Phong cách kiến trúc tiền thực dân là gì năm 2024

là một trong những phong cách kiến trúc được yêu thích và tôn kính nhất trên thế giới. Được biết đến với sự tinh tế, sang trọng và tính đối xứng, kiến trúc Pháp đã ảnh hưởng đến vô số công trình kiến trúc trên toàn cầu trong nhiều thế kỷ qua. Khi nhắc đến kiến trúc Pháp, chúng ta không thể không đề cập đến những công trình nổi tiếng như Nhà thờ Đức Bà hay Dinh Độc Lập...

Trong bài viết này, hãy cùng ATZ LUXURY khám phá lịch sử phong phú, những đặc trưng nổi bật và ảnh hưởng lâu dài của kiến trúc Pháp.

Nguồn gốc kiến trúc Pháp

Kiến trúc Pháp có nguồn gốc sâu xa từ thời kỳ La Mã và Hy Lạp cổ đại. Người La Mã đã giới thiệu các khái niệm về trật tự, quy hoạch và tính đối xứng, vốn là những yếu tố nền tảng của kiến trúc Pháp. Kiến trúc Hy Lạp, với sự nhấn mạnh vào tỷ lệ và thẩm mỹ, cũng đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển của phong cách này.

Vào thời Trung cổ, kiến trúc Pháp chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của kiến trúc Romanesque và Gothic. Kiến trúc Romanesque được đặc trưng bởi các bức tường đá dày, cửa sổ nhỏ và mái vòm tròn. Kiến trúc Gothic, nổi bật với các vòm nhọn, cửa sổ kính màu và tháp nhọn, đã tạo nên một phong cách uy nghiêm và đầy kịch tính.

Trong thời kỳ Phục hưng, Pháp chứng kiến sự hồi sinh của các lý tưởng cổ điển. Kiến trúc sư người Pháp bắt đầu kết hợp các yếu tố Hy Lạp và La Mã vào các thiết kế của họ, tạo ra những công trình thanh lịch và cân đối hơn. Các cung điện tráng lệ như Louvre và Château de Chambord là những ví dụ điển hình của kiến trúc Pháp thời Phục hưng.

Vào thế kỷ 17 và 18, phong cách Baroque thống trị kiến trúc Pháp. Kiến trúc Baroque được biết đến với quy mô hoành tráng, sự xa hoa và những chi tiết phức tạp. Cung điện Versailles, với những khu vườn rộng lớn, đài phun nước hùng vĩ và nội thất xa hoa, là một ví dụ tiêu biểu của kiến trúc Baroque Pháp.

Nguồn gốc kiến trúc Pháp

Cuối thế kỷ 18 và đầu thế kỷ 19, phong cách Tân cổ điển ra đời. Kiến trúc Tân cổ điển lấy cảm hứng từ nghệ thuật và kiến trúc Hy Lạp và La Mã cổ đại, nhưng với những cách diễn giải đơn giản hơn. Các công trình tiêu biểu của phong cách này bao gồm Khải hoàn môn Champ de Mars và Palais Brongniart.

Trong thế kỷ 19, kiến trúc Pháp tiếp tục phát triển với sự xuất hiện của nhiều phong cách mới, chẳng hạn như Haussmann và Beaux-Arts. Kiến trúc Haussmann được đặc trưng bởi những đại lộ rộng lớn, các tòa nhà bằng đá cao tầng và những mặt tiền trang trí công phu. Kiến trúc Beaux-Arts, lấy cảm hứng từ kiến trúc Phục hưng Pháp và Ý, được sử dụng trong nhiều công trình công cộng quan trọng, chẳng hạn như Nhà hát Grand Palais và Petit Palais.

