Con kiến nhẹ như thế nào

Nhận diện kiến ba khoang

Kiến ba khoang là một loại bọ cánh cứng có tên khoa học là Paederus fuscipes (tên tiếng Anh là rove beetles). Kiến ba khoang có thân hình thon, dài như hạt thóc, có 3 đôi chân, bụng có đốt, thon nhọn về đuôi, bay và chạy rất nhanh; về màu sắc, có màu cam tối hay sậm màu, vùng bụng trên và đầu màu đen, vùng trên giữa phát quang ngũ sắc, óng ánh màu xanh, đính kèm đôi cánh cứng (elytra); có cái đầu đen, sau bụng và elytra và một phần ngực màu đỏ và phía trước bụng trong một xen kẽ màu đen - đỏ - đen - đỏ - đen, tương ứng với đầu - ngực - elytra - trước bụng - sau bụng.

 Tại sao kiến ba khoang gây viêm da?

Kiến ba khoang không đốt hay cắn nhưng do trong dịch cơ thể của chúng có chứa pederin - một loại chất độc gây rộp, phỏng da, viêm da. Khi da người tiếp xúc vào chất tiết của chúng qua những vật dụng nào đó hoặc vô ý đập làm cho chúng chết trên da thì chất độc theo dịch cơ thể chúng tiết ra ngoài, dính vào da người, gây bệnh ngay tại vùng da đó... Khi dính vào da tay, nếu không rửa sạch tay ngay thì vô tình sẽ làm chất độc dính vào chỗ khác trên cơ thể gây viêm da lan toả.

Biểu hiện viêm da do tiếp xúc với kiến ba khoang thì thường xuất hiện ở những vùng da hở như: cổ, mặt, lưng, tay, chân... Kiến có thể gây viêm da từ mức độ nhẹ đến nặng, tùy theo độc chất xâm nhập qua da. Ban đầu, người bệnh thấy hơi ngứa rát, căng da, biểu hiện đỏ một vùng da, sau 6 - 12 giờ, đỏ cộm thành vệt, trên đó nổi những mụn nước to nhỏ không đều 1 - 5mm, 1 - 3 ngày sau thành phỏng nước, phỏng mủ. Lúc này thấy cảm giác đau, rát càng tăng. Có thể kèm theo sốt, khó chịu, nổi hạch, đau vùng cổ, nách, bẹn tương ứng với tổn thương. Nếu tay bị dính chất độc khi đập kiến, chà xát và sờ vào mắt có thể làm bỏng mắt. Nếu tổn thương ở gần mắt có thể sưng húp cả hai mắt, 2 - 3 ngày mới đỡ, ở bẹn có thể nổi hạch bẹn sưng đau khó đi lại. Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng viêm da sẽ tiến triển sang dạng loét. Các vết loét có nhiều hình dạng khác nhau tùy theo động tác khi ta đập, giết và chà xát kiến trên da. Cũng có ít trường hợp chỉ nổi vết đỏ, lấm tấm mụn nước nhỏ hơi ngứa, lặn sau 3 - 5 ngày, không thành phỏng.

 Xử lý vết đốt để tránh da bị tổn thương nặng

Khi tiếp xúc với kiến ba khoang nói riêng hay côn trùng đốt nói chung, cần nhanh chóng tiến hành xử lý vết đốt để tránh da bị tổn thương nặng. Ngay sau khi tiếp xúc, cần: Loại bỏ côn trùng, không dùng tay trần để bắt, giết, miết. Rửa vùng tiếp xúc bằng nước sạch và xà phòng, sau đó dùng thuốc sát trùng nhẹ. Nếu có dấu hiệu nổi vết đỏ, tốt nhất dùng nước muối sinh lý rửa ngày 3 - 4 lần để trung hòa chất tiết của côn trùng. Khi thương tổn đã phỏng rộp, tùy vào mức độ tổn thương mà bác sĩ chỉ định thuốc phù hợp. Trường hợp nhẹ chỉ cần sát trùng, bệnh tự giới hạn. Nếu tình trạng trung bình và nặng thì phải bôi thuốc dịu da, corticosteroid bôi, uống kháng histamin, uống kháng sinh khi có dấu hiệu bội nhiễm.

Lưu ý: Không chà xát, gãi vùng đã tổn thương và không tiếp xúc vùng da lành với vùng da bệnh.  Không nên tự điều trị để tránh các biến chứng nặng hơn, sau đó đến bác sĩ tư vấn để khám và điều trị kịp thời hoặc sau khi đã thực hiện các bước sơ cứu như trên mà các triệu chứng không giảm mà lan rộng, nhiễm trùng thì cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa da liễu càng sớm càng tốt để được xử lý kịp thời.

