Bàn chân lớn của gấu Bắc Cực là một đặc điểm thích nghi, cho phép gấu Bắc Cực tăng sức nặng của chúng trên băng tuyết một cách hiệu quả hơn. Các bàn chân hoạt động giống như giày tuyết để giữ thăng bằng cho những con gấu Bắc Cực có trọng lượng đáng kể. Lông ở phía dưới bàn chân của chúng cũng giúp gấu Bắc Cực có thể bám vào băng.
Các móng của gấu Bắc Cực có 5 ngón và mỗi móng có thể có đường kính lên tới 12 inch. Các u nhú mềm (vết sần ở da), trên các tấm đệm màu đen của bàn chân tạo ra ma sát giữa băng và bàn chân của chúng để tránh bị trượt. Lớp lông dài giữa các ngón chân của chúng giúp cách nhiệt cho bàn chân. So với bàn chân, kích thước cơ thể của chúng thực sự nhỏ. Con đực cao từ 772 đến 1.433 pound, và dài khoảng 8 đến 10 feet. Con cái cao từ 331 đến 551 pound, và dài từ 6 đến 8 feet. Điều này mang lại cho gấu Bắc Cực một diện tích bề mặt nhỏ so với tỷ lệ thể tích, theo BBC. Tỷ lệ kích thước cơ thể và đôi tai nhỏ là một sự thích nghi khác để giảm sự mất nhiệt. Một lớp mỡ dày (blubber) giúp cách nhiệt chống lại cái lạnh và dự trữ năng lượng.
Một cách thích nghi khác là chi trước ngắn hơn chi sau để giúp phân phối trọng lượng và cho các mục đích chạy và bơi lội. Đôi chân khỏe của chúng giúp chúng bắt kịp con mồi, trong khi hàm răng và móng vuốt sắc nhọn giúp chúng bắt và ăn thịt con mồi. Bộ lông dày màu trắng của chúng là vật cách nhiệt chống lại cái lạnh, nhưng cũng là vật ngụy trang chống lại những kẻ săn mồi khác bao gồm cả những con gấu Bắc Cực khác. Gấu Bắc Cực được coi là loài ăn thịt lớn nhất trên cạn.
Đương nhiên điều này phải kể đến bộ lông vừa dày vừa chặt trên người chúng. Bình thường, bộ lông màu trắng của gấu và băng tuyết của Bắc Cực như thành một khối, khó có thể phân biệt được, thậm chí dùng máy ảnh tia hồng ngoại hàng không cũng khó có thể chụp ảnh được...
Nơi trú ngụ của gấu Bắc Cực là các mảng băng tạo thành mũ băng quanh cực Bắc của Trái Đất. Chúng thường xuất hiện ở rìa các mũ băng, bên cạnh các dải nước và những nơi có nhiều hải cẩu là nguồn thức ăn chính của chúng.
Gấu Bắc Cực dành phần lớn thời gian để đi lại trên băng. Chúng tránh những cơn bão tuyết dữ dội bằng cách đào các hang trú ẩn tạm thời. Thường thì chỉ có gấu cái mang thai mới ngủ đông. Nhưng ở những nơi mà mùa đông lạnh hơn và thức ăn cũng khó tìm hơn, tất cả gấu Bắc Cực đều ngủ đông. Tuy ngủ nhưng chúng không chìm sâu vào giấc ngủ như sóc chuột hay sóc đất. Nhịp tim giảm từ 70 lần/phút xuống 8 lần/phút, nhưng thân nhiệt của chúng vẫn bình thường; và lúc ngủ trong hang, chúng có thể thức dậy ngay. Khi ở trong hang, chúng không ăn và sống nhờ vào lượng mỡ của cơ thể; trong thời gian này, chúng không hề đại tiểu tiện.
Vì sao gấu Bắc Cực lại không sợ lạnh?
Gấu Bắc Cực sống trên mặt băng của Bắc Băng Dương, vậy thì cái gì đã khiến gấu Bắc Cực không sợ lạnh.
