Trong khi nhiều độc giả lựa chọn việc trải nghiệm đọc các tác phẩm mới, những tựa sách kinh điển – đáng đọc vẫn nhận được sự yêu mến bất chấp thời gian. Trên tinh thần lan tỏa cảm hứng sách hay – hay đọc, Bookish.vn xin giới thiệu đến quý bạn đọc những tựa sách đẹp về hình thức lẫn nội dung. Những tựa sách bàn về nhiếp ảnh và nghệ thuậtMột bức ảnh không đơn thuần là sự ghi chép lại bằng một thiết bị kỹ thuật mà nó còn là một kho tàng ký ức về con người và nơi chốn, một nguồn dữ liệu nhân học, nhân trắc học, xã hội học, sử liệu cộng đồng. Buổi đầu nhiếp ảnh Việt Nam – tác giả Terry Bennett Quyển sách đầu tiên về lịch sử nhiếp ảnh Việt Nam thời kỳ đầu viết bằng Anh ngữ. Từ khối tư liệu khổng lồ nhưng phân tán trong các kho lưu trữ, bảo tàng, bộ sưu tập tư nhân, trong đó có bộ sưu tập của riêng mình, Terry Bennett đã dựng lại con đường ra đời và phát triển của nhiếp ảnh tại Việt Nam kể từ khi những bức ảnh đầu tiên được chụp vào giữa thế kỷ XIX cho đến giữa những năm 1950.  Mặc dù phần lớn nội dung nói về sự nghiệp của các nhiếp ảnh gia người Pháp và các nước khác, những hình chụp và tiệm ảnh của họ tại Việt Nam, nhưng cũng liệt kê rất nhiều hình chụp cùng danh tính của các nhiếp ảnh gia người Việt và tiệm ảnh của họ. Dựa trên kinh nghiệm tích lũy từ những quyển viết về nhiếp ảnh Nhật Bản và Trung Quốc thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX, Buổi đầu nhiếp ảnh Việt Nam của Bennett sẽ là cẩm nang hỗ trợ quý báu cho những ai quan tâm đến lịch sử nhiếp ảnh hoặc những nhà sưu tầm tư liệu. Bàn về nhiếp ảnh – tác giả Susan Sontag Xuất phát từ quan điểm triết học của Plato coi tất cả những gì ta nhìn thấy đều chỉ là bóng đổ của hiện thực, Susan Sontag đã tìm hiểu vai trò, ý nghĩa và tác động của hình ảnh do con người sáng tạo ra, từ hội họa cho đến khi xuất hiện những hình ảnh do máy chụp ảnh và quay phim làm ra mà bà gọi là "photographic images" - hình ảnh nhiếp ảnh. Sontag nhận ra một điều cực kỳ quan trọng, rằng khác hẳn với những hình ảnh do con người tạo ra bằng thủ công, như hội họa, có bản chất diễn giải hiện thực, những hình ảnh nhiếp ảnh – từ ảnh chụp cho đến phim điện ảnh, truyền hình và video ở đủ mọi định dạng – là những dấu vết và tiêu bản vật chất của hiện thực, tạo nên bởi những quy luật vật lý của thế giới khách quan. Bản chất hiện thực ấy của nhiếp ảnh đã tạo nên một hiện thực khác song hành với hiện thực tự nhiên, và ngày càng lấn át hiện thực tự nhiên, khiến cho chúng ta ngày càng thích sống trong cái "thế giới hình ảnh" do chính mình tạo nên ấy, mất dần liên lạc với hiện thực tự nhiên, trở nên xa lạ với hiện thực tự nhiên. Ký ức một ảnh viện Sài Gòn – Câu chuyện viễn kính – tác giả Nguyễn Vĩnh Nguyên Ký ức một ảnh viện Sài Gòn hay Câu chuyện viễn kính có thể xem như một dự án du khảo được tác giả Nguyễn Vĩnh Nguyên thực hiện trong suốt gần một năm. Cuốn sách hơn 220 trang là