Bài thơ Cảm xúc mùa thu, hay còn gọi là Thu hứng, là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của Đỗ Phủ, ra đời khi ông đang lưu lạc ở Tứ Xuyên - xa xôi và lạ lẫm. Mùa thu với tiết trời se lạnh, lá vàng rơi trước gió, và mùa thu ở núi rừng càng trở nên lạnh lẽo, hiu quạnh, tiêu điều hơn. Cảnh vật này đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến tâm trạng của thi nhân, thúc đẩy ông sáng tác những tứ thơ cảm xúc mùa thu. Bức tranh tự nhiên của mùa thu lạnh lẽo, ảm đạm nơi núi rừng, thông qua tác phẩm, nhà thơ còn biểu hiện tâm trạng u uất, bi thương và nhớ nhà. Chiến tranh và loạn lạc buộc ông rời quê hương để đến một nơi xa lạ, làm cho cảm xúc mùa thu trở nên chân thực, nặng trĩu hơn bao giờ hết. Hãy khám phá sâu hơn về tác phẩm để hiểu rõ hơn về điều này khi soạn bài. Show  Soạn bài Cảm xúc mùa thu - Thu hứng Soạn bài Cảm xúc mùa thu - Thu hứng, Ngắn 1Câu 1. Bố cục được phân thành 2 phần: - 4 câu đầu 🡪 mô tả về thiên nhiên mùa thu - 4 câu sau 🡪 tả nét tình cảm của nhà thơ Câu 2. Sự biến đổi này là kết quả của sự thay đổi về không gian và thời gian. Không gian di chuyển từ hình ảnh sương trắng, rừng phong,… đến con thuyền, khóm cúc 🡺 Thể hiện tình cảm của tác giả đối với quê hương. Thay đổi này hoàn toàn phản ánh mạch cảm xúc của nhà thơ. Câu 3. Bốn câu đầu và bốn câu cuối tạo nên sự chuyển động của không gian và thời gian, hòa quyện thành một dòng cảm xúc liên kết cho bài thơ. Cảnh vật chìm đắm trong tình cảm, hòa mình vào tâm hồn của tác giả. Tiêu đề 'Thu hứng' mở ra những cảm xúc, tâm trạng của thi nhân trước sự biến đổi của cảnh mùa thu. """""HẾT BÀI 1"""""- Ngoài những nội dung trên, bạn có thể khám phá thêm phần Soạn bài Bày tỏ tâm lòng để chuẩn bị cho bài học này. Soạn bài Cảm xúc mùa thu - Thu hứng, Ngắn 2Câu 1 (trang 147 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1): - Bài thơ có thể phân thành 2 đoạn: + Đoạn 1 (4 câu đầu): mô tả cảnh mùa thu + Đoạn 2 (4 câu sau): bức tranh cảm xúc của thi nhân trước cảnh thu trên đất xa lạ Việc chia bài thơ thành hai đoạn như vậy là có lý vì: Hai phần này đều có tính tự chủ riêng biệt (4 câu đầu nói về cảnh, 4 câu sau nói về tình). Mặc dù bài thơ theo thể thất ngôn bát cú, nhưng việc phân chia này giúp ta dễ dàng phân tích, hiểu rõ hơn. Câu 2 (trang 147 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1): - Góc nhìn từ bốn câu đầu đến bốn câu sau trải qua một sự biến đổi: + Bốn câu đầu: không gian rộng lớn (rừng phong), miêu tả cảnh thu 'ngậm' (hàm) tình thu + Bốn câu sau: từ không gian xa lạ về không gian gần kề (khóm cúc, con thuyền), chuyển cảnh nhập vào tâm hồn. - Giải thích sự thay đổi này: do thời gian trôi qua, tầm nhìn có sự thay đổi. Chiều tối dần buông, tầm nhìn của con người sẽ thu hẹp. Đồng thời, để phản ánh tứ thơ di chuyển từ cảnh đến tình, không gian từ bao la rộng lớn rút về trở thành không gian nội tâm. Câu 3 (trang 147 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1): - Liên kết giữa bốn câu đầu và bốn câu sau: cả hai đều hòa mình vào một bức tranh thu lớn và hùng vĩ, bốn câu thơ đầu tả cảnh mùa thu trong không gian mở rộng, bốn câu sau tả cảnh thu trong không gian hạn chế. Đồng thời, nó thể hiện mối quan hệ trong cách tổ chức tứ thơ, từ cảnh tạo nên tình, cảnh làm nổi bật tình và tình chìm sâu vào cảnh. - Liên kết giữa cả bài với nhan đề: Với tựa là Thu hứng (cảm xúc mùa thu), bài thơ truyền đạt toàn bộ tình cảm của thi nhân trước vẻ đẹp thu. Bốn câu đầu tuy mô tả cảnh thu, nhưng chứa đựng nỗi buồn u uất, bốn câu sau là lời tâm sự của thi nhân, tất cả kết hợp tạo ra hai hình ảnh, từ buồn đến ám ảnh. Luyện tập Câu 1 (trang 147 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1): Bản dịch thơ cơ bản đã thể hiện khá tốt tinh thần của bài thơ, nhưng cũng có những chỗ không sát và thậm chí khác hẳn so với bản phiên âm và dịch nghĩa. Ở câu đầu, bản dịch chưa chuyển tải được ý nghĩa của từ 'điêu thương', đây là tính từ đã được động từ hóa (làm tiêu