Phong cách thiết kế của người Pháp đã trở thành biểu tượng của toàn Châu Âu. Các quốc gia thuộc địa của Pháp sau đó đã xây dựng những công trình mang đậm vẻ đẹp kiến trúc Pháp, và Việt Nam không phải là ngoại lệ. Nhìn vào những công trình cổ ở Việt Nam, ta có thể dễ dàng nhận biết được sự ảnh hưởng của phong cách kiến trúc Pháp. Những công trình này vẫn được coi là những di sản lịch sử nổi bật cho đến ngày nay. Điều này là một thành tựu đáng tự hào và không phải quốc gia nào thuộc thời kỳ đó cũng có thể đạt được.

Đặc trưng độc đáo của kiến trúc Pháp

Dễ dàng nhận ra một công trình kiến trúc theo phong cách Pháp. Nhìn từ bên ngoài, những công trình này thường mang vẻ độ sộ và tráng lệ. Các họa tiết trang trí rực rỡ và tinh tế làm nổi bật công trình.

Những đặc điểm kiến trúc đặc trưng này là điều mà bất kỳ ai, ngay cả những người không có kiến thức sâu về kiến trúc, cũng có thể nhận ra là phong cách thiết kế riêng biệt, tuân thủ nguyên tắc của người Pháp. Sự kết hợp giữa hiện đại, phong cách và sang trọng là những tiêu chí đánh giá cho một công trình kiến trúc xây dựng theo phong cách Pháp.

Cột chắc chắn, hoa văn cầu kỳ

Cột

Một điểm đặc trưng quan trọng trong kiến trúc các công trình kiểu Pháp là sử dụng cột Ionic. Cột này có tính chất vững chắc, đóng vai trò quan trọng trong việc chịu lực và hỗ trợ cấu trúc của ngôi nhà. Cấu trúc của cột Ionic bao gồm phần đế và phần bệ đỡ nằm giữa thân cột và đế cột. Phần đầu của cột Ionic có một thiết kế đặc biệt, với hai vòng tròn xoắn ốc được gắn vào đầu cột. Để tạo thêm sự mềm mại và uốn lượn, đầu cột cũng được thiết kế với các gờ chỉ đặc trưng.

Ngoại thất sang trọng

Ngoại thất kiến trúc Pháp sang trọng, tinh tế

Ngoại thất của các công trình kiểu Pháp được chăm chút tỉ mỉ và tỏa sáng với sự chỉnh chu. Từ mặt tiền, ngoại thất thể hiện sự tinh tế và cẩn trọng. Việc sử dụng phào chỉ được thực hiện một cách nhẹ nhàng, kết hợp với hoa văn ngọt ngào và chi tiết tinh xảo, tạo nên nét đặc trưng cho kiến trúc tổng thể.

Ban công được thiết kế với sắt mỹ nghệ phức tạp và hấp dẫn. Với sự kết hợp của các hình khối vòm uốn lượn và sự sử dụng màu trắng sáng, nó tạo ra một bức tranh hoàn hảo cho kiến trúc của công trình.

Nội thất tinh tế

Nội thất kiến trúc Pháp sang trọng, tinh tế

Nội thất trong kiến trúc kiểu Pháp mang đậm chất sang trọng và tinh tế, tạo sự thống nhất và hài hòa với thiết kế ngoại thất và kiến trúc tổng thể. Nội thất này thể hiện sự tinh tế và sang trọng, tương tự như những gì đã được thể hiện trong ngoại thất. Nội thất kiểu Pháp tạo sự cân đối giữa ánh sáng và màu sắc trong không gian nhà. Các yếu tố nội thất được bố trí một cách cân đối và hài hòa. Đèn trang trí được đặt ở các vị trí trung tâm, mang lại ánh sáng rực rỡ và làm nổi bật những nét đẹp sang trọng và lộng lẫy. Màu sắc trong nội thất rất tinh tế, và chất liệu được sử dụng như gỗ, da, nỉ đều được lựa chọn kỹ lưỡng, từ những chi tiết nhỏ nhất như chân tủ hay hệ rèm. Tất cả điều này tạo ra một không gian sống xa hoa và đẳng cấp.