Đương nhiên điều này phải kể đến bộ lông vừa dày vừa chặt trên người chúng. Bình thường, bộ lông màu trắng của gấu và băng tuyết của Bắc Cực như thành một khối, khó có thể phân biệt được, thậm chí dùng máy ảnh tia hồng ngoại hàng không cũng khó có thể chụp ảnh được, điều này chứng tỏ là nhiệt độ bề mặt của gấu Bắc Cực và nhiệt độ địa lí của Bắc Cực là như nhau. Nếu dùng máy ảnh tia tử ngoại thì có thể chụp ảnh chúng một cách rõ nét. Lông của gấu Bắc Cực là những ống lông rỗng màu trắng, có thể làm tia tử ngoại xuyên qua phần rỗng đó, do vậy lông của nó có thể hấp thụ tia tử ngoại và đương nhiên có thể hấp thụ tia tử ngoại trong ánh sáng Mặt Trời vào trong cơ thể, vừa giữ ấm lại vừa giữ lạnh. Chính vì vậy mà gấu Bắc Cực có thể sống lâu dài ở Bắc Cực mà không sợ lạnh.
Những điều thú vị về loài gấu Bắc Cực
Ngày quốc tế gấu Bắc cực được tổ chức vào ngày 27 tháng 2 hàng năm.
Chúng bơi rất tốt và thường xuyên bơi ra biển cách xa đất liền hàng dặm cây số.
Khi đi qua băng, gấu bắc cực có thể nhảy qua các vết nứt băng rộng tới 19 feet (5,8 mét)!
Da của gấu Bắc cực thực sự có màu đen. Màu trắng thường thấy ở loài gấu này là kết quả của sự phản xạ lại ánh sáng trắng từ Mặt Trời.
Chúng có lông chân, nhưng không chỉ để giữ ấm. Phần dưới bàn chân của chúng được bao phủ trong những sợi lông nhỏ để giúp chúng có lực kéo trên băng.
Khi ở dưới nước, gấu Bắc cực có thể đạt tốc độ bơi lên tới 6 dặm / giờ (9,6 kph).
Gấu Bắc cực được coi là “siêu sinh vật”, bởi vì chúng có chế độ ăn bao gồm hơn 70% là thịt.
Mũi của gấu Bắc cực rất thính, nó có thể ngửi thấy con mồi lên đến 0,6 dặm (1 km).
Trong bán kính 32km bất cứ con hải cẩu nào xuất hiện cũng đều bị phát giác.
Một con gấu trắng Bắc cực kiệt quệ vì không thể tìm được thức ăn. Ảnh: sciencetimes.com
Biến đổi khí hậu đang tác động mạnh đến môi trường sống của loài gấu trắng Bắc cực, đẩy loài động vật ăn thịt này vào nguy cơ tuyệt chủng trong vòng 80 năm tới.
Các nhà khoa học đã đưa ra cảnh báo trên trong một nghiên cứu công bố ngày 20/7 trên tạp chí Nature Climate Change.
Trong nghiên cứu này, các nhà khoa học nêu thực trạng số lượng gấu trắng giảm sút tại nhiều khu vực và thời gian săn mồi của gấu trắng ít đi do diện tích bề mặt băng thu hẹp. Theo Steven Amstrup - người đề xướng thực hiện nghiên cứu này và cũng là nhà khoa học trưởng của Tổ chức Gấu Bắc cực quốc tế, gấu trắng đang đối mặt với nguy cơ phải nhịn ăn trong thời gian dài hơn trước khi tình trạng đóng băng tái diễn và chúng có thể kiếm ăn trở lại. Điều này sẽ ảnh hưởng đến trọng lượng cơ thể của loài động vật có đặc điểm ngủ đông này.
Một khi trọng lượng cơ thể giảm sút, khả năng sinh tồn của gấu Bắc cực cũng giảm theo khi phải chống chọi với mùa Đông lạnh giá - thời điểm không có thức ăn.
Nghiên cứu kết luận với xu hướng hiện nay, gấu Bắc cực xếp thứ 12 trong 13 quần thể động vật được phân tích có nguy cơ giảm tới 10% về số lượng trong 80 năm tới do sự thay đổi diện tích bề mặt băng tại Bắc cực - nơi ghi nhận có nền nhiệt độ tăng nhanh gấp 2 lần so với phần còn lại trên Trái Đất.
