SKKN Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (126.58 KB, 27 trang ) Show
ĐỀ TÀI của cấp trên, những thay đổi tích cực của chương trình giáo dục, chăm sóc trẻ mầm non. Lập kế hoạch năm, tháng, tuần, ngày cụ thể cho công việc của mình. Tuổi mầm non là bậc thang đầu tiên, làm nền móng cho những bậc tiếp theo của cuộc đời con người, nhiều nhà khoa học đã nói đến sự cần thiết và vai trò của trường mầm non trong việc phát triển cũng như chuẩn bị tâm thế, chuẩn bị cho trẻ vào lớp một. Cũng như năm học 2011 - 2012 tôi được phân công giảng dạy lớp 5-6 tuổi. Tôi sẽ làm gì? Và làm như thế nào? Để các cháu có được tiền đề tốt đẹp khi mà ngưỡng cửa trường tiểu học đang dần hé mở để đón chào các cháu vào lớp một. Việc chăm sóc giáo dục trẻ mầm non vừa là một khoa học vừa là một nghệ thuật, đòi hỏi cô giáo mầm non phải có kiến thức khoa học toàn diện sâu sắc, vừa phải có sự năng động, sáng tạo, linh hoạt, luôn luôn tạo ra cái mới để thu hút sự chú ý của trẻ lôi cuốn trẻ vào các hoạt động, phù hợp với đặc điểm lứa tuổi “Trực quan sinh động”. Trong các hoạt động ở trường mầm non hầu hết trẻ 5-6 tuổi đó nắm được cách hoạt động. Nhưng trong đó có hoạt động làm quen với chữ cái có những yêu cầu khắt khe hơn như: Những chữ cái là những quy định cụ thể, có tính khoa học và chính xác không được linh hoạt thay đổi, trong khi đú phương pháp chủ đạo của giáo dục mầm non là “ Học mà chơi, chơi mà học”. Nên đòi hỏi giáo viên chủ nhiệm phải có sự đầu tư thỏa đáng như nghiên cứu các tài liệu liên quan, tham khảo đồng nghiệp Bên cạnh đó lớp tôi chủ nhiệm đúng trên địa bàn xã thuần nông, đại đa số nhân dân làm nông nghiệp, hầu như thời gian dành cho con cái rất ít, nhận thức về giáo dục mầm non cũng hạn chế, trong các hoạt động tại lớp mẫu giáo nhất là chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp một chỉ thích con mình được học chữ như chương trình lớp một, chứ khụng quan tâm đến các điều kiện tâm sinh lý trẻ ở lứa tuổi mầm non. Nguyện vọng, sự quan tâm đến việc học mầm non của phụ huynh không phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ giáo dục của bậc học, đây cũng là một khó khăn lớn đối với giáo viên chủ nhiệm như tôi 1 Chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 là chuẩn bị toàn diện về mọi mặt không thiên về khía cạnh nào. Chính từ những vấn đề như trên đòi hỏi tôi phải tìm giải pháp phù hợp để giải quyết các vấn đề một cách hợp lí. Do đó tôi tiếp tục nghiên cứu đề tài sáng kiến kinh nghiệm về “Chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5-6 tuổi trường mầm non kim sơn vào lớp1” . * Giới hạn nghiên cứu của đề tài Thời gian tiến hành từ đầu năm đến cuối năm học Địa điểm: Lớp mẫu giáo 5-6 tuổi trường mầm non Kim sơn Điều tra được thực trạng vấn đề chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp 1,ở trường mầm non Kim sơn Thiết kế một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp1 1: Cơ sở lý luận của đề tài Tuổi mầm non là bậc thang đầu tiên, là nền móng cho những bậc thang tiếp theo của cuộc đời người, nhiều nhà khoa học đã nói đến sự cần thiết và vai trò của trường mầm non trong việc phát triển cũng như chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp một. Để vào lớp một trẻ cần chuẩn bị tâm lý sẵn sàng đi học hay còn gọi là độ chín muồi vì thế một trong những yêu cầu quan trọng để giúp trẻ vào học tốt chương trình tiểu học là cần chuẩn bị cho trẻ + Về mặt thể lực + Về mặt trí tuệ + Về mặt tình cảm- Xã hội + Về mặt ngôn ngữ + Một số kỹ năng cần thiết cho hoạt động học tập Để đáp ứng những yêu cầu trên đòi hỏi khi chuyển tiếp giữa mầm non và tiểu học phải đảm bảo sự kế thừa, tính khoa học, những kiến thức đã được hình thành ở lứa tuổi mầm non 2 Giáo dục mầm non là một khoa học và là một nghệ thuật. Do vậy đòi hỏi người làm công tác chăm sóc giáo dục trẻ phải có năng lực toàn diện, có những phẩm chất cần thiết mới hoàn thành được nhiệm vụ giao phó, nhiệm vụ đó là đào tạo cho thế hệ trẻ dưới một tuổi phát triển một cách toàn diện. Trong những năm gần đây, nền kinh tế xã hội của đất nước ta có sự phát triển không ngừng làm cho ngành giáo dục nói chung và ngành học mầm non nói riêng cũng đẩy dần từng bước củng cố và phát triển. Để chuẩn bị cho thế hệ trẻ bước vào thời đại của nền văn minh trí tuệ, thời đại của công nghiệp hoá- hiện đại hoá đất nước , và mục đích chung của của giáo dục mầm non là phát triển tất cả các khả năng của trẻ, hình thành cho trẻ những cơ sở ban đầu của nhân cách con người, một mặt đáp ứng các nhu cầu phát triển tổng thể hài hoà của trẻ về các mặt: thể chất, ngôn ngữ, nhận thức, thẩm mỷ, tình cảm-xã hội. Mặt khác chuẩn bị sẵn sàng cho trẻ vào lớp một. .2. Cơ sở thực tiễn Căn cứ vào nhu cầu và khả năng phát triển của trẻ 5-6 tuổi, đây là lứa tuổi kỳ diệu , trẻ rất hiếu động tò mò, muốn học hỏi, tìm hiểu thế giới tự nhiên và xã hội. Trong các hoạt động của tuổi mẫu giáo: chơi giữ vai trò hoạt động chủ đạo, giữa hoạt động vui chơi và hoạt động học tập chưa có ranh giới rõ ràng . Khác với người lớn trẻ em thật sự học trong khi chơi, trẻ lĩnh hội các tri thức tiền khoa học trong trường mầm non theo phương châm “chơi mà học , học mà chơi”. Theo luật giáo dục , giáo dục mầm non có mục tiêu hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách cho trẻ mầm non và chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1. Kết quả chăm sóc giáo dục của trường mẫu giáo sẽ được phản ánh khi trẻ vào lớp 1, nghiên cứu phân tích đánh giá khả năng của học sinh đầu lớp 1 qua các lĩnh vực: + Phát triển nhận thức, + Phát triển ngôn ngữ + Phát triển thẩm mỹ 3 + Phát triển thể chất + Phát triển tình cảm xã hội sẽ giúp chúng ta có cơ sở để đề xuất những biện pháp tác động đến giáo dục nhà trường gia đình xã hội nhằm nâng cao hơn nữa kết quả chuẩn bị cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi vào lớp 1 đáp ứng tốt mục tiêu giáo dục tiểu học theo tinh thần nghị quyết 40/QH của Quốc hội về đổi mới chương trình giáo dục phổ thông góp phần làm rõ mối quan hệ liên thông giữa mục tiêu giáo dục mầm non với giáo dục tiểu học theo tinh thần luật giáo dục 2005. Với mục đích và ý nghĩa trên đầu năm học 2011-2012 tôi đã khảo sát học sinh đầu vào lớp 1. Cuộc khảo sát tôi chọn 2 trường tiểu học Kim Sơn và trường tiểu học Quyết Thắng Tại các trường tham gia đợt khảo sát các học sinh được chọn và trả lời phỏng vấn ( một số câu hỏi có kết hợp với quan sát tranh) Kết qua khảo sát như sau Kết quả Trường tiểu học Tiểu học Quyết thắng Tiểu học Kim sơn Cộng Nhận xét từng trường tiểu học. Số lượng 28 32 Tỉ lệ % 55 60 60 11,5 Trường tiểu học Kim sơn ( vùng nông thôn) có tỉ lệ chưa đạt yêu cầu từ 55% đến 60%. Trường tiểu học Quyêt thắng tuy là trường ở thị trấn nhưng cũng có học sinh chưa đạt yêu cầu ở mức độ cao là 55% Thống kê số lượt trả lời đúng theo khả năng Khả năng quan sát so sánh, phán đoán của trẻ có nhiều học sinh phát triển tốt khả năng này. Trẻ ít thể hiện sự mạnh dạn hồn nhiên ,tự tin lễ phép Hiện tượng một số phụ huynh mới đầu lớp 5 tuổi đã nôn nóng tìm cô giáo lớp một để dạy chữ cho con mình, bất chấp nguyên tắc đòi hỏi sự phù hợp giữa nội dung , phương pháp dạy học với sự phát triển tâm sinh lý ở lứa tuổi này, ép trẻ học quá sớm 4 Trên cơ sở thực nghiệm những giải pháp của năm trước tôi tiếp tục nghiên cứu tìm hiểu thử nghiệm và tìm thêm được một số biện pháp mới để hoàn chỉnh hơn đề tài nghiên cứu của mình tại lớp mẫu giáo 5-6 tuổi – Trường Mầm non kim sơn- Huyện đông triều- tỉnh Quảng ninh. Nhằm tìm ra giải pháp, phương pháp tối ưu và phù hợp với khả năng tiếp thu của trẻ 5-6 tuổi. Tránh tình trạng dạy chữ một cách ép đặt bắt buộc trẻ phải nhớ. Dẫn đến tình trạng khi lên lớp một trẻ mắc bệnh chủ quan, bệnh sợ học, bệnh lơ là trong học tập vô tình ta đã làm cho trẻ không phải tư duy,ghi nhớ trong giờ học làm mai một đi khả năng tiếp cận tri thức, sáng tạo của trẻ . Vẫn sử dụng phương pháp “Học mà chơi, chơi mà học”. Nhưng vẫn đảm bảo tính khoa học, chính xác của các chữ cái, giúp trẻ nắm bắt, ghi nhớ, nhận biết, phát âm, , viết được 29 chữ cái một cách chính xác, ấn tượng, thích thú, tự nguyện và phù hợp với khả năng tiếp thu của trẻ. Tạo cho trẻ có một tâm thế tự tin thích được học chữ, thích đi học. Ngoài ra thông qua hoạt động giáo viên tích hợp cùng với các hoạt động khác giúp trẻ phát triển hài hòa cả 5 lĩnh vực phát triển. Giúp trẻ tự tin khi bước chân vào lớp 1. II. Nội dung vấn đề nghiên cứu 5 2.1 Thực trạng của việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5-6 tuổi Trường mầm non Kim sơn bước vào lớp 1 * Khái quát quá trình điều tra thực trạng + Mục đích điều tra Chúng tôi tiến hành điều tra nhằm đánh giá thực trạng chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp 1 , từ đó định hướng cho quá trình nghiên cứu đề tài + Địa bàn điều tra Trường mầm non Kim Sơn- Huyện Đông Triều + Nội dung Thực trạng của việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp 1. Nhận thức hiểu biết của giáo viên về vai trò, vị trí của hoạt động chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1. + Phương pháp điều tra Dùng phương pháp quan sát, phương pháp dự giờ kết hợp với ghi chép các vấn đề liên quan đến nội dung điều tra Dùng phương pháp trao đổi trò chuyện với giáo viên * Kết quả điều tra + Phân tích kết quả điều tra Chúng tôi tiến hành phân tích kết quả điều tra ở nhiều khía cạnh - Trình độ chuyên môn - Nhận thức của giáo viên về vai trò vị trí của việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp 1. - Nội dung và hình thức chuẩn bị tâm thế cho trẻ hiện nay. - Phương pháp , biện pháp chủ yếu sử dụng trong hoạt động hiện nay. + Nhận xét + Ưu điểm 6 Giáo viên đã chú ý tới giáo án, đồ dùng dạy học, cấu trúc tiết học đảm bảo thời gian. Có sự tìm tòi sáng tạo lôi cuốn thu hút trẻ Giáo viên đã nhận thấy tầm quan trọng của việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp 1. Phù hợp với tâm sinh lý của trẻ đảm bảo nguyên tắc về mặt nghệ thuật và giáo dục Giáo viên đã chú ý đến tâm thế của trẻ, chú ý giao lưu với trẻ, nhiều giáo viên đã có những kỹ năng chuẩn bị tâm thế cho trẻ hài hòa tạo nên sự cuốn hút đối với trẻ. + Nhược điểm Nhiều giáo viên còn soạn giáo án chung chung Các biện pháp sử dụng để hướng dẫn trẻ còn đơn điệu . Giáo viên chưa quan tâm đến sự lĩnh hội và thể hiện trên trẻ, nếu có cũng chỉ mang tính hình thức. Giáo viên chưa có biện pháp gây hứng thú và sự tập trung của trẻ khi trẻ có biểu hiện thờ ơ, chán nản với các hoạt động 2.2/ Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp 1. * Những căn cứ để xây dựng biện pháp Căn cứ vào khả năng nghe nói của trẻ. Căn cứ về mặt tình cảm xã hội của trẻ Căn cứ vào một số kỹ năng cần thiết cho hoạt động học tập của trẻ. * Biện pháp thực hiện + Biện pháp 1: Chuẩn bị thể lực cho trẻ Lúc sinh thời Hồ Chí Minh có nói “ Một tâm hồn minh mẫn trong một cơ thể cường tráng” thật vậy một điều kiện quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình học tập của trẻ là thể lực Ngay từ khi nhận trẻ ở lớp 4 tuổi lên buổi đầu tiên tôi trò chuyện với trẻ tôi chú ý nhìn vào tên của trẻ và trò chuyện để tạo ra mối quan hệ thân thiện với trẻ. Mục đích của tôi trong giờ trò chuyện này để hiểu được trẻ có thể lực như thế nào. Từ đó tôi định hướng là cần chuẩn bị thể lực cho trẻ như thế nào? 7 Chuẩn bị thể lực cho trẻ không đơn thuần là sự chuẩn bị về lượng phát triển chiều cao và trọng lượng cơ thể mà còn là sự chuẩn bị về chất, năng lực làm việc bền bỉ dẻo dai, có khả năng chống lại sự mệt mỏi của thần kinh tính nhanh nhạy của các giác quan . Để có được phẩm chất đó cần tạo ra một chế độ sinh hoạt ăn uống, nghỉ ngơi tập luyện cho trẻ một cách khoa học và hợp lí cả về thời gian cũng như phù hợp với đặc điểm phát triển riêng của từngtrẻ. Ví dụ: Bữa trưa ăn từ 10h 30 đến 11h Ngủ trưa 11h30 đến 13h30 Chuẩn bị về thể lực cho trẻ là một việc làm hết sức quan trọng đòi hỏi người giáo viên phải có sự quan tâm sâu sắc. Một cơ thể khỏe mạnh là tiền đề vật chất giúp cho trẻ phát triển năng lực hoạt động trí tuệ ở trường phổ thông Ví dụ: Qua các giờ phát triển vận động của lứa tuổi như: đi chạy, leo trèo ném tôi hướng dẫn trẻ cách ném trúng đích thẳng đứng, hoặc ném trúng đích nằm ngang hướng dẫn trẻ cách cầm túi cát bằng tay phải, chân đứng chân trước chân sau khi ném đưa tay từ trước xuống dưới ra sau đồng thời chân hơi khuỵu gối dùng sức của cơ thể ném túi cát về đích. Hoặc các vận động trong các giờ học khác tôi còn rèn cho trẻ sự khéo léo của đôi bàn tay của các giác quan như trẻ tự xỏ quai dày, tự cài nút áo Ví dụ : Trong giờ ăn tôi phân công trực nhật đếm số bạn ở tổ mình và xếp bát thìa cho bạn, thông qua hành động này trẻ còn được học một số quy luật trong phép đếm 1-1, 1 bạn 1 bát, 1 thìa, 1 khăn Hoạt động lao động tập thể cũng góp phần cho trẻ làm quen đến những ảnh hưởng của cá nhân với tập thể tính tập thể rất cần thiết khi trẻ lên lớp một Ví dụ : ở lớp tôi dạy trẻ thói quen khả năng tự phục vụ bản thân như: trẻ tự xách cặp vở của mình, tự xúc cơm ăn, tự rửa tay, tự rửa mặt, tự mặc quần áo các thói quen này rất có ích cho trẻ, từ đó hình thành ở trẻ tính độc lập, không phụ thuộc ỷ lại người khác * Biện pháp 2: Chuẩn bị về phát triển trí tuệ cho trẻ. 8 Giáo dục mầm non có một ý nghĩa quan trọng đối với việc chuẩn bị tâm thế sẵn sàng đi học cũng như tập cho trẻ có thói quen với những sinh hoạt gần gũi với những hoạt động tập thể. Vì vậy cần phải rèn cho trẻ về các thao tác trí tuệ, có sự hiểu biết về bản thân, gia đình, môi trường xung quanh các biểu tượng về thời gian, không gian đồng thời có kỹ năng thực hiện hoạt động trí óc như biết so sánh phân tích tổng hợp Chuẩn bị trí tuệ ở đây là những hiểu biết nhất định của trẻ về các sự vật, hiện tượng xung quanh qua hoạt động phát triển nhận thức: Ví dụ : Qua hoạt động cho trẻ làm quen với các hoạt động thứ tự của các mùa trẻ biết được mùa hè thường có mưa, mùa đông thời tiết lạnh đi học trẻ phải mặc ấm. Ví dụ: Qua chủ đề gia đình trẻ nhận biết mình là con thứ mấy trong gia đình và biết được gia mình có bao nhiêu người. Trẻ hiểu được gia đình có mấy người trở lên là gia đình đông con............. Kỹ năng hoạt động trí óc là những hành động đơn giản như so sánh sự giống nhau hay khác nhau của 2 đối tượng Ví dụ: Cho trẻ so sánh chiều cao của 2 hay 3 đối tượng trẻ đã diễn tả được mối quan hệ cao hơn, thấp hơn, dài nhất, ngắn nhất Hay trong giờ toán tôi cho trẻ làm quen với các thuật ngữ toán học như nhiều hơn, ít hơn bằng nhau tuy nhiên các thuật ngữ này chỉ được trả lời trong ngữ cảnh và trọn câu khi cô đặt câu hỏi Ví dụ: Trong giờ đếm các đối tượng trong phạm vi 9 cho trẻ đếm sau đó cô đặt câu hỏi “ số thỏ như thế nào so với số cà rốt” Tại sao con biết , và con làm thế nào để biết được số thỏ nhiều hơn hoặc ít hơn số cà rốt. Muốn trả lời được câu hỏi của cô trẻ phải dùng ngôn ngữ của mình để diễn đạt trẻ ở lứa tuổi này học mà chơi nên ta không cứng nhắc là dạy trẻ học mà thông qua chơi, mối tương quan giữa nhiệm vụ chơi và nhiệm vụ học cũng được thay đổi dần. Số lượng giao cho trẻ dưới hình thức trò chơi ở đầu năm sẽ được thay đổi dần bằng nhiệm vụ giao dưới hình thức học tập ở cuối năm 9 + Biện pháp 3: Chuẩn bị về tình cảm xã hội cho trẻ. Sự phát triển tình cảm xã hội là tiền đề quan trọng trong việc học và phát triển toàn diện nhân cách của trẻ. Chính việc phát triển tính tự tin, tự trọng thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập, khả năng tập trung, chấp hành những qui định chung và sự chỉ dẫn của cô giáo ( Phù hợp với lứa tuổi của trẻ ) Là vô cùng thiết yếu giúp trẻ học tập tốt ở lớp 1 sau này. Khi trẻ tự tin vào chính mình, trẻ sẽ học được cách chủ động độc lập trong việc thực hiện các nhiệm vụ đến cùng Vì vậy hãy để trẻ tự làm người lớn chúng ta là người khích lệ trẻ. Cô giáo cần làm gì để phát triển tình cảm cho trẻ, cô giáo dục cho trẻ ý thức về bản thân như đặt câu hỏi để kích thích trẻ biểu lộ những suy nghĩ, cảm xúc của mình thông qua tranh ảnh, hình vẽ, thơ chuyện Khuyến khích trẻ tự tổ chức các trò chơi đặc biệt là trò chơi đóng vai theo chủ đề - Muốn trẻ được chơi tích cực, chơi sáng tạo, nghĩ ra nhiều cách chơi trong các góc hoạt động ngay từ đầu tôi phải biết cách giới thiệu các góc chơi và quản lý tốt qua trình trẻ chơi trong các góc. Biện pháp này giúp trẻ chủ động tìm kiếm đồ chơi khi cần , triển khai trò chơi, thu dọn và cất đồ chơi đúng quy định - Việc giới thiệu cho trẻ làm quen với các góc chơi tiến hành chủ yếu vào đầu năm học, khi trẻ còn bỡ ngỡ, chưa quen với đồ dùng đồ chơi quanh lớp, chưa biết tên đồ chơi, vị trí đồ chơi và các chổ để chơi vì vậy tôi phải giúp trẻ biết nơi để các đồ chơi, các góc chơi bắt đầu từ đâu, kết thúc ở đâu - Giới thiệu góc chơi nên tiến hành ngay đầu giờ chơi hoặc vào giờ sinh hoạt chiều - Khi trẻ đã quen dần với các góc chơi và vị trí các đồ chơi thì cứ mỗi đầu chủ đề nên giới thiệu nội dung chơi của từng chủ đề( từng nhánh chủ đề) - Khi trẻ chơi cô phải bao quát trẻ , động viên, hướng dẫn những trẻ còn nhút nhát. Cô có thể nhập vai chơi cùng trẻ để hướng dẫn trẻ chơi sáng tạo hơn Ví dụ: Cô nhập vai vào người mua hàng: “ Chào cô! bán cho tôi bông hoa 10 Bao nhiêu vậy cô?.. Cho tôi xin, tôi cám ơn” Trẻ thấy cô làm như vậy trẻ sẻ bắt chước cách mua hàng giống cô để giáo dục trẻ phải biết lễ phép, phải biết cách xưng hô - Trong giờ chơi luôn giáo dục trẻ chơi ngoan có mối quan hệ với các góc chơi khác thông qua các góc chơi giáo dục cho trẻ luôn chấp hành các nội quy của góc chơi đề ra đây cũng là điều kiện để kích thích lòng mong mỏi của trẻ được làm anh chị lớn hơn. - Ngoài giờ hoạt động góc phải nên cho trẻ hoạt động mọi lúc mọi nơi để trẻ khám phá hết những điều mới lạ xung quanh trẻ Ngoài ra vào những giờ ngoại khóa tôi thường cho trẻ xem tranh ảnh về trường tiểu học và hướng trẻ chú ý vào các tranh chỉ tư thế ngồi học, tư thế cầm bút, tư thế mở sách vở…. của anh chị lớp 1. * Biện pháp 4: Sự chuẩn bị về măt ngôn ngữ cho trẻ. Làm quen với chữ viết là một phần chuẩn bị cho trẻ vào lớp một, hướng trẻ vào làm quen với chữ viết bằng hình thức bắt chước kết hợp với trò chơi đố vui, trò chơi với chữ cái tạo cho trẻ môi trường tự khám phá nuôi dưỡng sự hứng thú cho trẻ. Mặt khác khi cho trẻ vui chơi , tôi cũng chuẩn bị giấy viết ở mỗi góc chơi, góc bác sĩ trẻ dùng viết ghi tên bệnh nhân, góc bán hàng ghi tên các mặt hàng, góc khoa học ghi lại các kết quả nghiên cứu. Đối với trẻ có thể chỉ là một vài nét vẽ nguệch ngoạc trên giấy hoặc viết một hai từ. Tuy nhiên tôi thấy rằng nhiều trẻ bị cuốn hút bởi giấy, viết và kỹ năng viết trước khi trẻ biết đọc Ví dụ: Như trẻ chơi phòng khám bệnh trẻ viết tên bệnh nhân ra sau đó trẻ mới gọi bệnh nhân vào khám bệnh Hình thành ở trẻ tính hiếu kỳ đối với ngôn ngữ viết là hứng thú với những nét nguệch ngoạc vẽ hình ảnh gì đó. Chính từ đây phát triển hứng thú sao chép các đối tượng hoặc chữ cái 11 . Theo kế hoạch đó tôi chuẩn bị đầy đủ đồ dùng của cô và cháu phải đa dạng phong phú về màu sắc, kích thước, chất liệu tuỳ thuộc yêu cầu của bài dạy, phù hợp với chủ đề, đồ trực quan gây được sự chú ý, hứng thú đối với trẻ. Để trẻ thêm tự tin và hứng thú tôi lôi cuốn trẻ vào sự chuẩn bị của cô tạo cơ hội để trẻ cùng làm đồ dùng với cô như: Chủ đề “ Phương tiện giao thông” cô sẽ chuẩn bị giấy bìa cứng bằng hộp bánh sau đó cùng trẻ vẽ cắt hình xe ô tô, máy bay, tàu thuyền….và viết tên các phương tiện giao thông đó, cô có thể dựng bút màu tô những chữ cái sắp học nổi lên để gây sự chú ý tò mò của trẻ (Cô vẽ hình, viết tên-Trẻ cắt, tô màu, gọi tên,tìm chữ cái ….). -Soạn giảng trước khi đến lớp. Tôi lật lại bài giảng của năm trước đọc lại bài giảng và những đánh giá ưu điểm và tồn tại của tiết học, sau đó bổ xung, sửa chữa nội dung sao cho phát huy tính ưu của tiết dạy và bổ xung khiếm khuyết vào thời điểm hoàn cảnh cho phép tôi thiết kế bài giảng điện tử để thay đổi tâm thế học của trẻ sao cho cho phù hợp với đồ dùng chuẩn bị đó, đặc điểm của trẻ hiện tại. tạo cơ hội cho trẻ được tiếp cận với công nghệ tin học. Những bài giảng điện tử làm trẻ thích thú và chú ý cao độ bởi những hình ảnh sống động, thực tế chính xác các biểu tượng cho trẻ khi được tiếp xúc. Với hoạt động làm quen với chữ cái thì bài giảng điện tử rất tiện ích bởi các chữ cái sẽ được tụ điểm các màu sắc đẹp bắt mắt thu hút sự chú ý của trẻ, các nét chữ khi được phân tích thì rõ ràng hơn nữa là trẻ cũng được nghe các giọng phát âm chuẩn các chữ cái tiếng việt…. Với sự chuẩn bị như trên đó giúp tôi luôn tự tin vững vàng trước trẻ ít xảy ra các tình huống lúng túng, trẻ luôn được kích thích lôi cuốn vào các hoạt động đặc biệt tôi nhận thấy sự hào hứng tỏ vẻ tự hào nhất là mỗi khi trẻ được hoạt động với những đồ dùng có sự tham gia của trẻ “tủm tỉm” cười khi thấy những chiếc xe, máy bay… trẻ nói với nhau “ô tô, máy bay hôm trước chúng mình cùng làm nhỉ”. 12 Hay những lúc trẻ được hoạt động với bài giảng điện tử thì sự tập trung chú ý của trẻ rất cao, rất phù hợp với yêu cầu của hoạt động làm quen chữ cái. Nhìn sự hạnh phúc của trẻ làm cho tôi thêm phấn chấn tự tin, gần gũi với trẻ hơn. -Từ chuẩn bị lên kế hoạch đến chuẩn bị đồ dùng và hiệu quả của việc tạo cơ hội hoạt động độc lập ở trẻ tôi đó xây dựng môi trường chữ viết phong phú : Theo phong trào thi đua thi chúng ta đó biết. Xây dựng môi trường thân thiện là để phục vụ tốt việc chăm sóc giáo dục trẻ tốt nhất trong hoàn cảnh cho phép. Xu hướng giá dục mầm non dựa trên việc thiết kế môi trường cho trẻ tự học và khám phá một cách chủ động tích cực. Tôi đó vận dụng vào việc trang trí lớp học khác hẳn với cách trang trí ở lớp mẫu giáo bé và nhỡ như trên mỗi bức tranh hay các góc nhỏ đều có chữ viết để trẻ có thể nhìn thấy, đọc những chữ đó biết “ôn”, khám phá những chữ chưa biết hay đọc, kể theo tranh, hình tượng “tò mò” (đọc theo cỏch của trẻ) Ví dụ : Dưới bức tranh trang trí nhân tết trung thu có dũng chữ “Múa sư tử, mừng tết trung thu” hoặc ở góc nhỏ có bảng chữ “góc xây dựng, góc bán hàng, góc thiên nhiên …”. Vấn đề không phải là trẻ biết đọc được các dòng chữ đó, mà ngày càng kích thích trẻ quan sát và tìm các chữ cái để liên hệ với các chữ đó học dòng chữ cho trẻ làm quen, lần sau đọc đang như vậy. -Việc làm quen chữ viết được diễn ra ở mọi lúc mọi nơi, tự nhiên và hứng thú cho trẻ. Ví dụ: Trong buổi hoạt động ngoài trời có thể cho trẻ tìm và làm quen với chữ bằng cách quan sát, tìm kiếm các chữ cái trên tấm bảng trang trí ở trường, hay các bảng nội quy, bảng tin của các công trình hay cây cối, panô áp phích được treo bên ngoài. Cô đọc cho trẻ nghe nguyên câu và cho trẻ tìm chữ cái đó học trong từ đó. Ví dụ: Chủ đề “ Phương tiện giao thông” Tranh các phương tiện giao thông, “Phương tiện giao thông”, hay viết tên trẻ vào nhón và dán vào các dụng cụ học tập: hộp bút màu, đất nặn, hồ dán,... Viết tên trẻ vào bên trên các bức tranh mà trẻ vẽ…. -Treo những bức tranh chữ của các bài thơ, câu chuyện xung quanh lớp cho trẻ chỉ và đọc. 13 -Tạo góc thư viện theo nội dung chủ đề. Với những cuốn truyện tranh, báo họa mi, họa báo, tạp chí. Những trang giấy trắng, bút chì, bảng con, phấn, thẻ chữ cái….thời gian đầu cô chơi cùng trẻ cô đọc cho trẻ nghe họăc kể chuyện từ những cuốn sách đó giúp trẻ học cầm sách, xem tranh, xem chữ trên sách, biết đưa mắt từ trái qua phải khi đọc, biết cách lật từng trang sách xem thứ tự từ hàng trên xuống hàng dưới, trang trước đến trang sau, ghộp các thẻ chữ hoặc viết các chữ cạnh nhau tạo thành tên mình hoặc tên bạn hay những tiếng mà trẻ thích, kể chuyện sáng tạo…..dần dần cô để trẻ tự chơi với nhau chơi theo cách của trẻ cô bao quát động viên giúp trẻ khi trẻ gặp khó khăn. -Những đồ dùng, đồ chơi, sản phẩm vẽ nặn của trẻ đều được viết tên vào vị trí thích hợp, dễ nhìn thấy đảm bảo tính khoa học, thẩm mỹ. Ví dụ: In tên trẻ lên khăn mặt, viết tên các đồ chơi trong góc phân vai, cô giúp trẻ viết tên tiêu đề bức tranh, tên trẻ lên sản phẩm vẽ, nặn, đồ chơi, cặp…. của trẻ. -Khi xây dựng môi trường lớp học tôi tổ chức cho trẻ tích cực tham gia vào hoạt động trang trí lớp theo từng chủ đề cùng cô. Ví dụ: Chủ đề “Thế giới thực vật” cô dùng giấy bìa để làm những cây to còn trẻ sưu tầm hình lọ, hoa, quả từ họa báo để cắt dán lên cây và gắn chữ tương ứng như là gắn chữ “l’, quả na gắn chữ “n’…. -Vào các ngày lễ tết như ngày 8/3, sinh nhật bạn trong lớp hay năm mới cô tổ chức cho trẻ làm thiệp chúc mừng. Cô sẽ khơi gợi cho trẻ nói về cảm xúc của trẻ những lời chúc tốt đẹp và trẻ mong muốn được tạo ra những dòng chữ yêu thương như những tấm thiệp mừng của người lớn . Từ những cảm xúc đó cô hướng dẫn trẻ trang trí thiệp và giúp trẻ được tự mình ghộp chữ theo cô tạo thành những lời chúc yêu thương bằng chữ lên thiệp của trẻ. -Trong quá trình trẻ tiếp cận với chữ cái một cách tự nhiên như vậy tôi thường chú ý khen trẻ kịp thời khi trẻ nhớ, phát âm đúng chữ cái, động viên sự lạc quan, tự tin vào bản thân khi trẻ phát âm sai cô sẽ động viên trẻ cố gắng hơn bằng những lời động viên như: “Con đọc gần đúng rồi đấy”, “Con đọc lại nào” hay khi trẻ không nhớ mặt chữ đó học cô 14 có thể dùng hình ảnh, sự kiện gần gũi để động viên trẻ nhớ lại nếu như thế mà trẻ vẫn không thể nhớ cô mới nhắc lại tên chữ cái đó cho trẻ nhớ và phỏt âm lại. Việc xây dựng môi trường chữ cái mọi lúc mọi nơi như trên đó tạo cơ hội cho trẻ được tham gia tiếp cận đọc viết 29 chữ cái một cách tự nguyện tích cực và thích thú, bởi trẻ rất thích làm người lớn nhất là thích được giống cô giáo nên khi tham gia chơi trẻ được đọc viết giống người lớn (giống cô) vì thế mà góc chơi thư viện bao giờ cũng thu hút sự tham gia đáng kể của trẻ. Đặc biệt trẻ rất thích được cùng cô trang trí lớp học, làm đồ dùng, làm thiệp chúc mừng….. - Tận dụng môi trường hoạt động mọi lúc mọi nơi hay những hoạt động mà trẻ thích như vui chơi, dạo chơi hay các hoạt động có chủ đích yêu thích của trẻ như: khám phá khoa học, hoạt động tạo hình, âm nhạc, làm quen với tác phẩm văn học… .- Ví dụ: : Các con có thích tập tô, viết chữ h,k không? Vậy tô như thế nào thì đẹp? ( trùng khít nét mờ). Làm sao để tô chữ đẹp? (Ngồi, cầm bút đúng tư thế). Là ngồi như thế nào, các con có ngồi được không? Đối với nhưng bài đầu như o,ụ,ơ hay a,ă,õ thì cô bằng lời ngắn gọi và hình ảnh trực quan (xem tranh ảnh trường tiểu học) để hướng sự mong muốn của trẻ vào việc tập tô, viết, ngồi đúng tư thế. Để đảm bảo tính vừa sức với trẻ và tạo tư thế học lớp một. Tôi luôn giữ một nguyên tắc đúng là sau khi khơi gợi được ý thích của trẻ cô lập tức cho trẻ tô, viết chữ cái đúng và luôn chú ý quan sát động viên trẻ giữ đúng tư thế cầm bút, tư thế ngồi khi tô viết chữ, tô từ dòng trên xuống dòng dưới, tô từ bên trái sang bên phải. Nhưng chỉ trong thời gian ngắn khoảng 5 phút (tô xong 1 trang trong vở bộ tập tô theo chương trình) với giai đoạn đầu. Dần dần khi những kỹ năng cầm bút, ngồi, tô viết của trẻ thành thạo hơn cô có thể tăng thời gian lên 8 phút (tô xong 2 trang trong vở bộ tập tô theo chương trình) và bao giờ cũng cho trẻ thay đổi tâm thế bằng một trò chơi nhẹ hoặc một vài động tác theo nhạc phối hợp theo chủ điểm và chữ cái đang học sau đó chuyển sang hoạt động khác như nối chữ, đếm chữ, tìm chữ…. 