Tinh hoa bắc bộ là gì

Vở diễn thực cảnh “Tinh hoa Bắc Bộ” được đầu tư công phu, và kỳ vọng trở thành một đột phá trong những sản phẩm văn hoá du lịch đặc sắc...

Sân khấu thực cảnh đẹp hút hồn với tạo hình tinh tế từ hồn sen Việt với nét đẹp của phụ nữ Việt Nam. Ảnh: BTC

Như một bức tranh

Nằm dưới chân núi Thầy (xã Sài Sơn, Quốc Oai, Hà Nội), sân khấu thực cảnh “Tinh hoa Bắc Bộ” được xây dựng trên mặt hồ nước rộng 4.300m2 thuộc tổ hợp vui chơi và văn hóa Baara Land. Dài 60 phút, vở diễn như bức tranh khảm ghép từ những nét văn hóa đặc trưng của vùng Đồng bằng Bắc Bộ, chia thành 6 phần gồm: “Thi ca”, “Cõi Phật”, “Hoài cổ”, “Nhạc họa”, “An vui” và “Ngày hội”.

Vở diễn được dàn dựng công phu, lối trình diễn hấp dẫn, truyền tải kiến thức về văn hóa lịch sử. Từ ca trù, chèo, dân ca Bắc Bộ, quan họ, chầu văn, tranh Tố nữ, tranh Đông Hồ, múa rối nước đến tập trận, sĩ tử đèn sách, sinh hoạt lễ hội… tất cả được trình diễn trên sân khấu giữa thiên nhiên nước non hùng vĩ. Từng cảnh, từng phân đoạn tái hiện sinh động, đa dạng những nét văn hóa tinh túy của vùng Đồng bằng Bắc Bộ với sự mộc mạc, chân chất.

Sự hỗ trợ của âm thanh ánh sáng, công nghệ và hơn 200 diễn viên, bao gồm người dân bản địa và sinh viên trường Cao đẳng Múa Việt Nam cũng tạo nên một dòng chảy cảm xúc liên tục đưa khán giả đến những bất ngờ. “Điểm đặc biệt, các diễn viên trên sân khấu chính là bà con nông dân của vùng đất Sài Sơn, Chùa Thầy để diễn tả chân thực và sinh động nhất đời sống văn hóa tinh thần của một vùng Bắc Bộ” - Tổng đạo diễn Hoàng Nhật Nam chia sẻ.

“Tinh hoa Bắc Bộ cô đọng những gì tinh tuý trong giá trị văn hóa của đồng bằng miền Bắc, gắn liền với hình ảnh và câu chuyện về người đã sáng lập ra Chùa Thầy - thiền sư Từ Đạo Hạnh. Vở diễn là cơ hội để du khách cảm nhận, tìm hiểu rõ được căn nguyên, cốt lõi của người Việt Nam thông qua những giá trị văn hóa lâu đời được đan cài khéo léo.

Vở diễn sẽ không thể thành công nếu thiếu đi những con người tận tụy và tâm huyết ở mảnh đất này” - ông Trần Anh Tuấn - Phó TGĐ Tổ hợp văn hóa và giải trí Baara Land - chia sẻ.

Điểm nhấn của du lịch miền Bắc

“Tinh hoa Bắc Bộ” được kỳ vọng là điểm nhấn cho sự phát triển của ngành du lịch miền Bắc, “cầu nối” cho du khách, đặc biệt là khách quốc tế có điều kiện, cơ hội hơn để tìm hiểu văn hóa, trải nghiệm và thưởng thức nghệ thuật, ẩm thực đặc trưng của Việt Nam.

Ông Nguyễn Quý Phương - Vụ trưởng Vụ lữ hành (Tổng cục Du lịch) cho rằng cần kết hợp với một số điểm tham quan khác như Làng văn hóa dân tộc Việt Nam, làng cổ Đường Lâm… để tăng thêm sức hút đối với du khách, đặc biệt là khách quốc tế khi giới thiệu sản phẩm tour.