Hiện còn khoảng 25.000 gấu trắng Bắc cực trong thế giới tự nhiên. Lâu nay, đã có nhiều nghiên cứu phản ánh những thách thức sinh tồn của loài động vật này trong điều kiện khí hậu ngày càng ấm lên. Tuy nhiên, đây là nghiên cứu đầu tiên xác định rõ thời gian loài động vật có vú này bên bờ tuyệt chủng.
Chủ nhiệm nghiên cứu, ông Peter Molnar, Giáo sư trường Đại học Toronto, cho biết để đưa ra con số dự báo cụ thể trên, các nhà nghiên cứu đã tính toán dựa trên trọng lượng cơ thể của loài gấu này, cụ thể là lượng mỡ trong cơ thể của chúng. Thông thường ngoài bộ lông có tác dụng ngụy trang và không thấm nước, gấu Bắc cực còn có lớp mỡ dày 10 cm giúp giữ ấm cơ thể, ngay cả khi nhiệt độ xuống dưới -40 độ C. Trong những nơi mùa Đông lạnh và khó tìm kiếm thức ăn hơn, gấu Bắc cực đều ngủ đông. Theo đó, nhịp tim của chúng giảm từ 70 lần/phút xuống còn 8 lần/phút, với thân nhiệt ở mức bình thường.
Nghiên cứu nêu ví dụ điển hình, trọng lượng của một con gấu đực tại Vịnh West Hudson hiện thấp hơn 20% so với trọng lượng cơ thể bình thường của chúng. Do đó, năng lượng tích trữ trong cơ thể con gấu này chỉ đủ duy trì sự sống của nó trong 125 ngày, thay vì 200 ngày. Những gấu con khi được sinh ra bị ảnh hưởng hơn cả khi gấu mẹ không đủ 'mập' để có sữa cho chúng.
Những dự báo về nguy cơ đe dọa loài gấu trắng Bắc cực đã buộc các nhà chuyên môn đưa ra những giải pháp thay thế như chương trình nhân giống nuôi nhốt hoặc sử dụng máy bay đưa chúng tới Nam cực. Tuy nhiên, trên thực tế không có 'phương án B'. Theo các chuyên gia, cách duy nhất bền vững để giữ được môi trường sống cho loài động vật này là thúc đẩy các giải pháp ngăn chặn tình trạng Trái đất ấm lên.
Nguồn: Thông tấn xã Việt Nam
Gấu trắng Bắc Cực (danh pháp hai phần: Ursus maritimus) là một loài động vật có vú lớn của bộ Ăn thịt (Carnivora), họ Gấu (Ursidae). Chúng là loài động vật sống gần địa cực tìm thấy xung quanh Bắc Băng Dương và chúng là loài động vật ăn thịt lớn nhất trên đất liền.
Gấu trắng Bắc Cực
Hai con gấu Bắc Cực đang đánh nhau, gần Churchill, Manitoba, Canada. Vùng Churchill có tỉ lệ gấu sinh ba cao hơn các nơi khác và gấu con sinh ở đây cũng sống độc lập sớm hơn bình thường
Con gấu Bắc Cực đực trưởng thành nặng từ 350 đến 540kg và đôi khi nặng hơn 800kg. Con cái có kích thước bằng khoảng một nửa con đực và thông thường cân nặng 200–300kg. Con đực trưởng thành dài khoảng 2,4 đến 2,6 m; con cái là 1,9 đến 2,1 m. Con gấu Bắc Cực to nhất từng được ghi nhận cân nặng 1002kg và đứng cao 3,39 m.