một câu chuyện đồ sộ về nhiếp ảnh, những hình ảnh quý giá một thời vàng son lẫn cay đắng của lịch sử. Ông Đinh Tiến Mậu, nhân vật chính của câu chuyện – chủ hiệu ảnh Viễn Kính tiếng tăm của Sài Gòn, kể về sản nghiệp của một đời thợ ảnh cứ như không có chuyện vậy, nhẹ tênh, phẳng phiu, liền lạc. Như chẳng có chuyện gì, tay thợ ảnh ấy từng trở thành chứng nhân của lịch sử hay có ảnh đăng trên những trang báo hàng đầu. Như chẳng có chuyện gì, ảnh viện của ông là chỗ chụp chân dung của các ngôi sao hàng đầu làng giải trí miền Nam. Nơi chốn thân quen, những người năm cũ… qua những trang sáchKỷ niệm càng khai thác lại càng đầy và lộ ra những điều từng quen thuộc nhưng lạ lùng như chưa gặp lần đầu. Đó là vẻ hấp dẫn khi ta đào bới kho tàng ký ức. Xóm cũ, mùa cũ, những người năm cũ… mọi thứ đã thuộc về quá khứ nhưng rồi tất cả được trở lại sống động lung linh qua trí nhớ của con người. Kho tàng ấy vô giá, miễn nhiễm và là điểm tựa cuối cùng cho bất kỳ ai muốn nương nhờ, muốn tìm kiếm những gì đẹp nhất của đời mình. 100 năm phi trường Tân Sơn Nhất Cuốn 100 năm phi trường Tân Sơn Nhất của nhà báo Quốc Việt tái hiện một phần lịch sử ở miền Nam thế kỷ 20-21. Sách gồm 15 phần chính, được đặt tên như: Những cánh bay đầu tiên trên nước Việt, Phi công Việt tham gia Đại chiến Thế giới thứ nhất, Tân Sơn Nhất bước vào kỷ nguyên phản lực. Phi trường rực lửa... Mỗi phần đầy ắp các thông tin về quá trình hình thành và phát triển của phi trường chứa đựng một thế kỷ lịch sử gắn với nhiều dấu mốc quan trọng của đất nước. Ba năm trước, khi bắt tay thu thập tư liệu về Tân Sơn Nhất, Quốc Việt chỉ có ý định viết loạt bài báo về những vấn đề thời sự nóng bỏng của Tân Sơn Nhất. Tuy nhiên, càng đi sâu sưu khảo tư liệu, phỏng vấn nhiều nhân vật, anh càng bị cuốn hút vào đề tài hấp dẫn này và có cảm hứng thực hiện quyển sách. Từ mùa thu 2015, tác giả bắt đầu hành trình góp nhặt tài liệu và phỏng vấn nhân chứng. "...Tôi luôn có niềm tin chúng ta phải thấu hiểu quá khứ mới đến được tương lai tốt đẹp. Trên từng tấc đất Tân Sơn Nhất là bao máu xương người Việt hôm qua. Trên từng đá sỏi rêu phong hay vỏ đạn còn chìm khuất đâu đó là bao chuyện lịch sử cần phải được kể lại, nhắc nhớ chân xác cho mai sau...", anh viết. Những bức tranh phù thế – tác giả Phạm Công Luận 33 bài viết trong tạp bút Những bức tranh phù thế của anh đã đưa người đọc trở về quá khứ, khi lẫn trong ký ức của anh, những hồi ức về một Sài Gòn xưa, từ hơn nửa thế kỷ trước, cũng dần hiện lên. Theo nhà báo Phạm Công Luận, viết về ký ức không đơn giản chỉ là sự trốn chạy thực tại: 'Khi viết về quá khứ, tôi nhận ra mình là ai... Tôi hiểu rõ hơn vì sao mình yêu tha thiết một thành phố dù nó dần dần không còn giống nơi chốn mình yêu thương'. Cùng với những bức tranh của Sài Gòn qua nhiều góc nhìn, quan sát tinh tế của người lưu giữ ký ức phố thị – cái tên mà nhiều độc giả dành tặng