“Vở diễn mang đúng tính chất nguồn cội của văn hóa xứ Đoài, vùng Kinh Bắc, Đồng bằng sông Hồng, nhưng sự kết nối với khán giả chưa sâu sắc, phần giao lưu giữa người xem với các diễn viên chưa tạo được dấu ấn”. Bà Nguyễn Thanh Trang - Trưởng phòng Kinh doanh C - Vietnam Travel chia sẻ và đề xuất xây dựng thêm tour du lịch kết nối như ngắm cảnh mặt trời mọc trên cánh đồng, mua sắm ở chợ truyền thống để du khách tìm hiểu, mua sắm đồ lưu niệm, tơ lụa đặc trưng của Bắc Bộ.

Một số ý kiến khác cho rằng cần bổ sung phần thuyết minh bằng tiếng Anh, tiếng Trung để du khách nước ngoài có thể hiểu vắn tắt nội dung của các điển tích đang được biểu diễn, bởi ngay cả đối với lớp trẻ Việt Nam cũng chưa thể hiểu hết được nội dung, ý nghĩa.

Sân khấu biểu diễn của “Tinh hoa Bắc Bộ” nằm giữa khu vực có nhiều điểm tham quan về văn hóa, lịch sử như Chùa Thầy, Chùa Tây Phương. Hiện đang có tour tham quan di sản và nghệ thuật với lịch trình Chùa Cả - Chùa Cao - Chùa Một Mái - Phòng triển lãm tranh và sưu tầm đồ cổ của họa sĩ Phan Thị Ngọc Mỹ, với giá khoảng 600.000 đồng/người nhưng vẫn chưa được phát triển rộng rãi.

“Tinh hoa Bắc Bộ” là một trong số yếu tố quyết định sự thành công về định hướng phát triển du lịch ở Sài Sơn, đồng thời hứa hẹn sẽ trở thành điểm nhấn hấp dẫn cho du lịch Hà Nội.

Ngày 1.6, tại Hồng Kông, với “Tinh hoa Bắc Bộ”, Công ty Cổ phần Tuần Châu Hà Nội đã được trao giải Vàng ở hạng mục Đổi mới trong Truyền thông, Truyền thông thị giác & Giải trí trực quan (Award for Innovation in Media, Visual Communications & Entertainment) trong lễ vinh danh Stevie Awards 2018 - Giải thưởng danh giá được tạp chí New York Post ví như Giải Oscar dành cho giới kinh doanh.

"Tinh hoa Bắc Bộ" là vở diễn thực cảnh đầu tiên của Việt Nam và là sản phẩm văn hóa, du lịch độc đáo của Hà Nội.

Dấu ấn mới cho du lịch Hà Nội

Khi vở diễn thực cảnh “Tinh hoa Bắc Bộ” đưa vào khai thác sử dụng ở xã Sài Sơn, huyện Quốc Oai( Hà Nội) vào tháng 11-2017, nhiều người làm du lịch hoan hỉ bởi nó góp phần đưa diện mạo du lịch Thủ đô thêm sức sống mới. Với tiềm năng du lịch còn chưa khai thác hết cùng bề dày văn hoá xứ Đoài, việc Công ty Cổ phần Tuần Châu thực hiện vở diễn thực cảnh “Tinh hoa Bắc Bộ” với mức kinh phí lên đến hàng chục triệu đô la Mỹ được xem là sự “nhìn xa trông rộng” và cũng là cách làm mang tính tiên phong cho loại hình sân khấu thực cảnh tại Việt Nam.

Theo đạo diễn Hoàng Nhật Nam, người thực hiện dàn dựng vở diễn “Tinh hoa Bắc Bộ”, ở nhiều quốc gia du lịch phát triển, việc thực hiện những vở diễn thực cảnh không chỉ mang ý nghĩa tôn vinh văn hoá, khoe nét đẹp của địa phương mà nó còn là sản phẩm du lịch độc đáo, hấp dẫn để thu hút du khách xa gần. Ngay trong khu vực Châu Á, rất nhiều quốc gia như Trung Quốc, Thái Lan, Singapore… từ nhiều năm nay đã thực hiện những vở diễn thực cảnh lớn với sự tham gia của nhiều đạo diễn tên tuổi lớn như Trương Nghệ Mưu, Phùng Tiểu Cương… để hấp dẫn khách du lịch. Đó được xem là một trong những cách làm nghệ thuật kết hợp du lịch khéo léo, khôn ngoan.

