Vì sao nước tiểu trẻ sơ sinh có màu vàng

Con em được gần 2 tháng, bé ăn ngủ bình thường, ít quấy khóc. Gần đây, bé thường xuyên đi tiểu có màu vàng và mùi khá khai. Bác sĩ cho em hỏi nước tiểu trẻ sơ sinh màu vàng có mùi khai là do đâu? Có nguy hiểm không? Em có cần đưa con đi khám không? Em cảm ơn bác sĩ!

Ngọc Thanh, Tân Uyên, Bình Dương

Bác sĩ trả lời:

Chào bạn Ngọc Thanh,

Với câu hỏi nguyên nhân nước tiểu trẻ sơ sinh màu vàng có mùi khai và mức độ nguy hiểm của tình trạng này, bác sĩ Huỳnh Nguyễn Uyên Tâm hiện đang công tác tại khoa Nhi của Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Becamex Bình Dương, từng công tác tại Bệnh viện Nhi Đồng 1 giải đáp như sau:

1. Nước tiểu trẻ sơ sinh có màu vàng: Nguyên nhân do đâu?

Theo sinh lý hệ niệu của trẻ em, chức năng lọc của thận ở trẻ đã bắt đầu từ khoảng tuần thứ 6 thai kỳ nhưng chưa hoàn chỉnh. Chức năng lọc nước tiểu tiếp tục phát triển sau sinh và bằng người lớn khi trẻ được 3 tuổi. Trẻ dưới 1 tuổi có thể đi tiểu từ vài lần đến khoảng 20 lần mỗi ngày do lượng nước tiểu ít và khả năng làm trống bàng quang chưa hoàn chỉnh. Trong vài tháng đầu sau sinh, chức năng lọc của thận còn rất yếu và chưa đủ hoàn chỉnh để điều chỉnh nước và điện giải khi trẻ bị bệnh. Con bạn được 2 tháng tuổi có nước tiểu màu vàng là 1 tình trạng cần tìm nguyên nhân để điều trị. Các nguyên nhân làm nước tiểu trẻ sơ sinh có màu vàng bao gồm:

• Các nguyên nhân về dinh dưỡng: Bé đi vệ sinh ra nước tiểu màu vàng, không kèm các triệu chứng như vàng da, sốt, ói, tiêu chảy… Bao gồm:
  • Trẻ bú chưa đủ sữa làm nước tiểu cô đặc hơn
  • Nếu trẻ bú mẹ, một số hoạt chất trong thuốc có màu vàng mà mẹ uống hoặc thực phẩm mẹ ăn có màu vàng có thể qua sữa mẹ nên nước tiểu sẽ có màu vàng
• Các nguyên nhân bệnh lý: ngoài đi tiểu có màu vàng sậm, trẻ có thể bị vàng da, vàng mắt, sốt, tiêu chảy, ọc sữa gây mất nước. Bao gồm:
  • Viêm gan do virus, thuốc …: Gan có nhiệm vụ lọc và thải các chất độc ra khỏi cơ thể. Nếu bị tổn thương do bệnh lý như viêm gan có thể gây suy gan cấp tính, dẫn đến những triệu chứng như vàng da, nước tiểu vàng, nổi chấm xuất huyết, rối loạn đông máu…
  • Bệnh lý tán huyết bẩm sinh: Đây là bệnh liên quan đến tế bào máu (hồng cầu), có tính di truyền, do thiếu men G6PD (men này giúp ngăn hồng cầu không bị vỡ) và bệnh lý Hemoglobin bất thường (Thalassemia)
  • Thuốc
  • Tắc nghẽn đường mật: Tình trạng vàng da thường từ sau sinh và kéo dài đến 2-3 tháng tuổi, nước tiểu sậm màu, tiêu phân bạc màu (màu trắng như phân cò). Trong trường hợp này, trẻ cần phẫu thuật sớm vì có thể diễn tiến đến suy gan và xơ gan
  • Nhiễm trùng gây mất nước: Trong trường hợp trẻ có những triệu chứng như ói, tiêu chảy… thì lượng nước trong cơ thể sẽ giảm, do đó nước tiểu sẽ cô đặc bù lại và có màu vàng sậm. Nguyên nhân khác có thể do nhiễm trùng tại đường tiểu, đối với trẻ nhỏ thường có sốt cao, bỏ bú, quấy khóc, nhất là khi đi tiểu, nước tiểu có màu vàng hay đỏ…

Ngoài ra còn rất nhiều nguyên nhân khác khiến nước tiểu trẻ sơ sinh màu vàng có mùi khai cần phải xét nghiệm nước tiểu và máu để chẩn đoán đúng tình trạng bệnh lý.