điều), làm mất đi sức mạnh. Chữ 'thẳm' ở câu ba chưa thật sát nghĩa, khiến âm hưởng thơ không sâu sắc. Câu 5, bản dịch bỏ mất chữ 'lưỡng khai', mất đi yếu tố lặp lại quan trọng. Câu 6, chữ 'cô' chưa dịch chính xác, làm mất đi cảm xúc của kẻ li hương. Câu 2 (trang 147 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1): Chữ 'lệ' trong câu thứ 5 có nhiều cách hiểu, có thể là nước mắt hoa cúc nhưng trong nguyên tác chữ Hán, nó mang nghĩa là hoa cúc nở hai lần, so sánh giọt nước mắt với hoa cúc. Cũng có thể hiểu là hai lần hoa cúc nở đồng nghĩa với sự nhỏ lệ của nhà thơ xa quê hương. Câu 3 (trang 147 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1): Học thuộc bài thơ Mô phỏng bài thơ Mùa thu bình yên - Hòa quyện, Ngắn 3Câu 1. Bài thơ được chia thành hai phần, với lý do chia như vậy là gì? Hãy mô tả nội dung của từng phần một. Bài thơ được phân thành hai phần đặc trưng. Bốn dòng đầu mô tả vẻ đẹp của mùa thu, trong khi bốn dòng tiếp theo tập trung vào tình cảm thuận buồm. Câu 2. Đánh giá về góc nhìn của nhà thơ trong bốn câu thơ đầu và bốn câu thơ cuối. Tại sao có sự thay đổi này xảy ra? Trên bốn dòng đầu, tác giả mở rộng tầm nhìn, chiêm ngưỡng không gian từ rừng phong, Vu sơn, Vu giáp, lưng trời, cho đến dòng sông và mặt đất. Từ không gian tĩnh lặng mở ra không gian sôi động. Bốn câu sau thu hẹp tầm nhìn, tập trung vào cảnh vật trước mắt. Sự biến đổi tầm nhìn phản ánh tâm trạng của tác giả. Mùa thu hùng vĩ nhưng 'điêu hương' gợi lên nỗi buồn trong tâm hồn tác giả, người trở lại với tầm nhìn hẹp để đối mặt với hiện thực buồn bã của bản thân. Nhìn khóm trúc và con thuyền cô đơn để hiểu hết nỗi cô đơn của thi nhân. Câu 3. Xác định mối liên hệ giữa bốn câu thơ đầu và bốn câu thơ cuối. Mối liên hệ giữa toàn bộ bài thơ và tựa đề 'Thu hứng'. Sự tương quan giữa bốn câu thơ đầu và bốn câu thơ cuối là cả hai đều đóng góp vào việc tạo nên bức tranh mùa thu uất ả, hùng vĩ. Bốn câu thơ đầu miêu tả cảnh thu trong một không gian rộng, còn bốn câu sau miêu tả cảnh thu trong một không gian hẹp. Điều này cũng thể hiện sự liên quan trong cách tổ chức của tứ thơ, chuyển từ cảnh sang tình, từ cảnh hình thành tình cảm và tình cảm thấm sâu vào cảnh. Bài thơ mang tựa đề 'Thu hứng' (cảm xúc mùa thu). Do đó, từ hình ảnh đến từng câu chữ, toàn bộ bài thơ truyền đạt tâm trạng của thi nhân trước cảnh sắc thu. Bốn câu thơ đầu, mặc dù miêu tả vẻ đẹp của mùa thu, nhưng ẩn sau đó là nỗi u uất trong tâm hồn thi nhân, trong khi bốn câu sau là sự tâm sự của ông thấm vào cảnh vật, biến từ tình cảm thành cảnh vật. Hai mảng cảnh và tình cảm này tạo ra hai hình ảnh chứa đựng nỗi buồn và ám ảnh: Khóm cúc rơi lệ cũ và con thuyền gắn bó với tình yêu gia đình. II. Thực Hành Câu 1. Đối chiếu bản dịch thơ của Nguyễn Công Trứ với phần phiên âm và dịch nghĩa. Gợi ý: Để giải đáp câu hỏi này, học sinh cần đọc kỹ phần dịch nghĩa và so sánh với bản dịch thơ. Bản dịch của Nguyễn Công Trứ rất chính xác, thể hiện tài năng của ông. Tuy nhiên, thơ Đường, như đã đề cập, thường là 'ý tại ngôn ngoại' (ý ở ngoài lời), 'ngôn tận nhi ý bất tận', 'ngôn đáo bút bất đáo' (lời hết mà ý không hết), người dịch dù có tài năng đến đâu cũng khó mà truyền đạt toàn bộ tinh túy của nguyên tác chữ Hán. Dựa trên bản dịch của Nguyễn Công Trứ, chúng ta có thể hiểu lầm rằng 'lệ' là nước mắt của hoa cúc (đây chỉ là một cách hiểu), nhưng trong nguyên tác chữ Hán, câu thơ này có thể được hiểu theo hai cách: hoa cúc nở hai lần (tác giả so sánh những cánh hoa cúc với giọt nước mắt, nên nói hoa cúc hai lần nhỏ lệ), hoặc là hai lần hoa cúc nở đều là hai lần nhà thơ thổ lộ lòng (nhà thơ xa quê hương đã hai năm). Bên cạnh những điểm trên, học sinh có thể phát hiện thêm những chỗ dịch không chính xác trong bản dịch so với bản phiên âm và dịch nghĩa. Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc và tăng trải nghiệm khách hàng. Mọi ý kiến đóng góp xin vui lòng liên hệ tổng đài chăm sóc: 1900 2083 hoặc email: [email protected] |