cho anh, những câu chuyện cá nhân của chính tác giả, của gia đình anh... trong không gian nhuốm màu thời gian ấy, với đầy ắp tư liệu quý, cũng được “vẽ” nên, tạo cho Những bức tranh phù thếmột dư vị dịu ngọt, trữ tình. Thành phố những lục địa bay – tác giả Nguyễn Vĩnh Nguyên Một văn bản không định hình bởi những chuyện và truyện, bất phân sử liệu và hư cấu, huyền thoại và sự thật; ngôn ngữ tự do giao thoa, xóa mờ ranh giới thể loại để hướng tới truyền đạt một “hình thể” đô thị phía sau cái thấy của mắt thường: một lịch sử của những lục địa văn hóa xao động, chìm và nổi, ẩn và hiện, minh định và bất tường, giả lập và chân xác. Cuối cùng, như mọi thứ trên đời: có và không. Đà Lạt chính là Đà Lạt. Nhưng Đà Lạt cũng không là Đà Lạt. Với Thành phố của những lục địa bay, Nguyễn Vĩnh Nguyên đã giúp độc giả thấy được một Đà Lạt ảo ảnh, không dễ nắm bắt và luôn chuyển động như những sóng nước. Nó ôm vào trong mình những mảng lịch sử của quá khứ, huyễn hoặc, của hiện tại và sự biến đổi… Lịch sử sống động qua những trang viếtLịch sử ghi chép lại những sự kiện lôi cuốn và thông tin giá trị, đề cập đến những vấn để có tầm ảnh hưởng to lớn đến tiến trình phát triển của nhân loại. Việc xâu chuỗi và tìm hiểu mảng kiến thức lịch sử là chiếc chìa khóa để mở ra quá khứ và tiến bước về tương lai. Sông Côn mùa lũ – tác giả Nguyễn Mộng Giác Trong lịch sử Việt Nam, vua Quang Trung Nguyễn Huệ là vị anh hùng dân tộc gợi nhiều cảm hứng cho các nhà sách tác đưa vào tác phẩm văn học hay sân khấu hoá. Mặc dù triều đại Tây Sơn chỉ tồn tại vẻn vẹn khoảng 24 năm cho đến khi chúa Nguyễn Ánh tiến hành cuộc chiến tranh trên toàn quốc, thống nhất lãnh thổ lập ra nhà Nguyễn, nhưng cũng được lịch sử ghi nhận là một triều đại chính thống trong lịch sử Việt Nam. Bộ trường thiên tiểu thuyết Sông Côn mùa lũ của nhà văn Nguyễn Mộng Giác được đánh giá là “hay và hấp dẫn”, “đáng mặt tiểu thuyết theo cái nghĩa cổ điển của từ này”. Với bề dày gần 2.000 trang sách, ông đã tái hiện huyền thoại lịch sử bằng cái nhìn văn hoá và thế sự. Những chuyện tình của Nguyễn Huệ, những bê bối của vương triều, những cưu mang nghĩa hiệp, những sóng gió của gia đình v.v… đã làm cho Nguyễn Huệ trở nên lớn lao, gần gũi hơn như một con người cụ thể đầy những lo toan như bao người khác và đầy thuỷ chung ân nghĩa. Sông Côn mùa lũ với khoảng 100 chương, mở đầu từ năm 1765 khi hai anh em Nguyễn Huệ và Nguyễn Lữ theo học giáo Hiến – một nhà Nho vừa trốn nạn Trương Phúc Loan chuyên quyền, từ Phú Xuân lánh vào quê vợ, và kết thúc năm 1792 khi Nguyễn Huệ mất. Có thể nói, tác phẩm đã tái hiện thăng trầm, sóng gió trong suốt gần ba mươi năm lịch sử của cuối thế kỷ 18 chứ không phải chỉ miêu tả cuộc khởi nghĩa Tây Sơn và những chiến công của Nguyễn Huệ. Con đường thủy vào Trung Hoa – tác giả Milton Osborne Cuối thế kỷ 19, sau khi thiết lập chế độ bảo hộ khắp xứ Đông Dương, người