Gấu Bắc Cực là một ví dụ tiêu biểu của một động vật hoàn toàn thích nghi với môi trường. Chúng được nhận ra rất nhanh bởi màu lông trắng của chúng. Không giống như các loài động vật có vú khác sống gần vùng cực, chúng không bao giờ rụng lông để trở thành sẫm hơn trong mùa hè. Lông của chúng không phải là màu trắng, nó là không màu và rỗng, giống như tóc trắng ở người. Một đặc thù thú vị của lớp lông gấu Bắc Cực là chúng xuất hiện với màu đen khi chụp ảnh bằng ánh sáng tím. Một số người cho rằng điều này là do lông của chúng truyền ánh sáng tới lớp da màu đen của gấu để giữ cho nó đủ ấm trong mùa đông lạnh lẽo không có mặt trời. Tuy nhiên, các phép đo chứng tỏ rằng lông của chúng hấp thụ rất mạnh các tia tím và cực tím. Điều này giải thích tại sao da chúng thông thường có màu vàng. Đôi khi có những con gấu Bắc Cực có màu khác. Tháng 2 năm 2004, hai con gấu Bắc Cực ở vườn thú Singapore có màu lục do kết quả của tảo mọc trên các ống lông rỗng của chúng. Người phát ngôn của vườn thú nói rằng tảo được sinh ra do điều kiện thời tiết nóng và ẩm của Singapore. Chúng đã được tẩy bằng dung dịch peroxid để phục hồi màu lông cũ của chúng. Loại tảo tương tự cũng đã mọc trên lông của ba con gấu Bắc Cực ở vườn thú San Diego mùa hè năm 1979. Chúng được điều trị bằng dung dịch nước muối.
Ngoài bộ lông có tác dụng ngụy trang và không thấm nước, gấu Bắc Cực còn có lớp mỡ dày đến 10cm giúp giữ ấm cơ thể, ngay cả khi nhiệt độ xuống tới -40°C. Chúng không có lông mi, vì lông mi có thể gây đóng băng trên mắt khi nhiệt độ dưới 0°C. Thay vào đó chúng có lớp màng mí mắt thứ ba, giống như của mèo, giúp cho chúng không bị chói băng và chói tuyết. Gấu Bắc Cực cách nhiệt rất tốt khi chúng nóng quá 10°C (50°F). Việc cách nhiệt này rất hiệu quả, khi quan sát bằng camera hồng ngoại thì chúng là không nhìn thấy. Chỉ có bàn chân của chúng bức xạ ra đủ nhiệt để có thể phát hiện được.
Đời sốngSửa đổi
Một con gấu Bắc Cực đang nghỉ ngơi
Một con Gấu trắng Bắc Cực đang xẻ thịt một con Hải cẩu râu trên một tảng băng ở phía bắc Svalbard, Na Uy.
Nơi trú ngụ của gấu Bắc Cực là các mảng băng tạo thành mũ băng quanh cực Bắc của Trái Đất. Chúng thường xuất hiện ở rìa các mũ băng, bên cạnh các dải nước và những nơi có nhiều hải cẩu là nguồn thức ăn chính của chúng.
Gấu Bắc Cực dành phần lớn thời gian để đi lại trên băng. Chúng tránh những cơn bão tuyết dữ dội bằng cách đào các hang trú ẩn tạm thời. Thường thì chỉ có gấu cái mang thai mới ngủ đông. Nhưng ở những nơi mà mùa đông lạnh hơn và thức ăn cũng khó tìm hơn, tất cả gấu Bắc Cực đều ngủ đông. Tuy ngủ nhưng chúng không chìm sâu vào giấc ngủ như sóc chuột hay sóc đất. Nhịp tim giảm từ 70 lần/phút xuống 8 lần/phút, nhưng thân nhiệt của chúng vẫn bình thường; và lúc ngủ trong hang, chúng có thể thức dậy ngay. Khi ở trong hang, chúng không ăn và sống nhờ vào lượng mỡ của cơ thể; trong thời gian này, chúng không hề đại tiểu tiện.
Thức ănSửa đổi
Thức ăn chính của gấu Bắc Cực là những chú hải cẩu; không có loài động vật này, gấu Bắc Cực khó có thể tồn tại. Về mùa xuân, chúng săn hải cẩu vòng mới đẻ; về mùa hè, chúng săn hải cẩu râu, hải cẩu đầu chỏm. Gấu Bắc Cực là loài rất kén ăn. Khi ăn, chúng lột da hải cẩu và thường chỉ ăn lớp mỡ dưới da và bộ lòng. Chỉ khi nào quá đói chúng mới ăn toàn bộ xác con mồi. Các loại mồi khác bao gồm cá heo trắng, voi biển và động vật gặm nhấm. Là một loài động vật ăn thịt thuần túy, chủ yếu là cá, gấu Bắc Cực hấp thụ một lượng lớn vitamin A, được lưu trữ trong gan; trong quá khứ, đã có người bị ngộ độc khi ăn gan gấu Bắc Cực.