15 * Tích hợp phát triển ngôn ngữ với hoạt động làm quen với tác phẩm văn học: -Khi vào một tiết học làm quen chữ cái tôi thường tích hợp với một tác phẩm văn học. Ví dụ: Câu đố với chữ “n”: Bình thường em đọc chữ u Khi em quay ngược em ra chữ gì? Hay với chủ đề “Quê hương – Đất nước – Bác Hồ” cho trẻ làm quen với chữ “s” cô cho trẻ đọc bài ca dao “Tháp mười đẹp nhất bông sen Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ”…… -Và ngược lại với hoạt động làm quen văn học bao giờ cũng được tôi lồng ghép tích hợp cho trẻ được tiếp xúc với chữ cái nhiều trong hoạt động này. Bởi các tác phẩm văn học bao giờ cũng được trình bày bằng chữ viết chính vì vậy ngoài đọc, kể cho trẻ nghe, thì tôi có cho trẻ được đọc kể với tranh chữ to. Tuy trẻ chưa thể đọc được những dòng chữ đó nhưng bước đầu qua cách dạy này đó tăng sự thích thú ở trẻ vỡ trẻ được đọc chỉ chữ cái như người lớn, hơn nữa là qua cách dạy này phần nào cho trẻ hiểu được quy trình đọc sách từ trái qua phải, từ trên xuống dưới. Qua nhiều lần tiếp xúc trẻ cũng dần dần hiểu được rằng các chữ cái khi được xếp ở cạnh nhau thì tạo thành tiếng. Nhất là khi cô cho trẻ chơi điền chữ cái còn thiếu trong tiếng chỉ từ nhân vật, sự vật trong các tác phẩm văn học. Ví dụ: Khi cô cho trẻ làm quen với truyện “Sự tích bánh chưng bánh dày” cô cho trẻ quan sát tranh nhân vật “Lang Liêu”, tranh “Bánh chưng”, “bánh dày” và đọc từ dưới tranh. Sau đú cô đó bớt đi trong các từ dưới những tranh này những chữ cái trẻ đó học “Lang ….iêu”, “bánh ch….ng”, “b…nh dày” và cho trẻ thi đua phát hiện ra chữ cái còn thiếu và tìm chữ cái đó để gắn thêm vào hoặc đến giai đoạn cuối năm học cô cú thể cho trẻ cầm buts viết thêm cho đủ chữ cái trong tiếng…… Biện pháp 5: Chuẩn bị một số kỹ năng cần thiết cho hoạt động học tập 16 Hiện nay việc sử dụng phương pháp dạy học tích cực trong các bậc học đã giúp trẻ chuyển hoạt động chủ đạo từ hoạt động vui chơi sang hoạt động học tập một cách thuận lợi Để đạt được những hiệu quả trên cần tạo điều kiện cho trẻ rèn luyện một số kỹ năng cơ bản của hoạt đông học tập như việc sắp xếp bàn ghế, cách cầm bút, cầm sách, mở sách, tư thế ngồi đúng... giúp trẻ thích ứng với hoạt động mới Thông qua chủ đề trường tiểu học tôi hướng dẫn trẻ làm quen với các đồ dùng học tập ở trường tiểu học, thường xuyên cho trẻ tiếp xúc với sách, chuyện, bút chì, bút mực, thước kẻ....... Khi nhà trường tổ chức cho trẻ đi thăm quan trường tiểu học tôi tạo bầu không khí hứng thú cho trẻ khi vào trường giải thích cho trẻ biết các phòng ban, bàn ghế đồ dùng, sân chơi, các bảng biểu của trường tiểu học Hay khi cho trẻ đi tham quan dã ngoại là nơi cho trẻ hiểu được thế giới xung quanh và cũng là nơi tôi gợi cho trẻ lòng ham muốn đọc chữ Ví dụ: Như đến công viên tôi đọc cho trẻ nghe những cái bảng quy định cho mọi người vào công viên như: Không dẫm chân lên cỏ, hoặc khu vực cấm tới gần ở những nơi có điện tôi giúp trẻ đọc được chữ là rất bổ ích. Hoặc khi tới các chuồng động vật tôi đọc tên cho trẻ nghe tên các con vật, môi trường sống, thức ăn, sinh sản của các con vật trẻ lớp tôi đã phát biểu “ Sao cô giỏi quá con vật nào cô cũng biết tên” tôi chưa trả lời thì trẻ khác nói chen vào “ Vì cô biết đọc chữ treo ở bảng”........... Ngay trong sinh hoạt ăn ngủ , đi vệ sinh tôi cũng hình thành thói quen đúng giờ giấc, có nề nếp nhằm hình thành ở trẻ khả năng tự kìm chế, thói quen tốt Biện pháp 6: Tạo niềm tin với từng trẻ: Qua thực tế trực tiếp giảng dạy tôi nhận thấy, các cháu đều có chung đặc điểm tâm sinh lý độ tuổi bên cạnh đó tôi cũng hiểu rằng mỗi trẻ là một cá thể là một tính cách riêng, nên cũng có những biểu hiện tình cảm, nhận thức khác nhau, đa số trẻ có biểu hiện hiếu 17 kì ham hiểu biết chỉ cần một gợi ý nhỏ hay đồ chơi bắt mắt là trẻ đó dòi hỏi hay tìm cách tiếp cận…. Nhưng cũng có ít trẻ lại lầm lũi, ít nói, ít thể hiện cảm xúc….. Vì vậy tôi thường xuyên tìm cách gần gũi trẻ tìm hiểu nguyên nhân từ đó tìm ra cách tạo sự mạnh dạn tự tin cho trẻ, lôi cuốn trẻ tham gia hoạt động như các bạn. Ví dụ: Cháu Ngọc Anh mới đến lớp lần đầu tiên nên thường ngồi một mình chơi, hỏi ít nói. Tôi đó dành thời gian trò chuyên, chơi với cháu kết hợp rủ các bạn cùng tham gia chơi, mới đầu thì một cháu dần dần nhiều cháu cùng chơi. Sau nửa tháng cháu đó hòa đồng với các bạn. Những trẻ như bé Ngọc Anh thường hay thụ động trong các trò chơi hay phát âm rụt rè không rõ tiếng cô cần động viên khuyến kích trẻ như “cố lên nào” hay những tràng pháo tay cổ vũ của các bạn khi trẻ thực hiện. Với trẻ nói ngọng nói lắp cô đến bên trẻ và phát âm cùng trẻ….. Với những trẻ cầm bút chưa được cô đến bên cầm tay trẻ dần dần thả tay ra và động viên trẻ bằng những câu cổ vũ khích lệ về gương bạn giỏi…... Bên cạnh những trẻ còn khiếm khuyết như trên thì đa số trẻ tiếp cận nhanh với hoạt động làm quen chữ cái. Thì cô luôn động viên khích lệ trẻ bằng lời khen ngợi chân thành đồng thời vận dụng việc khích lệ trẻ để động viên những trẻ còn nhút nhát rụt rè cố gắng noi gương bạn. Ví dụ: Bạn Nhân phát âm chữ “x” đúng rồi bạn “Yến” phát âm như bạn nào!....... Hay những chữ dễ phát âm, nhận biết như o,ụ,ơ,a,ă,õ….thì cô gọi trẻ còn yếu hơn đọc phát âm trước để có cơ hội khen ngợi trẻ khơi niềm tự hào trong trẻ. còn những chữ cái phát âm, nhận biết như x,s,r,m,n,e,ờ….thì cô gọi những trẻ mạnh dạn tự tin trước để kích thích cố gắng ở trẻ. Và điều quan trọng đạt được ở đây là tạo sự công bằng sự tự tin của trẻ trong lớp học. Chính sự quan tâm của cô đến từng trẻ trong lớp đó đảm bảo cho mỗi trẻ đều có cơ hội phát triển kỹ năng học đọc, học viết chữ cái và hình thành những tiềm năng sẵn 18 có để hình thành những kỹ năng cần thiết cho cuộc sống và trẻ luôn cảm thấy được cô yêu thương và được đối xử công bằng. Công tác giáo dục không chỉ thầy giỏi trò ngoan ở trường là được mà đòi hỏi phải có sự phối kết hợp 3 bên gia đình nhà trường và xã hội. Vậy để những cố gắng và thành công của cô và trẻ ở trường không trở nên vô nghĩa với gia đình. Đặc biệt là với phụ huynh của lớp tôi chủ nhiệm khi mà khái niệm “Học mầm non chỉ là hátt múa và nên dành thời gian cho trẻ viết thật nhiều thì hơn”. Tôi đã mạnh dạn thực hiện biện pháp sau: Biện pháp 7: Phối kết hợp cùng phụ huynh: Tao dựng mối quan hệ thân thiện với cha mẹ trẻ: Nắm bắt được ý nguyện không phù hợp của phụ huynh về giáo dục mầm non. Ngay từ buổi đầu đến nhận lớp chiêu sinh trẻ, tôi đã thể hiện mình là một giáo viên mầm non có phong cách, có trình độ về chuyên môn và hiểu biết về đặc điểm tâm sinh lý trẻ như: Chuẩn bị trang phục lịch sự giản dị. Cô đến sớm và chuẩn bị bàn ghế phòng học sạch sẽ. Khi phụ huynh đến đăng ký cho con vào lớp cô luôn chào hỏi an cần từng người một và nhờ phụ huynh cung cấp thông tin về trẻ như ngày tháng năm sinh,cân nặng, chiều cao, đón từng học sinh vào lớp và ghi họ tên cha mẹ, tuổi, nghề nghiệp hoàn cảnh gia đình. Những phụ huynh xởi lởi cô hỏi về một số sở thích của trẻ và nếu có thắc mắc về những thói quen đó của trẻ cô giải thích với phụ huynh và hẹn sẽ cùng phụ huynh lý giải những biểu hiện bất thường khi thời gian thoải mái hơn..…… -Tổ chức họp phụ huynh: Cô chuẩn bị tốt chương trình và nội dung cuộc họp. Từ đó nắm bắt được những mong muốn của phụ huynh khi đưa trẻ đến trường ít quan tâm tới những hoạt động trọng tâm của ngành học mà thiên về muốn cho con học được thật nhiều chữ. Từ đó khi xây dựng phần tuyên truyền về ngành học cô đã lồng ghép trình chiếu cho phụ huynh xem về những hoạt động của trẻ ở trường mầm non bên cạnh cô chỉ ra những ưu điểm của chương trình với sự phát triển của trẻ - Trao đổi thụng tin hai chiều 19 với phụ huynh tôi thường xuyên trao đổi với các bậc phụ huynh vào các giờ đón trả trẻ. Cô thường nó về những nổi bật của trẻ khi tham gia vào các hoạt động. Để phụ huynh thấy được không cần “bắt học” trẻ vẫn nhớ, viết tốt các chữ cái và tích lũy được rất nhiều kinh nghiệm, kỹ năng học cho trẻ. Ví dụ: Chị biết không hôm nay em tổ chức cho các cháu ôn chữ ‘r’ trong trò chơi thi tìm chữ cái trong tranh bộ….cháu nhà mình tìm rất nhanh nhẹn chị a… - Cô tạo góc tuyên truyền ở vị trí mà cha mẹ dễ nhận thấy. Ở đó cô treo lịch báo giảng để phụ huynh biết hôm nay con mình học gì, ngay mai sẽ học gì để thống nhất nhẹ nhàng giúp trẻ ôn bài tránh tình trạng cô dạy chữ ‘l,m,n’ về cha mẹ động viên trẻ tìm chữ ‘g’. Và dành ra một khoảng lớn đủ treo những sản phẩm hàng ngày của trẻ lên đó. -Tạo sự yên tâm cho phụ huynh và dần thuyết phục họ chia sẻ phương pháp và thống nhất phương pháp dạy chữ của cô. Cô đã tổ chức một số hoạt động cùng phụ huynh như: + Cùng chuẩn bị và tổ chức tết trung thu cho trẻ có trò chơi nối chữ , trò chơi thi lấy đúng chữ cái….. +Tổ chức cho phụ huynh giúp cô vệ sinh sắp xếp lớp học vào đầu năm học, tổng vệ sinh lớp học cuối kì I. Cùng phụ huynh sắp xếp, cất dọn đến đâu cô bằng cách cùng trò chuyện với phụ huynh và giới thiệu về các hoạt động của trẻ ở trường, cách học chữ ở lớp và những sản phẩm chữ cái của trẻ học thông qua trò chơi mà vẫn rất tốt. +Cũng từ những buổi cùng phụ huynh lao động bằng những lời thật, việc thật như: Giới thiệu về những đồ dùng tự làm bằng nguyên liệu sẵn có để làm đồ chơi, đồ dùng dạy và học từ đó tuyên truyền phụ huynh vận dụng hướng dẫn trẻ chơi – học ở nhà và giúp đỡ cô các nguyên vật liêu hoặc cho tặng những đồ chơi dư thừa ở nhà…… + Xây dựng cho trẻ một góc học tập gọn gàng, đẹp mắt, phù hợp với điều kiện sẵn có của mình nhằm giúp trẻ thích thú đôí với việc ngồi vào bàn học 20 + Phụ huynh cần tạo cho trẻ thói quen tự lập bằng cách khuyến khích trẻ thực hiện trọn vẹn một vài công việc nhà đơn giản, tự tạo một thời gian biểu học tập, vui chơi và nghiêm túc thực hiện thời gian biểu dó + Hướng dẫn phụ huynh sưu tầm sách, chọn sách, hướng dẫn trẻ các kỹ năng học cần thiết Phụ huynh có thể dẫn trẻ đến thăm trường tiểu học. Trong quá trình sử dụng những giải pháp trên trong năm qua ở lớp tôi chủ nhiệm, đã đạt được kết quả sau: III. Kết quả 1.Tiêu chí đánh giá. Dựa vào những đặc điểm phát triển tâm sinh lý của trẻ mà tôi đã đưa ra những tiêu chí sau Trẻ nhớ được tên các ch học qua chữ cái đã học. Nghe và nhận biết được các hoạt động khác nhau qua các chủ đề. Trẻ nói được cảm nhận riêng của mình về nội dung nghệ thuật bài thơ. Sự tập trung chú ỷ của trẻ trong quá trình nghe và luyện tập. Trẻ có nhu cầu thích được đi học 2. Thang đánh giá - Mức độ 1( Tốt) Trẻ tập trung chú ý hứng thú tham gia vào các hoạt đông vận đông. Trẻ bộc lộ được cảm xúc qua nét mặt, điệu bộ, cử chỉ Trẻ nói được cảm nhận riêng của trẻ về nội dung nghệ thuật của các tác phẩm nghệ thuật. - Mức độ 2 ( Khá) Trẻ tập trung chú ý hứng thú tham gia vào các hoạt đông vận đông. Trẻ bộc lộ được cảm xúc qua nét mặt, điệu bộ, cử chỉ Trẻ nói được về nội dung nghệ thuật của các tác phẩm nghệ thuật. 21 Mức độ 3( Trung bình) Trẻ tập trung chú ý tham gia vào các hoạt đông vận đông. Trẻ bộc lộ được cảm xúc qua cử chỉ đơn thuần. Trẻ nói được về nội dung nghệ thuật của các tác phẩm nghệ thuật. Mức độ 4( yếu) Trẻ không đạt yêu cầu trên 3. Kết quả sau khi đánh giá Trẻ 5-6 tuổi rất thích đến trường . Khi được nghe kể về trường tiểu học trẻ rất hứng thú Khả năng hoạt động của trẻ được tốt hơn có sự bền bỉ dẻo dai hơn.Trẻ đã có sự tiến bộ rất nhiều, mức độ khá, tốt tăng lên rõ rệt,mức độ yếu giảm hẳn. Mặc dù sự tiến bộ chưa nhiều nhưng nó phần nào chứng minh những biện pháp tôi đưa ra có tính khả thi trong thực tiễn, nó góp phần làm phong phú thêm nội dung chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp một. IV: Kết luận .-Giáo viên phải nắm được đặc điểm tâm sinh lý của trẻ 5- 6 tuổi. Quan tâm đến từng cá thể và hiểu được một số tâm tư nguyện vọng riêng biệt của từng trẻ. Luôn tôn trọng trẻ. Từ đó cuốn hút trẻ vào các hoạt động một cách tự nguyện. - Giáo viên năng động linh hoạt sáng tạo trong giảng dạy. Tìm hiểu tài liệu tự học tự nâng cao trình độ bằng nhiều hình thức. Bởi kiến thức của một giáo viên mầm non tuy không chuyên sâu nhưng phải đa dạng, phong phú và đúng nghĩa. Để chúng ta có thể đáp ứng được phần nào trong muôn vàn thắc mắc của trẻ thơ. -Sưu tầm và làm đồ dùng đa dạng về hfnh thức kích thước màu sắc , phong phú chính xác về nội dung, phù hợp với từng yêu cầu của từng đề tài và đảm bảo an toàn. - Không chỉ tạo đồ dùng đồ chơi trực quan sinh động mà giáo viên phải tạo được những bài giảng tốt, thiết thực, phù hợp với trẻ và kích thích được sự tò mò của trẻ. Bên cạnh những bài giảng thông thường thì cũng rất cần tạo được những bài giảng điện tử để tạo điều kiện cho trẻ được tiếp xúc với công nghệ thông tin. 22 -Biết khai thác tiềm năng tiềm ẩn trong trẻ và khơi gợi những tiềm năng đó phát triển. - Cần hiểu về đặc điểm tính chất công việc, hoàn cảnh gia đình cũng như việc quan tâm của phụ huynh đến việc học chữ của trẻ từ đó tìm được cách tiếp cận phụ huynh để cùng cô thống nhất một phương pháp, nội dung dạy trẻ. -Giáo viên làm tốt công tác phối kết hợp gia đình nhà trường và xã hội, để tạo điều kiện cho việc chăm sóc giáo dục trẻ. -Muốn làm được những điều trên đòi hỏi người giáo viên phải luôn trau dồi đạo đức nghề nghiêp, tác phong nhà giáo và nhất là lòng yêu mến trẻ thơ. Luôn mong muốn trẻ phátt triển hài hoà hoàn thiện. V .