ĐỀ 1: SO SÁNH CON NG “Tây Tiến đoàn binh k mọc tóc Sông Mã gầm lên khúc lộc hành” “Những đường Việt Bắc của ta Vui lên Việt Bắc đèo da núi hồng” - MB:
Trong cuộc đời ai cũng có ít nhất một niềm thương nỗi nhớ. Có lẽ vì thế mà nỗi nhớ đã trở thành đề tài quen thuộc được các nhà văn, nhà thơ ưu ái nói đến. Nếu như trong “Tây Tiến”, Quang Dũng nhớ da diết thiên nhiên và con người miền Tây thì đến với “Việt Bắc”, nhà thơ không chỉ nhớ về con người và thiên nhiên hùng vĩ thơ mộng, nhớ về những ngày tháng kháng chiến gian khổ, hào hùng mà hơn thế nữa là những dấu ấn tươi nguyên về những ngày chiến thắng. Trong rất nhiều nỗi nhớ đó nổi bật lên là những kí ức của Quang Dũng và Tố Hữu về những vùng đất, những địa danh đã làm nên lịch sử. Và điều đó được thể hiện rõ nhất qua hai đoạn thơ sau: Đoạn 1 Tây Tiến là bức tượng đài của ng lính trên chặng đường hành quân ngay cả khi đã hi sinh. Đoạn 2 Viết Bắc đã tái hiện khung cảnh của kháng chiến trường kỳ gian khổ nhưng hào hùng của dân tộc. - TB
*Bốn câu đầu: (Tây Tiến) bức tượng đài về ng lính Tây Tiến trên chặng đường hành quân đầy gian nan, vất vả và nguy hiểm. -Nhà thơ k miêu tả khuôn mặt cụ thể nào mà mta khôn mặt chung của cả đoàn quân Tây Tiến, qua đó gợi ra bức tượng đìa kỳ vĩ, lớn lao của những ng lính với sứ mệnh cao cả. Ngoại hình của n ng lính Tây Tiến rất lạ lung, nó in đậm dấu ấn gian khổ ở chiến trường. Cách nói lạ hóa “ko mọc tóc” gợi ra tư thế chủ động trc khó khan chứ k phải vì sốt rừng khiến tóc rụng da xanh. Câu thơ gợi tưởng như gợi ra vẻ bề ngoài ốm yếu tiều tụy nhưng thạt ra, nó lại gợi ra khí phachs hiên ngang lẫm liệt, rất oai hùng. Đó chính là khí phách của chúa sơn lâm, của tinh thần chiến đấu khiên cường bất khuất mang ý chí quyết tử cho tổ quốc quyết sin, dù gian khổ nhưng quyết k lùi bước. “Tây tiến … dữ oai hùng” Dạng đề so sánh 2 tác phẩm là một dạng đề khá “đáng sợ” đối với các sĩ tử. Bài viết này sẽ giúp các em luyện tập cho dạng đề sao sánh tác phẩm văn xuôi và đưa ra tất cả những tác phẩm có thể đem ra so sánh trong đề thi. Mỗi bài viết sẽ đưa ra một cặp tác phẩm để so sánh. Với bài này, sẽ so sánh tác phẩm “Tây tiến” của nhà thơ Quang Dũng và “Việt Bắc” của nhà thơ Tố Hữu. Các bạn nhớ đón đọc những bài sau, để thu thập đầy đủ tài liệu cho dạng đề này nhé! Đề: Cảm nhận của anh/chị về hai đoạn thơ sau:
“Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!
Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi
Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi
Mường Lát hoa về trong đêm hơi…”
(Tây Tiến – Quang Dũng, Ngữ văn 12, Tập 1, NXB Giáo dục, 2008, trang 88)
“Nhớ khi giặc đến giặc lùng
Rừng cây núi đá ta cùng đánh Tây.
Núi giăng thành lũy sắt dày
Rừng che bộ đội, rừng vây quân thù.”
(Việt Bắc – Tố Hữu, Ngữ văn 12, Tập 1, NXB Giáo dục, 2008, trang 112) - Tìm hiểu đề
(?) Nội dung vấn đề cần nghị luận:
– Giá trị nội dung của hai đoạn thơ trong bài Tây Tiến và Việt Bắc.
– Giá trị nghệ thuật của hai đoạn thơ.
(?) Kiểu bài và thao tác lập luận:
– Nghị luận văn học (Nghị luận về một đoạn thơ).
– Thao tác lập luận chính: Phân tích; Thao tác lập luận hỗ trợ: chứng minh, bình luận, so sánh.
(?) Phạm vi tư liệu và dẫn chứng:
Đoạn thơ trích từ bài Tây Tiến và Việt Bắc đã dẫn trong đề bài.
II. Lập dàn ý - Mở bài:
– Giới thiệu khái quát về hai tác giả, tác phẩm.
– Dẫn dắt và trích dẫn hai đoạn thơ.