Thường thì vào mùa hè do không có hải cẩu để săn, gấu Bắc Cực trở nên ăn tạp; chúng ăn hầu như bất cứ thứ gì tìm thấy được. Chúng đi rảo dưới các vách đá để tìm trứng và chim non bị rơi xuống từ các bờ đá. Chúng còn ăn cả chuột lemming, trái việt quất, dâu tây chua và thậm chí là cỏ héo, tảo,rong rêu biển.
Săn mồiSửa đổi
Gấu Bắc Cực là động vật hoàn thiện nhất trong họ Gấu khi xét theo tiêu chuẩn của bộ ăn thịt. Chúng bơi rất tốt và thường xuyên bơi ra biển cách xa đất liền hàng dặm cây số. Điều này có lẽ là dấu hiệu cho thấy chúng quen với cuộc sống dưới nước để săn mồi tốt hơn. Chúng cũng săn mồi rất tốt trên đất liền do có tốc độ lớn; chúng có thể chạy nhanh hơn con người.
Khi săn mồi, gấu di chuyển im lặng trên băng tuyết, cúi đầu thấp. Dùng hai chân sau đẩy mình, chúng di chuyển về phía trước và khi cách con mồi chừng 1 m, chúng tấn công chớp nhoáng và giết chết con mồi.
Khi săn hải cẩu, gấu Bắc Cực nhẹ nhàng trượt xuống nước với hai chân sau xuống trước. Khi tiến gần con mồi, chúng lặn xuống rồi phóng vọt lên làm cho con mồi bị bất ngờ và không thể trốn thoát. Có khi chúng kiên nhẫn chờ đợi trên các lỗ băng và đợi cho đến khi hải cẩu trồi lên để thở thì chúng chộp ngay.
Sinh sản và nuôi conSửa đổi
Đối với loài gấu Bắc Cực, con cái thường giao phối khi được 4-5 tuổi trong khi con đực phải đợi đến lúc ít nhất được 8 tuổi. Gấu Bắc Cực giao phối vào tháng tư, tháng năm và tháng sáu. Thời kỳ mang thai tương đối dài, từ 195-265 ngày.
Vào mùa thu, gấu cái mang thai quay vào đất liền, đào hang để chuẩn bị sinh con. Những gấu con được sinh ra vào tháng muời hai hay tháng một, thường thì gấu sinh đôi, có khi sinh ba nhưng rất hiếm. Con non lúc mới sinh chỉ nặng 600-700 g và chưa mở mắt. chúng lớn nhanh bằng sữa gấu mẹ giàu vitamin A. Lúc 26 ngày tuổi, gấu con đã có thể nghe được, nhưng phải đợi đến 1 tuần sau mới mở mắt.
Vào đầu tháng ba, gia đình gấu rời khỏi hang. Lúc này, gấu con đã nặng 9–11kg. Trong năm đầu tiên, gấu con hoàn toàn phụ thuộc vào mẹ và không có khả năng sống sót nếu không có gấu mẹ. Chúng bú mẹ mãi đến 21 tháng tuổi và sống với gấu mẹ cho đến cuối mùa đông thứ hai. Trong thời gian này răng sữa của chúng được thay thế bằng răng vĩnh viễn để chuẩn bị cho việc săn mồi vào mùa xuân năm sau, đồng thời chúng cũng học các kỹ năng săn mồi từ gấu mẹ khi trưởng thành hơn gấu con rời mẹ mà tự độc lập
Gấu Bắc Cực và con ngườiSửa đổi
Ba con gấu Bắc Cực đang dò xét tàu ngầm USS Honolulu, 280 dặm từ cực Bắc
Нàng ngàn năm nay, người Eskimo và gấu Bắc Cực đã cùng chia sẻ một môi trường sống. Trước kia, họ cho rằng gấu có năng lực thần bí; để có được năng lực thần bí này, nhiều người trong số họ đeo răng gấu trên cổ. Da gấu Bắc Cực rất có giá; người Eskimo ngày nay vẫn còn dùng găng, giày ủng, quần áo làm bằng lông gấu. Họ còn dùng bộ da để làm thảm ngồi và ngủ. Chất nhờn từ lông gấu được dùng để bôi trơn các thanh trượt của xe trượt tuyết. Một số người chỉ nuôi chó kéo xe của họ bằng thịt gấu Bắc Cực.
