PCR bao nhiêu là an toàn?

Xét nghiệm PCR hay còn gọi là xét nghiệm sinh học phân tử là một kỹ thuật nhằm tạo ra một lượng lớn bản sao DNA mục tiêu trong ống nghiệm dựa vào các chu kỳ nhiệt. Kỹ thuật này được nhà khoa học người Mỹ Kary Mullis phát minh vào năm 1985. Phản ứng chuỗi polymerase (Polymerase chain reaction = PCR) là một quá trình khuếch đại (sao chép) một đoạn DNA xác định lên hàng trăm nghìn lần, đủ để phân tích. Trước đó, các mẫu xét nghiệm được xử lý bằng một số hóa chất cho phép tách chiết DNA từ mẫu đó. 

Xét nghiệm PCR đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực công nghệ sinh học do phản ứng rất nhạy và cho kết quả đặc hiệu. Xét nghiệm PCR thường có kết quả độ chính xác rất cao. Tuy nhiên kết quả cũng còn tùy thuộc trình độ của kỹ thuật viên, phương tiện máy móc làm việc và việc quản lý chất lượng.

Phản ứng chuỗi polymerase phiên mã ngược (RT-PCR): đầu tiên cần sử dụng quá trình phiên mã ngược (tức chuyển RNA thành DNA vì cấu tạo của virus SAR-COV-2/COVID-19 là RNA) để thu được DNA, sau đó dùng PCR để khuếch đại DNA đó, đủ để phân tích. Do đó RT-PCR có thể phát hiện ra SARS-CoV-2 (chỉ chứa RNA). Quy trình RT-PCR thường cần khoảng 3h hoặc hơn. 

Giá trị CT là gì?

CT là viết tắt của ngưỡng chu kỳ (cycle threshold), là một giá trị xuất hiện trong các xét nghiệm RT-PCR, tiêu chuẩn vàng để phát hiện virus SARS-CoV-2. Trong xét nghiệm RT-PCR, RNA được chiết xuất từ mẫu bệnh phẩm lấy từ bệnh nhân, được chuyển đổi thành DNA sau đó được khuếch đại.

Khuếch đại ở đây là đề cập đến quá trình tạo ra nhiều bản sao của vật liệu di truyền - trong trường hợp này là DNA. Điều này cải thiện khả năng của xét nghiệm để phát hiện sự hiện diện của virus SARS-CoV-2. Quá trình khuếch đại diễn ra qua một loạt chu kỳ, một bản sao trở thành hai, hai bản sao trở thành bốn… và sau nhiều chu kỳ, một lượng virus SARS-CoV-2 sẽ được tạo ra có thể phát hiện được.

Giá trị CT của phản ứng RT-PCR là số chu kỳ phát hiện tín hiệu trong mẫu sẽ vượt tín hiệu nền và được thiết bị ghi nhận. Nói một cách đơn giản, giá trị CT đề cập đến số chu kỳ mà sau đó virus SARS-CoV-2 có thể được phát hiện. Nếu số chu kỳ cao hơn mới phát hiện được virus SARS-CoV-2, điều đó có nghĩa là virus SARS-CoV-2 không bị phát hiện khi số chu kỳ thấp hơn.

Trường hợp F0 nhưng có tải lượng virus thấp (giá trị CT> 30) có thể theo dõi, điều trị tại nhà theo khuyến cáo của Bộ Y tế. Đối với những F0 không triệu chứng đang điều trị tại bệnh viện, có thể xuất viện vào ngày thứ 10 khi đảm bảo kết quả xét nhiệm bằng RT - PCR 2 lần liên tiếp (cách nhau ít nhất 24 giờ) âm tính với SARS-CoV-2 hoặc có nồng độ vi rút thấp (giá trị CT ≥ 30).

Tại sao giá trị CT lại quan trọng?