Pháp bắt đầu hướng mắt về Mê Kông – dòng Sông Mẹ của vùng đất này, với tham vọng xây dựng tuyến đường thủy nối liền các vùng thuộc địa trù phú. Được sự đồng thuận của giới chức chính phủ Pháp lúc bấy giờ, một đoàn thám hiểm gồm sáu thành viên trẻ tuổi và có học thức, cùng chung tham vọng mở mang thuộc địa và cả tin về vai trò khai hóa của nước Pháp đối với các dân tộc Á-Phi, đã khởi hành từ Sài Gòn, ngược dòng Mê Kông để tìm kiếm một thủy lộ mở hướng thông thương với miền Nam Trung Hoa giàu có, bắt đầu một sứ mạng lớn lao mà Ðô đốc hải quân Pháp Paul Reveillère gọi là “một nhiệm vụ cao cả có tầm vóc xứng đáng với đam mê của thế kỷ”. Nắm bắt được tầm quan trọng của chuyến hành trình hào hùng nhưng không kém phần bi thảm của đoàn thám hiểm trong công tác nghiên cứu lịch sử các nước Đông Dương thế kỷ 19, nhà sử học Milton Osborne đã dành nhiều năm nghiên cứu và khảo sát để hoàn thành nên tác phẩm Con đường thủy vào Trung Hoa, nhằm giúp người đọc phần nào hình dung rõ hơn cục diện vừa toàn cảnh lại vừa có tính đối sánh giữa các xứ Đông Dương trong tiến trình thuộc địa hóa đầy ảo vọng của người Pháp. Sứ đoàn Iwakura - Ian Nish Như Ian Nish chia sẻ, tác phẩm này được tổng hợp từ hội nghị ba năm họp một lần của Hiệp hội Nghiên cứu Nhật Bản ở châu Âu diễn ra vào năm 1997, trùng đúng kỷ niệm 125 năm chuyến đi diễn ra. Tại đó nhiều nhà nghiên cứu đã tìm về các tư liệu vẫn còn lưu trữ tại các quốc gia phương Tây, như nhật ký của các chính khách, báo chí địa phương, những lá thư trao gửi nội bộ giữa các đại sứ quán… có so sánh với tác phẩm của Kume Kumitake và báo chí Nhật Bản. Qua đó nhìn lại cuộc du khảo này trên phương diện lịch sử, chính trị và quan hệ quốc tế, cũng như làm rõ vai trò của sứ đoàn và phản ứng của phương Tây đối với sự kiện này. Có thể thấy rằng thách thức đặt ra tương đối lớn, bởi lẽ nhiệm vụ của sứ đoàn Iwakura có tầm quan trọng đối với Nhật Bản hơn là các nước mà họ đến thăm, nên nguồn tư liệu có thể là không đầy đủ. Vì vậy trừ các quốc gia có tầm vóc lớn như: Mỹ, Anh, Pháp, Đức… thì những trải nghiệm tại các nước nhỏ hơn như: Hà Lan, Đan Mạch, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha… gần như không được đề cập trong các văn kiện còn lại. Một điểm bất ngờ của cuốn sách này là bài nghiên cứu về cuộc viếng thăm Thụy Điển của đoàn thám hiểm, với những tiết lộ mới được bật mí, những tưởng đã không tồn tại trong suốt nhiều năm. Qua cuốn sách này, thêm một lần nữa có thể khẳng định về tầm nhìn xa của riêng nước Nhật trong các chính sách canh tân thời Minh Trị, từ đó mở ra một chương sử mới trong lịch sử Nhật Bản. Không chỉ nhìn nhận từ phía chủ quan, Sứ đoàn Iwakura còn là góc nhìn đến từ khách quan để thêm lần nữa xóa tan huyền thoại về những vấn đề xoay quanh chuyến đi lịch sử, góp phần giải mã cho sự thành công cũng như tiến bộ một cách nhanh chóng của đất nước này đối với thế giới. |
