Bài tập xác định phong cách ngôn ngữ khoa học năm 2024

Phong cách ngôn ngữ có rất nhiều vai trò khác nhau trong cách mà chúng ta giao tiếp hàng ngày. Một trong những vai trò chính của phong cách ngôn ngữ là giúp người nghe hiểu ý tưởng và cảm xúc của người nói. Phong cách ngôn ngữ cũng có thể đóng vai trò trong việc xác định mối quan hệ giữa người nói và người nghe, và có thể giúp người nghe dự đoán ý nghĩa của những gì người nói muốn nói.

Các em cần nắm chắc kiến thức cơ bản, và biết vận dụng vào bài tập. Hãy thử xem mình đã nắm chắc phần kiến thức này, và biết cách làm bài về phong cách ngôn ngữ chưa nhé!

Ở bài chia sẻ: Phong cách ngôn ngữ là gì? Xin giới thiệu 6 loại phong cách ngôn ngữ phổ biến nhất hiện nay, cô đã hướng dẫn các em các kiến thức cơ bản về nội dung này. Qua bài chia sẻ trước đó, các em phải nắm rõ có 6 phong cách ngôn ngữ trong văn học. Đồng thời phải phân biệt rõ từng tính chất, đặc trưng của các phong cách ngôn ngữ.

Trên thực tế, vai trò của các phong cách ngôn ngữ vô cùng quan trọng. Phong cách ngôn ngữ có thể đóng vai trò trong việc xác định mối quan hệ giữa người nói và người nghe. Và có thể giúp người nghe dự đoán ý nghĩa của những gì người nói muốn nói.

Bài tập xác định phong cách ngôn ngữ khoa học năm 2024

Các phong cách ngôn ngữ lớp 12

Phong cách ngôn ngữ cũng có thể đóng vai trò trong việc xác định sự chân thành của người nói và tính xác thực của những gì họ nói. Ngoài ra, phong cách ngôn ngữ cũng có thể đóng vai trò trong việc xác định sự tôn trọng và lịch sự của người nói, và có thể giúp người nghe hiểu tình huống của người nói.

Vì vậy, để viết văn hay và hiểu đúng đề bài để diễn đạt cho người đọc hiểu, các em cần phải nắm chắc các kiến thức về phong cách ngôn ngữ. Đồng thời, phải biết vận dụng sao cho hợp lý.

Tiếp theo cô sẽ hướng dẫn các bạn giải các bài tập trong SGK và các bài tập mở rộng để các em có thể luyện tập nhiều hơn nhé!

Ở phần sách giáo khoa, các câu hỏi ôn tập về phong cách ngôn ngữ có 4 câu. Cách giải quyết như sau:

Bài tập xác định phong cách ngôn ngữ khoa học năm 2024

Hướng dẫn soạn bài các định phong cách ngôn ngữ

Câu 1 (trang 76 SGK Ngữ văn 12, tập 1)

Đọc lại văn bản Khái quát văn học Việt Nam từ Cách mạng tháng 8 năm 1945 đến hết thế kỉ XX:

a, Nội dung chính của văn bản nói về văn học và lịch sử (bối cảnh phát triển văn học, giai đoạn phát triển, những thành tựu tiêu biểu, những nét cơ bản) của văn học Việt Nam từ Cách mạng tháng Tám 1945 đến cuối thế kỉ XX).

b, Văn bản khoa học xã hội (thuộc lĩnh vực nghiên cứu văn học).

c, Đặc điểm nhận biết như sau:

  • Hệ thống đề mục rõ ràng, mạch lạc, logic, liên kết tốt. Hệ thống được sắp xếp theo trình tự từ lớn đến nhỏ, từ khái quát đến cụ thể.
  • Hệ thống thuật ngữ khoa học đặc trưng của lĩnh vực văn học: chủ đề, hình tượng, tác phẩm, phản ánh hiện thực, tính phổ biến. Ví dụ như: Văn hóa, vấn đề thiền, cảm hứng, phê bình văn học, khuynh hướng sử thi, cảm hứng lãng mạn...

