hậu Taika không nằm trong phạm vi của hệ thống niên hiệu gồm:

• Triều đại Thiên hoàng Saimei, 655–662[86]... Saimei (thời kỳ)[87]
• Triều đại Thiên hoàng Tenji, 662–672[88]... Tenji (thời kỳ)[87]
• Triều đại Thiên hoàng Kōbun, 672–673[89]... Kōbun (thời kỳ) hay Sujaku[87] (a/k/a Suzaku)
• Triều đại Thiên hoàng Tenmu, 673–686[90]... Tenmu (thời kỳ) hay thời kỳ Hakuhō[6]
• Triều đại Thiên hoàng Jitō, 687–697[91]... Jitō (thời kỳ)[87]
• Triều đại Thiên hoàng Monmu, 697–701[92]... Monmu (thời kỳ)[87]

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ Ponsonby-Fane, Richard. (1956). Kyoto: the Old Capital of Japan, 794–1869, p. 321.
2. ^ Tsuchihashi, Paul. (1952). Japanese Chronological Tables from 601 to 1872, p. 16.
3. ^ Brown, Delmer M. et al. (1979). Gukanshō, p. 32., tr. 32, tại Google Books
4. ^ Brown, các trang 266–267, tr. 266, tại Google Books; Varley, Paul. (1980). Jinnō Shōtōki, các trang 132–133; Titsingh, Isaac. (1834). Annales des empereurs du Japon, các trang 47–50., tr. 47, tại Google Books
5. ^ NengoCalc (645) 大化 Taika, online conversion of Japanese dates into their Western equivalents; calculation is based on tables from Tsuchihashi and Zöllner.
6. ^ a b Murray, p. 402, tr. 402, tại Google Books; compare Nussbaum, "Hakuhō" at p. 280, tr. 280, tại Google Books; Hakuhou jidai, JAANUS (Japanese Architecture and Art Net Users System), 2001; retrieved 24 Jan 2011.
7. ^ Brown, các trang 268–269, tr. 268, tại Google Books; Varley, các trang 135–136; Titsingh, các trang 58–59., tr. 58, tại Google Books
8. ^ NengoCalc (686) 朱鳥 Suchō
9. ^ Brown, các trang 270–271, tr. 270, tại Google Books; Varley, các trang 137–140; Titsingh, các trang 60–63., tr. 60, tại Google Books
10. ^ NengoCalc (701) 大宝 Taihō
11. ^ Brown, p. 271, tr. 271, tại Google Books; Varley, p. 140; Titsingh, các trang 63–65., tr. 63, tại Google Books
12. ^ Brown, các trang 271–272, tr. 271, tại Google Books; Varley, các trang 140–141; Titsingh, các trang 65–67., tr. 65, tại Google Books
13. ^ Brown, các trang 272–273, tr. 272, tại Google Books; Varley, các trang 141–143; Titsingh, các trang 67–73., tr. 67, tại Google Books
14. ^ Brown, các trang 274–275, tr. 274, tại Google Books; Varley, p. 143; Titsingh, các trang 73–75., tr. 73, tại Google Books
15. ^ Brown, p. 275, tr. 275, tại Google Books; Varley, các trang 143–144; Titsingh, các trang 75–78.
16. ^ Brown, p. 276, tr. 276, tại Google Books; Varley, các trang 144–147; Titsingh, các trang 78–81., tr. 78, tại Google Books
17. ^ Brown, các trang 276–277, tr. 276, tại Google Books; Varley, các trang 147–148; Titsingh, các trang 81–85., tr. 81, tại Google Books
18. ^ Brown, các trang 277–279, tr. 277, tại Google Books; Varley, các trang 148–150; Titsingh, các trang 86–95., tr. 86, tại Google Books
19. ^ Brown, pp. 279–280, tr. 279, tại Google Books; Varley, p. 151; Titsingh, pp. 96–97.