Mái phức tạp, đẹp mắt

Mái kiến trúc kiểu Pháp có đặc điểm phức tạp và đẹp mắt

Mái trang trí trong kiến trúc kiểu Pháp có đặc điểm phức tạp và đẹp mắt. Mái được coi như một phần quan trọng, gây ấn tượng và thể hiện sự sang trọng của các giai cấp quý tộc. Mái trong kiến trúc Pháp thường được thiết kế dưới dạng vòm, có đỉnh cao và được trang trí với những hoa văn phức tạp.

Đặc biệt, các công trình này thường có cửa sổ mái. Cửa sổ mái đóng vai trò quan trọng trong việc thông thoáng và điều chỉnh nhiệt độ cho không gian nằm bên trong giữa trần và mái. Điều này giúp cải thiện sự thoáng khí và tạo sự thoải mái trong không gian sống.

Tường cao và dày

Tường cao và dày là đặc trưng của kiến trúc Pháp

Hệ thống tường dày và cao là một đặc điểm quan trọng trong thiết kế kiểu Pháp. Những công trình này thường có tường bao dày và cao, mang lại sự chắc chắn và an toàn cho công trình. Đồng thời, hệ thống tường này cũng được thiết kế với nghệ thuật phong phú, tạo ra hiệu ứng thẩm mỹ đặc trưng cho không gian ngoại thất của công trình. Tường dày và cao không chỉ đảm bảo tính bền vững của công trình mà còn góp phần tạo nên vẻ đẹp và sự ấn tượng của kiến trúc kiểu Pháp.

Có nhiều cửa sổ

kiến trúc pháp gồm có nhiều cửa sổ

Có nhiều cửa sổ là một đặc điểm đáng chú ý trong kiến trúc kiểu Pháp. Các công trình này thường có hệ thống cửa sổ được bố trí một cách cách điệu và đa dạng. Cửa sổ được thiết kế với các hình dạng độc đáo và được bao quanh bởi khung cửa sắt hoặc gỗ, tạo nên một diện mạo mới lạ cho không gian chung của công trình. Điều này không chỉ mang lại ánh sáng tự nhiên và thông gió tốt mà còn tạo nên một cái nhìn hấp dẫn và độc đáo cho kiến trúc kiểu Pháp. Hệ thống cửa sổ nhiều là một trong những đặc trưng quan trọng và đem lại sự phong cách cho kiến trúc của công trình.

Nguyên tắc xây dựng công trình kiến trúc Pháp

Đã trải qua nhiều thay đổi trong suốt lịch sử và phát triển của nó. Tuy nhiên, có một số nguyên tắc chung và những nét nghệ thuật riêng biệt đã được duy trì và tái hiện trong kiến trúc Pháp.

Hình khối vuông vức đồ sộ: Các công trình kiểu Pháp được thiết kế với những hình khối lớn, vuông vức, tạo nên một vẻ đẹp nguy nga và tráng lệ. Tuy không khô cứng, tổng thể của công trình vẫn mang lại cảm giác ấn tượng và sang trọng.

Đối xứng cân bằng: Tính đối xứng và cân bằng là nguyên tắc quan trọng trong kiến trúc Pháp. Các công trình được thiết kế sao cho đối xứng và tạo ra sự hài hòa trong không gian. Điều này tạo nên một sự cân đối tuyệt đẹp trong kiến trúc.

Nội thất tinh tế sang trọng: Nội thất trong các công trình kiểu Pháp thường mang đậm tính sang trọng và cầu kỳ. Sự lựa chọn tinh tế của nội thất tương xứng với vẻ bên ngoài của công trình, tạo nên một không gian sống đẳng cấp và đẹp mắt.

Sử dụng đường cong: Đường cong là yếu tố chủ đạo trong lối kiến trúc Pháp. Những đường cong được tạo ra trong các công trình mang đến vẻ đẹp sang trọng và quý phái. Họa tiết đi kèm cũng được sử dụng để tôn lên vẻ đẹp tiềm ẩn trong kiến trúc kiểu Pháp.