Câu 2 (trang 76 SGK Ngữ văn 12, tập 1)

- Đường thẳng:

+ Ngôn ngữ thông thường: đoạn văn không cong, gãy, lệch hẳn về một bên.

+ Ngôn ngữ khoa học: Đoạn văn ngắn nhất nối hai điểm.

- Máy bay:

+ Ngôn ngữ chung: Bề mặt của vật phẳng, không lồi, lõm, gồ ghề.

+ Ngôn ngữ khoa học: Là một khái niệm cơ bản trong toán học, là tập hợp tất cả các điểm trong không gian ba chiều.

- Góc:

+ Ngôn ngữ thông thường: có thể phiến diện, phiến diện (ăn một nẻo; “Trời có một góc/ gồm hai rừng võ hai khe”)

+ ngôn ngữ khoa học: phần của mặt phẳng giới hạn bởi hai nửa đường thẳng xuất phát từ cùng một điểm

Từ những chia sẻ trên, có thể thấy sự khác nhau giữa từ thông dụng và từ khoa học là:

- Thuật ngữ khoa học: chính xác, có tính chất thông tin, bao hàm các khái niệm của các ngành khoa học. Đồng thời có tính khái quát, trừu tượng và có tính hệ thống.

- Ngôn ngữ đời thường: Cụ thể, sinh động, hồn nhiên, giàu sắc thái biểu cảm.

Câu 3 (trang 76 SGK Ngữ văn 12, tập 1)

Tìm và phân tích tính lí trí, logic trong các thuật ngữ khoa học:

- Thuật ngữ khoa học: khảo cổ, hạch đá, mảnh tước, di chỉ xưởng.

- Tính lí trí, logic: Các câu văn trong bài đều là đơn vị thông tin, phán đoán logic. Từ ngữ được sử dụng đều là các thuật ngữ thuộc thuộc khoa học lịch sử. Ngoài ra, trong đoạn văn không sử dụng biện pháp tu từ, không dùng từ đa nghĩa. Cách hành văn chặt chẽ, logic, nêu ra luận điểm, đi kèm các dẫn chứng để chứng minh.

Câu 4 (trang 76 SGK Ngữ văn 12, tập 1)

Viết đoạn văn thuộc loại khoa học phổ cập về bảo vệ môi trường:

Với dạng đề này, các em có sử dụng các thuật ngữ khoa học. Chú ý không đưa các ý kiến cá nhân chưa được xác thực vào bài văn. Cụ thể:

Ô nhiễm môi trường - Thực trạng đáng buồn đang diễn ra trên toàn thế giới. Với tốc độ phát triển của nền kinh tế, môi trường các bị phá hủy nặng nề. Hàng ngày, có cả tấn, cả nghìn các chất thải từ các khu công nghiệp, rác thải sinh hoạt, khói bụi các phương tiện giao thông... xả ra ngoài môi trường. Bên cạnh đó, dân số tăng cao, tốc độ đô thị hóa nhanh khiến diện tích đất ngày càng thu hẹp. Không chỉ đất, không khí mà nước cũng bị ô nhiễm nặng nề. Rác thải công nghiệp chưa qua xử lý, phân bón hóa học ngấm vào nước và ao hồ, nước thải từ các nhà máy. Nhìn chung, môi trường hiện nay đang lên tiếng “kêu cứu” bởi sự tàn phá nặng nề từ con người. Mọi người cần chung tay để cải thiện và “cứu giúp” môi trường, cũng chính là tương lai của con em chúng ta.

Bài tập về phong cách ngôn ngữ có thể chia ra thành 2 dạng: tự luận và trắc nghiệm. Chủ đề chung của các câu hỏi là xác định phong cách ngôn ngữ trong văn bản. Hoặc yêu cầu tìm ra các đặc trưng của phong cách ngôn ngữ có trong văn bản.

Dưới đây là một số bài tập có lời giải giúp các em học sinh nắm chắc kiến thức về phần phong cách ngôn ngữ hơn.

