Tại sao lại nói xướng ca vô loài

Từ xa xưa lắm, xã hội đã tồn tại sự phân công lao động. Thời tiền sử, đàn ông thì săn bắt, đàn bà thì hái lượm. Sau đó xã hội phân hóa thành nhiều ngành nghề khác nhau. Mỗi ngành, mỗi nghề lại đáp ứng những nhu cầu riêng của xã hội. Xướng ca vô loài là thành ngữ nói về nghề ca kĩ. Đây là thành ngữ mang tính miệt thị, khinh rẻ nghề nghiệp này. Bị cho là “vô loài”, những người theo đuổi ánh đèn sân khấu bao năm nay vẫn mang trong mình nhiều điều tiếng.

Xem thêm bài viết:

Xướng ca vô loài

Xướng ca vô loài

Xướng ca vô loài là quan niệm xưa của Nho giáo. Hay nói đúng hơn, cách nói này đã được hình thành từ thời phong kiến. Khi đó xã hội chia làm 4 giai cấp chính: sĩ, công, nông, thương. Thường quen gọi là tứ dân.

Thế nhưng, trong tứ dân ấy, nghề ca kĩ lại chẳng thuộc giai cấp nào. Chính vì thế Xướng ca vô loài trở thành câu cửa miệng được người đời nhắc đến khi nói về nghề nghiệp này.

Thành ngữ này trước đây chỉ dành cho các đào nương, kép hát, cô đầu, ả đào,… Thế nhưng với cách hiểu hiện nay, Xướng ca vô loài có ý chỉ chung những người theo đuổi nghệ thuật. Cứ là nghệ sĩ thì xếp vào loại “vô loài”.

Thời thế thế thời, trước kia con cái của đào, kép còn chẳng được đi học, đi thi. Thế nhưng bây giờ, những người nghệ sĩ lại là những người đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống. Xướng ca vô loài không còn được nhiều người sử dụng nữa.

Nghệ sĩ trở thành một trong những phần không thể thiếu. Họ không chỉ đem đến lời ca, tiếng hát mà còn tham gia rất nhiều hoạt động xã hội. Có lượng người hâm mộ lớn, nhiều nghệ sĩ còn có thể bẻ lái truyền thông, tác động vào nhiều người khiến cho họ sống khác và nghĩ khác đi.

Ở nhiều nước như Nhật Bản, Hàn Quốc, thần tượng còn trở thành một nghề kiếm tiền cực thịnh. Khi mạng xã hội phát triển, sân khấu giờ này có thể là bất cứ đâu. Chỉ cần có nhan sắc và chút tài mọn, bạn hoàn toàn có thể mơ ước về sự nổi tiếng.

Nghề bạc hay người bạc?

Thực chất xưa kia, cái cụm từ Xướng ca vô loài cũng chỉ mang ý diễn giải là nghề cầm ca không thuộc tứ dân mà thôi. Sau này khi con hát, ca kĩ sa đọa thì nó mới mang nghĩa miệt thị.

Từ việc ca hát, mua vui, chính những người có tiền đã biến nghề con hát trở nên dung tục. Có cầu thì mới có cung. Một người có tiền, một người cần tiền. Thế nên mọi thứ cứ vậy mà tiến triển.

Đành rằng, nghệ sĩ thì thường đẹp. Mà cái đẹp thì hay động lòng người. Thế nên trong cái xã hội vàng thau lẫn lộn. Nhiều người vin vào cái nghề để bán thân. Biết đâu là người sạch trong, đâu là kẻ trục lợi?

Thời nay, nghệ sĩ không những đẹp mà còn giàu. Thế nhưng không hiểu sao vẫn chẳng thể thoát khỏi cái kiếp “phường con hát” đèo bòng đại gia.

Phải chăng đó là một cách đánh bóng tên tuổi? Hay bởi người theo nghệ thuật dễ mềm lòng. Nhắc đến nghệ sĩ mấy lần đưa đò hay cặp ông này, bà kia, người ta chỉ cười khẩy rồi bảo: nghệ sĩ mà!

Bao năm nay, người của công chúng có mấy ai sạch tiếng, trong danh?

Nghề bạc hay người bạc

Nghề nào cũng có những điều tiếng, có những môi trường làm việc riêng. Nhưng khắc nghiệt nhất, cạnh tranh nhiều nhất thì chỉ có thể là nghệ sĩ.