Đề nghị Để đạt được hiệu quả cao hơn trong công tác dạy học ở cấp học mầm non noí chung và hoạt động chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1 nói riêng như ở địa bàn tôi đang công tác. Thì đang rất cần được sự quan tâm của các cấp, của toàn xã hội - gia đình - nhà trường nhiều hơn. +Tạo sự phong phú đa dạng mọi trường hoạt động của trẻ. + Bồi dưỡng kiến thức cho giáo viên dạy lớp 5-6 tuổi Trên đây là những giải pháp kinh nghiệm tôi đã học hỏi và vận dụng vào tổ chức các hoạt động cho trẻ trong những năm học qua. Vẫn còn nhiều thiếu sót và vụng về rất mong được sự tham khảo góp ý của cấp trên cũng như bạn bạn đồng nghiệp để tôi có thể vận dụng tốt hơn trong sự nghiệp trồng người của mình. Kim sơn: Ngày 10 / 05/ 2012 Người viết 23 Nguyễn Thị Anh Võn Tài liệu tham khảo 1, Giáo dục học mầm non ( tập 1.2) Đào thanh Âm – NXB Đại học Quốc gia Hà Nội 1997 2, yêu càu chuẩn bị cho trẻ vào trường phổ thông. Đinh Thị Nhung- NXB Đại Học Quốc gia Hà nội 2000 3, Phương pháp cho trẻ mầm non làm quen với tác phẩm văn học.TS. Đỗ Thị Minh Liên – NXB Đại học sư phạm 2003 4,Tâm lý học trẻ em lứa tuổi Mầm non. Nguyễn Thị Ánh tuyết – NXB giao dục 1994 24 MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHUẨN BỊ CHO TRẺ MẪU GIÁO LỚN 5-6 TUỔI SẴN SÀNG VÀO LỚP 1 Ở TRƯỜNG MẦM NON B THỊ TRẤN VĂN ĐIỂNBạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.11 MB, 31 trang ) PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ được mục đích đầu tiên của Bộ chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi, vì vậy tôi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp chuẩn bị cho trẻ mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi sẵn sàng vào lớp 1 ở trường mầm non B thị trấn Văn Điển” làm sáng kiến kinh nghiệm trong năm học này. * Mục đích nghiên cứu. - Đánh giá thực trạng việc áp dụng một số biện pháp chuẩn bị cho trẻ 5-6 tuổi sẵn sàng vào lớp 1 của lớp mẫu giáo lớn A2 Trường mầm non B thị trần Văn Điển. - Tìm ra các biện pháp chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 đạt kết quả cao. * Đối tượng nghiên cứu phạm vi nghiên cứu. Trong khuôn khổ của đề tài, tôi chỉ tập trung nghiên cứu và áp dụng một số biện pháp chuẩn bị cho trẻ 5-6 tuổi sẵn sàng vào lớp 1 tại lớp A2 Trường mầm non B thị trấn Văn Điển. 1 * Phương pháp nghiên cứu. Đề tài này được thực hiện với một số phương pháp sau đây: - Nhóm phương pháp quan sát. - Phương pháp thực nghiệm sư phạm - Phương pháp đàm thoại. * Phạm vi, kế hoạch nguyên cứu: - Tháng 9 / 2013 Nghiên cứu và chọn đề tài sáng kiến kinh nghiệm. - Tháng 10, 11 / 2013 Xây dựng đề cương sáng kiến kinh nghiệm. - Tháng 12 / 2013 Nộp về BGH sửa sáng kiến kinh nghiệm. - Tháng 1, 2 / 2014 Viết các nội dung biện pháp sáng kiến kinh nghiệm. - Tháng 3/ 2014 Sửa sáng kiến kinh nghiệm - Giữa tháng 4 / 2014 Hoàn thiện và nộp sáng kiến kinh nghiệm 2 PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. Cơ sở lý luận Chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 là mục tiêu của Giáo dục mầm non và là mục đích đầu tiên ban hành Bộ chuẩn phát triển trẻ em năm tuổi. Đây là giai đoạn vô cùng quan trọng đối với trẻ. Tâm lý sẵn sàng đi học của mỗi trẻ phụ thuộc vào sự chuẩn bị đúng đắn của trường mầm non và đặc biệt là quan niệm của các bậc phụ huynh. Chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 là chuẩn bị cho trẻ toàn diện về thể lực, nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm xã hội, kỹ năng cần thiết trong hoạt động học tập bằng phương pháp phù hợp với sự phát triển của trẻ, cùng với sự phối hợp thống nhất giữa gia đình và trường mầm non. - Thể lực: Là chuẩn bị cho trẻ chiều cao, cân nặng, năng lực hoạt động bền bỉ, dẻo dai, có khả năng chống lại sự mệt mỏi của hệ thần kinh. - Phát triển trí tuệ: Là rèn cho trẻ các thao tác trí tuệ, kích thích những hứng thú với hoạt động trí óc. - Phát triển ngôn ngữ: Là phương tiện quan trọng giúp trẻ phát triển trí tuệ, tiếp thu kiến thức học tập ở trường phổ thông. - Tình cảm xã hội: Là dạy trẻ biết cách ứng xử với người xung quanh, lễ phép, kính trọng người lớn, yêu quý bạn bè, biết thông cảm và ứng xử phù hợp. Ngoài ra để đạt được kết quả, trẻ cần tích cực hứng thú tham gia hoạt động, sự phối hợp giữa các bậc phụ huynh với cô giáo cùng có quan điểm đúng về việc chuẩn bị cho trẻ vào trường tiểu học. II. Cơ sở thực tiễn: 1. Đặc điểm chung: - Trường Mầm non B Thị trấn Văn Điển là một trong 3 trường mầm non công lập trên địa bàn Thị trấn Văn Điển. Nhà trường có bề dày thành tích, 5 năm liên tục đạt danh hiệu tập thể lao động xuất sắc, năm học 2012 – 2013 trường được tặng bằng khen của Thủ tướng chính phủ, có nhiều lượt giáo viên dạt danh hiệu giáo viên giỏi cấp thành phố, cấp huyện. Năm học 2013-2014 tôi được Ban giám hiệu nhà trường phân công dạy lớp mẫu giáo lớn A2 có 52 trẻ do 3 giáo viên phụ trách. 2. Thuận lợi: * Về giáo viên: - 3/3 giáo viên đứng lớp đều có trình độ chuyên môn vững vàng, có năng lực sư phạm, yêu nghề mến trẻ luôn tìm tòi sáng tạo trong giảng dạy cũng như làm đồ dùng đồ chơi và thiết kế giáo án điện tử cho các hoạt động. - Bản thân được đào tạo chính quy, có trình độ chuyên môn trên chuẩn, nắm chắc phương pháp tổ chức, hướng dẫn chăm sóc, giáo dục trẻ và Bộ chuẩn phát triển trẻ em năm tuổi của Bộ GD&ĐT. - Bản thân tôi được Ban giám hiệu giao nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ mẫu giáo lớn 5 năm liền và nghiêm túc thực hiện chỉ đạo của Bộ GD&ĐT không dạy trước chương trình lớp 1 cho trẻ. 3 * Về Ban giám hiệu: - Ban giám hiệu luôn quan tâm đầu tư cơ sở vật chất và chuyên môn, bồi dưỡng phương pháp, đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục mầm non, tạo mọi điều kiện để giáo viên thực hiện tốt chương trình giáo dục mầm non mới. * Về phụ huynh: - Đa số các phụ huynh quan tâm đến tình hình học tập của con em mình, thường xuyên ủng hộ các nguyên vật liệu phục vụ cho việc học tập của trẻ. * Về học sinh: - Đa số trẻ trong lớp học qua lớp mẫu giáo nhỡ nên nhận thức của trẻ theo độ tuổi khá đồng đều. 3. Khó khăn. * Về phụ huynh: - Phụ huynh làm nhiều nghề khác nhau công nhân, viên chức, trồng trọt, buôn bán khả năng nhận thức của phụ huynh không đồng đều chưa nắm bắt đặc điểm tâm, sinh lý của trẻ, chưa xác định rõ yêu cầu tri thức thực chất ở độ tuổi của con em mình. - Ngay trên địa bàn có một vài giáo viên về hưu mở lớp dạy cho các cháu 5 tuổi dạy trước chương trình lớp 1, khiến nhiều phụ huynh hoang mang, lo sợ con mình không đi học sẽ không theo kịp bạn. Một số phụ huynh quá nóng vội cho con đi học viết, học đọc, học làm toán, ngoại ngữ ngay khi trẻ còn đang ở lứa tuổi mầm non. * Về học sinh: - Một số trẻ còn nhút nhát, chưa mạnh dạn, tích cực tham gia vào các hoạt động. - Một số trẻ quá hiếu động, khả năng tập trung, tiếp thu kiến thức của trẻ chưa cao. Từ thực trạng trên tôi đã tiến hành khảo sát phát phiếu khảo sát cho phụ huynh để thăm dò ý kiến phụ huynh về cách dạy học cho con ở lớp mẫu giáo lớn chuẩn bị vào lớp 1 như thế nào? (Có phụ lục kèm theo). - Kết quả: Câu hỏi Trả lời Cần thiết Không cần thiết Câu hỏi số 1 71% 29% Câu hỏi số 2 19% 71% Câu hỏi số 3 10% 90% Kết quả trên là vấn đề đáng lo ngại, vì các phụ huynh đều có suy nghĩ, nhận thức khác nhau có phụ huynh thì không quan tâm đến tình hình của con mà coi đó hoàn toàn là trách nhiệm của trường mầm non, còn có phụ huynh thì lại quan tâm con quá sốt sắng, nôn nóng cho con đi học ngoài trước, nhất là sau Tết phụ huynh xin đón con về sớm sau giờ ăn chiều để đến lớp học thêm. Còn phương án đúng cần phải chuẩn bị cho con toàn diện về thể lực, trí tuệ, đạo đức, thẩm mỹ, lao động, tâm lý, học đúng chương trình trước khi vào lớp 1 thì ít phụ huynh chọn.Với kết quả khảo sát, nắm bắt được tâm lý của phụ huynh muốn cho 4 con học chữ, tập đọc, tập viết, tập làm toán khi còn đang học ở mầm non tôi tiến hành một số biện pháp sau: III. Các biện pháp: 1. Làm tốt công tác tuyên truyền phụ huynh: Cha mẹ là người đầu tiên đặt nền móng cho nhận thức của trẻ, tác động phần lớn đến suy nghĩ và hành động của con em mình, nhiều phụ huynh ngay khi con chuyển từ lớp mẫu giáo nhỡ xuống lớp mẫu giáo lớn đã nôn nóng về việc học chữ của trẻ. Tuy nhiên, không phải phụ huynh nào cũng hiểu và cung cấp cho con kiến thức phù hợp với độ tuổi, vì thế cần phải tuyên truyền cho cha mẹ trẻ, giúp cha mẹ hiểu tâm sinh lý, hiểu rõ điều gì cần nhất cho con trẻ trong giai đoạn này, giai đoạn chuẩn bị vào lớp 1 và phải chuẩn bị những gì? Ngay từ đầu năm học, tôi đã kết hợp Ban giám hiệu nhà trường tổ chức họp phụ huynh để trao đổi, thống nhất với gia đình về mục tiêu, nội dung, phương pháp, biện pháp, chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 với cách làm như sau. Cách làm - Thông qua kế hoạch chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ của nhà trường, của lớp. Tuyên truyền các phụ huynh cùng phối kết hợp với nhà trường để trẻ được giáo dục một cách hiệu quả nhất. - Giới thiệu với phụ huynh về Bộ chuẩn phát triển 5 tuổi của Sở GD&ĐT. - Làm bảng chỉ số đánh giá trẻ 5 tuổi công khai ngoài bảng tuyên truyền theo tuần học để phụ huynh nắm bắt. - Thông qua chỉ đạo của Bộ GD&ĐT về việc không dạy trước chương trình lớp 1 cho con. - giải thích cho phụ huynh hiểu tác hại của việc cho trẻ 5-6 tuổi học viết, làm toán trước. Và giải thích cho phụ huynh biết cần kết hợp cô giáo để chuẩn bị cho trẻ sẵn sàng vào lớp 1 là chuẩn bị Mục đích - Giúp phụ huynh nắm bắt và biết trẻ được tham gia và học những gì thông qua các hoạt động tại trường. - Giúp phụ huynh nhận thức đúng về sự phát triển của trẻ 5 tuổi để thống nhất, phối hợp trong chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục giữa gia đình, nhà trường và xã hội. - Phụ huynh nắm bắt được những yêu cầu cần đạt được ở trẻ qua 5 mặt phát triển nhận thức, phát triển ngôn ngữ, phát triển thẩm mỹ, phát triển thể chất, phát triển quan hệ tình cảm xã hội ở mỗi chủ đề nhánh. - Phụ huynh biết được quy định chung của Bộ GD&ĐT áp dụng cho toàn bộ trẻ em mầm non và yên tâm về chương trình học của con tại trường. - Giúp phụ huynh thoải mái tư tưởng và không còn lo lắng về việc có cho con đi học trước chương trình lớp 1 hay không. 5 về thể lực, trí tuệ, ngôn ngữ, tình cảm xã - Phụ huynh hiểu để chuẩn bị hội và các kỹ năng, tâm lý cần thiết cho cho con vào lớp 1 là phải làm gì và trẻ. kết hợp với cô giáo VD: Cháu Tiến Hưng ở lớp tôi năm trước bố mẹ cho con đi học viết chữ, học đọc, làm toán vào các buổi chiều trước khi vào lớp 1.Cháu phải tập luyện quá sớm khi các cơ quan chức năng chưa thành thục, cơ tay hoạt động còn yếu, làm khổ con trẻ. Qua một thời gian dài, cháu bước vào trường tiểu học cháu rất mạnh dạn, học tốt hơn các bạn không theo lớp học thêm trước vì những kiến thức cô dạy trẻ đều biết và quá dễ đối với trẻ, nhưng khoảng 2 tháng sau cháu cảm thấy chán học với các bài cô dạy cháu đều biết rồi dẫn đến trẻ chủ quan, lơ là, không tập trung, không tư duy, ghi nhớ kém và kết quả là học lực còn kém các bạn khác trong lớp. Cuộc họp phụ huynh đầu năm học Kết quả: Phụ huynh phấn khởi, thoải mái tư tưởng, không còn tâm trạng nôn nóng gấp rút cho con đi học chữ, tập đọc, tập viết, tập làm toán khi con đang học ở trường mầm non. 2. Chuẩn bị tốt về mặt thể lực cho trẻ: Thể lực là điều kiện quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình học tập của học sinh. Để giúp trẻ có một cơ thể khỏe mạnh không chỉ dừng lại là chuẩn bị về lượng như phát triển chiều cao, cân nặng mà điều cần thiết không kém đó là sự chuẩn bị về chất như rèn luyện cho trẻ sự bền bỉ, dẻo dai, khéo léo, kiên trì, 6 sự hoạt động của các nhóm cơ lớn là tiền đề giúp trẻ phát triển năng lực hoạt động trí tuệ ở trường Tiểu học, xác định được tầm quan trọng của vấn đề nên tôi thực hiện các yêu cầu sau: 2.1. Chăm sóc sức khỏe trẻ: a. Theo dõi, kiểm tra sức khỏe định kỳ: Ngay từ tháng đầu tiên của lớp mẫu giáo lớn, tôi đã kết hợp với Ban giám hiệu, nhân viên y tế và mời đoàn bác sỹ bệnh viện đa khoa Thanh Trì khám sức khỏe định kỳ cho trẻ để kiểm tra sức khỏe, ghi kết quả khám sức khỏe cụ thể, trao đổi với phụ huynh về tình hình sức khỏe của từng trẻ. Trong năm học, cứ 3 tháng cô giáo kết hợp y tế kiểm tra chiều cao, cân nặng của trẻ, qua kết quả kiểm tra cô giáo và phụ huynh cùng kết hợp để có biện pháp chăm sóc trẻ tốt hơn, đối với các cháu kênh Suy dinh dưỡng cô cần quan tâm, động viên, tuyên dương để trẻ ăn thêm, ăn hết xuất, cô trao đổi phụ huynh nấu cơm thay đổi thực đơn, nấu món trẻ thích để trẻ thích ăn và thấy ngon miệng. Đối với trẻ thừa cân, cô cho cháu ăn đủ, ăn thêm nhiều rau xanh, cho cháu lao động trực nhật giúp cô, kết hợp y tế cho trẻ tập chạy máy để giảm cân.Với các cháu chiều cao hơi thấp cô cho trẻ tập đu xà ngoài góc vận động của nhà trường, cho cháu đánh cầu lông, chơi bóng rổ để kích thích phát triển chiều cao của trẻ. Trẻ tập máy tránh thừa cân 7 Trẻ có chiều cao thấp tập đu xà b. Tổ chức tốt giờ ăn, ngủ: Với thực đơn phong phú của nhà trường thay đổi theo mùa, theo tháng, thực phẩm đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, trẻ ăn đủ lượng, đủ chất, tỷ lệ các chất dinh dưỡng hợp lý đảm bảo cho sự phát triển của trẻ. Khi trẻ ăn cô luôn động viên, khuyến khích cả lớp, đặc biệt các cháu lười ăn. VD: Cô thấy hôm nay rất nhiều bạn ăn giỏi, ngoan