20. ^ Brown, pp. 280–282, tr. 280, tại Google Books; Varley, pp. 151–164; Titsingh, pp. 97–102., tr. 97, tại Google Books
21. ^ Brown, pp. 282–283, tr. 282, tại Google Books; Varley, p. 164; Titsingh, pp. 103–106., tr. 103, tại Google Books
22. ^ Brown, pp. 283–284, tr. 283, tại Google Books; Varley, pp. 164–165; Titsingh, pp. 106–112., tr. 106, tại Google Books
23. ^ Brown, pp. 285–286, tr. 285, tại Google Books; Varley, p. 165; Titsingh, pp. 112–115., tr. 112, tại Google Books
24. ^ Brown, pp. 286–288, tr. 286, tại Google Books; Varley, pp. 166–170; Titsingh, pp. 115–121., tr. 115, tại Google Books
25. ^ Brown, pp. 288–289, tr. 288, tại Google Books; Varley, pp. 170–171; Titsingh, pp. 121–124., tr. 121, tại Google Books
26. ^ Brown, p. 289, tr. 289, tại Google Books; Varley, pp. 171–175; Titsingh, pp. 124–125., tr. 124, tại Google Books
27. ^ Brown, pp. 289–290, tr. 289, tại Google Books; Varley, pp. 175–179; Titsingh, pp. 125–129., tr. 125, tại Google Books
28. ^ Brown, pp. 290–293, tr. 290, tại Google Books; Varley, pp. 179–181; Titsingh, pp. 129–134., tr. 129, tại Google Books
29. ^ Brown, pp. 294–295, tr. 294, tại Google Books; Varley, pp. 181–183; Titsingh, pp. 134–138., tr. 134, tại Google Books
30. ^ Brown, pp. 295–298, tr. 295, tại Google Books; Varley, pp. 183–190; Titsingh, pp. 139–142., tr. 139, tại Google Books
31. ^ Brown, p. 298, tr. 298, tại Google Books; Varley, pp. 190–191; Titsingh, pp. 142–143., tr. 142, tại Google Books
32. ^ Brown, pp. 299–300, tr. 299, tại Google Books; Varley, pp. 191–192; Titsingh, pp. 144–148., tr. 144, tại Google Books
33. ^ Brown, pp. 300–302, tr. 300, tại Google Books; Varley, p. 192; Titsingh, pp. 148–149., tr. 148, tại Google Books
34. ^ Brown, pp. 302–307, tr. 302, tại Google Books; Varley, pp. 192–195; Titsingh, pp. 150–154., tr. 150, tại Google Books
35. ^ Brown, p. 307, tr. 307, tại Google Books; Varley, p. 195; Titsingh, pp. 154–155., tr. 154, tại Google Books
36. ^ Brown, pp. 307–310, tr. 307, tại Google Books; Varley, pp. 195–196; Titsingh, pp. 156–160., tr. 156, tại Google Books
37. ^ Brown, pp. 310–311, tr. 310, tại Google Books; Varley, p. 197; Titsingh, pp. 160–162., tr. 160, tại Google Books
38. ^ Brown, pp. 311–314, tr. 311, tại Google Books; Varley, pp. 197–198; Titsingh, pp. 162–166., tr. 162, tại Google Books
39. ^ Brown, pp. 314–315, tr. 314, tại Google Books; Varley, pp. 198–199; Titsingh, pp. 166–168., tr. 166, tại Google Books
40. ^ Brown, pp. 315–317, tr. 315, tại Google Books; Varley, pp. 199–202; Titsingh, pp. 169–171., tr. 169, tại Google Books
41. ^ Brown, pp. 317–320, tr. 317, tại Google Books; Varley, p. 202; Titsingh, pp. 172–178., tr. 172, tại Google Books
42. ^ Brown, pp. 320–322, tr. 320, tại Google Books; Varley, pp. 203–204; Titsingh, pp. 178–181., tr. 178, tại Google Books
43. ^ Brown, pp. 322–324, tr. 322, tại Google Books; Varley, pp. 204–205; Titsingh, pp. 181–185., tr. 181, tại Google Books
44. ^ Brown, pp. 324–326, tr. 324, tại Google Books; Varley, p. 205; Titsingh, pp. 186–188., tr. 186, tại Google Books
45. ^ Brown, pp. 326–327, tr. 326, tại Google Books; Varley, pp. 205–208; Titsingh, pp. 188–190., tr. 188, tại Google Books188–190.