Tỉ lệ thức cột: Kiến trúc Pháp coi trọng các tỉ lệ thức cột trong bố cục. Sự chú trọng này giúp tạo ra sự cân đối và tương quan hài hòa trong công trình. Tỷ lệ thức cột đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên một lối kiến trúc độc đáo, mang đậm phong cách của người Pháp với vẻ đẹp mềm mại, phong cách và sang trọng.

Ảnh hưởng phong cách Pháp đến kiến trúc Việt Nam

Kiến trúc Pháp đã có ảnh hưởng đáng kể đến phát triển kiến trúc Việt Nam trong thời kỳ thuộc địa Pháp kéo dài gần một thế kỷ. Các công trình kiến trúc ở Việt Nam thời đó chủ yếu được xây dựng để phục vụ chính quyền Pháp, và phong cách thiết kế phương Tây đã góp phần tạo nên diện mạo của những công trình này.

Các công trình lớn như trường học, dinh thự và các tòa nhà quan trọng mang đậm phong cách kiến trúc Pháp. Những kiến trúc cổ điển kiểu Pháp đã truyền cảm hứng và mang theo những hoài niệm về quê hương của người Pháp, được thể hiện trong kiến trúc Việt Nam. Sự ảnh hưởng của kiến trúc kiểu Pháp đã tạo nên một phần quan trọng trong quá trình phát triển lịch sử kiến trúc của Việt Nam.

Theo từng giai đoạn phát triển của Pháp, kiến trúc xây dựng kiểu Pháp ở Việt Nam cũng được phân theo từng giai đoạn khác nhau. Từ năm 1858 đến 1945, giai đoạn thuộc địa Pháp, kiến trúc Việt Nam chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ kiến trúc Pháp cổ điển và kiến trúc Pháp hiện đại.

Những công trình kiến trúc do người Pháp xây dựng tại Việt Nam đã tạo nên một di sản văn hóa kiến trúc đáng kể. Lối kiến trúc này liên quan chặt chẽ đến giai đoạn lịch sử từ năm 1858 đến 1945, thể hiện sự kết hợp giữa phong cách Pháp và bản sắc văn hóa của Việt Nam.

Các phong cách kiến trúc Pháp ở Việt Nam

Phong cách kiến trúc Pháp luôn mang trong mình sự tôn nghiêm và tập trung vào quá khứ. Kiến trúc Pháp thường lấy cảm hứng từ các câu chuyện thần thoại, lịch sử và văn hóa, và sử dụng các chi tiết để tôn vinh và ca tụng những giá trị đó.

Sau khi kinh tế của Pháp phát triển mạnh mẽ, kiến trúc Pháp đã tiếp tục học hỏi, sáng tạo và kế thừa phong cách kiến trúc cổ điển, nhưng cũng kết hợp với phong cách hiện đại để tạo ra một phong cách riêng độc đáo..

Kiến trúc Pháp tiền thực dân

Trong thời kỳ tiền thực dân, các công trình kiến trúc ở Việt Nam thường mang phong cách Tiền thực dân, kết hợp với các yếu tố thiết kế để thích nghi với khí hậu nhiệt đới của Việt Nam.

Một số đặc điểm thường thấy trong các công trình này bao gồm:

  • Mặt bằng hình chữ nhật: Các công trình thường có mặt bằng hình chữ nhật, tạo nên sự đơn giản và tiện lợi cho việc sử dụng và bố trí không gian bên trong.
  • Hành lang cong: Hành lang ở phía mặt tiền thường được tạo thành hình cong bán cầu, kết hợp với khóa vòm. Điều này giúp cải thiện thông gió và tạo nên một diện mạo đặc trưng cho các công trình.
  • Trang trí đơn giản: Trên tường xây dựng, vẫn giữ được nguyên tắc xây dựng đơn giản, không quá phức tạp. Tuy nhiên, các yếu tố trang trí như cửa sổ, cánh cửa và cột trụ thường mang đậm chất Pháp.