ăn hết xuất giúp cho các con da trắng, môi đỏ, con ăn nhiều cho cao lớn, xinh đẹp, được cô thưởng bé ngoan, được vào học lớp 1 thì sau này con mới được làm thầy cô giáo, bác sĩ, chú bộ đội, chú phi công…con có thích không nào? Được cô động viên trẻ sẽ ăn rất nhanh, thi đua ăn hết xuất và cảm thấy vô cùng phấn khởi vì mình sẽ xinh, sẽ lớn, sẽ được học lớp 1 như các anh chị và đặc biệt là được làm nghề mà trẻ đang ao ước được tập làm. Ngoài ra tôi còn tham mưu với Ban giám hiệu nhà trường đầu tư cho khối mẫu giáo lớn bộ khay inox đựng cơm để trẻ được sử dụng trong giờ ăn giúp trẻ được tiếp xúc, làm quen dần với cách ăn mới khi vào trường tiểu học.Vì, khi ở trường mầm non các cháu được cô chia cơm về từng bát nhỏ, nếu hết cô giúp trẻ lấy thêm cơm và chan canh còn khi vào lớp 1 trẻ ăn trưa sẽ tự lấy khay cơm của mình và tự giác ăn cơm và thức ăn có trong khay. Ban giám hiệu đã nhất trí đến học kỳ II đã đầu tư cho mỗi trẻ lớp mẫu giáo lớn một khay inox. Trẻ lớp tôi lúc đầu còn bỡ ngỡ với cách sử dụng đồ dùng ăn này nhưng khi đã dùng một thời gian, trẻ rất thích thú và sử dụng rất thành thục 8 Trong giờ ngủ, cô chăm sóc trẻ chu đáo, đảm bảo trẻ ngủ thoáng mát có điều hòa, quạt, giường, chiếu, gối vào mùa hè, mùa đông có đệm, chăn ấm cho trẻ. Luôn theo dõi động viên kịp thời các cháu khó ngủ để toàn bộ trẻ ngủ ngon, ngủ đủ giấc là một trong những điều kiện giúp trẻ khỏe mạnh, nhanh nhẹn, hoạt bát tăng cân. 2.2. Tổ chức thực hiện các nội dung phát triển vận động: a. Trong giờ thể dục sáng: Hoạt động thể dục sáng đối với trẻ em hàng ngày có ý nghĩa to lớn về giáo dục và sức khỏe cho trẻ em, đặc biệt là trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo lớn. Buổi sáng, ngay sau khi ngủ dậy, bé đến trường tập thể dục đơn giản, trẻ tích lũy được sự sảng khoái cho hoạt động khác diễn ra trong ngày.Tập luyện thường xuyên như vậy, cơ thể của trẻ nâng cao thể lực, thúc đẩy sự phát triển những kỹ năng vận động cần thiết, củng cố các nhóm cơ, hình thành tư thế đúng. Trong hoạt động thể dục sáng, để gây hứng thú cho trẻ thực hiện vận động phát triển các nhóm cơ, hô hấp, tay, bụng, chân, bật, cô cho trẻ tập kết hợp có nhạc cùng với các dụng cụ như hoa đeo tay, gậy,vòng phù hợp với từng chủ đề, phù hợp với lứa tuổi giúp trẻ hứng thú tham gia thực hiện cácvận động. VD: Với chủ đề Thế giới thực vật, để tổ chức cho trẻ tập thể dục sáng giúp trẻ hứng thú tham gia vận động, trau chuốt kỹ năng các động tác hô hâp, tay, bụng, chân, bật,tôi đã dùng nhạc bài hát: Em yêu cây xanh, Vườn cây của ba, màu hoa có giai điệu vui tươi, nhí nhảnh kết hợp đạo cụ là hoa đeo tay. Qua đó, trẻ thích thú tập các động tác cùng cô chứ không có cảm giác gò bó, uể oải. Trẻ tập thể dục với hoa đeo tay 9 VD: Ở chủ đề Ngành nghề với chủ đề nhánh là “Chú bộ đội”, trong giờ thể dục cô giáo thay đổi đạo cụ là gậy thể dục tập theo nhạc bài: Chú bộ đội, cháu thương chú bộ đội, làm chú bộ đội. Trước khi tập, cô dẫn dắt vào bài các chú bộ đội hôm nay sẽ tham gia vào phần thi “Trổ tài”. Sau đó, cô giới thiệu tên gọi từng động tác của bài tập phát triển chung và cho trẻ tập, trẻ sẽ rất thích thú và cố gắng tập thật đúng, chuẩn các động tác cùng cô. Trẻ tập thể dục kết hợp với gậy b. Trong hoạt động thể dục: Đối với trẻ mầm non, tư duy của trẻ là tư duy trực quan hình tượng dù khi trẻ học hay trẻ chơi, trẻ lĩnh hội kiến thức thông qua các đồ dùng trực quan sinh động. Trong giờ thể dục, để trẻ tiếp thu và lĩnh hội bài tập với hiệu quả cao nhất ngoài các đồ dùng, dụng cụ có sẵn của nhà trường tôi đã làm một số đồ dùng tự tạo trong các giờ thể dục nhằm phát các vận động thô và vận động tinh cho trẻ theo đúng chương trình giáo dục mầm non. Khi có đồ dùng đẹp, mới lạ trẻ tham gia vào giờ học tích cực hơn. VD: Với tiết bò thấp chui qua cổng ngoài đồ dùng sẵn có của nhà trường tôi làm thêm chiếc cổng từ các ống nước, cút nối, đổ cột đứng bằng xi măng, trang trí bằng đề can. Loại cột này có thể dùng cho các khối khác do có thể tháo, lắp thêm các ống nước, có thêm dụng cụ tập luyện mới lạ trẻ vô cùng hào hứng tham gia vào luyện tập 10 Cổng trẻ tập chui Dụng cụ khi chưa tập Trẻ bật tách và khép chân c. Ở góc vận động: Ngoài các trò chơi vận động như: Mèo đuổi chuột, kéo co, Chim sẻ và ô tô tôi còn tăng cường cho trẻ một số bài tập rèn luyện thể lực cho trẻ thông qua các trò chơi ở góc vận động như tập tạ, đá bóng, cầu lông, chơi với lốp ô tô, bóng rổ, bóng đá, đu xà giúp toàn bộ các trẻ trong lớp được tham gia vận động, trẻ thích thú chơi trò chơi, phát triển các nhóm cơ, phát triển tính nhanh nhạy, hoạt bát, nhanh nhẹn, khéo léo cho trẻ để rèn luyện sức khỏe, rèn tính kiên trì, mạnh dạn, năng động trong các hoạt động tiếp theo. 11 Trẻ tập tạ Trẻ chơi lốp ô tô Kết quả: 100% trẻ tăng cân đều, khỏe mạnh, nhanh nhẹn, tích cực tham gia hoạt động, trẻ ít ốm tỷ lệ chuyên cần của lớp đạt 97%, không nhiễm dịch bệnh sởi, thủy đậu, trẻ thừa cân giảm so với đầu năm, trẻ thực hiện tốt các bài tập vận động, trò chơi vận động trong chương trình và của cô giao cho. 12 3. Chuẩn bị phát triển về mặt trí tuệ, phát triển ngôn ngữ: Ở trường tiểu học, hoạt động chủ yếu của trẻ là hoạt động học, trẻ phải tập trung, chú ý trong giờ học và đòi hỏi duy trì sự chú ý của trẻ trong thời gian khá dài, do vậy khi ở trường mầm non phải tập cho trẻ sự chú ý trong khoảng thời gian nhất định phù hợp với độ tuổi. Những hoạt động ở trường mầm non như hoạt động âm nhạc, làm quen với toán, làm quen chữ cái, tạo hình, văn học, khám phá khoa học, khám phá xã hội, hoạt động góc, hoạt động lao động… nhằm phát triển trí tuệ, ngôn ngữ cho trẻ. Thông qua các môn học, trẻ có kỹ năng tự tin, mạnh dạn và duy trì sự chú ý của trong thời gian dài. Vì thế, cô giáo cần thực hiện đầy đủ và tổ chức tốt, linh hoạt, sáng tạo hình thức lên lớp trong các hoạt động học ở từng chủ đề khác nhau để trẻ lĩnh hội kiến thức, kỹ năng cần thiết cho độ tuổi. 3.1. Trong hoạt động học: a. Hoạt động làm quen với toán: Hoạt động làm quen với toán là hoạt động rất khô khan và cứng nhắc. Đặc biệt, hoạt động hình thành các biểu tượng về số lượng và phép đếm thường lặp đi lặp lại nhiều lần các tiết học có nội dung giống nhau, chỉ khác về số lượng, nếu lặp lại khi học trẻ thường nhanh chán sẽ không thu hút được sự chú ý của trẻ. Tuy nhiên, hoạt động làm quen với toán lại là một hoạt động giúp trẻ phát triển hết khả năng tư duy, ghi nhớ, rèn luyện các thao tác trí tuệ, kích thích những hoạt động trí óc của trẻ và nó cũng là hoạt động vô cùng quan trọng khi trẻ vào lớp 1. Vì vậy, khi ở trường mầm non để giúp trẻ tiếp thu kiến thức mà cô truyền tải cô giáo phải luôn sáng tạo hình thức lên lớp, sử dụng đồ dùng trực quan sinh động, thiết kế bài giảng powerpoint để dạy trẻ, sáng tạo một số trò chơi, và việc sử dụng lời nói đầu dẫn dắt vào bài mới lạ, gây ấn tượng thì mới thu hút được sự chú ý của trẻ, làm cho trẻ hứng thú, tinh thần thoải mái khi học. VD: Dạy bài khối vuông khối chữ nhật, khối cầu, khối trụ. Phần giới thiệu bài cô nói: “ Các cầu thủ bóng đá của lớp ta vừa đi thi đấu về, sau đây là lễ trao giải”, tiếng nhạc nổi lên, hai đội đi ra giơ tay vẫy. “Giải quả bóng vàng trao cho cầu thủ A, các con thấy bạn A nhận được quả bóng như thế nào?. Vào giờ học xung quanh chủ đề thể thao, hay cho trẻ xếp gôn bằng các khối và tập lăn bóng bằng các khối cầu.Trẻ rất hứng thú chơi nhưng không biết mình đang học một tiết toán về các khối. Trò chơi toán học là một dạng của trò chơi học tập. Trẻ phải giải quyết nhiệm vụ học tập dưới hình thức chơi nhẹ nhàng, thoải mái, làm trẻ dễ dàng vượt qua những khó khăn trở ngại nhất định. Vì vậy, tôi luôn cố gắng suy nghĩ sáng tạo ra một số trò chơi mới để áp dụng vào giờ học nhằm thay đổi hoạt động chống sự chán nản, mệt mỏi, làm cho trẻ có hứng thú hoạt động. VD: Trò chơi “Bàn cờ quay" - Mục đích: + Trẻ được ôn luyện củng cố kiến thức đã học số lượng. (Hình, khối…) + Luyện khả năng quan sát ghi nhớ .cho trẻ. - Chuẩn bị: Tùy theo chủ đề tôi lựa chọn quân cờ là những lô tô và sản phẩm tạo hình mà cô và trẻ cùng làm để cho trẻ chơi. 13 - Cách chơi: Mỗi trẻ một rổ có 6 quân cờ là lô tô nhóm đối tượng. Bầy cờ ra và trẻ quay, khi kim chỉ vào ô có mấy chấm tròn thì chọn ngay nhóm đối tượng có số lượng bằng số chấm tròn xếp vào ô cờ của mình, nếu khi quay mà kim chỉ vào ô trống thì người đó mất lượt. Bạn nào bày được hết quân cờ trước thì bạn đó thắng. Trẻ chơi bàn cờ quay b. Hoạt động làm quen chữ cái: Đây là một hoạt động không thể thiếu để chuẩn bị cho trẻ có kiến thức, tự tin vào lớp 1. Với hoạt động này, trẻ được làm quen 29 chữ cái, trẻ được phát âm, đọc từ và tìm các chữ cái có trong từ có nghĩa. Để giúp trẻ hứng thú, học tốt hoạt động làm quen chữ cái cô giáo cần phải sáng tạo hình thức lên lớp, kết hợp làm bài giảng powerpoint, sáng tạo trong các trò chơi trong các tiết làm quen chữ cái và tiết ôn chữ cái tạo cho trẻ cảm giác thích thú, năng động, tích cực trong tiết học, phát triển tư duy, ngôn ngữ, tình cảm, trẻ mạnh dạn tham gia phát biểu, trẻ phát âm chính xác, nhớ các chữ cái, tìm và đọc chuẩn các chữ cái có trong từ, tên góc chơi, tên các đồ dùng và đó cũng là yêu cầu đầu tiên để trẻ tự tin bước vào lớp 1. VD: Trong tiết làm quen chữ cái i, t, c cô giáo sử dụng các phần mềm đã học Power point, Plast và các phần mềm bổ trợ khác như Kid Prition, Happy kid, Kismast, GIF để làm giáo án điện tử phục vụ cho giảng dạy ,thiết kế bài giảng powerpoint với các slide theo trình tự cho trẻ làm quen từng chữ cái, trẻ tích cực tham gia vào giờ học và chăm chú quan sát trên màn hình, trẻ phải dùng ngôn ngữ và diễn đạt để trả lời câu hỏi của cô như: con có nhận xét gì về đặc điểm của chữ i, lúc này yêu cầu trẻ phải tư duy và dùng khả năng ghi nhớ có chủ định để trả lời cô. Sau khi cho trẻ làm quen chữ cái i, để củng cố kiến thức cho trẻ sang phần trò chơi cô yêu cầu trẻ tìm những chú vịt có chữ i lại gần với vịt mẹ, trẻ được lên dùng chuột, nhấn chuột kết hợp vận dụng kiến thức của mình để tìm các chú vịt có chứa chữ i, đếm và chọn thẻ số tương ứng. 14 Ngoài làm quen chữ cái còn có tiết ôn các chữ cái có tác dụng giúp trẻ ôn luyện, củng cố, ghi nhớ các kiến thức đã học. Khi trẻ được củng cố kiến thức thông qua các trò chơi trẻ vừa hứng thú chơi vừa học bài một cách nhẹ nhàng, nên tôi đã sáng tạo một số trò chơi để có thể dùng trong các tiết làm quen chữ cái, ôn chữ cái hay các tiết khác ở từng chủ đề khác nhau. VD: Sáng tạo trò chơi “Bảng học đa năng” - Mục đích: + Ôn luyện kiến thức cũ về các chữ cái đã học + Trẻ được đọc, phát âm các chữ cái, các từ có nghĩa. + Trẻ xếp các chữ cái theo quy tắc1.1, 1.2, xếp xen kẽ… Ngoài ra còn phục vụ một số môn học khác - Chuẩn bị: Bảng học đa năng, các chữ cái phù hợp với chủ đề - Cách chơi : + Cách 1: Bấm công tắc kim đồng hồ sẽ chạy, kim đồng hồ chạy chỉ vào hình ảnh nào trẻ phải nói tên hình ảnh đó, đọc thẻ từ và xếp các thẻ chữ rời giống từ bên dưới hình ảnh. + Cách 2: Hoặc với bảng này cô có thể cho 2 trẻ thi đua xếp chữ cái theo quy tắc, xếp xen kẽ theo yêu cầu và đọc được tên các chữ cái đó. 15 B ảng dạy h ọc đa năng c. Hoạt động làm quen văn học: là hoạt động có m ột vai trò không thể thiếu để cung cấp cho trẻ những kiến th ức và k ỹ năng, giúp phát triển ngôn ngữ, tình cảm xã hội, làm phong phú v ốn t ừ, phát triển tính chú ý, ghi nh ớ có chủ định để trẻ sẵn sàng bước vào trường tiểu học. Đặc biệt, hoạt động này giúp trẻ nắm được cách đọc sách, truyện đúng cách. Hình thành k ỹ năng tiền biết đọc cho trẻ. Dựa vào tình hình của l ớp, đặc điểm của t ừng truyện, t ừng ch ủ đề và từng loại tiết cô có thể kể truyện cho trẻ nghe, cho trẻ kể lại truyện, hay kể truyện sáng tạo, đóng k ịch, giúp trẻ phát triển ngôn ngữ mạch lạc, tư duy logic, sự tự tin, giáo dục trẻ có cảm xúc và biết thể hiện suy ngh ĩ, hành động c ủa mình theo cái thiện đó là điều đặc biệt ở môn VÝ dô: Ở chủ đề Phương tiện giao thông, tôi làm đồdùng cho tiết học như tranh truyện, phim họat hình, sa bàn, rối tay, rối bóng, đểthu hút sự tập trung và tích cực phát biểu xây dựng bài của trẻ, kết hợp với phương pháp đàm thoại trẻ được hoạt động tích cực trong giờ học. Tận dụng các nguyên vật liệu, phế liệu để làm mô hình sa bàn, minh họa truyện “ Xe Lu và xe Ca”, ô tô từ vỏ hộp sữa, hộp bánh, cột đèn giao thông từ lõi giấy vệ sinh và thìa sữa chua, hoa từ chai lavi và giấy kẹo nhằm giúp trẻ vô cùng hứng thú. 16 Sa bàn truyện “Xe Lu và xe Ca” Tôi sử dụng bìa cat tông tạo hình thành khung sau đó trang trí nhân vật, khung rối để tạo hứng thú cho trẻ trong tiết văn học. 17 TrÎ xem c« gi¸o diÔn rèi tay. d. Hoạt động giáo dục âm nhạc: Âm nhạc là món ăn tinh thần với những ngôn ngữ riêng đó là giai điệu, âm sắc, cường độ, nhịp độ, tiết tấu giúp trẻ hồn nhiên, vui tươi, nhí nhảnh, đáng yêu, đôi lúc lại nhẹ nhàng, da diết cho trẻ khám phá bao điều bí ẩn bởi thế giới xung quanh. Hoạt động âm nhạc không những phát triển ngôn ngữ, tình cảm, mà còn phát triển trí tuệ cho trẻ, trẻ phải tập phân tích, so sánh, phán đoán tên bài hát khi nghe giai điệu bài hát đó, đoán tên dụng cụ khi nghe âm thanh của nó. Để tạo cho trẻ có cảm giác tự tin, mạnh dạn thể hiện cảm xúc, trẻ hào hứng tham gia biểu diễn các bài hát, bài múa, vận động cô giáo cần linh hoạt thay đổi nhiều hình thức tổ chức khi lên tiết, chuẩn bị đồ dùng đẹp, mới lạ, sáng tạo phục vụ cho tiết dạy. VD: Với tiết tổng hợp biểu diễn ở chủ đề 8.3 ngoài các đồ dùng sẵn có của