46. ^ Brown, pp. 327–329, tr. 327, tại Google Books; Varley, pp. 208–212; Titsingh, pp. 191–194., tr. 191, tại Google Books
47. ^ a b Brown, pp. 329–330, tr. 329, tại Google Books; Varley, p. 212; Titsingh, pp. 194–195., tr. 194, tại Google Books
48. ^ Brown, pp. 333–334, tr. 333, tại Google Books; Varley, pp. 214–215; Titsingh, pp. 20–207., tr. 200, tại Google Books
49. ^ Brown, pp. 334–339, tr. 334, tại Google Books; Varley, pp. 215–220; Titsingh, pp. 207–221., tr. 207, tại Google Books
50. ^ Brown, pp. 339–341, tr. 339, tại Google Books; Varley, pp 220; Titsingh, pp. 221–230., tr. 221, tại Google Books
51. ^ Brown, pp. 341–343, tr. 341, tại Google Books; Varley, pp. 221–223; Titsingh, pp. 230–238., tr. 230, tại Google Books
52. ^ Brown, pp. 343–344, tr. 343, tại Google Books; Varley, pp. 223–226; Titsingh, pp. 236–238.
53. ^ Brown, pp. 344–349; Varley, pp. 226–227; Titsingh, pp. 238–241., tr. 238, tại Google Books
54. ^ Varley, p. 227; Titsingh, pp. 242–245., tr. 242, tại Google Books
55. ^ Varley, pp. 228–231; Titsingh, pp. 245–247., tr. 245, tại Google Books
56. ^ Varley, pp. 231–232; Titsingh, pp. 248–253., tr. 248, tại Google Books
57. ^ Varley, pp. 232–233; Titsingh, pp. 253–261., tr. 253, tại Google Books
58. ^ Varley, pp. 233–237; Titsingh, pp. 262–269., tr. 262, tại Google Books
59. ^ Varley, pp. 237–238; Titsingh, pp. 269–274., tr. 269, tại Google Books
60. ^ Varley, pp. 238–239; Titsingh, pp. 274–275., tr. 274, tại Google Books
61. ^ Varley, p. 239; Titsingh, pp. 275–278., tr. 275, tại Google Books
62. ^ Varley, pp. 239–241; Titsingh, pp. 278–281., tr. 278, tại Google Books
63. ^ Varley, pp. 241–269; Titsingh, pp. 281–286., tr. 281, tại Google Books, pp. 290–294., tr. 290, tại Google Books
64. ^ Titsingh, pp. 327–331., tr. 327, tại Google Books
65. ^ Titsingh, pp. 331–351., tr. 331, tại Google Books
66. ^ Titsingh, pp. 352–364., tr. 352, tại Google Books
67. ^ Titsingh, pp. 364–372., tr. 364, tại Google Books
68. ^ Titsingh, pp. 372–382., tr. 372, tại Google Books
69. ^ Titsingh, pp. 382–402., tr. 382, tại Google Books
70. ^ Titsingh, pp. 402–409., tr. 402, tại Google Books
71. ^ Titsingh, pp. 410–411., tr. 411, tại Google Books
72. ^ Titsingh, pp. 411–412., tr. 411, tại Google Books
73. ^ Titsingh, pp. 412–413., tr. 412, tại Google Books
74. ^ Titsingh, p. 413., tr. 413, tại Google Books
75. ^ Titsingh, pp. 414–415., tr. 414, tại Google Books
76. ^ Titsingh, pp. 415–416., tr. 415, tại Google Books
77. ^ Titsingh, pp. 416–417., tr. 416, tại Google Books
78. ^ Titsingh, pp. 417–418., tr. 417, tại Google Books
79. ^ Titsingh, pp. 418–419., tr. 418, tại Google Books
80. ^ Titsingh, p. 419., tr. 419, tại Google Books
81. ^ Titsingh, pp. 419–420., tr. 419, tại Google Books
82. ^ Titsingh, pp. 420–421., tr. 420, tại Google Books
83. ^ Titsingh, p. 421., tr. 421, tại Google Books
84. ^ Bản danh sách shinengō và thông tin thêm có thể xem tại trang Wikipedia tiếng Nhật ja:私年号.
