Bình thường, thân nhiệt tự điều hòa trong khoảng 37oC ± 0,6oC. Trẻ được xem là sốt khi nhiệt độ hậu môn từ 38oC trở lên. Phụ huynh cần đo nhiệt độ cho trẻ khi thấy bé nóng hơn bình thường. Đo nhiệt độ ở hậu môn là chính xác nhất. Tuy nhiên, thực tế, mọi người thường đo ở nách, nhiệt độ vị trí này thường thấp hơn nhiệt độ hậu môn khoảng 0,5oC. Như vậy, khi trẻ có nhiệt độ ở nách trên 37,5oC thì được xem là sốt. Khi trẻ sốt, trước tiên, cần cởi bớt chăn mền, quần áo, chỉ cho trẻ mặc một lớp quần áo mỏng bằng cotton để cơ thể tỏa nhiệt làm giảm sốt. Trường hợp sốt nhẹ, hãy cho trẻ nghỉ ngơi, mặc quần áo thoáng mát, dễ thấm mồ hôi, cho uống nhiều nước (sữa, nước lọc, nước hoa quả, nước canh…) và ăn thức ăn dễ tiêu hóa. Trường hợp sốt quá cao (trên 39oC), trẻ dễ mất nước và thường rất mệt. Khi đó, trẻ cần được hạ sốt bằng thuốc. Thuốc hạ sốt an toàn là Paracetamol hoặc Acetaminophen, thường có tên biệt dược là Hapacol, Efferalgan... Liều thông thường là 10 - 15 mg/kg cân nặng của trẻ cho mỗi lần uống. Hai lần uống thuốc phải cách nhau ít nhất 6 giờ. Phụ huynh cần đọc kỹ hướng dẫn liều lượng sử dụng ghi trên hộp thuốc. Tuy nhiên, với trẻ dưới 2 tuổi, nên dùng thuốc hạ sốt theo liều chỉ định của bác sĩ. Tránh lạm dụng thuốc khi trẻ sốt cao liên tục. Việc dùng thuốc hạ sốt nhiều hơn liều hướng dẫn làm tăng nguy cơ quá liều, ngộ độc thuốc. Mặt khác, cần xem các thuốc đang sử dụng cùng lúc cho bé có chứa hoạt chất hạ sốt không để tránh quá liều. Trẻ có thể được dùng thuốc hạ sốt dạng uống hoặc nhét hậu môn. Cả hai dạng này đều có tác dụng hạ sốt nhưng mỗi loại có ưu điểm riêng. Khi trẻ ói nhiều hay đang ngủ, dùng thuốc đặt hậu môn là hợp lý. Khi trẻ đang tiêu chảy thì dạng uống sẽ tốt hơn. Chú ý, trong mỗi cữ thuốc hạ sốt, chỉ dùng một trong hai đường uống hoặc hậu môn; tuyệt đối không dùng cả hai đường cùng lúc. Dược chất Ibuprofen (tên biệt dược Ibrafen, Nurofen, Advil…) có sẵn trên thị trường cũng có thể giúp hạ sốt. Tuy nhiên, nên sử dụng thận trọng theo chỉ định của bác sĩ và không dùng cho trẻ dưới 6 tháng tuổi. Ibuprofen cũng không được sử dụng trong trường hợp sốt xuất huyết vì làm tình trạng rối loạn đông máu sẵn có trầm trọng thêm, dễ gây xuất huyết tiêu hóa. Lau mát cho bé với nước ấm khoảng 30oC bằng cách: dùng 5 khăn nhúng nước ướt vừa phải, 4 cái đắp ở nách và bẹn, 1 cái lau phần cơ thể còn lại (tránh bàn tay, bàn chân). Đặc biệt, chỉ nên lau mát sau khi đã dùng thuốc hạ sốt ít nhất 30 phút. Không lau bằng nước đá, giấm, rượu hay chanh vì có thể gây nhiễm độc. Phụ huynh cần đưa trẻ đi khám ngay trong các trường hợp “báo động”: trẻ dưới 3 tháng tuổi, ngay cả khi trông có vẻ khỏe và sốt không cao; trẻ 3 - 36 tháng tuổi có một trong các biểu hiện: sốt trên 38oC, sốt hơn 3 ngày hoặc có vẻ không khỏe (quấy khóc, lừ đừ, không chịu uống…); trẻ ở bất kỳ tuổi nào có một trong các biểu hiện: sốt trên 40oC, kéo dài 7 ngày (dù không sốt nhiều mỗi ngày), có sẵn một bệnh lý mạn tính, phát ban, dấu hiệu nặng (không uống được, nôn tất cả mọi thứ, co giật hay li bì khó đánh thức), hoặc có triệu chứng ở cơ quan, bộ phận nào đó (ho nhiều, khó thở, đau tai, đau bụng...). Khi trẻ sốt, không nên: quấn kín trẻ, kiêng ăn uống; nặn chanh, đổ sả, đổ thuốc vào miệng trẻ khi trẻ đang co giật vì có thể gây sặc, tắc đường thở đưa đến tử vong; cạo gió, cắt lể… Theo Bác sĩ Nguyễn Thị Thanh - Trưởng khoa Nội 1, Bệnh viện Nhi đồng 2, sốt không phải bệnh mà chỉ là triệu chứng của nhiều nguyên nhân, phần lớn là do nhiễm trùng. Trẻ em rất hay bị sốt nhưng không phải tất cả đều là bệnh nặng gây nguy hiểm. Đôi khi, đó là một dấu hiệu tốt. Bởi về mặt y học, sốt giúp chống lại sự nhiễm trùng bằng cách khởi động hệ miễn dịch của cơ thể. Vì thế cha mẹ không nên quá lo lắng, chỉ cần xác định rõ căn nguyên để chăm sóc trẻ đúng cách và hiệu quả.  