Bài tập xác định phong cách ngôn ngữ khoa học năm 2024

Vận dụng các kiến thức về phong cách ngôn ngữ vào giải bài tập

Dạng 1. Xác định phong cách ngôn ngữ của các văn bản

  1. “Dịch đang gia tăng ca nhiễm ở Đà Nẵng, đã xuất hiện ở một số địa điểm, nhất là Hà Nội. Ca ở Hà Nội vừa báo cáo sáng nay cùng đi một đoàn vào Đà Nẵng với 32 người. Đấy là chưa nói 32 người này còn đi nhiều nơi, rồi cả khu vực họ cư trú nữa”, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng nói.

Cùng vấn đề trên, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình yêu cầu các cấp ngành địa phương cần bình tĩnh tập trung ngăn chặn dịch bệnh từ bên ngoài vào, xử lý triệt để bên trong cho đến khi trở lại trạng thái “bình thường mới”. Phó Thủ tướng cảnh báo, nếu chúng ta không làm quyết liệt, tập trung mọi nguồn lực có thể sẽ vỡ trận giống như nhiều nước.

(Theo Dân trí)

Lời giải: Phong cách ngôn ngữ sử dụng là phong cách báo chí

  1. Ta học cây xương rồng

Trời xanh cùng nắng, bão

Tôi học trong nụ hồng

Màu hoa chừng rỏ máu.

(Ngụ ngôn của mỗi ngày- Đỗ Trung Quân)

Lời giải: Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật

  1. Đài BBC dẫn nhận định của PGS. TS Jonathan London - một nhà nghiên cứu xã hội học và chính trị người Mỹ- cho rằng "Việt Nam đã phản ứng một cách nghiêm túc" đối với đại dịch COVID-19.

"Việt Nam -hình mẫu về cách thức kiềm chế đại dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19 trong điều kiện hạn chế" là nội dung bài viết được đăng tải trên trang mạng zen. Yandex. Ru của Nga (zen. Yandex. Ru là trang tìm kiếm lớn thứ 4 thế giới).

Bài viết nhận định Việt Nam đã kiểm soát tốt tình hình lây lan của dịch bệnh khi tính tới cuối tháng 3 ghi nhận hơn 200 ca nhiễm và chưa có ca tử vong, nhờ Chính phủ Việt Nam đã phản ứng nhanh với dịch bệnh.

(Quốc tế đánh giá Việt Nam phòng chống đại dịch COVID-19 hiệu quả- Bộ y tế công thông tin điện tử)

Lời giải: Phong cách ngôn ngữ Báo chí

  1. Tất cả trẻ em trên thế giới đều trong trắng, dễ bị tổn thương và còn phụ thuộc. Đồng thời chúng hiểu biết, ham hoạt động và đầy ước vọng. Tuổi chúng phải được sống trong vui tươi, thanh bình, được chơi, được học và được phát triển.

Lời giải: Phong cách ngôn ngữ Chính luận

  1. Những phát hiện của nhà khảo cổ nước ta chứng tỏ Việt Nam xưa kia đã từng là nơi sinh sống của người vượn. Năm 1960 tìm thấy ở núi Đọ (Thiệu Hóa, Thanh Hóa) nhiều hạch đá, mảnh tước, rìu tay có tuổi 40 vạn năm. Cùng năm đó phát hiện ở núi Voi, cách núi Đọ 3km, một di chỉ xương (vừa là nơi cư trú, vừa là nơi chế tạo công cụ) của người vượn, diện tích 16 vạn m2. Ở Xuân Lộc (Đồng Nai) cũng đã tìm thấy công cụ đá của người vượn.