Phòng chống kiến ba khoang

Để phòng chống kiến ba khoang vào nhà, Cục Y tế dự phòng khuyến cáo, nếu có sự hiện diện của kiến ba khoang trong khu vực, nên thay đèn huỳnh quang bằng đèn có ánh sáng màu vàng vì kiến ba khoang rất thích ánh sáng đèn huỳnh quang. Ngăn cản kiến ba khoang vào nhà bằng cách: Sử dụng lưới các cửa sổ và cửa ra vào, đóng cửa thường xuyên sau khi ra vào. Nên ngủ trong màn. Vệ sinh môi trường, phát quang bụi rậm, cây cỏ xung quanh nhà vì đây là nơi trú ẩn tốt cho loài này.

Mặc quần áo dài tay khi đi ra ngoài nhà, nhất là ở những vùng gần đồng ruộng, khu dân cư nhiều ánh đèn, gần công trình đang xây dựng. Khi làm việc trên đồng ruộng, nhất là vào mùa thu hoạch, mùa mưa bão, cần chú ý sử dụng các phương tiện bảo hộ lao động như: mặc quần áo dài tay, đội mũ, nón, khẩu trang, đi ủng để tránh tiếp xúc với côn trùng

Kiến ba khoang là loại côn trùng gây ám ảnh đối với nhiều người. Vết đốt của nó không chỉ gây đau mà còn làm tổn thương da. Bài viết dưới đây của MEDLATEC sẽ giúp bạn biết được dấu hiệu kiến ba khoang đốt để có cách xử trí kịp thời.

1. Những điều cần biết về kiến ba khoang

Kiến ba khoang là một loại côn trùng thuộc bộ cánh cứng. Nó có hình dạng giống như một hạt thóc với chiều dài từ 1 đến 1,2cm. Rất nhiều người bị nhầm lẫn loài kiến này với kiến lửa. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ rất dễ thấy được sự khác nhau về màu sắc trên thân mình. Đó là từ phần đầu đến đuôi của kiến ba khoang sẽ xen kẽ màu sắc đen và đỏ. 

Kiến ba khoang rất dễ bị nhầm lẫn với kiến lửa

Tuy là loại có cánh nhưng kiến ba khoang thường ít khi bay mà bò đi rất nhanh. Vào mùa mưa khi khí hậu ẩm ướt, loại kiến này phát triển và hoạt động rất mạnh mẽ. Bên cạnh đó, nó còn đặc biệt thích ánh sáng của bóng đèn huỳnh quang. 

Cơ thể kiến ba khoang có chứa chất độc và rất nhiều vi khuẩn cộng sinh. Chính vì vậy, khi tiếp xúc với da sẽ gây ra các triệu chứng mà nhiều người vẫn nhầm lẫn với bệnh zona. Do đó, chúng ta cần phải biết được dấu hiệu kiến ba khoang đốt để có cách xử trí kịp thời.

2. Dấu hiệu kiến ba khoang đốt

Thường thì khi bị loại kiến này đốt, vùng da dễ tổn thương nhất là cổ, tay, chân và lưng. Tuỳ theo vị trí tiếp xúc mà những tổn thương ở da sẽ khác nhau, có thể là theo từng vùng hoặc rải rác nhiều nơi trên cơ thể. 

Dấu hiệu kiến ba khoang đốt dễ nhận biết nhất là sưng đỏ và rát tại vị trí da bị tổn thương. Sau đó, chúng sẽ phát triển thành những nốt mụn nước hoặc phỏng nước. Kèm theo đó là cảm giác đau rát hơn cùng với một số triệu chứng như sốt hoặc nổi hạch,…

Dấu hiệu kiến ba khoang đốt thường gặp là những nốt mụn nước hoặc phỏng nước

Thời gian để vùng da bị tổn thương do vết đốt hồi phục khá lâu, kéo dài từ 2 đến 3 tuần. Lưu ý rằng, khi vô tình để dính chất độc của kiến ba khoang lên mắt, cần phải xử trí ngay. Lúc này, vùng mắt sẽ bị sưng tấy, đỏ và có thể xuất hiện thêm nhiều triệu chứng khó chịu khác.  

3. Cách xử trí khi bị kiến ba khoang đốt

Những vết thương của kiến ba khoang đốt có thể lây sang vùng da lành. Chính vì vậy, khi bị loại kiến này đốt, chúng ta cần phải xử trí như sau:

• Sơ cứu đúng cách sau khi bị đốt. Cụ thể là rửa sạch vùng da tổn thương bằng xà phòng hoặc nước muối sinh lý để tránh chất độc có thể lây lan sang những vùng khác.