Những nhà thám hiểm và thợ săn cá voi đầu tiên đã săn gấu Bắc Cực để lấy da và thịt. Ở châu Âu, da gấu Bắc Cực dùng làm thảm trải. chúng còn được bán với giá cao để làm tấm lót bàn thờ, hay bục giảng kinh mà các giáo sĩ dùng giữ chân được ấm.
Sự đặt chân của con người đã làm cho số lượng gấu Bắc Cực bị giảm sút rất nhanh. Năm 1965, các quốc gia có ranh giới giáp Bắc Cực đã tổ chức cuộc họp và nhất trí công bố tầm quan trọng của gấu Bắc Cực đồng thời nghiêm cấm việc săn bắn gấu cái đang nuôi con.
Ngày nay, gấu Bắc Cực được cho là đang bị đe dọa, không phải chủ yếu là do việc săn bắn, mà do mất nơi cư trú sinh ra bởi sự ấm toàn cầu; ví dụ, khu vực có băng che phủ của ở miền bắc Canada trong mùa đông là bị thu hẹp lại, giới hạn khả năng của gấu Bắc Cực trong việc săn hải cẩu. Độ nhạy của tỷ lệ sống của gấu Bắc Cực với nhiệt độ toàn cầu đã được chứng minh bằng tư liệu về sự gia tăng quần thể trong nhóm gấu sinh ra trong giai đoạn lạnh ngắn ngủi sau sự phun trào của núi lửa Pinatubo năm 1991. Tuy nhiên, quần thể gấu này đã gia tăng với một tỷ lệ chưa từng thấy, khoảng 15–25% trong khoảng từ năm 1995 đến năm 2005. Sự suy giảm trong một vài khu vực có lẽ là hậu quả của việc săn bắt hơn là do sự thay đổi khí hậu.
Việc khai thác, phát triển công nghiệp khai thác dầu ngoài khơi đã được xây dựng kiên cố gần Bắc Cực. Các sự cố tràn dầu đã giết chết nhiều hải cầu, do đó cũng ảnh hưởng không nhỏ đến gấu Bắc Cực vì hải cẩu là thức ăn chính của chúng.
Gấu Bắc Cực được biết đến vì các hành động hài hước và thông thường là giải trí - ăn ảnh. Ví dụ, chúng trượt bằng bụng của mình, đánh đấm lẫn nhau, hay nhúng nhau xuống nước. Khi con cái làm ổ, nó thường làm ở những chỗ sườn dốc để con của nó có thể trượt xuống bằng mông của chúng, một đặc điểm thông thường được vẽ trong tranh hí họa và các truyện viễn tưởng về gấu Bắc Cực, bao gồm cả chương trình quảng cáo những năm 1990 của Coca-Cola.
Gấu Bắc Cực được vẽ trên đồng 2 đôla (toonie) Canada. Nó cũng là con vật làm phước của ít nhất là hai trường ở Mỹ: Trường Bowdoin và Đại học Bắc Ohio.
Chú thíchSửa đổi
^Schliebe et al (2008). Ursus maritimus. Sách đỏ 2006. IUCN 2006. Truy cập 9 tháng 5 năm 2006. Database entry includes a lengthy justification of why this species is listed as vulnerable.
Tham khảoSửa đổi
Singapore's Green Polar Bears[liên kết hỏng], AP news report on cnews.canoe.ca
Polar Bears International, a polar bear conservation group
Liên kết ngoàiSửa đổi
Polar Cam, live video of the polar bear exhibit at the San Diego Zoo. Online daily between 09:00 – 16:00 UTC-8 (or UTC-7 during Daylight saving time)
The Polar Bear Cam, live video and images from the polar bear migration near Churchill, Canada. Online during October and November only.
Pictures of polar bears on the island of Spitsbergen Lưu trữ 2006-01-10 tại Wayback Machine
Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Gấu trắng Bắc Cực.