Lời giải: Phong cách ngôn ngữ Khoa học

Dạng 2. Phân tích đặc trưng phong cách ngôn ngữ

Bài 1. Phân tích đặc trưng của phong cách ngôn ngữ sinh hoạt thể hiện qua đoạn hội thoại sau:

Nhìn theo bóng Tràng và bóng người đàn bà lủi thủi đi về bến, người trong xóm lạ lắm. Họ đứng cả trong ngưỡng cửa nhìn ra bàn tán. Hình như họ cũng hiểu được đôi phần. Những khuôn mặt hốc hác u tối của họ bỗng dưng rạng rỡ hẳn lên. Có cái gì lạ lùng và tươi mát thổi vào cuộc sống đói khát, tăm tối ấy của họ. Một người thở dài. Người khác khẽ thì thầm hỏi:

  • Ai đấy nhỉ ? Hay là người dưới quê bà cụ Tứ mới lên ?
  • Chả phải, từ ngày còn mồ ma ông cụ Tứ có thấy họ mạc nào lên thăm đâu.
  • Quái nhỉ ?

Im một lúc, có người bỗng lại cười lên rung rúc.

  • Hay là vợ anh cu Tràng ? Ừ khéo mà vợ anh cu Tràng thật anh em ạ, trông chị ta thèn thẹn hay đáo để.
  • Ôi chao! Giời đại này, rước cái của nợ đời về. Biết có nuôi nổi nhau sống qua được cái thì này không ?

Họ cùng nín lặng.

(Kim Lân, Vợ nhặt)

Lời giải:

Đặc trưng của phong cách ngôn ngữ sinh hoạt (tính cụ thể, tính cảm xúc và tính cá thể) được thể hiện trong đoạn trích như sau:

  • Tính cụ thể: Có rõ thời gian, địa điểm, con người, sự việc. Cụ thể: trong xóm lạ, anh cu chàng và hàng xóm
  • Tính cảm xúc: Sự thay đổi cảm xúc của các nhân vật (rạng rỡ hẳn lên), ở các từ ngữ tình thái (quái nhỉ, ôi chao,).
  • Tính cá thể: Suy nghĩ suy đoán của các nhân vật, ở cử chỉ khác nhau của họ (thở dài, thì thầm, cười lên rung rúc).
  • Sử dụng những từ ngữ có tính khẩu ngữ (từ xưng hô, từ tình thái, quán ngữ,)
  • Cách hành văn: Sử dụng phong cách ngôn ngữ văn nói hàng ngày, dùng nhiều câu hỏi, câu cảm thán, những dạng câu tỉnh lược.

Bài 2. Đoạn thơ sau đây tuy thuộc văn bản nghệ thuật, nhưng có những chi tiết của phong cách ngôn ngữ sinh hoạt. Hãy phân tích điều đó.

Chúng tôi đi

Nắng mưa sờn, mép ba lô,

Tháng năm bạn cùng thôn xóm

Nghỉ lại lưng đèo

Nằm trên dốc nắng

Kỳ hộ lưng nhau ngang bờ cát trắng,

Quờ chân tìm hơi ấm đêm mưa.

Đằng nớ vợ chưa ?

Đằng nớ ?

Tớ còn chờ độc lập

Cả lũ cười vang bên ruộng bắp,

Nhìn o thôn nữ cuối nương dâu.

(Hồng Nguyên, Nhớ)

Lời giải:

Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt được sử dụng trong đoạn thơ là:

  • Về nội dung: Cả đoạn thơ là cảnh sinh hoạt hàng ngày của một đơn vị bộ đội trong kháng chiến chống Pháp vừa thân mật, vừa gần gũi, vừa giản dị, đời thường
  • Cách miêu tả: Từng chi tiết rất cụ thể (nắng mưa sờn mép ba lô, nghỉ lại lưng đèo, nằm trên dốc nắng, kỳ hộ lưng nhau, quờ chân tìm hơi ấm,).

Phong cách ngôn ngữ trong quá trình viết văn khá quan trọng. Các em cần sử dụng phong cách ngôn ngữ đúng với mục đích văn bản để giúp người đọc hiểu ý tưởng, suy nghĩ của mình một cách hiệu quả hơn.

Đây cũng là kiến thức cơ bản, nhưng sẽ giúp các em đạt điểm cao hơn khi viết văn. Vì vậy, hãy cố gắng nắm rõ những kiến thức về phong cách ngôn ngữ nhé. Học văn không khó khi các em hiểu hết bản chất của các kiến thức.