>>> Có thể bạn quan tâm: Màu phân của trẻ phản ánh bệnh gì? Bé sơ sinh đi hoa cà hoa cải là gì?

2. Nguyên nhân nước tiểu trẻ sơ sinh có mùi khai

Vì 95% nước tiểu là nước nên bình thường không có mùi hoặc mùi nhẹ thường không gây khó chịu. Thức ăn, đồ uống và quá trình trao đổi chất của cơ thể có thể ảnh hưởng đến thành phần của nước tiểu cũng như mùi của nó. Nếu nước tiểu cô đặc – nồng độ các chất thải cao có thể xuất hiện mùi khai là do khí amoniac. Việc mẹ cho trẻ bú mẹ có tiêu thụ một số loại thực phẩm (ví dụ măng tây, sữa, thịt, tỏi …) và thuốc (ví dụ vitamin) có thể gây ra mùi nước tiểu ngay cả ở nồng độ thấp. Đôi khi, mùi nước tiểu bất thường gợi ý bệnh lý như nhiễm trùng tiểu, suy thận, đái tháo đường hay bệnh lý chuyển hóa di truyền khác.

3. Các sắc độ nước tiểu cảnh báo điều gì?

Ngoài việc nước tiểu màu vàng, nước tiểu của trẻ còn có thể có rất nhiều sắc độ khác liên quan đến các vấn đề sức khỏe, điển hình như:

• Vàng nhạt và vàng sậm: Màu nước tiểu bình thường có thể từ trắng trong hoặc màu vàng nhạt, màu hổ phách (màu vàng sậm). Màu nước tiểu bình thường phụ thuộc vào lượng sắc tố gọi là “urochrome” được pha loãng trong nước tiểu. Nếu trẻ được bổ sung đủ lượng chất lỏng, chất này sẽ loãng hơn làm nước tiểu có màu vàng nhạt. Ngược lại, khi trẻ bú không đủ hay bị mất nước sẽ làm nước tiểu cô đặc có màu vàng sậm.
• Màu cam: Nếu dùng một số thuốc chống viêm, nhuận tràng hay hóa trị, các chất có trong thuốc được đào thải qua thận làm nước tiểu có màu cam. Ngoài ra, nước tiểu trẻ sơ sinh màu vàng có thể do mất nước hoặc bệnh lý gan mật.
• Màu hồng hoặc đỏ: Điều này là do có tế bào máu (hồng cầu) trong nước tiểu, nguyên nhân có thể do nhiễm trùng tiểu, người mẹ tiêu thụ thực phẩm có màu hồng hay đỏ (thanh long, việt quất, củ dền…), thuốc…
• Màu nâu sậm: do thức ăn như đậu tằm (đậu fava), lô hội…, thuốc điều trị bệnh sốt rét hay nhuận tràng…, vận động quá sức gây tiêu hủy cơ, nhiễm trùng tiểu.
• Màu xanh lam hoặc xanh lục: ít gặp, chủ yếu liên quan đến nhiễm trùng đường tiết niệu do vi khuẩn pseudomonas, thuốc nhuộm sử dụng trong các xét nghiệm liên quan đến thận, bàng quang hoặc bệnh lý di truyền.
• Màu trắng đục, có bọt: là dấu hiệu của nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc là triệu chứng của một số bệnh mạn tính tại thận như hội chứng thận hư …

>>> Có thể bạn quan tâm: Nước tiểu có bọt là bệnh gì?

