Đau mắt hột là một vấn đề sức khỏe cộng đồng ở rất nhiều quốc gia. Đây chính là nguyên nhân truyền nhiễm hàng đầu gây mù trên toàn thế giới. Ở các nước nhiệt đới, người ta ước tính rằng 25 triệu người bị mù do các nguyên nhân có thể phòng ngừa được. Trong số đó, bệnh đau mắt hột là quan trọng nhất, đóng góp vào khoảng 4% bệnh mù toàn cầu. Show
1. Đau mắt hột là bệnh gì?Đau mắt hột là một bệnh về mắt do nhiễm vi khuẩn Chlamydia trachomatis. Nhiễm trùng này có thể lây truyền trực tiếp hoặc gián tiếp qua chất tiết của những người bị bệnh như nước mắt và mũi. Đặc biệt là ở trẻ nhỏ nếu đang nhiễm trùng nặng càng dễ dàng có nguy cơ nhiễm bệnh cao.  2. Yếu tố nguy cơ dễ mắc bệnh đau mắt hột là gì ?Nguyên nhân chính của bệnh đau mắt hột là do nhiễm vi khuẩn Chlamydia trachomatis. Nhiễm trùng thường mắc phải khi sống gần những người đang mắc bệnh. Bệnh có thể lan thành dịch ở những nơi đông đúc như khu dân cư, trường học hay gia đình. Nếu có hệ thống miễn dịch tốt, bạn có thể tự khỏi bệnh. Nhưng nếu sống trong khu vực với tỷ lệ nhiễm bệnh cao, bạn có thể bị đau mắt hột thêm nhiều lần nữa. Bệnh đau mắt hột rất hay gặp ở trẻ em trong độ tuổi mẫu giáo. Thông qua côn trùng, đặc biệt là ruồi hoặc đồ dùng cá nhân như khăn lau mặt, có thể lây bệnh. Có nhiều yếu tố nguy cơ trong môi trường ảnh hưởng đến mức độ truyền bệnh, bao gồm:
3. Diễn tiến của bệnh đau mắt hộtỞ giai đoạn đầu, bệnh đau mắt hột gây viêm kết mạc (mắt sưng đỏ). Các triệu chứng sớm bắt đầu xuất hiện trong vòng 5-12 ngày sau khi tiếp xúc với vi khuẩn. Bao gồm ngứa nhẹ do kích ứng mắt và mí mắt, chảy dịch vàng (ghèn) từ mắt. Khi nhiễm trùng tiến triển sẽ gây đau mắt và mờ mắt. Nếu không được điều trị, sẹo có thể hình thành bên trong mí mắt. Điều này dẫn đến lông mi mọc ngược vào trong mắt. Khi đó, lông mi sẽ dễ chà sát vào giác mạc. Sự kích thích liên tục này kèm với tình trạng viêm làm cho giác mạc bị đục. Nó có thể dẫn đến sự xuất hiện của loét giác mạc. Cuối cùng hậu quả là có thể giảm thị lực một phần hoặc hoàn toàn. Nếu bạn chỉ bị một đợt đau mắt hột, thường rất ít khi gây ra ảnh hưởng đến mắt. Trong trường hợp nếu nhiễm trùng tái phát, bạn có thể bị các biến chứng sẹo và mù mắt. Suy giảm thị lực một phần hay hoàn toàn sẽ ảnh hưởng đến sinh hoạt của bạn và những người thân trong gia đình. Biến chứng sẹo xảy ra thường xuyên hơn ở phụ nữ so với nam giới. Điều này có thể phản ánh nguyên nhân do sự tiếp xúc thường xuyên với trẻ (ổ nhiễm trùng chính). Tóm lại, nếu có những triệu chứng sau, bạn cần đi khám Bác sĩ nhãn khoa ngay nhé:
Nếu bạn có dấu hiệu bị viêm kết mạc thì nên dành thời gian đi thăm khám và chuẩn bị một số vấn đề trước nhé! Để biết về những điều này thì bạn có thể tham khảo bài viết: Bệnh nhân Viêm kết mạc nên hỏi bác sĩ những gì? 4. Làm thế nào để phòng ngừa và kiểm soát bệnh đau mắt hột ?4.1 Điều trịThuốc kháng sinh rất có hiệu quả trong điều trị bệnh mắt hột. Điều trị sớm có thể ngăn ngừa các biến chứng lâu dài đến mắt. Trường hợp trầm trọng hơn có thể cần phẫu thuật. Phẫu thuật giúp đưa lông mi mọc ngược vào trong mắt về vị trí bình thường. Điều này sẽ giúp hạn chế nguy cơ sẹo giác mạc. Hơn nữa, ngăn ngừa mất thị lực sau này. Nếu vết sẹo giác mạc quá nhiều, có thể bạn cần phải ghép giác mạc. Phương pháp này để giải quyết tình trạng thị lực bị suy giảm đáng kể. 4.2 Phòng ngừaĐảm bảo vệ sinh an toàn và sạch sẽ. Trong đó, rửa tay và rửa mặt rất quan trọng và hữu ích trong việc ngăn ngừa sự lây lan của bệnh. Để loại bỏ bệnh đau mắt hột – một vấn đề sức khỏe cộng đồng, chiến lược với tên gọi (S.A.F.E) được đề xuất bởi WHO bao gồm:
Bệnh đau mắt hột là tình trạng viêm giác mạc mãn tính do nhiễm trùng tái phát với Chlamydia trachomatis và con người là vật chủ duy nhất. Chlamydia trachomatis có khả năng lây nhiễm cao và lây truyền nhanh chóng ở những khu vực vệ sinh kém. Ngoài ra, tiếp xúc với dịch tiết ở mắt và mũi hay những vật dụng cá nhân có nguy cơ nhiễm vi khuẩn cũng là con đường lây truyền thường gặp. Hiện nay, ngoài điều trị với thuốc kháng sinh, bạn cần hạn chế nguy cơ tái phát để tránh biến chứng nghiêm trọng đến mắt nhé.
Đau mắt hột là một bệnh nhiễm khuẩn ảnh hưởng đến mắt. Bệnh rất dễ lây lan, qua tiếp xúc với mắt, mí mắt và mũi hoặc cổ họng của người bị nhiễm bệnh. Bệnh cũng có thể được truyền qua bằng cách dùng chung đồ vật với người bị nhiễm bệnh như khăn mặt. Lúc đầu, bệnh đau mắt hột có thể gây ngứa nhẹ và kích ứng mắt và mí mắt. Sau đó, mí mắt có thể bị sưng và mủ chảy ra từ mắt. Bệnh đau mắt hột nếu không được điều trị có thể dẫn đến mù lòa. Triệu chứng đau mắt hộtCác dấu hiệu và triệu chứng của bệnh đau mắt hột thường ảnh hưởng đến cả hai mắt như: Triệu chứng cơ năng: – Ngứa nhẹ và kích ứng mắt và mí mắt – Đổ ghèn có chứa chất nhầy hoặc mủ – Mí mắt sưng – Nhạy cảm với ánh sáng – Đau mắt Triệu chứng thực thể: -Thẩm lậu kết mạc: Hiện tượng thâm nhập tế bào viêm, chủ yếu tế bào lympho. -Nhú gai, hột: Hột thường xuất hiện kết mạc sụn mi trên, có thể kết mạc mi dưới, cùng đồ, kích thước không đều, từ 0,5 – 1mm. -Màng máu giác mạc: Hột đặc hiệu, bệnh mắt hột giác mạc, màng máu khu trú lớp nông, phần trên giác mạc. Màng máu do thâm nhiễm giác mạc hột và tân mạch. -Sẹo và lõm hột trên giác mạc. (Sẹo kết mạc là đoạn xơ trắng nhỏ, dải sẹo). -Nhú gai: Khối đa giác có ranh giới rõ, giữa khối nhú có một chùm mao mạch Chẩn đoán bệnh mắt hộtChẩn đoán lâm sàng:-Hột trên kết mạc sụn mi trên: hột ở trung tâm. -Sẹo điển hình trên kết mạc sụn mi trên -Màng máu trên giác mạc. Chẩn đoán cận lâm sàng:-Tế bào học: Chích hột hoặc nạo nhẹ kết mạc sụn mi trên làm xét nghiệm tế bào học. Chẩn đoán phân biệt:Viêm kết mạc dị ứng: tổn thương nhú to, dẹt, hình đa diện ở kết mạc sụn mi trên. Các giai đoạn phát triển của bệnh đau mắt hộtCó năm giai đoạn trong sự phát triển của bệnh đau mắt hột: – Viêm – nang. Nhiễm trùng mới chỉ bắt đầu trong giai đoạn này. Năm hoặc nhiều nang – mụn nhỏ có chứa tế bào lympho, một loại bạch cầu – có thể xuất hiện trên bề mặt bên trong của mí mắt. – Viêm – cường độ cao. Trong giai đoạn này bệnh rất dễ lây nhiễm, mắt trở nên khó chịu, mí mắt trên có thể bị sưng. – Sẹo mí mắt. Nhiễm trùng trong thời gian dài dẫn đến sẹo mí mắt bên trong. Các vết sẹo thường xuất hiện dưới dạng các vạch trắng. – Lông mi mọc ngược (trichiasis). Sẹo mí mắt khiến