- Thân bài:
– Cảm nhận về đoạn thơ trong bài Tây Tiến.
– Cảm nhận về đoạn thơ trong bài Việt Bắc.
– So sánh về hai đoạn thơ (nét tương đồng và khác biệt).
– Nhận định chung về giá trị của hai đoạn thơ.
- Kết bài:
– Khái quát những nét giống nhau và khác nhau tiêu biểu.
– Nêu cảm nghĩ của bản thân (tình cảm của con người khi nghĩ về quá khứ).
III. Dàn ý chi tiết - Mở bài:
– Quang Dũng là nghệ sĩ đa tài, tên tuổi của ông gắn liền với tác phẩm Tây Tiến. Bài thơ thể hiện nỗi nhớ của tác giả về thiên nhiên và con người nơi tác giả cùng gắn bó khi tham gia trong đoàn quân Tây Tiến. Bốn câu thơ đầu đã thể hiện rõ nét nội dung cũng như cảm hứng sáng tạo nghệ thuật của tác giả.
– Việt Bắc là bài thơ xuất sắc của Tố Hữu. Bài thơ đã thể hiện tình cảm sâu sắc của người cán bộ kháng chiến với chiến khu và con người nơi núi rừng Việt Bắc. Bốn câu thơ thuộc phần một của bài thơ đã khắc họa phần nào đạo lí ân tình thủy chung đó.
- Thân bài:
* Cảm nhận về đoạn thơ trong bài Tây Tiến của Quang Dũng:
– Hai câu đầu bộc lộ nỗi nhớ da diết của tác giả về cảnh núi rừng Tây Bắc và người lính Tây Tiến. Những hình ảnh hiện về trong nỗi nhớ bao trùm lên cả không gian và thời gian.
– Tiếng gọi Tây Tiến ơi đầy tha thiết, trìu mến; điệp từ nhớ thể hiện nỗi nhớ cháy bỏng; từ láy chơi vơi vẽ ra trạng thái của nỗi nhớ, hình tượng hóa nỗi nhớ dàn trải, da diết.
– Hai câu còn lại khắc họa vẻ đẹp của người lính trên đường hành quân gian khổ. Thời gian từ sáng sớm đến đêm khuya cho thấy sự gian lao, vất vả và sự tinh tế trong cảm nhận của người lính Tây Tiến trên bước đường hành quân.
– Từ ngữ chỉ địa danh Sài Khao, Mường Lát gợi sự hoang sơ, vắng vẻ; Hình ảnh thơ có sự hài hòa giữa thực và ảo; Sự kết hợp hiệu quả giữa âm vần rồi, ơi, chơi vơi, hơi tạo âm hưởng thiết tha, bồi hồi.
* Cảm nhận về đoạn thơ trong bài Việt Bắc của Tố Hữu:
– Đoạn thơ thể hiện nỗi nhớ khôn nguôi về những trận đánh nơi chiến khu Việt Bắc. Thiên nhiên, núi rừng Việt Bắc cùng gắn kết với con người trong chiến đấu với kẻ thù.
– Dưới con mắt nhà thơ, thiên nhiên, núi rừng nơi đây trở nên có ý chí, có tình người. Đoạn thơ góp phần khẳng định thiên nhiên và con người Việt Nam thật anh dũng, kiên cường trong chiến đấu chống lại kẻ thù.
– Sử dụng nghệ thuật nhân hóa, lặp từ mang hiệu quả biểu đạt cao; Hai từ che, vây đối lập làm nổi bật vai trò của núi rừng chiến khu Việt Bắc trong cuộc kháng chiến chống Pháp.
* So sánh hai đoạn thơ:
– Điểm tương đồng: Hai đoạn thơ đều bộc lộ nỗi nhớ thiết tha, sâu nặng về thiên nhiên và con người ở những nơi mà người linh đã từng đi qua và in dấu nhiều kỉ niệm.
– Điểm khác biệt:
+ Đoạn thơ trong Tây Tiến bộc lộ nỗi nhớ cụ thể của người trong cuộc, toát lên vẻ hào hoa, lãng mạn, hình ảnh thơ nghiêng về ý nghĩa tả thực.
+ Đoạn thơ trong Việt Bắc thông qua nỗi nhớ để thể hiện cái tình, lòng biết ơn sâu nặng của người cán bộ kháng chiến đối với đất và người Việt Bắc, hình ảnh thơ nghiêng về ý nghĩa khái quát, tượng trưng.
- Kết bài
– Đánh giá chung: Nội dung chủ yếu của hai đoạn thơ là thể hiện nỗi nhớ về cảnh và người nơi núi rừng Tây Bắc và chiến khu Việt Bắc.
– Khẳng định: Hai đoạn thơ đã thể hiện tình cảm gắn bó sâu sắc của con người khi nghĩ về một thời quá khứ gian khổ mà hào hùng
Mod Văn | 