• Loại bỏ kiến ngay khỏi cơ thể bằng cách phủi nhẹ hoặc sử dụng một miếng giấy hoặc mảnh vải nhỏ để hạn chế sự tiếp xúc. Tuyệt đối không dùng tay miết hay chà xát để giết kiến vì có thể khiến chất độc từ máu của chúng dính vào và gây tổn thương cho da. Trong trường hợp, tay đã lỡ tiếp xúc trực tiếp với kiến, cần phải rửa sạch ngay.

Cần phải rửa sạch tay ngay sau khi tiếp xúc trực tiếp với kiến ba khoang

• Hạn chế tối đa việc gãi hoặc chà mạnh tại những vùng da bị kiến đốt. Bên cạnh đó, bạn cần phải tránh cho vùng da lành tiếp xúc với vùng da đang bị tổn thương.

4. Cách điều trị khi bị kiến ba khoang đốt

Sau khi đã phát hiện ra dấu hiệu kiến ba khoang đốt, chúng ta cần áp dụng các cách điều trị dưới đây để vùng da bị tổn thương có thể nhanh hồi phục và không để lại sẹo:

4.1. Sử dụng thuốc bôi tại chỗ

Khi vừa mới bị kiến đốt, da của bạn chỉ đỏ lên và ngứa. Lúc này, cần phải rửa sạch nhẹ nhàng ngay các chất độc trên da bằng nước muối sinh lý hoặc xà phòng. Sau đó, bôi một loại thuốc có tên là hồ nước lên vùng bị đốt để làm dịu da. Nếu bị nổi mụn nước hoặc phỏng nước, cần phải đắp thêm dung dịch Jarish. 

Trong trường hợp xuất hiện mụn mủ, chúng ta có thể sử dụng thuốc Xanh Methylen. Đây là một loại thuốc bôi có tác dụng cấp cứu và giải độc được dùng khá phổ biến ở nước ta. Ngoài ra, bạn cùng có thể sử dụng một loại thuốc bôi khác, có tên là Milian. 

Có thể sử dụng các loại thuốc bôi tại vùng da tổn thương do kiến ba khoang đốt

Để an toàn và hiệu quả, tốt nhất nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thuốc. Nếu như các tổn thương nghiêm trọng, cần đến ngay các phòng khám da liễu để được thăm khám và chỉ định hướng điều trị phù hợp.

4.2. Sử dụng thuốc uống

Một số loại thuốc uống có thể sử dụng khi bị kiến ba khoang đốt là:

• Thuốc kháng Histamin H1 thế hệ 1: Loại thuốc này có tác dụng trong việc chống dị ứng và chống ngứa. Nhưng cần lưu ý tác dụng phụ khiến người uống cảm thấy buồn ngủ.

• Thuốc kháng Histamin thế hệ 2: Tác dụng của loại thuốc này cũng giống với Histamin H1 thế hệ 1 nhưng được sử dụng rộng rãi hơn vì không gây buồn ngủ. 

• Một số trường hợp nặng và hiếm gặp bị dị ứng toàn thân, có thể phải sử dụng thêm thuốc Corticosteroid theo chỉ định của bác sĩ.

5. Cách phòng ngừa kiến ba khoang 

Để phòng ngừa kiến ba khoang, chúng ta có thể áp dụng những cách sau:

• Kiến ba khoang rất thích ánh sáng của bóng đèn. Vì vậy, chúng ta cần đóng cửa hoặc buông rèm khi bật đèn. Bên cạnh đó, nên làm tấm lưới chống côn trùng ở cửa sổ hoặc cửa ra vào tại những nơi có nhiều kiến ba khoang như gần bụi rậm hoặc đồng ruộng.

• Tập thói quen ngủ ở trong màn.

• Vệ sinh môi trường sạch sẽ và phát quang bụi rậm. Ngoài ra, nên xịt thuốc tiêu diệt côn trùng định kỳ từ 4 đến 6 tháng.

Phun thuốc diệt côn trùng định kỳ để tiêu diệt kiến ba khoang

• Kiểm tra và giũ sạch chăn màn, khăn tắm trước khi sử dụng.

• Mang áo tay dài hoặc đồ bảo hộ nếu làm việc ở ngoài đồng ruộng hoặc những nơi xuất hiện nhiều kiến ba khoang. 

Hy vọng thông qua bài viết này, bạn có thể biết được dấu hiệu kiến ba khoang đốt cũng như cách xử trí kịp thời để tránh gây ra những tổn thương nặng cho da. Bên cạnh đó, việc biết được cách phòng chống loại kiến này cũng giúp ích rất lớn để bảo vệ môi trường sống của mọi người. Nếu như vẫn còn bất kỳ vấn đề sức khỏe nào cần tư vấn, hãy liên hệ ngay qua hotline của MEDLATEC theo số 1900 56 56 56 để được chúng tôi hỗ trợ.