Nước tiểu vàng sậm thường do trẻ bú không đủ hoặc có bệnh lý gây mất nước, nhiễm trùng. Thông thường, nếu sau khi đã giúp trẻ bú đủ mà nước tiểu vẫn vàng sậm, có thể kèm theo những triệu chứng khác như vàng da, tiêu phân bạc màu hay tiêu chảy, sốt, ọc sữa liên tục, bụng chướng, lừ đừ… bạn nên đưa trẻ đến khám các bệnh viện nhi để được chẩn đoán bệnh sớm. Các dấu hiệu gợi ý trẻ bú đủ bao gồm:

– Trường hợp trẻ bú sữa mẹ: Bú đủ là khi trẻ bú mỗi cữ trong vòng từ 15 đến 30 phút, sau đó trẻ ngủ yên và 3 giờ sau thức dậy đòi bú tiếp. Trong lứa tuổi từ 2 đến 6 tháng trẻ tăng 20 – 30g cân nặng mỗi ngày. Bạn nên cho trẻ bú hết bầu vú bên này mới chuyển sang bú tiếp bên còn lại để tận dụng nguồn sữa đặc cuối dòng giúp tăng cân tốt. Nếu cho bú đúng cách, sữa sẽ tiết đều cả hai bên vú khi trẻ thực hiện động tác mút. Lúc bú no, tự bé sẽ nhả ti mẹ, ngủ ngoan và vẻ mặt thoải mái, bàn tay thả lỏng. Ngoài ra, dấu hiệu cho biết bé bú đủ là đi tiểu hơn 6 lần mỗi ngày, nước tiểu vàng trong, đi tiêu phân vàng sệt. Nếu sau bú mà bé vẫn còn mút tay, quấy khóc, không chịu ngủ thì có thể mẹ vẫn không đủ sữa cho bé. Lúc này, mẹ có thể cân nhắc cho bé bú thêm sữa công thức. Ngoài ra, mẹ cũng nên ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng và nghỉ ngơi để tạo ra lượng sữa dồi dào cho trẻ.

– Trường hợp trẻ bú sữa bình: ở lứa tuổi này nên đảm bảo cho trẻ bú khoảng 150ml sữa/kg/ ngày hoặc khoảng 120ml/cữ mỗi 5 – 6 giờ.

Bạn có thể xem thêm các bài viết:

Dễ dàng kiểm tra sức khỏe của con từ chính nước tiểu và phân

Trẻ đi tiểu nhiều lần trong ngày: Do sinh lý, tâm lý hay bệnh lý?

Mách mẹ cách kết hợp sữa mẹ và sữa công thức hiệu quả

Trân trọng!

Nội dung của Hello Bacsi có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Theo các chuyên gia, nước tiểu trẻ sơ sinh có màu vàng là dấu hiệu sinh lý bình thường. Song, đôi khi đó lại là dấu hiệu cho biết trẻ đang mắc phải những bệnh lý nguy hiểm.

Mang thai đã khó, chăm sóc con giai đoạn đầu sau khi chào đời lại càng khó hơn bội phần. Đôi khi con chỉ cần có biểu hiện như khác thường cũng đủ khiến cho cha mẹ lo lắng, như nước tiểu bị vàng chẳng hạn. Nhiều chị em khi thấy dấu hiệu này liền tìm ngay để chuyên gia để hỏi về tình trạng sức khỏe của bé, nhưng, các mẹ có biết không nước tiểu của bé thay đổi đều là có lý do cả đấy!

Vậy, nước tiểu trẻ sơ sinh màu vàng có phải là dấu hiệu của bệnh lý? O Nữ sẽ cùng các bợn tìm hiểu qua bài viết ngắn sau đây nhé!

Như các mẹ đã biết, cơ thể của bé trong một vài tuần đầu sau khi chào đời thường sẽ thay đổi liên tục để thích nghi với môi trường sống bên ngoài bụng mẹ, và tất nhiên hệ bài tiết của bé cũng không ngoại lệ. Vì thế, nước tiểu của trẻ sơ sinh có màu vàng không phải là dấu hiệu hiếm gặp, có nhiều nguyên gây ra hiện tượng này. Trong đó, chủ yếu là do:

- Trong giai đoạn đầu mới chào đời, nguồn thức ăn chủ yếu của bé chính là sữa mẹ. Vậy nên, khi trong sữa mẹ có tồn dư sắc tố vàng sẽ khiến nước tiểu của bé cũng thay đổi về màu sắc.

- Cơ thể bé bị thiếu dinh dưỡng cũng là nguyên nhân khiến nước tiểu của bé thay đổi màu sắc. Thông thường, trẻ sơ sinh cần được bú mẹ nhiều lần trong ngày, mỗi lần cách nhau khoảng 3 tiếng và kéo dài từ 20-30 phút.