Hai năm trở lại đây, nghệ sĩ Việt Nam cho thấy nhiều sự việc quá buồn. Ngoài tai tiếng tình cảm, còn liên quan cả đến việc ăn chặn tiền từ thiện. Cái hình ảnh đẹp đẽ trước mắt công chúng dần bị bóc trần. Sau bao nhiêu biến cố, biết bao giờ nghệ sĩ mới lại tốt đời, đẹp nghề?

Xướng ca vô loài là bởi cái nghề nó thế hay người làm nghề biến nó thành ra như thế?

Nghề chọn người

Nói vậy thôi, chứ không phải ai cũng có thể làm nghệ sĩ? Đành rằng là mạng xã hội phát triển, đâu đâu cũng là sân khấu. Cầm mic lên là thành ca sĩ. Đóng vài vai phụ trên phim cũng trở thành diễn viên.

Danh xưng đến thì dễ. Nhưng chỉ khi gắn bó và cống hiến cho nghề thì mới đúng là nghệ sĩ. Nhiều người phải mất mười năm, thậm chí là hơn nữa để có thể tìm được chỗ đứng cho bản thân mình.

Không giống như giáo viên, bác sĩ hay kĩ sư,… Sau khi học xong đại học thì đi tìm việc và phát triển sự nghiệp. Nghệ sĩ thường không có tuổi. Họ bắt đầu sự nghiệp từ khi lên 3 hoặc đến trung niên mới bắt đầu với những vai diễn, những bài hát đầu tiên. Nhiều người cũng hiểu rõ cái nghiệp rất chán ngán của nghề này. Nhưng lại không thể dứt nó ra được.

Khi đứng trên sân khấu, đối diện với ánh đèn xanh đỏ và công chúng, khi đó họ mới cảm thấy là chính họ. Cái nghề nó cứ vin vào người, khó mà từ bỏ được.

Thêm đó là hào quang từ nghề này rất lớn. Được vinh danh, được ca ngợi, được nhiều người hâm mộ, tán thưởng. Cái sướng ấy cũng khiến người ta cứ nhớ mãi không quên.

Nghề nào cũng đáng được trân trọng

Suy đi cũng phải tính lại. Cầm ca vốn nhiều hệ lụy, nhiều tai tiếng. Nhưng nó cũng được công nhận là nghề làm ăn chân chính. Bởi để có được những tác phẩm xuất sắc trên sân khấu, họ đã phải cố gắng tập luyện và hy sinh rất nhiều.

Trước nhu cầu giải trí rất lớn của người dân, nghệ sĩ phải vận dụng đầu óc để sáng tạo nội dung. Sao cho những thứ mình mang đến không những hay mà còn mới lạ, hấp dẫn, phù hợp với xu thế mới.

Mặc dù vướng nhiều điều tiếng, nhưng nhiều nghệ sĩ hiện nay vẫn âm thầm làm những việc tốt cho xã hội. Không thể phủ nhận những điều tốt mà nghệ sĩ đã đem tới cho mọi người. Lời ca, tiếng hát của họ còn có thể lay động, thức tỉnh. Nghệ thuật giúp cho cuộc đời này đẹp hơn, vui hơn, sống động hơn.

Nghề nào cũng đáng được trân trọng. Nghề nghiệp âu cũng chỉ là để kiếm tiền, kiếm sống. Nhưng nghệ sĩ dường như còn là nghề nuôi dưỡng tâm hồn. Đây không phải là nghề xấu mà chính ta mới là những người biến nó xấu đi.

Trân trọng nghề nghiệp của bản thân và người khác cũng chính là tự trân trọng bản thân mình.

Lời kết

Xướng ca vô loài hiện nay vẫn được dùng theo nghĩa cũ. Nó mang ý miệt thị những người nghệ sĩ nói chung. Dù ít, dù nhiều, nghề nào cũng có những hạt sạn đáng xấu hổ. Vì thế, chẳng thể cân đo xem ai hơn ai, nghề nào cao sang hơn nghề nào. Nếu có thể thấu hiểu hãy thấu hiểu. Còn nếu không thể thì cứ im lặng và mặc kệ. Cuộc đời có bấy nhiêu đâu, thay vì miệt thị, coi thường người khác, hãy dành nó để yêu thương.

Tham khảo thêm bài viết:

• Ăn xổi ở thì
• Ăn cắp quen tay, ngủ ngày quen mắt
• Ăn chưa no lo chưa tới

Gõ Tiếng Việt > Ca dao tục ngữ thành ngữ > Xướng ca vô loài

Xem thêm: ca dao, thành ngữ, tục ngữ