Ngay khi ra mắt, vở diễn thu hút nhiều người xem bởi sự lộng lẫy của sân khấu

Tại Việt Nam, “Tinh hoa Bắc Bộ” được xem là vở thực cảnh đầu tiên, mở ra nhiều hướng đi mới cho phát triển du lịch của Thủ đô nói riêng và Việt Nam nói chung. Vì là tiên phong nên vở diễn nhận được sự quan tâm đặc biệt của cả giới làm nghệ thuật lẫn những đơn vị khai thác du lịch.

Ngay khi ra mắt, “Tinh hoa Bắc Bộ” khiến nhiều người xem, trong đó có cả người dân đang sinh sống tại Thủ đô lẫn du khách từ phương xa đến Hà Nội đều ngỡ ngàng khi chiêm ngưỡng vẻ đẹp lộng lẫy, hoành tráng của “nhà hát ngoài trời” được xây dựng trên diện tích 1,75ha với đầy đủ các hạng mục như: Khán đài 2500 chỗ ngồi, phần “cánh gà” là những rặng tre, trúc được trồng bao quanh. Điều đặc biệt của “nhà hát” thiên nhiên này là sân khấu nước có diện tích 4.300m2 có thể di chuyển được theo từng màn diễn. Khán giả hoàn toàn được thả hồn với thiên nhiên để cảm nhận rõ mùi đồng quê đậm đặc của hương đồng gió nội, tiếng côn trùng rả rích. Hơn hết, điều mà vở diễn khiến nhiều người thích thú là những tinh hoa văn hoá đậm nét của đồng bằng Bắc Bộ được “bày biện” tinh tế trong “bữa tiệc” văn hoá hoành tráng và sự hồn hậu của gần 200 diễn viên mà phần lớn là những người nông dân đang sống ở chùa Thầy.

Cảnh diễn trên sân khấu nước rộng 4.300m2

Chị Nguyễn Thị Hà (37 tuổi), một nông dân xã Sài Sơn tham gia vở diễn cho biết, bên cạnh du khách trong nước, lượng khách nước ngoài đến xem vở diễn cũng ngày một nhiều lên. Những tràng vỗ tay và nụ cười thân thiện của họ đã trở thành sự cổ vũ, động lực cho chị cùng các diễn viên ngày một tự tin để lan tỏa văn hóa cộng đồng.

Trao đổi với HNMO, chị Lê Thị Thuỷ, đại diện công ty du lịch AtravelMate nhận định, nhiều hãng lữ hành đã coi vở diễn thực cảnh "Tinh hoa Bắc Bộ" như một giải pháp giúp họ giải tỏa băn khoăn khi lựa chọn "buổi tối xem gì" cho khách du lịch ở Hà Nội. Với không gian đậm chất đồng quê, cùng những nét văn hoá đặc trưng của mảnh đất Tràng An kết hợp với văn hoá xứ Đoài đã khiến nhiều du khách thêm hài lòng và yêu Hà Nội hơn.

Nâng tầm văn hoá Việt vào sản phẩm du lịch

Cùng với Quy hoạch phát triển du lịch đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 được TP Hà Nội thông qua năm 2012, ngày 26-6-2016, TP Hà Nội ban hành thêm Nghị quyết số 06-NQ/TU của Thành ủy Hà Nội về "Phát triển du lịch Thủ đô Hà Nội giai đoạn 2016-2020 và những năm tiếp theo". Nghị quyết đề ra bảy nhiệm vụ trọng tâm gồm: Phát triển sản phẩm du lịch chất lượng cao, gắn với thương hiệu Thủ đô, đầu tư cơ sở hạ tầng, đào tạo nhân lực, xây dựng những chính sách hỗ trợ du lịch... Nghị quyết đã tạo xung lực mới trong hoạt động du lịch, thể hiện cụ thể là các ban, ngành, đơn vị trên địa bàn đã tích cực xây dựng, đổi mới các sản phẩm du lịch thể hiện đặc thù của địa phương.