nhà trường tôi đã làm thêm một số đồ dùng ở góc âm nhạc như từ những gáo dừa bỏ di tôi dùng sơn màu vẽ lên những hoa văn và khi sử dụng sản phẩm phát ra những âm thanh rất vui, hay những chiếc phách trẻ được tết nơ xinh xắn, những chiếc đàn làm từ những tấm nhựa kết hợp đề can tạo ra những dụng cụ đẹp mắt và trẻ rất thích được sử dụng. 18 Trẻ dùng dụng cụ âm nhạc biểu diễn Với loại tiết dạy trẻ vận động theo tiết tấu chậm cô giáo cho trẻ vận động dưới nhiều hình thức theo tiết tấu chậm như dùng các dụng cụ âm nhạc, vỗ cánh tay, chỉ ngón tay, dậm gót chân, lắc đầu…tôi còn sáng tạo hình thức cho trẻ khiêu vũ và một bạn khác đánh đàn để thay đổi hình thức tổ chức cũng như phát huy khả năng sáng tạo của trẻ cũng cuốn hút các trẻ khác hăng say, tự tin, nỗ lực thể hiện mình trước đám đông. Trẻ chọn đôi khiêu vũ 19 Ngoài ra, và các tiết học khác cô giáo đều lấy trẻ làm trung tâm, chủ động sáng tạo trong tiết dạy, linh hoạt, tích hợp, thay đổi hình thức tổ chức để lôi cuốn sự hứng thú của trẻ trong giờ học. 3.2. Trong hoạt động góc Hoạt động góc là một quá trình cô giáo tổ chức, hướng dẫn giúp đỡ trẻ tái tạo lại những kiến thức trẻ đã được học, được nhìn thấy, được nghe thấy, trẻ muốn bắt chước, muốn làm người lớn, muốn tham gia vào xã hội người lớn theo cách riêng của trẻ. Khi chơi trẻ được phát huy tính tích cực, được thể hiện cái tôi của mình, trẻ được trao đổi, phát triển khả năng tư duy, trí tưởng tượng, sự sáng tạo, thẩm mỹ, phát triển ngôn ngữ, tình cảm qua việc tự chọn góc chơi, chọn chủ đề cho buổi chơi, chọn bạn chơi, tự thỏa thuận và phân vai chơi trong nhóm. Vì vậy, để tổ chức tốt hoạt động góc cho trẻ tôi xây dựng các góc phù hợp với mục tiêu và yêu cầu giáo dục theo chủ đề, đảm bảo thẩm mỹ, có nhiều góc mở để trẻ được tích cực hoạt động, có nội quy từng góc chơi. Vị trí các góc bố trí hợp lý, thuận tiện cho trẻ hoạt động. Thay đổi vị trí, sắp xếp lại một số góc sau mỗi chủ đề tạo cảm giác mới lạ, kích thích hứng thú của trẻ. VD: Góc xây dựng cần khoảng rộng nhất, tránh lối đi lại, gần góc phân vai xa góc đọc sách. Trẻ chơi góc xây dựng - Đồ dùng đồ chơi, nguyên vật liệu trong các góc đẹp, sáng tạo, thay đổi theo chủ đề, dễ thấy, dễ lấy, kích thích hứng thú của trẻ khi chơi. VD: Trong góc học tập ở chủ đề giao thông trẻ được chơi rất nhiều đồ dùng đồ chơi sáng tạo, với những tấm mica trong vẽ những mê cung đường đi, trẻ dùng quân xúc xắc, đọc đúng tên chữ cái để chọn lượt đi của mình, trẻ chọn 20 chiếc ô tô theo đúng màu của đường đi mê cung quy định và đi, cùng lượt đổ như nhau ai đọc đúng và về đích trước thì bạn đó sẽ chiến thắng. Trẻ chơi góc học tập - Cô bao quát, giúp đỡ trẻ khi cần thiết nhằm giúp trẻ có thêm ý tưởng, kỹ năng, bổ xung kiến thức cần thiết cho vai chơi. 4. Chuẩn bị về mặt tình cảm xã hội với những mối quan hệ và môi trường mới: 4.1. Trong hoạt động thăm quan dã ngoại. Môi trường cho trẻ hoạt động tham quan giã ngoại có ý nghĩa rất quan trọng, giúp trẻ phát hiện ra nhiều điều mới lạ, hấp dẫn, các kiến thức kỹ năng của trẻ được củng cố và bổ xung một cách nhẹ nhàng trong trí nhớ của trẻ, giúp trẻ có những trải nghiệm, được tìm tòi, khám phá thực tế, cung cấp kiến thức, cung cấp kỹ năng sống cho trẻ và các mối quan hệ xã hội trẻ được làm quen như các bạn trường khác, các cô giáo, người lớn xung quanh, bước đầu hình thành cho trẻ khả năng tự lập khi sắp vào lớp 1. VD: Kết hợp với nhà trường tổ chức cho trẻ đi thăm trang trại Erahouse ở chủ đề Thế giới thực vật, trẻ được thăm quan, tìm hiểu, biết về tên gọi, đặc điểm, nơi sống, ích lợi của một số loại rau, củ.Trẻ còn được thể hiện ý thích khám phá thế giới thực vật như được hướng dẫn cách trồng cây mía, qua đó trẻ biết được đặc điểm, nơi sống, ích lợi, cách trồng, cách chăm sóc bảo vệ cây.Thông qua hoạt động này, trẻ được cảm nhận vẻ đẹp thiên nhiên và hình thành thái độ biết cách chăm sóc, bảo vệ cây ăn quả, cây rau, cây hoa ở mọi lúc mọi nơi. 21 Trẻ được học cách trồng cây mía Ngoài cây rau, củ, quả được làm quen, trẻ còn được tham gia rất nhiều trò chơi như leo núi, cưỡi ngựa, biểu diễn thời trang, tô tượng, chăm sóc vật nuôi giúp trẻ mạnh dạn, tự tin, phát triển khả năng tự lập, trẻ biết phải chấp hành đúng nội quy cho trẻ điều này vô cùng cần thiết cho trẻ khi chuẩn bị bước vào lớp 1. Hay khi tổ chức cho trẻ đi tham quan giã ngoại cuối năm ở Kinder park trẻ được tham gia vào rất nhiều hoạt động và trò chơi, trẻ đã có những trải nghiệm được làm những nghề mà mình yêu thích, trẻ biết thể hiện vai chơi, biết phân vai chơi trong nhóm, trẻ trao đổi, thỏa thuận, nhường bạn chơi nhằm phát triển ngôn ngữ, tình cảm cho trẻ. Khi trẻ chơi, có tên các góc chơi, tôi đọc tên các góc, tên các loại quả, loại cây để trẻ hiểu rằng trẻ phải cố gắng làm được như cô và mong muốn vào trường tiểu. Trẻ thu hoạch hoa quả ở trang trại. 22 VD: Trẻ chơi làm nghề lái xe ô tô, trẻ mạnh dạn, tự tin mời khách lên xe, trao đổi giá vé và biết cách dặn hành khách ngồi cẩn thận khi xe chuyển bánh. Biết thể hiện thái độ yêu quý, mời khách khi ngồi vào ghế. . Trẻ chơi làm người tài xế lái xe 4.2. Thông qua các ngày lễ, ngày hội: Để dạy trẻ biết cách ứng xử với người xung quanh, lễ phép, kính trọng người lớn, yêu quý bạn bè, biết thể hiện tình cảm của mình với người thân, thông qua các ngày lễ, ngày hội tôi giải thích giúp trẻ hiểu ý nghĩa của ngày hội đó và gợi ý giúp trẻ có ý tưởng làm món quà tặng người thân của mình. VD: Trong ngày “Quốc tế phụ nữ 8 - 3” tôi gợi ý các con muốn làm món quà gì về tặng bà, tặng mẹ, chị gái nào và khi trẻ nêu ý tưởng làm bưu thiếp, hộp quà, vẽ tranh thì cô giáo là người bạn đồng hành cùng giúp đỡ trẻ nếu trẻ còn luống cuống. Trẻ tự làm tấm bưu thiếp 23 Kết quả: 100% trẻ ngoan ngoãn, cư xử đúng mực, chào hỏi lễ phép với mọi người, biết thể hiện tình cảm của mình với mọi người xung quanh. 5. Chuẩn bị cho trẻ tâm lý và một số kỹ năng cần thiết cho hoạt động học tập. Khi ở trường mầm non, trẻ được các cô giáo chăm sóc chu đáo trong mọi hoạt động, trẻ hoàn toàn phụ thuộc vào cô. Còn khi vào lớp 1, trẻ phải tự lập hoàn toàn từ cách học, tự cất giữ đồ dùng học tập, tự soạn bài theo thời khóa biểu, chuẩn bị đồ dùng học tập cách ăn uống, vệ sinh, đánh răng, rửa mặt. Cho nên ngay từ khi trẻ ở trường mầm non cô giáo phải chuẩn bị cho trẻ tâm lý sẵn sàng với những kiến thức và kỹ năng biết cần thiết cho hoạt động học tập. Cô giáo mầm non giúp trẻ biết tư thế ngồi đúng, cách cầm bút, mở sách, mở cặp lấy sách vở…là giúp trẻ thích ứng với hoạt động học tập mới, tránh được những bỡ ngỡ ban đầu dễ gây cho trẻ những cảm giác sợ sệt, thiếu tự tin. Trong giờ hoạt động chiều ở cuối năm học, tôi bố trí sắp xếp bàn ghế cho trẻ ngồi học, cho trẻ tiếp xúc và làm quen sách, bút, cặp, thước, bảng, phấn… cô làm mẫu, hướng dẫn trẻ cách sử dụng các dụng cụ học tập đó và uốn nắn trực tiếp cho trẻ. Cho trẻ làm quen cách đọc từ, câu đơn giản như hướng dẫn trẻ đọc tên trẻ, gọi tên một số đồ vật ghi trên đồ dùng cá nhân. Ngoài ra cần chuẩn bị cho trẻ từ trường màm non kỹ năng tụ phục vụ bản thân như tự rửa tay, lau mặt, trải chiếu, kê bàn, đánh răng, sau khi đi đại tiện, tiểu tiện. Những điều này tưởng chừng rất nhỏ nhưng vô cùng cần thiết vì khi trẻ đã được cô dạy, đã có kỹ năng thì trẻ sẽ không bị luống cuống, sợ sệt, thiếu tự tin khi vào lớp 1. VD: Trong bữa ăn tôi phân công trẻ tổ 1 gấp khăn, chia thìa, tổ 2 chia cơm cho các bạn, tổ 3 lau bàn, lịch phân công của lớp nhằm rèn kỹ năng lao động tự phục vụ, phát triển thể lực, phát triển trí tuệ cho trẻ vì các nhà khoa học đã khẳng định “Những vận động bằng tay của trẻ càng khéo léo, càng phong phú bao nhiêu càng dễ hình thành các thao tác trí tuệ bấy nhiêu”, khi trẻ chia thìa, chia khăn, chia bát trẻ phải vận động, tư duy, trẻ phải đếm số lượng bàn, số bạn trong bàn để chia đồ dùng trong giờ ăn Trẻ đang chia khăn lau tay chuẩn bị giờ ăn. 24 Hình thành ở trẻ khả năng điều chỉnh hành vi của bản thân, khả năng biết kiềm chế nhu cầu, có ý thức tổ chức kỷ luật để thích ứng với điều kiện học tập. Việc chuẩn bị cho trẻ về mặt tinh thần cũng là một yếu tố quyết định.Cô giáo và cha mẹ thường xuyên trò chuyện, giới thiệu cho trẻ về môi trường học tập mới với bạn mới, cô giáo mới để trẻ thấy tự tin, vui vẻ và đặc biệt là luôn vươn tới, luôn mong mỏi mình sẽ học lớp 1. Kết quả: 99% trẻ lớp tôi có kỹ năng, trẻ kiên trì, biết tự thực hiện những nhiệm vụ đơn giản, có kỹ năng cần thiết cho hoạt động học tập và chăm sóc bản thân, trẻ vui vẻ, đi học đủ, đúng giờ, thích được vào lớp 1. 6. Tổ chức cho trẻ làm quen trường tiểu học. Nhằm giúp trẻ chuẩn bị sẵn sàng bước vào lớp 1 ngoài việc trò chuyện, trao đổi, đàm thoại, xem tranh, hình ảnh về ngôi trường trẻ được học khi vào lớp 1, sẽ không có gì thiết thực hơn là cho trẻ trực tiếp đến thăm quan trường tiểu học, để giúp trẻ không bị hoang mang, bỡ ngỡ, lo sợ. Kết hợp Ban giám hiệu nhà trường tôi tổ chức cho trẻ đi tham quan trường Tiểu học, để giúp cho trẻ được làm quen với ngôi trường, trẻ được xem các anh chị học bài, trẻ được giao lưu với cô giáo và các anh chị, trẻ làm quen với sách vở, đồng phục của trường, đồ dùng dụng cụ học tập, hoạt động học tập, thời khóa biểu, hoạt động vui chơi, lao động trong trường tiểu học. Đồng thời trẻ được giải thích vì sao cần phải đi học, vào trường Tiểu học phải chấp hành những nội quy, phương pháp học tập mới, học nhiều môn học khác nhau, và phải làm bài tập,. Trẻ tham quan trường tiểu học VD: Trẻ được quan sát các anh chị học trong một tiết học, với cách cô giáo cầm phấn viết trên bảng và giảng bài, trẻ được làm quen với cách học, cách 25 SKKN: Một số biện pháp chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1Với lứa tuổi mầm non, chúng ta cần quan tâm nhất là trẻ lứa tuổi mẫu giáo lớn vì trẻ lứa tuổi này chuẩn bị bước vào lớp 1, một bước ngoặt vô cùng quan trọng đối với trẻ. Bài SKKN biện pháp chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1, mời các bạn quan tâm tham khảo nhé. » Xem thêm Tóm tắt nội dung tài liệu
Skkn phương pháp chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp 1 trường mn sơn ca
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: "MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIÚP HỌC SINH CÓ KỸ NĂNG GIẢI PHƯƠNG TRÌNH VÔ TỈ" I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: “Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai” Chắc hẳn trong mỗi chúng ta ai cũng hiểu được ý nghĩa của câu nói này. Vâng trẻ em chính là chủ nhân tương lai của đất nước, là búp măng non đang từng ngày, từng ngày lớn lên mang theo những phẩm chất, trí tuệ, đạo đức của con người Việt Nam. Lứa tuổi mầm non là lứa tuổi luôn luôn được toàn xã hội quan tâm cũng như tạo điều kiện để trẻ phát triển nhân cách một cách toàn diện. Bản thân tôi là một giáo viên mầm non trực tiếp chăm sóc – giáo dục trẻ, ý thức được vai trò và trách nhiệm của mình, tôi đã cố gắng hoàn thành nhiệm vụ của một người giáo viên, xứng đáng là người mẹ thứ hai của trẻ. Trong tất cả các nhiệm vụ chăm sóc – giáo dục trẻ lứa tuổi mầm non, thì nhiệm vụ chăm sóc – giáo dục trẻ ở lứa tuổi 5 tuổi chuẩn bị bước vào lớp 1 là vô cùng quan trọng, đó là một bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời của trẻ. Khi bước vào trường tiểu học tất cả đều trở nên xa lạ đối với trẻ về cả môi trường, hoạt động chủ đạo, mối quan hệ, thời gian sinh hoạt trong một ngày. Như chúng ta đã biết, ở trường mầm non trẻ đang sống trong một môi trường được sự chăm lo chu đáo của các cô giáo mầm non, được các cô chăm sóc chu đáo từng bữa ăn giấc ngủ. Nhưng khi lên lớp một trẻ phải sống trong môi trường học tập và tự lập, cần phải chuẩn bị cho trẻ một tâm thế vững vàng, sẵn sàng bước vào lớp 1 để trẻ tiếp cận môi trường mới một cách tốt nhất. Nhằm giúp trẻ tiếp thu kiến thức ở bậc tiểu học đạt hiệu quả nhất. Ở Trường mầm non hoạt động chủ đạo của trẻ là vui chơi, các yếu tố của hoạt động học tập đã xuất hiện, nhưng mới ở dạng sơ khai, học nhưng vẫn mang tính chất vui chơi “Học mà chơi, chơi mà học”. Khi lên tiểu học, việc học tập là hoạt động chủ yếu. Quá trình chuyển đổi hoạt động chủ đạo sẽ tạo ra cho trẻ rất nhiều khó khăn, nhất là về mặt tâm lý. Ở hoạt động học tập các em sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc thực hiện nội quy học tập, khả năng điều khiển tâm lý của bản thân. Các em chưa ý thức được rõ giới hạn giữa chơi và học nên gặp nhiều khó khăn trong khi chuyển trạng thái từ hoạt động chơi sang học, trẻ chưa biết phân bố thời gian ôn bài giữa các môn sao cho phù hợp. Đặc biệt, trẻ ở lứa tuổi này phải làm quen với phương pháp học tập mới, học nhiều môn khác nhau, kể cả những môn các em không thích. Nếu người lớn không có sự định hướng kịp thời, các em căng thẳng trước khối lượng lớn kiến thức mới, trừu tượng. Khi học tiểu học các mối quan hệ của trẻ thay đổi. Nếu như ở lớp mầm non quan hệ là cô và cháu (Cô là mẹ và các cháu là con) thì ở bậc tiểu học là quan hệ thầy và trò. Các giờ học được quy định rõ ràng, có khoảng thời gian ngắn nghỉ giữa các tiết. Nếu trẻ không tiếp thu được kiến thức ngay trong giờ học đó thì sẽ tạo lỗ hổng ngay. Bởi lẽ thời gian khác sẽ dành cho những môn học khác và ngày hôm sau là thời gian dành cho những bài học mới. Vì vậy buộc trẻ phải chú ý và tập trung cao độ để lĩnh hội các kiến thức cần thiết. Trẻ lúc nào cũng có tâm trạng lo lắng nếu không theo kịp bạn bè các bạn sẽ cười chê khiến cho trẻ lúc