Một số công trình nổi tiếng trong thời kỳ tiền thực dân ở Việt Nam bao gồm Bảo tàng Lịch sử Quân sự, Tòa thị chính (nay là tòa nhà Ủy ban nhân dân thành phố), một số nhà điều trị trong Quân y viện 108 và bệnh viện Hữu Nghị. Những công trình này không chỉ có giá trị kiến trúc mà còn đại diện cho sự ảnh hưởng của kiến trúc Pháp trong quá khứ của Việt Nam.

Kiến trúc địa phương Pháp

Từ những năm 1900, khi người dân Pháp đến Việt Nam làm việc và sinh sống, họ đã xây dựng nhiều biệt thự theo lối kiến trúc Pháp để gợi nhớ về quê hương của mình. Các biệt thự này thường mang trong mình những đặc điểm kiến trúc Pháp cổ, nhưng đã được điều chỉnh để phù hợp với điều kiện thời tiết và môi trường khí hậu của Việt Nam.

Các kiến trúc địa phương cũng đã ảnh hưởng đến phong cách xây dựng của các biệt thự này. Chúng thường tối giản và thích ứng với điều kiện khí hậu nhiệt đới, loại bỏ một số chi tiết không cần thiết và tập trung vào tính công năng và thực dụng.

Một số công trình tiêu biểu có kiểu kiến trúc địa phương Pháp ở Hà Nội bao gồm Trường nữ học Pháp (58 Trần Phú) và một số biệt thự trong khu Ngoại giao đoàn. Những công trình này là ví dụ cho phong cách kiến trúc mang đậm ảnh hưởng Pháp, nhưng đã có sự tương hợp và biến đổi để phù hợp với môi trường và nhu cầu sử dụng tại Việt Nam.

Kiến trúc Pháp tân cổ điển

Trong thời kỳ Pháp Tân cổ điển, các công trình kiến trúc được xây dựng nhằm phục vụ nhu cầu dân dụng và mang đậm ảnh hưởng của kiến trúc Pháp. Một số công trình đặc trưng trong kiến trúc xây dựng Pháp trong thời kỳ này đã xuất hiện ở Việt Nam, bao gồm Phủ Toàn quyền (1902), Nhà hát Lớn Hà Nội (1901), nhà Khách Chính phủ (1919), và Tòa án Chính phủ (1906).

Các công trình này mang trong mình sự kết hợp giữa các yếu tố cổ điển và hiện đại. Chi tiết đồ họa của kiến trúc Pháp Tân cổ điển thường có sự tương đồng với kiến trúc cổ điển của Hy Lạp và La Mã, với các trụ, cột và vòm được sử dụng để tạo nên sự bay bổng và uy nghiêm. Tuy nhiên, cũng có sự hòa nhập với các yếu tố hiện đại và sự thực dụng trong thiết kế.

Phong cách kiến trúc Pháp Tân cổ điển trong thời kỳ này đã tạo ra một sự kết hợp độc đáo giữa các yếu tố cổ điển và hiện đại, tạo nên một di sản kiến trúc đa dạng và đặc trưng.

Kiến trúc Art Deco

Kiến trúc Art Deco đã trở nên thịnh hành tại Hà Nội từ khoảng năm 1920-1930. Phong cách này có nguyên tắc xây dựng dựa trên hình khối kinh điển và tạo thành một tổng thể hài hòa. Các kiến trúc sư đã thay đổi các chi tiết trang trí bằng cách sử dụng xi măng hoặc thạch cao để tạo ra hình dáng tương tự phong cách Pháp.

Các công trình kiến trúc Art Deco ở Hà Nội mang trong mình nét đẹp đặc trưng của phong cách này. Một số ví dụ bao gồm Chi nhánh ngân hàng Đông Dương, nhà in IDEO (Tràng Tiền), công ty AVIA (Trần Hưng Đạo), Bưu điện (Đinh Lễ) và các tòa nhà số 91 Đinh Tiên Hoàng. Ngoài ra, những công trình biệt thự cổ xây dựng từ thời kỳ Pháp thuộc cũng có thể được tìm thấy trên Quận Ba Đình và cuối các phố Bà Triệu, Hàng Chuối.