85. ^ The National Diet Library (NDL) website explains that "Japan organized its first calendar in the 12th year of Suiko (604)", which was a pre-nengō time frame; Nussbaum, Louis-Frédéric. (2005). "Jikkan Jūnishi" in Japan Encyclopedia, p. 420, tr. 420, tại Google Books; n.b., Louis-Frédéric is pseudonym of Louis-Frédéric Nussbaum, see Deutsche Nationalbibliothek Authority File Lưu trữ 2012-05-24 tại Archive.today
86. ^ NengoCalc (655) 斉明 Saimei
87. ^ a b c d e Murray, David. (1894). The Story of Japan, p. 402, tr. 402, tại Google Books, citing William Bramsen. (1880). Japanese Chronological Tables, pp. 54-55, tr. 54, tại Google Books; the system of counting from year-periods (nengō) do not ordinarily overlap with the reigns of the early monarchs; and generally, a new one was chosen whenever it was deemed necessary to commemorate an auspicious or ward off a malign event.
88. ^ NengoCalc (622) 天智 Tenji
89. ^ NengoCalc (672) 弘文 Kōbun
90. ^ NengoCalc (673) 弘文 Temmu
91. ^ NengoCalc (687) 持統 Jitō
92. ^ NengoCalc (697) 文武 Mommu

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

• Bramsen, William. (1880). Japanese Chronological Tables: Showing the Date, According to the Julian or Gregorian Calendar, of the First Day of Each Japanese Month, from Tai-kwa 1st year to Mei-ji 6th year (645 AD to 1873 AD): with an Introductory Essay on Japanese Chronology and Calendars. Tokyo: Seishi Bunsha. OCLC 35728014
• Brown, Delmer M. and Ichirō Ishida, eds. (1979). Gukanshō: The Future and the Past. Berkeley: University of California Press. 10-ISBN 0-520-03460-0; 13-ISBN 978-0-520-03460-0; OCLC 251325323
• Murray, David. (1894). The Story of Japan. New York, G.P. Putnam's Sons. OCLC 1016340
• Nussbaum, Louis-Frédéric and Käthe Roth. (2005). Japan encyclopedia. Cambridge: Harvard University Press. 10-ISBN 0-674-01753-6; 13-ISBN 978-0-674-01753-5; OCLC 58053128
• Ponsonby-Fane, Richard. (1959). The Imperial House of Japan. Kyoto: Ponsonby Memorial Society. OCLC 194887
• Titsingh, Isaac. (1834). Annales des empereurs du Japon (Nihon Odai Ichiran). Paris: Royal Asiatic Society, Oriental Translation Fund of Great Britain and Ireland. OCLC 5850691
• Tsuchihashi, Paul Yashita, S.J. (1952). Japanese chronological tables from 601 to 1872 (邦曆西曆對照表: 自推古九年至明治五年 Hōreki seireki taishōhyō: Suiko kyūnen yori Meiji gonen ni itaru?). Tokyo: Sophia University. OCLC 001291275
• Varley, H. Paul. (1980). A Chronicle of Gods and Sovereigns: Jinnō Shōtōki of Kitabatake Chikafusa. New York: Columbia University Press. 10-ISBN 0231049404/13-ISBN 9780231049405; OCLC 6042764
• Zöllner, Reinhard. (2003). Japanische Zeitrechnung: ein Handbuch Munich: Iudicium Verlag. 10-ISBN 3891297831/13-ISBN 9783891297834; OCLC 249297777

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

• Japan Era(Period) converter(Japanese/Korean/English)