nào cũng căng thẳng, tạo ra những biểu hiện tâm lý không tốt. Một vấn đề ảnh hưởng đến kết quả học tập của trẻ ở lớp 1 đó là vấn đề từ phụ huynh, phụ huynh đa phần chưa ý thức được tầm quan trọng của học tập đối với con em mình, nên việc quan tâm, đốc thúc trẻ học là chưa cao. Nắm được tình hình như vậy bắt buộc chúng ta phải chuẩn bị cho trẻ tính tự lập, ý thức cao, không ỷ lại. Vậy phải làm như thế nào để trẻ có thể học tập tốt ở tiểu học ? Đây quả thật là câu hỏi không dễ dàng nếu chúng ta không chuẩn bị cho trẻ về mọi mặt. Tuy nhiên việc chuẩn bị đó không phải một sớm một chiều, đó là cả một quá trình lâu dài. Những sự chuẩn bị đó phải đảm bảo được tính khoa học, tính kế thừa. Những kiến thức đã được hình thành ở lứa tuổi mầm non cần phải được củng cố và mở rộng, hoàn thiện ở mức độ cao hơn giúp trẻ không bị thay đổi đột ngột khi chuyển sang hoạt động chủ đạo từ hoạt động vui chơi sang họat động học tập ở trường tiểu học. Xuất phát từ các lý do tôi đã nêu ở trên, bản thân tôi thấy việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ mầm non 5 tuổi vào lớp một là vô cùng cần thiết và quan trọng. Chính vì vậy tôi chọn đề tài: “Một số phương pháp nâng cao hiệu quả việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1”. II. NỘI DUNG: 1. Cơ sở khoa học: * Tuổi mầm non là bậc thang đầu tiên, làm nền móng cho những bậc thang tiếp theo của cuộc đời. Nhiều nhà Giáo dục đã nói đến vai trò cần thiết của trường mầm non trong việc phát triển của trẻ. Để vào lớp 1, trẻ cần được chuẩn bị tâm lý sẵn sàng đi học – hay còn gọi là “độ chín muồi”. Vì thế một trong những yêu cầu quan trọng cần chuẩn bị để giúp trẻ vào học tốt chương trình tiểu học là: Chuẩn bị tốt cho trẻ về các mặt: Đức – trí – thể - mỹ - lao động – ngôn ngữ. Ngoài ra cần chuẩn bị tốt cho trẻ về mặt tinh thần để trẻ chuẩn bị vào lớp 1. * Khi chuyển tiếp giữa bậc học mầm non và bậc học tiểu học phải đảm bảo sự kế thừa, tính khoa học. Những kiến thức đã được hình thành ở lứa tuổi mầm non cần phải được củng cố và mở rộng, hoàn thiện ở mức độ cao hơn giúp trẻ không bị những thay đổi đột ngột khi chuyển từ hoạt động vui chơi – trường mầm non sang hoạt động học tập - trường tiểu học. Việc chuẩn bị tốt cho trẻ về thể chất, tâm lý từ tuổi mầm non là yêu cầu quan trọng giúp trẻ thích ứng tốt với việc học tập ở bậc học tiểu học. - Việc chuẩn bị cho trẻ vào trường tiểu học được tiến hành thường xuyên và liên tục ở mọi lúc, mọi nơi và là nhiệm vụ của mọi lực lượng giáo dục: Gia đình, nhà trường, toàn xã hội. Đặc biệt trường mầm non cần chuẩn bị tốt mọi mặt, tạo cho trẻ tâm thế hứng thú, thích vào trường tiểu học. 2. Cơ sở thực tiễn: Năm học 2011 – 2012 tôi được nhà trường phân công dạy lớp Lá 1 tại điểm nội trú của trường cấp 2/3. Lớp Lá 1 có tất cả 20 cháu người sở tại Raglay đã học qua chương trình lớp Chồi và có biết Tiếng Việt. Cùng dạy chung với tôi là một cô giáo mới vào nghành và đang trong thời gian tập sự. Là một giáo viên được nhà trường phân công dạy lớp Lá nhiều năm, tôi đã tích lũy được cho mình một số kinh nghiệm trong việc nuôi dưỡng và giáo dục trẻ 5 tuổi. Trong quá trình nuôi dạy trẻ tôi đã có những thuận lợi và gặp phải một số khó khăn sau: a. Thuận lợi: Lớp là điểm mượn của khu nội trú cấp 2/3. Có sân chơi rộng rãi thoáng mát, thuận tiện cho việc vui chơi của trẻ. Cô giáo trẻ nhiệt tình, yêu nghề, mến trẻ, nắm vững được các phương pháp chăm sóc giáo dục trẻ, nhất là trẻ mầm non 5 tuổi. Được sự quan tâm và chỉ đạo sát sao của ban lãnh đạo nhà trường, cùng sự chia sẽ và góp ý của các đồng nghiệp. b. Khó khăn: Bên cạnh những thuận lợi như trên tôi thì tôi còn gặp phải những khó khăn trong việc chuẩn bị tốt tâm thế để trẻ vào lớp 1 như: Trẻ chưa có tính tự lập trong mọi hoạt động, còn ỷ lại hay chưa tự tin vào bản thân mình dẫn đến việc chủ động thực hiện các công việc còn kém. Số trẻ có tính tự lập, tự tin chỉ đạt 25 – 30%. 80% trẻ chưa có thái độ và cách cư xử đúng với mọi người. 80% trẻ chưa có sự hiểu biết nhiều về bản thân, gia đình, môi trường xung quanh, các biểu tượng về thời gian, không gian. Đa số trẻ chưa biết so sánh, phân tích, tổng hợp. Chưa có các biểu tượng về toán, chữ cái và chữ viết. Khả năng vận động còn chậm chạp. Số trẻ bị suy dinh dưỡng chiếm 45%, số trẻ thấp còi chiếm 35%. Trẻ không chịu ngủ trưa vì theo thói quen ở nhà trẻ hay theo bố mẹ lên rẫy hoặc đi chơi. Khả năng cảm nhận cái đẹp xung quanh cuộc sống còn hạn chế, khả năng cảm thụ âm nhạc yếu, chỉ có 20% trẻ biết tạo ra sản phẩm tạo hình đẹp mắt. - 85 % trẻ chưa có các thao tác trong hoạt động học tập, các kỹ năng tự phục vụ. Cháu biết Tiếng Việt nhưng còn ít và vẫn sử dụng chủ yếu vốn tiếng Raglay để giao tiếp. Giáo viên chưa học qua tiếng Raglay nên giao tiếp với trẻ còn gặp khó khăn. Khả năng tiếp thu chữ cái và chữ viết còn chậm. - Cháu không thích lên lớp 1 vì sợ xa các bạn, xa trường mầm non và sợ phải học. III- CÁC PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN: Nắm được tình hình của trẻ, và những thuận lợi, khó khăn như trên tôi đã đưa ra những phương pháp nhằm giúp trẻ chuẩn bị tốt tâm thế để vào lớp 1 như sau: 1. Chuẩn bị về mặt tình cảm – xã hội. Sự phát triển các mặt tình cảm – xã hội là tiền đề quan trọng cho việc học và phát triển toàn diện nhân cách của trẻ. Chính việc phát triển lòng tự trọng, thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập, khả năng tập trung, chấp hành những qui định chung và sự chỉ dẫn của người lớn là vô cùng thiết yếu giúp trẻ học tập tốt ở trường phổ thông sau này. Khi trẻ tự tin vào chính bản thân mình, trẻ sẽ học được cách chủ động độc lập trong việc thực hiện các nhiệm vụ đến cùng. Vì vậy hãy để trẻ tự làm và người lớn khích lệ trẻ. Đối với trẻ ở lớp tôi do đa số là cháu sở tại, phụ huynh đa phần lại không biết chữ, nên việc kèm cặp các cháu học là điều rất khó khăn, vì vậy việc luyện tập cho cháu trong lớp tôi có tính tự lập cao là điều hết sức quan trọng. Nắm được đắc điểm và hoàn cảnh của trẻ như vậy tôi đã có những biện pháp giúp các cháu như: Giáo dục cho trẻ ý thức về bản thân như đặt các câu hỏi để kích thích trẻ biểu lộ những suy nghĩ, cảm xúc của mình; Thông qua tranh ảnh, hình vẽ, thơ, chuyện giáo dục trẻ có ý thức về những hành vi đúng, hành vi sai từ đó vận dụng giáo dục theo từng nội dung của chuyện nhằm phát triển những tình cảm xã hội cần thiết…. Khuyến khích trẻ tự tổ chức các trò chơi đặc biệt là trò chơi phân vai theo chủ đề để trẻ biết tự phân vai và tự nhập vai, qua đó giúp trẻ có tính tự lập trong mọi tình huống chơi, tự lập làm các công việc được phân công, giúp trẻ phát triển tính tự tin, tự lực và sáng tạo. Ngoài ra tôi còn tạo cho trẻ sự ham học, khả năng tập trung chú ý bằng cách thiết kế những hoạt động thú vị vui nhộn, vừa sức cho trẻ như chơi xếp hình, nấu ăn, gieo hạt và quan sát sự lớn lên của cây,…. Thông qua các hoạt động hay mọi lúc mọi nơi tôi còn giáo dục trẻ ý thức chấp hành nội qui, qui định ở trường, lớp học, những nơi công cộng, chấp hành luật an toàn giao thông. Giáo dục trẻ ý thức và thái độ cư xử phù hợp đối với người thân trong gia đình như ông, bà, cha, mẹ, anh, chị, em, chú, bác. Giáo dục trẻ tạo dựng mối quan hệ tốt đẹp với bạn bè, cô giáo và những người lớn khác trong trường mầm non, đồng thời giúp trẻ có những biểu tượng chính xác về trường tiểu học, làm quen những môn học ở trường …, về các mối quan hệ giữa bạn bè, thầy cô giáo từ đó kích thích lòng mong mỏi,yêu mến, háo hức được đến trường học tập của trẻ. Để làm được điều này tôi đã xin ý kiến nhà trường tổ chức một buổi thăm quan trường tiểu học cho các cháu. Trẻ tham quan trường tiểu học Trẻ hứng thú khi được trải nghiệm. Mặc dù lên lớp 1 học ở trường khác, những các hoạt động học tập vẫn có những môn học các con yêu thích ở trường mầm non. 2. Chuẩn bị tốt cho trẻ về mặt trí tuệ. Như tất cả chúng ta đều biết, để làm tiền đề cho trẻ mẫu giáo lớn bước vào lớp 1 một cách tốt nhất không thể không chuẩn bị tốt cho trẻ về tri thức. Bởi tri thức là vô cùng quan trọng và cần thiết cho trẻ. Trẻ có một trí tuệ tốt, trẻ thông minh, nhanh trí, nắm bắt được những kiến thức do cô giáo truyền đạt ở lứa tuổi mẫu giáo sẽ rất thuận lợi cho trẻ bước vào lớp 1. Điều này được thực hiện thông qua các hoạt động học tập Phát triển tốt về mặt trí tuệ, sự hiểu biết vể bản thân, gia đình, môi trường xung quanh, các biểu tượng về thời gian, không gian đồng thời có kỹ năng thực hiện hoạt động trí óc như biết so sánh, phân tích, tổng hợp. Đó là những điều kiện cần thiết, là hành trang để trẻ tiếp thu, lĩnh hội chương trình học tập ở trường phổ thông một cách tự tin và vững vàng. Ở trẻ mẫu giáo lớn nhu cầu nhận thức muốn tìm hiểu, khám phá những điều mới lạ, muốn khám phá được bản chất của sự vật, hiện tượng, các mối quan hệ qua lại của các sự vật hiện tượng đó. Song song với các môn học mang tính tìm hiểu về môi trường xung quanh của trẻ chúng ta còn cần đặc biệt quan tâm và rèn kỹ năng cho trẻ ở hai môn đó là: Làm quen với toán và làm quen với chữ viết. Bởi hai môn học này là hai môn cơ bản, chủ yếu nhất của trẻ lớp 1. Vì thế việc chú trọng hai môn học này là vô cùng cần thiế. Tôi đã xác định đây là hai môn học trọng tâm để dành nhiều thời gian cũng như đầu tư rèn kỹ năng cho trẻ. Vào buổi sáng trong giờ đón trẻ một cô sẽ thực hiện nhiệm vụ đón trẻ, cô còn lại sẽ kèm cho những cháu yếu ; Hay trong giờ hoạt động góc khi chơi góc học tập tôi sẽ cho những cháu yếu vào góc học tập và kèm những cháu đó, cô còn lại sẽ bao quát lớp; Tổ chức hoạt động chiều lại tiếp tục cho các trẻ đó ra ngồi cùng một số bạn đã thông thạo chữ cái để học ( Cứ một bạn kèm một bạn), Các trẻ giúp nhau học chữ cái tôi thấy cách thức này đem lại hiệu quả rất cao, trẻ rất hứng thú tham gia và thuộc bài nhanh, cô cũng đỡ vất vả rất nhiều. Với những cháu khó nhớ các chữ cái, tôi thực hiện cho cháu học 1 chữ cái trong mấy ngày liên tiếp khi nào cháu nhớ được thì tôi mới chuyển sang chữ khác. Tôi cũng luôn luôn quan tâm đến những cháu viết còn xấu, ngồi còn chưa đúng tư thế, cầm bút chưa đúng cách, tôi thường rèn những cháu đó rất nhiều vào những buổi chiều để giúp cháu tiến bộ. Ở môn toán cũng vậy, bắt buộc trẻ phải biết đếm, thêm bớt phân chia trong phạm vi 10, rồi nhận biết các khối, độ lớn, chiều cao của vật, biết các thao tác đo… Như chúng ta đã biết, tiết toán là một tiết nhận thức khó, và cứng nhắc nên trẻ thường không thích học, bằng cách tạo ra những tiết học hấp dẫn, xuyên suốt và lo gic gây hững thú cho trẻ, kích thích trẻ học tập và tiếp thu các kiến thức được tốt hơn. Tiết học toán của trẻ. Trong lớp có rất nhiều cháu kiến thức về toán còn yếu, vì thế tôi cùng cô giáo ở lớp đã lên kế hoạch cụ thể rèn trẻ yếu để trẻ tiếp thu kiến thức về toán đồng đều với các bạn ở lớp, đáp ứng yêu cầu so với độ tuổi. 3. Chuẩn bị tốt cho trẻ về thể lực. Bác Hồ của chúng ta có nói “Một tâm hồn minh mẩn trong một cơ thể cường tráng”, thật vậy một điều kiện quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình học tập của học sinh là thể lực. Thể lực phát triển tốt tạo điều kiện thuận lợi cho những tư chất, những yếu tố sinh học với tư cách là tiền đề vật chất của sự phát triển nhân cách. Chuẩn bị về mặt thể lực cho trẻ không đơn thuần là sự chuẩn bị về lượng phát triển chiều cao và trọng lượng cơ thể mà còn là sự chuẩn bị về chất, năng lực làm việc bền bỉ, dẻo dai, có khả năng chống lại sự mệt mỏi của thần kinh, cơ bắp, độ khéo léo của bàn tay, tính nhanh nhạy của các giác quan. Để có được thể lực tốt, cần tạo một chế độ sinh hoạt, ăn uống, nghỉ ngơi, luyện tập cho trẻ một cách khoa học và hợp lý cả về thời gian cũng như phù hợp với đặc điểm phát triển riêng của từng trẻ giúp trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động học tập và vui chơi đạt kết quả tốt nhất. - Xác định được tầm quan trọng của vấn đề này ngay từ đầu năm tôi đã bàn với cô giáo cùng lớp để thống nhất cách làm việc và vạch ra kế hoạch cụ thể để thực hiện tốt yêu cầu này như sau: Bám theo kế hoạch của nhà trường ngay từ những ngày đầu trẻ đến lớp chúng tôi đã tiến hành cân, đo và khám sức khoẻ định kỳ cho trẻ. Chấm biểu đồ tăng trưởng, trên cơ sở đó phân loại sức khoẻ theo kênh, chiều cao theo cấp độ và phân loại theo bệnh tật của trẻ. Tôi theo dõi, ghi kết quả lên bảng sức khoẻ để phụ huynh tiện theo dõi. Sau đó tôi trao đổi cụ thể với phụ huynh của những trẻ có tình trạng sức khoẻ yếu, thể trạng nhỏ, ăn chậm… để phối hợp với gia đình cải thiện tình hình sức khoẻ cho các trẻ đó bằng các hình thức như: Cô động viên trẻ trước tập thể lớp, thưởng cho những trẻ có tiến bộ. Hình họp trao đổi với phụ huynh đầu năm học Được sự cho phép của nhà trường, trong cuộc họp phụ huynh đầu năm tôi đã báo cáo tình hình sức khỏe của trẻ để phụ huynh nắm được tình hình sức khỏe của con mình ở trường: Trẻ nào cũng ăn hết suất của mình, có nhiều trẻ có nhu cần ăn nhiều hơn định suất. Thống nhất với phụ huynh chế đọ chăm sóc đặc biệt với đối tượng trẻ suy dinh dưỡng( cho trẻ uống thêm sữa..) Giờ ăn của trẻ. Song song với việc quan tâm đến chế độ ăn uống, đến bữa ăn của trẻ, chúng tôi còn phải chú ý đến giấc ngủ. Luôn đảm bảo cho trẻ được ngủ đủ giấc, ngủ sâu giấc. Hình ảnh trẻ ngủ ngon giấc. Với một số cháu khó ngủ tôi trao đổi với gia đình để kết hợp nhắc nhở động viên trẻ kịp thời. Cùng phụ huynh nhắc trẻ buổi tối đi ngủ sớm, để sáng mai đến lớp đúng giờ. Chúng tôi luôn đảm bảo phòng ngủ ấm về