Thực tế, Hà Nội giàu tiềm năng du lịch, nhưng lâu nay, sản phẩm du lịch vẫn chỉ quẩn quanh với các tour tham quan một số di tích, địa chỉ văn hóa vật thể và phi vật thể trên địa bàn vẫn chưa xứng tầm. Khắc phục nhược điểm này, Sở Du lịch Hà Nội tích cực phối hợp các cơ quan, tạo điều kiện để các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp xây dựng, đổi mới các sản phẩm du lịch mang thương hiệu văn hóa của Thủ đô. Vở diễn "Tinh hoa Bắc Bộ" là một thí dụ điển hình.

Nhiều diễn viên tham gia là những nông dân đang sinh sống tại xã Sài Sơn, Quốc Oai.

Theo ông Nguyễn Văn Tuấn, Tổng Cục trưởng Tổng Cục Du lịch Việt Nam, những sản phẩm văn hoá thể hiện được hồn cốt của dân tộc, đặc trưng của địa phương thường chạm được tới trái tim của người xem. Vở thực cảnh “Tinh hoa Bắc Bộ” sở dĩ không chỉ được giới làm nghệ thuật ngợi khen về tính thẩm mỹ mà còn được nhiều đơn vị du lịch “chấm điểm” cao khi tư vấn cho du khách, là bởi sản phẩm này đã khoe được nét đẹp tinh tế của người Hà Nội trên một tổng thể sân khấu hoành tráng cả về phần nhìn lẫn phần nghe.

Làm thế nào đưa được nét đặc trưng văn hoá truyền thống vào sản phẩm nghệ thuật để hấp dẫn khách du lịch, đó là bài toán không dễ với những nhà đầu tư. Thực tế, đã có không ít sản phẩm văn hoá truyền thống của Hà Nội nỗ lực duy trì nhiều năm nay nhưng vẫn rơi vào cảnh “ế ẩm”. Chia sẻ về vấn đề này, đạo diễn Hoàng Nhật Nam cho biết, anh đã phải trăn trở rất nhiều trước câu hỏi: “Nên khai thác chất liệu gì trong kho tàng tinh hoa Bắc bộ rộng lớn?” Cuối cùng, anh nhận thấy rằng, làm văn hoá và du lịch hiệu quả là cần phải gắn với cộng đồng dân sinh. Anh quyết định chọn hình ảnh thiền sư Từ Đạo Hạnh - một vị trong Tứ bất tử của tín ngưỡng Việt Nam và cũng là “ông tổ” của nghề rối nước ở xứ Đoài để làm tâm điểm xuyên suốt vở, để từ đó phát triển thành 6 phần nội dung: “Thi ca”, “Cõi Phật”, “Hoài cổ”, “Nhạc họa”, “An vui” và “Ngày hội”. Ở mỗi trường đoạn là những hình ảnh đẹp được chắt lọc trong di sản văn hoá Hà Nội như múa rối nước, hát chầu văn, hình ảnh sĩ tử lều chõng đi thi, tố nữ trong tranh… và không thể thiếu cảnh lao động bình dị của người nông dân xứ Đoài.

Hiện nay vở diễn “Tinh hoa Bắc Bộ” duy trì trung bình 3 buổi diễn/tuần, mỗi suất diễn đón trung bình 300 – 400 khách, vào những ngày cuối tuần con số này còn cao hơn. Có thể là vội vàng khi nói đến sự thành công về doanh thu của vở diễn, nhưng với nhiều nhận định tốt về chất lượng của vở, giới làm du lịch tin tưởng rằng, đây là sản phẩm nghệ thuật, du lịch độc đáo, tương xứng với bề dày văn hoá và tiềm năng của du lịch Hà Nội.