Các công trình này thể hiện sự kết hợp giữa phong cách kiến trúc Art Deco và ảnh hưởng Pháp thuộc, mang đến một di sản kiến trúc đa dạng và đặc trưng trong quá khứ của Hà Nội.

Kiến trúc Đông Dương

Kiến trúc Đông Dương được coi là lối kiến trúc Pháp thịnh hành nhất tại Việt Nam trong thời kỳ đó. Các tòa nhà cổ xây dựng trong thời kỳ này mang trong mình nét đẹp và phong cách kiến trúc Đông Dương đặc trưng.

Một số công trình kiến trúc Đông Dương đáng chú ý mà bạn đã đề cập bao gồm Tòa nhà chính Đại học Đông Dương, Sở Tài Chính, Bảo tàng Louis (Phạm Ngũ Lão) và viện Pasteur, Câu lạc bộ thủy quân (Trần Phú). Các công trình này thể hiện sự kết hợp giữa phong cách kiến trúc Pháp và ảnh hưởng địa phương, tạo nên một di sản kiến trúc độc đáo và đặc trưng cho thời kỳ Đông Dương.

Việc khám phá những công trình này sẽ cho phép bạn tìm hiểu sâu hơn về lịch sử và văn hoá kiến trúc của thời kỳ đó, cũng như tận hưởng nét đẹp và sự độc đáo của lối kiến trúc Đông Dương.

Kiến trúc Neo – Gothic

Gothic là một phong cách kiến trúc chủ yếu xuất phát từ Pháp và xuất hiện vào thế kỷ 12. Nó thường được gọi là kiến trúc kiểu Pháp vì Pháp là nơi phát triển và thể hiện rõ nét nhất phong cách này. Kiến trúc Gothic được thể hiện đặc biệt rõ nét và đẹp nhất trong các nhà thờ lớn, thánh đường và một số công trình dân dụng.

Tuy nhiên, kiến trúc nhà thờ ở Hà Nội lại có thiết kế tối giản và không sử dụng nhiều yếu tố trang trí như những nhà thờ Gothic Pháp. Chúng thường chỉ có nhiều cửa sổ hình cuốn nhọn theo phong cách Gothic. Vì vậy, chúng có vẻ khá khô khan và đơn giản hơn so với các công trình Gothic khác.

Tuy nhiên, trong số các công trình kiến trúc ở Hà Nội, đặc biệt là ngôi nhà thờ nhỏ ở quận Hoàng Mai và nhà thờ Làng Tám, có những phong cách Gothic Pháp rõ rệt. Mặc dù không có nhiều yếu tố trang trí, nhưng các công trình này mang trong mình nét đẹp và phong cách của kiến trúc Gothic Pháp, tạo nên một sự gắn kết với di sản kiến trúc lịch sử và văn hóa của Pháp.

Kiến trúc Pháp - Hoa

Kiến trúc phong cách Pháp-Hoa ở Hà Nội thể hiện rõ nét trong các dinh thự và biệt thự. Các ngôi nhà theo phong cách này thường có vườn trước rộng lớn và được bố trí cảnh quan non bộ. Mái dốc thường được lợp ngói ống, ngói tráng men, với các góc uốn cong và được trang trí khá phức tạp. Phần trang trí của các công trình này chú trọng vào yếu tố mang đậm chất Trung Hoa.

Dinh Tổng đốc Hoàng Trọng

Một số công trình tiêu biểu có thể được đề cập là Dinh Tổng đốc Hoàng Trọng (Hoàng Diệu), dinh thự số 26 Phan Bội Châu, nhà hàng Thủy Tạ...

Kiến trúc Pháp là một những phong cách kiến trúc đáng chú ý, đặc trưng và được biết đến rộng rãi nhất. Mặc dù có sự phát triển đa dạng của các phong cách kiến trúc khác, kiến trúc Pháp vẫn giữ được sự ưa chuộng từ giới thượng lưu, nhờ khả năng tạo nên vẻ quyền lực, uy nghi và sang trọng đặc trưng.