cho lông mi mọc ngược vào trong và chà sát vào giác mạc. – Đục giác mạc: Giác mạc trở nên bị ảnh hưởng bởi tình trạng viêm, thường được nhìn thấy dưới mí trên. Viêm liên tục với gãi dẫn đến đục giác mạc. Nhiễm trùng thứ phát có thể dẫn đến sự phát triển loét trên giác mạc và cuối cùng là mù một phần hoặc hoàn toàn. Ngoài ra, mô tuyến bôi trơn mắt – bao gồm các tuyến sản xuất nước mắt (tuyến lệ) cũng có thể bị ảnh hưởng. Điều này có thể dẫn đến tình trạng khô mắt, làm bệnh thêm nặng. Nguyên nhân bệnh đau mắt hộtBệnh đau mắt hột do vi khuẩn Chlamydia trachomatis. Bệnh lan truyền qua tiếp xúc với dịch tiết từ mắt hoặc mũi của người bị nhiễm bệnh. Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh đau mắt hột bao gồm: – Điều kiện sống thấp. Điều kiện sống thấp cho phép các vi khuẩn lây nhiễm sinh sống và phát triển – Điều kiện sống đông đúc. Những người sống trong điều kiện không gian hẹp cũng có nguy cơ lây nhiễm cao hơn. – Vệ sinh kém. Tình trạng vệ sinh kém và thiếu vệ sinh, tay và đặc biệt ở mắt khiến bệnh dễ lây lan hơn – Tuổi tác. Trẻ em từ 4 đến 6 tuổi là độ tuổi dễ mắc đau mắt hột nhất. – Điều kiện vệ sinh kém. Không có nhà vệ sinh hay các côn trùng như ruồi, nhặng khiến bệnh dễ lây lan và bùng phát thành dịch. Phân loại bệnh đau mắt hộtPhân loại giai đoạn theo qui định của tổ chức y tế thế giới (WHO):
Biến chứng bệnh đau mắt hộtBệnh đau mắt hột nếu được phát hiện sớm có thể được điều trị bằng kháng sinh. Nếu bệnh không được điều trị kip thời có thể dẫn đến biến chứng, bao gồm: – Viêm kết mạc bờ mi – Sẹo mí mắt bên trong – Biến dạng mí mắt, chẳng hạn như mí mắt gấp bên trong (entropion) hoặc lông mi mọc ngược (trichiasis) – Sẹo giác mạc, viêm loét giác mạc – Lông xiêu, lông quặm, khô mắt. Điều trị bệnh đau mắt hộtĐiều trị tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, các phương pháp điều trị bao gồm: – Thuốc kháng sinh – thuốc kháng sinh azithromycin (dùng 1 liều 1 năm) được sử dụng để điều trị trong trường hợp không biến chứng. Thuốc này giết chết vi khuẩn, sau đó mắt sẽ tự khỏi. Điều trị có thể cần phải được lặp lại sau mỗi 6 đến 12 tháng – Thuốc tra mắt mỡ Tetracyclin – tra ngày 2 lần trong 6 tháng. – Erythromycin 250mg uống 4 viên/ngày x 3 tuần – Phẫu thuật mổ quặm – Nước mắt nhân tạo và các vitamin Phòng ngừa đau mắt hộtBệnh đau mắt hột có khả năng tái nhiễm nếu không biết bảo vệ mắt đúng cách. Để bảo vệ bạn và vì sự an toàn của người khác cần nâng cao ý thức giữ gìn vệ sinh cộng đồng. Thực hành vệ sinh thích hợp: – Không dùng phương pháp day kẹp hột. Phương pháp điều trị này không loại bỏ được tác nhân gây bệnh mà gây chấn thương nặng nề cho kết mạc, tạo sẹo giác mạc. – Cải thiện vệ sinh môi trường: sử dụng nước sạch, xây nhà vệ sinh, diệt ruồi. Xây chuồng gia súc xa nhà, chôn, đốt rác thải đúng nơi quy định – Giáo dục ý thức giữ vệ sinh cá nhân: rửa mặt bằng nước sạch, không dùng chung khăn, chậu… – Quản lý chất thải phù hợp. Xử lý đúng cách chất thải của động vật và con người. Nếu trong gia đình có người bị bệnh mắt hột thì cần phải điều trị tại các bệnh viện mắt uy tín. Bệnh viện Mắt Sài Gòn BS. Nguyễn Văn Hòa Tài liệu tham khảo: |