mùa đông, mát mẻ về mùa hè. Đảm bảo phòng ngủ luôn yên tĩnh để trẻ ngủ tốt. Ngoài làm tốt công việc cho trẻ ăn, ngủ ta còn phải cho trẻ được vận động hợp lý. Bởi vì có vận động hợp lý sẽ kích thích cho trẻ ăn ngon miệng và ngủ sâu hơn. Do đó tôi thực hiện nghiêm túc các hoạt động của trẻ trong một ngày, tổ chức cho các cháu được vận động vui chơi ở tất cả các hoạt động như hoạt động ngoài trời, các trò chơi vận động, hoạt động góc, hoạt động thể chất Trẻ chơi các trò chơi vận động rèn luyện cho cơ thể. Cho trẻ vận động nhiều là tốt, tuy nhiên tôi cũng không lạm dụng quá, trong các vận động tôi luôn đảm bảo tính động tĩnh luân phiên nhau tạo cho trẻ có thời gian hoạt động phù hợp. Làm được tất cả các điều trên tôi đã chuẩn bị cho trẻ tốt về mặt thể lực: Trẻ được vận động hợp lý, ăn, ngủ tốt sẽ có một thể lực tốt, trẻ khoẻ mạnh da dẻ hồng hào, tăng cân đều, vận động lâu mỏi, ít ốm đau, hạn chế được các bệnh truyền nhiễm và đặc biệt quan trọng là trẻ sẽ tích cực tham gia vào các hoạt động mà cô giáo tổ chức. 4. Chuẩn bị về mặt thẩm mỹ cho trẻ. Sự chuẩn bị toàn diện cho trẻ không thể không nhắc tới sự chuẩn bị về mặt thẩm mỹ, bởi lẽ trẻ có cơ thể khỏe mạnh, có những quy tắc ứng xử phù hợp với mọi người, có sự hiểu biết về cuộc sống xung quanh. Thông qua các tiết học, tiết khám phá cô cần giáo dục cho trẻ thích tìm hiểu và biết bộc lộ cảm xúc phù hợp trước vẻ đẹp của thiên nhiên, cuộc sống, các tác phẩm nghệ thuật. Thông qua những giờ hoạt động âm nhạc giáo dục trẻ thích nghe nhạc, nghe hát, chăm chú lắng nghe và nhận ra những giai điệu khác nhau của bài hát, của bản nhạc. Giáo dục trẻ hát đúng và biết thể hiện sắc thái tình cảm qua các bài hát mà trẻ yêu thích. Giáo dục trẻ biết vận động nhịp nhàng, phù hợp với nhịp điệu của bài hát, biết sử dụng các dụng cụ âm nhạc để gõ theo tiết tấu của bài hát. Giáo dục trẻ biết chọn và sử dụng các nguyên vật liệu đa dạng, biết phối hợp màu sắc để tạo ra sản phẩm tạo hình có nội dung, bố cục, màu sắc hài hòa. 5. Chuẩn bị một số kỹ năng lao động cần thiết cho hoạt động học tập. Hiện nay việc sử dụng phương pháp dạy học tích cực trong các bậc học đã giúp trẻ chuyển hoạt động chủ đạo từ hoạt động vui chơi sang hoạt động học tập một cách thuận lợi. Để đạt được những hiệu quả trên cần tạo điều kiện cho trẻ rèn luyện một số kỹ năng cơ bản của hoạt động học tập như việc sắp xếp bàn ghế, xắp xếp các đồ dùng, cách cầm bút, cầm sách, mở sách, tư thế ngồi đúng… Ngoài ra còn tạo điều kiện cho trẻ thực hiện một số kỹ năng tự phục vụ bản thân như đánh răng, lau mặt, rửa tay, chải tóc, mặc quần áo… từ đó giúp trẻ thích ứng với hoạt động mới. Thông qua chủ đề “Trường tiểu học” giáo viên cần hướng dẫn trẻ làm quen với các đồ dùng học tập ở trường …., thường xuyên cho trẻ làm quen với đồ dùng học tập ở tiểu học như: Sách, truyện, bút, thước….. Qua đó rèn cho trẻ biết cách điều khiển, vận động bàn tay nhỏ bé của mình để thực hiện một cách gọn gàng, dẻo dai các thao tác vận động trong học tập, trong giờ chơi, giờ ăn, giáo viên tập cho trẻ biết sử dụng những đồ dùng sinh hoạt một cách gọn gàng khéo léo. Bởi lẽ các nhà khoa học đã khẳng định rằng “Những vận động bằng tay của trẻ càng khéo léo, càng phong phú bao nhiêu càng dễ hình thành các thao tác trí tuệ bấy nhiêu”. 6. Chuẩn bị về mặt ngôn ngữ. Truyền thụ kiến thức đều phải thông qua ngôn ngữ. Vì vậy việc chuẩn bị cho trẻ sử dụng thành thạo tiếng việt trong sinh hoạt hàng ngày là việc quan trọng nhất để chuẩn bị cho trẻ vào lớp một. Trẻ có ngôn ngữ mạch lạc phát triển tốt, thì đồng thời các quá trình tâm lý như tư duy, tưởng tượng, trí nhớ, tri giác…của trẻ cũng phát triển tốt. Hình thành cho trẻ một số kỹ năng chuẩn bị cho việc đọc, viết, thông qua các hoạt động sinh hoạt, học tập, lao động, các buổi tham quan, dạo chơi …Khuyến khích trẻ sử dụng tiếng việt, mở rộng vốn từ về thế giới xung quanh, tập cho trẻ biết diễn đạt một cách rõ ràng, mạch lạc, không nói ngọng, nói lắp, nói lí nhí. Tôi thường xuyên tổ chức các hoạt động nghe – nói như : Cho trẻ phát âm các chữ cái, nghe và hiểu nghĩa của từ, thể hiện cử chỉ, điệu bộ, nét mặt phù hợp với yêu cầu, hoàn cảnh giao tiếp. Tạo điều kiện cho trẻ được tiếp xúc với chữ viết trong môi trường xung quanh, nhận dạng và phát âm các chữ cái. Để trẻ được như vậy tôi đã tạo môi trường chữ viết trong lớp phong phú tạo điều kiện cho trẻ được “Tắm mình trong chữ viết” và giúp trẻ làm quen chữ cái một cách tự nhiên như: Cảnh quan ngoài lớp học, tạo cây có gắn các chữ cái. Các góc chơi trong lớp, Trẻ học chữ cái bên ngoài lớp học. Trẻ học chữ cái trong lớp ở những góc chơi này nên có các loại sách báo và vật liệu như :Tranh ảnh về thế giới xung quanh như: con người, nghề nghiệp, thế giới động vật, thế giới thực vật,… dưới các tranh ảnh cần có chữ viết to. Sách, tranh truyện với các lại giấy bìa tốt, bền, ít trang, nội dung đơn giản, màu sắc đẹp, chữ to,…các bài thơ ngắn, các câu chuyện có nội dung lặp đi lặp lại để trẻ dễ nhớ, dễ thuộc. Ở góc học tập tôi trang bị thêm giấy, vở để cháu tự do tập viết, tập can chữ theo ý thích của mình. Ngoài ra tôi còn chuẩn bị những chữ cái để trẻ có thể đọc và ghép các vần đơn giản. Hay khi làm ký hiệu của các cháu tôi làm bằng tên của các cháu, đó cũng là một cách tạo điều kiện cho các cháu làm quen với chữ cái một cách hứng thú nhất. Tôi cũng chú trọng cho các cháu tô chữ cái, xem và nghe đọc các loại sách, phân biệt phần mở đầu, kết thúc của sách. Cho trẻ làm quen với cách đọc và viết tiếng Việt: Hướng đọc, viết từ phải sang trái, từ dòng trên xuống dòng dưới, hướng viết của các nét chữ, “đọc” truyện qua các tranh vẽ, đọc phải diễn cảm, các tranh vẽ phải đẹp và to, chữ viết rõ ràng, to, chữ sử dụng trong sách là chữ in thường. Thông qua các hoạt động trên tôi thấy những trẻ lớp tôi có tính tích cực giao tiếp, có trình độ phát triển ngôn ngữ tương đối cao thường hay đặt các câu hỏi và dễ dàng đặt các câu hỏi hơn các trẻ khác. Vì vậy người lớn cần chủ động tổ chức giao tiếp, hình thành tính tích cực, giao tiếp cho trẻ giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, và đó cũng là cách ta giúp trẻ có được công cụ, phương tiện, cần thiết để tư duy tìm hiểu về thế giới xung quanh. Điều này là cơ sở giúp trẻ vững vàng hơn khi vào lớp 1. 7. Chuẩn bị tốt cho trẻ về mặt tinh thần. Được chuẩn bị tốt về mặt tinh thần đối với trẻ cũng rất quan trọng. Trẻ có một tinh thần tốt, luôn luôn vui vẻ, thích thú trong mọi công việc, và đặc biệt là luôn vươn tới, luôn mong mỏi mình sẽ được đi học lớp 1 đó là một điều rất tốt. Vì vậy, tôi luôn động viên, khích lệ trẻ ngoan, biết vâng lời người lớn, hoàn thành các nhiệm vụ được người lớn giao cho. Ví dụ: Nếu các con học giỏi, ngoan biết vâng lời người lớn thì sẽ được đi học lớp 1. Hoặc dùng đó làm động lực để kích thích khả năng tìm tòi khám phá, kích thích tính tò mò ham hiểu biết, biết trả lời các câu hỏi khó ở trẻ. Ví dụ: Câu hỏi này khó nhưng nếu ai trả lời được câu hỏi này sẽ được lên lớp 1 đấy! Thông qua việc được lên lớp 1 dùng làm động lực để nêu các đức tính tốt cho trẻ: Rèn luyện tự giác, ý thức tổ chức kỷ luật, tính tự lập, ý thức đoàn kết, nhường nhịn giúp đỡ bạn bè…Những đức tính này rất cần thiết cho trẻ ở lứa tuổi mầm non song đặc biệt quan trọng với trẻ khi đi học lớp 1. Bởi vì đặc thù của hai bậc học khác nhau: Ở mầm non lúc nào cũng có cô bên cạnh, có cô ở gần, còn khi lên học tiểu học thì không phải lúc nào trẻ cũng ở gần cô giáo mà có lúc trẻ tự chơi, tự do một mình hoặc chơi với các bạn…Thông qua việc tổ chức sinh nhật cho trẻ ở lớp ngoài ý nghĩa cho trẻ biết quan tâm, yêu quý bạn bè, thích tham gia vào hoạt động tập thể nó còn có thể góp phần giúp trẻ hiểu rằng mình đã bước sang 6 tuổi, đã lớn khôn và chững chạc lên nhiều để chuẩn bị vào lớp 1. Chuẩn bị cho trẻ tốt về mặt tinh thần sẽ cho trẻ có tâm lý thoải mái, tự tin, sẵn sàng bước vào lớp 1 không lo sợ, rụt rè, thiếu tự tin. Tóm lại: Vậy việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1 ta phải làm tốt cả 7 yếu tố trên. Cả 7 yếu tố này đều rất quan trọng, không thể tách rời nhau được và không thể thiếu một trong các yếu tố đó trong quá trình chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1. IV- NHỮNG KẾT QUẢ BƯỚC ĐẦU VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM. 1. Những kết quả đạt được. * Về Tình cảm – xã hội: - 90% Các cháu tự tin, mạnh dạn, có tính tự lập và sáng tạo trong công việc. 10% cháu có khả năng hoàn thành các công việc được phân công. -100% Trẻ có thái độ, và cư xử đúng đắn đối với mọi người. * Về trí tuệ: - Trẻ thông minh, nhanh nhẹn, mạnh dạn, hồn nhiên và đạt được yêu cầu của độ tuổi thông qua kết quả khảo sát các môn học, 98% trẻ đạt yêu cầu về kiến thức. 100% trẻ đủ điều kiện lên lớp 1. * Về thể lực: - Các cháu trong lớp tôi đều khoẻ mạnh, da dẻ hồng hào, vận động nhanh nhẹn, có khả năng đề kháng với các bệnh dịch. Trong đợt dịch “ Tay – chân – miệng” vừa qua lớp tôi không bị cháu nào. - Kết quả khám sức khoẻ cuối năm cho thấy 90% trẻ có cân nặng bình thường, 10 % trẻ suy dinh dưỡng vừa. 90% trẻ có chiều cao bình thường, 10% trẻ thấp còi độ 1. - Tuy vẫn còn 10% cháu suy dinh dưỡng và thấp còi đội 1, nhưng những cháu đó rất nhanh nhẹn, và có những kỹ năng, nhận thức, ngôn ngữ đảm bảo tốt cho việc học tập ở lớp 1. Lớp đã được nhà trường khen thưởng vì có tỷ lệ tăng cân đều hàng tháng, hàng quý. * Về thẫm mỹ: - Cháu biết cảm nhận được cái đẹp xung quanh cuộc sống, yêu thích những cái đẹp và có ý thức giữ gìn những cái đẹp đó. -Hát đúng nhạc của một số bài hát thiếu nhi, biết vận động phù hợp với tiết tấu của bài hát, thích nghe hát và sử dụng được một số dụng cụ âm nhạc. -100% trẻ biết dựa vào đôi bàn tay khéo léo của mình để tạo ra sản phẩm đẹp mà trẻ yêu thích. * Về một số kỹ năng cần thiết cho hoạt động học tập: - 100% Thực hiện được các thao tác cơ bản các kỹ năng trong hoạt động học tập, kỹ năng tự phục vụ. * Về ngôn ngữ: - 100% trẻ trong lớp thuộc 29 chữ cái. Viết được tên mình, và 29 chữ cái. - 95% trẻ có thể đặt các câu hỏi khi tham gia các hoạt động khám phá. Mạnh dạn giao tiếp cùng cô và các bạn, có sự giao tiếp với người khác. 5% cháu đặt được một số câu đơn giản, và giao tiếp được với cô và các bạn. -90% biết ghép một số từ đơn giản. * Về tinh thần: - Phát huy và rèn luyện cho trẻ rất nhiều đức tính tốt, hạn chế tính xấu. - 100% trẻ có tâm lý thoải mái, tự tin, sẵn sàng bước vào lớp 1. 2. Bài học kinh nghiệm: Qua những năm dạy trẻ lớp mẫu giáo lớn tôi đã rút ra được kinh nghiệm cho bản thân trong việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp 1 như sau: - Việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ mẫu giáo lớn vào lớp 1 là hết sức cần thiết và là một trong những mục tiêu của ngành học mầm non. - Để việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ mẫu giáo lớn vào lớp 1 được tốt yêu cầu giáo viên phải nắm chắc đặc điểm tâm lý của lứa tuổi. Giáo viên phải đọc và nghiên cứu những tài liệu và sách về tâm sinh lý lứa tuổi để đảm bảo có phương hướng, biện pháp hình thức đúng đắn trong quá trình giáo dục trẻ , và bảo đảm cho giáo viên không chỉ là cô giáo mà còn là người bạn gần gũi thân thiết với trẻ. - Phải biết bàn bạc, phối hợp ăn ý, nhịp nhàng với các giáo viên cùng lớp và cùng thống nhất với nhau về cách làm việc thì kết quả đem lại mới cao. - Cần có sự tuyên truyền và phối hợp với phụ huynh. - Phải biết bám sát vào sự chỉ đạo và yêu cầu của ban giám hiệu thông qua các buổi họp tổ chuyên môn, họp định kỳ, họp sơ kết trên cơ sở đó có kế hoạch, biện pháp, hình thức phù hợp với đặc điểm tình hình của lớp mình. - Cần có ý kiến báo cáo đề xuất kịp thời cho Ban giám hiệu trong quá trình chăm sóc giáo dục trẻ để đảm bảo cho trẻ được chăm sóc tốt về thể chất và tinh thần. - Phải biết lắng nghe, tham khảo, học hỏi kinh nghiệm, góp ý của Ban giám hiệu cùng đồng nghiệp để chọn lọc ý kiến tiếp thu ý kiến hay. Trên đây là kinh nghiệm chuẩn bị tâm thế cho trẻ mẫu giáo lớn vào lớp 1. Rất mong được sự góp ý của ban giám hiệu và chị em đồng nghiệp. V. KẾT LUẬN: Việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1 được sự hưởng ứng, đồng thuận của Ban giám hiệu nhà trường, các đồng nghiệp, các bậc phụ. Công việc này đã được tìm hiểu và đưa vào thực hành tại lớp Lá 1 trường mầm non Cơn Ca. Dù kết quả chưa đạt được tuyệt đối nhưng phần nào cũng giúp cho các con em dân tộc thiểu số Raglay có tâm thế sẵn sàng khi bước vào lớp 1, lớp mà không riêng gì ai, tất cả các trẻ em và chúng ta đều phải trải qua. Bước đầu đã chuyển biến được sự nhìn nhận của phụ huynh, của tất cả mọi người trong công việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1. Qua việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ, không chỉ tạo cho trẻ có thể bước vào trường phổ thông một cách vững vàng mà qua đó còn tạo được sự liên kết và đoàn kết giữa gia đình và nhà trưởng, giữa phụ huynh và cô giáo chủ nhiệm để từ đó tạo được tình cảm tốt đẹp giữa con người với con người. Trên đây, là sáng kiến kinh nghiệm của bản thân, những vấn đề đạt được sẽ là nền tảng cho những năm tiếp theo. Sáng kiến của tôi thực hiện áp dụng hiệu quả tại trường và có thể nhân rộng ở các trường bạn. Rất mong nhận được sự góp ý, nhận xét của các đồng chí lãnh đạo, các bạn đồng nghiệp để bài viết được phong phú hơn. Xin chân thành cảm ơn ! Tà Lương, ngày 05 tháng 4 năm 2012 Người viết sáng kiến Nguyễn Thị Anh Tải về bản full
|