Dấu hiệu bệnh lý dễ thấy nhất là chứng vàng da ở trẻ sơ sinh khiến màu sắc nước tiểu trở nên vàng, tuy nhiên đây là hiện tượng phổ biến ở các bé mới chào đời (nhất là các bé sinh thiếu tháng). Mặc dù vậy, nước tiểu màu vàng cũng là dấu hiệu cảnh báo một vài bệnh lý nguy hiểm sau:

- Huyết tán bẩm sinh: có thể do bệnh hồng cầu di truyền hoặc thiếu men G6PD, Hb bất thường,… Có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng là tắc nghẽn đường mật trong gan.

- Viêm gan bẩm sinh: gan giữ chức năng thanh lọc chất độc trong cơ thể và đào thải chúng, do vậy nếu gan bị tổn thương cũng có thể khiến nước tiểu bị thay đổi sắc tố.

Trong một số trường hợp màu sắc nước tiểu thay đổi kèm theo mùi hăng bất thường thì mẹ phải mau mang bé đến bệnh viện để được các bác sĩ thăm khám. Ngoài ra, mẹ nên biết một vài cách chuẩn đoán bệnh qua màu nước tiểu của bé sau đây:

Đây là dấu hiệu cho thấy sức khỏe của bé hoàn toàn khỏe mạnh. Khi bé được mẹ cho bú hợp lý trẻ sẽ đi tiêu và tiểu bình thường, nước tiểu của bé có màu vàng nhạt và trong tương tự nước chè xanh pha loãng.

Nếu cả mẹ lẫn bé đều không uống thuốc hoặc sử dụng các chất phụ gia màu vàng, và mẹ cũng đã cho con bú đều đặn mà vẫn thấy nước tiểu của bé có màu vàng sẫm thì chắc hẳn mẹ đã không cung cấp đủ lượng nước trong ngày cho con. Trường hợp quan sát thấy mỏ ác (phần trên trán) của bé lõm sâu hoặc phập phồng thì chứng tỏ cơ thể bé đang bị thiếu nước nghiêm trọng, mẹ cần phải bổ sung nước cho con ngay.

Bên cạnh đó, nước tiểu trẻ sơ sinh có màu vàng sẫm đi kèm với sốt nhẹ thì có thể đó là dấu hiệu bé đang bị viêm đường tiết niệu, mẹ nên mang bé đến bệnh viện để được các bác sĩ phát hiện và điều trị bệnh kịp thời.

Nước tiểu của bé sẽ có xu hướng vàng sẫm hơn tùy theo từng cấp độ thiếu nước của cơ thể. Song, trong trường hợp này có thể đó là dấu hiệu của một số bệnh lý nguy hiểm: viêm gan, viêm túi mật, sỏi thận,… Tốt nhất mẹ nên đưa bé đến các bác sĩ chuyên khoa để được phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời.

Nếu như cơ thể thiếu nước sẽ khiến nước tiểu bé màu vàng thì khi mẹ cho bé uống quá nhiều nước thì nước tiểu của bé sẽ có màu trắng trong. Mặc dù biết rằng cho bé uống nhiều nước là điều nên làm, song, không nên cho bé uống quá nhiều vì khi đó sẽ tạo áp lực cho thận, ảnh hưởng đến chức năng bài tiết.

Trong một số trường hợp nước tiểu của bé có màu trắng đục có thể là do vi khuẩn, virus xâm nhập gây viêm nhiễm đường tiết niệu. Vì thế nếu thấy dấu hiệu này mẹ phải đưa bé đến bệnh viện ngay.

Nếu mẹ ăn quá nhiều thực phẩm có sắc tố đỏ như rau dền chẳng hạn thì sau khi bé bú nước tiểu có màu đỏ là chuyện bình thường. Ngược lại, rất có thể bé đã bị bệnh về thận hoặc ảnh hưởng từ thuốc.

Đó là những kiến thức quan trọng khi chăm sóc trẻ sơ sinh trong giai đoạn đầu mẹ cần biết. Nước tiểu trẻ sơ sinh có màu vàng mặc dù chỉ là dấu hiệu bình thường nhưng đôi khi đó cũng như lời “cảnh báo” mẹ về tình hình sức khỏe của con. Chúc các mẹ chăm con thật khỏe!

 Theo: O Nữ t/h.

Tags: nước tiểu trẻ sơ sinh có màu vàng , nước tiểu trẻ sơ sinh có màu vàng là dấu hiệu của bệnh lý gì , chuyện mẹ và bé