Giá trị CT càng thấp, nghĩa là tải lượng virus SARS-CoV-2 càng cao vì virus SARS-CoV-2 đã được phát hiện ngay sau ít chu kỳ hơn. Và ngược lại, giá trị CT càng cao, nghĩa là tải lượng virus SARS-CoV-2 càng thấp và đến một mức nào đó sẽ hoàn toàn không có khả năng lây nhiễm. Theo một số nghiên cứu tin cậy, giá trị CT > 33 hoàn toàn không có khả năng lây nhiễm. Ngoài ra, với những trường hợp dương tính nhưng có tải lượng virus thấp (giá trị CT> 30) cũng có thể theo dõi, điều trị tại nhà vì những trường hợp này khả năng lây nhiễm ra những người xung quanh là rất thấp.

Để xem xét các tiêu chuẩn xuất viện của người bệnh Covid-19, trong đó có xác định nồng độ vi rút thông qua giá trị CT (cycle threshold value), thực hiện Quyết định số 3416/QĐ-BYT ngày 14/7/2021 của Bộ Y tế, Công văn số 899/KB-QLCL&CĐT ngày 28/7/2021 của Cục Quản lý Khám, chữa bệnh - Bộ Y tế,  Sở Y tế ban hành công văn về việc ghi giá trị CT trên phiếu trả kết quả xét nghiệm SARS-CoV-2 bằng phương pháp RT-PCR. Theo đó, các đơn vị có phòng xét nghiệm SARS-CoV-2 bằng phương pháp RT-PCR triển khai thực hiện khi trả kết quả phải có thông tin về giá trị CT trên phiếu trả kết quả xét nghiệm (nếu kết quả là dương tính).

Số ca nhiễm Covid-19 liên tục tăng thêm mỗi ngày thì nhu cầu xét nghiệm Covid cũng từ đó mà tăng cao. Nhưng khá nhiều người sau khi xét nghiệm PCR thì không biết chỉ số CT covid là gì và nồng độ virus bao nhiêu là cao. Bài viết dưới đây là những thông tin về ý nghĩa chỉ số CT trong xét nghiệm Covid sẽ giúp bạn có thêm kiến thức bổ ích và hiểu biết về loại virus này.

Chỉ số CT Covid là gì? 

Chỉ số CT (viết tắt của Cycle Threshold) là giá trị chu kỳ ngưỡng, là số chu kỳ mà máy phải chạy nhằm phát hiện tín hiệu huỳnh quang được nhận được từ mẫu bệnh phẩm. Nếu trong mẫu bệnh phẩm của bệnh nhân có chứa vật chất di truyền của virus SARS-CoV-2 thì sau một số chu kỳ nhất định, tín hiệu huỳnh quang của mẫu sẽ vượt ngưỡng tín hiệu nền, lúc này thiết bị sẽ ghi nhận lại, đó chính là chỉ số CT của mẫu.

Trong xét nghiệm RT-PCR, chỉ số CT cho phép đọc tín hiệu mẫu theo thời gian thực. Tùy vào phương pháp được xét nghiệm mà giá trị ngưỡng kỹ thuật cũng có sự khác nhau tương ứng tùy theo giới hạn phát hiện của kỹ thuật đó. Do vậy, quy trình thực hiện ở mỗi phòng xét nghiệm khác nhau đồng nghĩa với chỉ số CT ngưỡng cũng có sự khác nhau.

Giá trị CT có ý nghĩa gì trong xét nghiệm virus SARS-CoV-2

Xét nghiệm CT là một chỉ số trong xét nghiệm RT-PCR. Vậy bạn có biết ý nghĩa chỉ số CT Covid là gì đối với xét nghiệm PCR và tải trọng virus trong xét nghiệm có ý nghĩa là gì không?

Ý nghĩa giá trị CT trong xét nghiệm PCR

Đối với xét nghiệm PCR, chỉ số CT là tiêu chuẩn để phát hiện sự có mặt của virus SARS-CoV-2. Quy trình Kiểm tra chỉ số CT được diễn ra như sau:

• Lấy mẫu bệnh phẩm từ người bệnh, sau đó chiết tách để lấy ARN và chuyển đổi thành ADN.

• ADN sẽ tiếp tục được nhân bản nhằm tạo ra nhiều bản sao vật chất di truyền.

• Quá trình khuếch đại nhân bản ADN sẽ được diễn ra qua các chu kỳ nhất định.

• Nếu số chu kỳ này tăng lên quá cao và vượt ngưỡng chu kỳ chuẩn, lúc này thiết bị xét nghiệm sẽ ghi nhận lại kết quả.