Cách nhận biết trẻ đang bị sốt - Bằng mắt thường, bố mẹ có thể nhận ra trẻ đang bị sốt bằng cách sờ ở bụng, nách thấy nóng, môi và má ửng đỏ hơn bình thường. Tuy nhiên, nên đo thân nhiệt của trẻ để xác định tình trạng sốt nhẹ hay cao, từ đó có hướng xử trí thích hợp. - Trẻ được xem là ốm khi nhiệt độ đo ở hậu môn hoặc miệng là trên 38,5 độ C, đo ở nách trên 37,5 độ C, nhiệt độ bằng hoặc trên 39 độ C được xem là sốt cao. Trên 41 độ C, trẻ có nguy cơ bị co giật và tổn thương não. “Thông thường, việc xác định bệnh nặng hay nhẹ không chỉ phụ thuộc vào nhiệt độ khi sốt mà còn dựa vào hành vi của trẻ. Như mắt không còn linh hoạt, cử chỉ lừ đừ, cơ thể lạnh run, tăng tiết mồ hôi, cứng gáy, chóng mặt, khó thở, nổi hồng ban hoặc không chịu uống nước…”, bác sĩ Thanh cho biết. Khi trẻ sốt cao, tắm nhanh hoặc cho con ngâm mình trong nước ấm là một cách hạ sốt hiệu quả. Cách sử dụng thuốc hạ sốt cho trẻ Cách dùng thuốc hạ sốt tuy đơn giản nhưng phải tuân theo các quy tắc chặt chẽ dưới đây: - Không tự ý cho trẻ dưới 3 tháng tuổi dùng thuốc mà không có ý kiến bác sĩ. - Thuốc hạ sốt phải còn hạn sử dụng. - Chỉ cho trẻ uống đúng liều lượng, không nên sốt ruột mà tự ý tăng liều. Cụ thể, trẻ uống đúng liều theo chỉ định là 10mg-15 mg/kg mỗi lần khi sốt trên 38,5 độ C. Ví dụ, trẻ nặng 10kg sẽ dùng mỗi lần 100-150mg thuốc. - Tuân thủ khoảng cách an toàn giữa 2 lần sử dụng thuốc để tránh tình trạng quá liều, có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Chỉ lặp lại liều tiếp theo sau 4 giờ nếu trẻ còn sốt, thường dùng 3-4 lần một ngày. Tổng liều tối đa không quá 60mg/kg trong 24h. Thuốc hạ sốt có hương cam, vị ngọt dễ “dụ” bé uống hơn. Theo bác sĩ Thanh, trong tủ thuốc gia đình, phụ huynh cần dự trữ 2 loại thuốc hạ sốt khác nhau là dạng gói bột và dạng viên đạn. Dạng gói bột thường có vị ngọt, mùi thơm của trái cây, hợp với sở thích trẻ, hiệu quả hạ sốt nhanh, chỉ khoảng 15-30 phút sau khi uống. Dạng gói bột bào chế dưới hàm lượng thông thường là 80mg, 150mg và 250mg. Tùy theo cân nặng, chúng ta sẽ tính được liều lượng cần dùng cho trẻ. Ví dụ, trẻ cân nặng 10kg sẽ uống một gói thuốc bột hạ sốt hàm lượng paracetamol 150mg. Trong trường hợp trẻ sốt li bì, không uống được, nôn ói nhiều, cha mẹ có thể dùng viên đạn nhét hậu môn. Theo đó, trẻ 1-5 tháng tuổi có cân nặng từ 4-6kg sử dụng dạng 80mg. Trẻ 6-12 tháng nặng 7-12kg dùng dạng 150mg. Trẻ 2-9 tuổi nặng 12-24kg đặt dạng viên đạn 300mg. “Các trường hợp cần phải cho đi viện là trẻ sốt kéo dài quá 3 ngày, dùng thuốc hạ sốt không có tác dụng, hoặc bị dị ứng với thuốc. Nếu trẻ sốt 40-41 độ C thì vừa phải cho dùng thuốc vừa cho đi viện ngay. Đặc biệt, người bị viêm gan, trẻ em bị viêm gan, vàng da do tắc mật cấm dùng thuốc tại nhà. Nếu bị sốt phải đưa người bệnh đi viện và điều trị theo sự hướng dẫn của bác sĩ”, bác sĩ Thanh khuyến cáo. Thế Đan Hapacol 250 với hoạt chất chính là paracetamol có mùi cam, vị ngọt giúp bé giảm nhanh cơn sốt. Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng. Sản phẩm được sản xuất và phân phối bởi Công ty Cổ phần Dươc Hậu Giang. Địa chỉ: Công ty Cổ phần Dược Hậu Giang, 288 Bis Nguyễn Văn Cừ, phường An Hoà, quận Ninh Kiều, thành phố Cần Thơ. Thông tin liên hệ: 07 1038 91433 – 08 389 1434. |