• Nếu số chu kỳ máy cao hơn so với chu kỳ chuẩn tức là trong mẫu bệnh phẩm có sự hiện diện của virus SARS-CoV-2.

• Còn nếu số chu kỳ máy thấp hơn chu kỳ ngưỡng tức là không có virus SARS-CoV-2 được phát hiện.

Ở Việt Nam hiện nay, để chẩn đoán Covid thì có 2 quy trình được áp dụng trong phòng xét nghiệm, đó là: 

• Quy trình Charite-Berlin (theo khuyến cáo của Tổ chức y tế thế giới): Với đích phát hiện là gen E và gen RdRp của virus SARS-CoV-2.

• Quy trình của US.CDC: Với đích phát hiện là 2 đoạn khác nhau nằm trên gen N của virus SARS-CoV-2.

Giữa tải trọng virus và chỉ số CT có mối quan hệ gì?

Vẫn có rất nhiều người chưa hiểu rõ thuật ngữ liên quan đến chỉ số CT đó là tải trọng virus. Chỉ số CT thể hiện tải trọng virus trong cơ thể ở các bệnh nhân mắc Covid thông qua đường parabol. Cụ thể:

• Khi mới mắc Covid: Chỉ số CT sẽ cao, virus thấp.

• Khi chỉ số CT giảm dần thì virus tăng dần.

Như vậy, tải lượng virus càng thấp thì người bệnh càng nhanh được xuất viện. Theo đó, chúng ta có thể hiểu về chỉ số CT như sau:

• Giá trị CT ≥ 30: Tải lượng virus trong cơ thể rất thấp, lúc này bệnh nhân có thể xuất viện.

• Chỉ số CT đạt từ 33 trở lên: Không còn khả năng lây nhiễm từ người bệnh sang người bình thường nữa.

Nhưng khả năng đào thải virus ở cơ thể mỗi người là khác nhau, do đó thời gian tải trọng virus thể hiện qua chỉ số CT cũng có sự khác nhau.

Giá trị CT bao nhiêu là an toàn?  Nồng độ virus Covid bao nhiêu là cao?

Giá trị của chỉ số CT đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán bệnh nhân có nhiễm Covid hay không. Thông qua xét nghiệm PCR, chúng sẽ biết được kết quả chính xác nhất người đó có mắc Covid hay không. Đồng thời, dựa vào chỉ số CT khi xét nghiệm PCR để đánh giá được tải trọng virus cao hay thấp. Ở Việt Nam, dựa vào chỉ số CT để hướng dẫn bệnh nhân mắc Covid cách ly tại nhà. Nếu:

• Kết quả xét nghiệm PCR âm tính: Người bệnh đã khỏi Covid và có thể tự cách ly, theo dõi sức khoẻ tại nhà.

• Kết quả dương tính nhưng chỉ số CT > 30: Bệnh nhân vẫn được phép theo dõi, cách ly tại nhà. Trường hợp này là tải trọng virus lúc này rất thấp và ít có khả năng lây nhiễm.

Hiện nay, xét nghiệm PCR được sử dụng rất phổ biến nhằm xác định bệnh nhân có mắc Covid hay không vì phương pháp này độ chính xác cao. Nhưng phương pháp này đòi hỏi máy móc hiện đại cùng kỹ thuật cao nên các cơ sở tuyến dưới thường khó đáp ứng đủ yêu cầu. Ngoài ra, chi phí xét nghiệm PCR cũng cao hơn so với các loại phương pháp kiểm tra Covid khác.

Để biết được kết quả chính xác nhất và không bị mất tiền vô ích thì bạn nên đến các địa chỉ uy tín hiện nay để thực hiện xét nghiệm PCR. Khi xét nghiệm ở những nơi uy tín, bác sĩ sẽ giải thích rõ cho bạn về các giá trị trong kết quả kiểm tra bao gồm chỉ số CT Covid là gì.

Trên đây là bài biết về ý nghĩa của chỉ số CT Covid và giúp bạn biết được nồng độ Virus Covid bao nhiêu là cao. Để từ đó biết được mình có đang dương tính với Covid-19 hay không và có cách cách lý để điều trị phù hợp.