|
Với vị trí đặc biệt quan trọng của ngày “Tết” trong đời sống người Việt, những món ăn được lựa chọn sử dụng trong những ngày đầu năm cũng chứa đựng những gì tinh túy nhất, đặc trưng nhất của ẩm thực cổ truyền. Trải dài đất nước, từ Hà Giang cực Bắc đến Cà Mau đất mũi miền Nam, dù có vô vàn món ăn khác nhau, cách chế biến cũng không giống nhau, song mỗi món ăn đều hướng về những giá trị văn hóa truyền thống, truyền tải những thông điệp chung về cuộc sống và cội nguồn.  Theo phong tục chung, Tết của người Việt Nam nhất thiết phải có mâm cỗ với các món ăn đặc biệt mà ngày thường ít có. Mâm cỗ phải thịnh soạn, hấp dẫn với đầy đủ màu sắc, như: màu xanh của bánh chưng, màu đỏ tươi của xôi gấc, canh măng vàng, đĩa giò lụa hồng hồng… để tạo nên mâm cỗ cổ truyền đậm đà bản sắc Việt. Trên cái nền chung ấy, khi đi dọc miền Tổ quốc những ngày Tết, chúng ta lại bắt gặp những bức tranh ẩm thực khác nhau giữa 3 miền Bắc-Trung-Nam. Xuất phát từ những yếu tố ngoại cảnh như địa lý, khí hậu, văn hóa khác nhau, mỗi vùng lại có những biến tấu món ăn khác nhau, tuy không quá cao sang về nguyên liệu, nhưng lại rất đặc trưng, riêng biệt và hấp dẫn. Mâm cỗ tinh tế, khéo léo của miền Bắc Ngày Tết miền Bắc, thời tiết thường giá lạnh, có lẽ vì vậy mà người miền Bắc dường như nuông chiều bản thân hơn với các món ăn ngậy béo và đầy năng lượng. Đặc biệt, là vùng đất mà nhiều đời vua chúa từng chọn làm nơi đóng đô, mâm cỗ Tết của người miền Bắc bao giờ cũng thể hiện sự tinh tế và khéo léo. Vừa chú trọng hình thức, vừa phối hợp hài hòa giữa những món nước và món khô, giữa thịt và rau. Trong đó, mâm cỗ của người Hà Nội được đánh giá là bài bản và giữ được nét cổ truyền của người Việt. Bánh chưng là thứ không thể thiếu không chỉ với ẩm thực ngày Tết cổ truyền miền Bắc mà còn của cả đất nước. Bên cạnh đó, xôi gấc, giò lụa, giò xào, thịt gà, nem rán, thêm nồi cá chép hoặc cá trắm kho riềng, cùng đĩa nộm xu hào hoặc đu đủ là những món phải có trong dịp Tết. Món nước cũng phong phú không kém: miến nấu lòng gà, chân giò hầm với măng lưỡi lợn, mọc nước… Món nào cũng đậm đà hương vị, khiến người ta cứ nhớ mãi về hương vị Tết quê hương. Hương vị của sự chắt chiu, chia sẻ trên mâm cỗ Tết miền Trung Người miền Trung cũng cầu kỳ, tỉ mỉ nên các món ăn ngày Tết cũng được chăm chút kỹ lưỡng. Ngắm nhìn và thưởng thức mâm cỗ ngày Tết của người miền Trung, dường như cảm nhận thấy trong đó cả âm hưởng của sự chắt chiu, chia sẻ. Người miền Trung không có bánh chưng mà làm bánh tét, món bánh có hương vị rất gần gũi với bánh chưng. Bên cạnh bánh tét, miền Trung cũng có nhiều loại bánh khác được đặt trên mâm cỗ ngày Tết như bánh tổ, bánh in... Ẩm thực ngày tết Miền Trung cũng không thể thiếu nem chua, thịt giấm. Đặc biệt, tại cố đô Huế, nơi vẫn lưu giữ những món ăn từ cung đình, thì mâm cỗ Tết càng tỉ mỉ và cầu kì. Món tôm chua thịt phay, nem bò lụi, chả tôm, gỏi vả lúc nào cũng phải có. Một số vùng ở miền Trung còn thêm món món bò nấu thưng, thịt nạc rim hấp dẫn. Nếu như miền Bắc có dưa hành thì miền Trung lại đặc trưng với dưa món. Nguyên liệu của dưa món khá đơn giản, chỉ là cà rốt, đu đủ... được ngâm chua mặn, tuy nghe có vẻ dễ làm nhưng để có được hũ dưa món đầy sắc-vị thì cần sự tỉ mỉ và khéo léo. Bởi thế, dù mộc mạc hay cao sang, những món ăn ngày Tết của miền Trung, qua bàn tay của những người phụ nữ tần tảo đều trở nên vô cùng hấp dẫn. Nét bình dị, gần gũi ở mâm cỗ Tết miền Nam Nam Bộ nổi tiếng là vùng đất bình dị với những con người chất phác, xởi lởi, lại thêm những sản vật tự nhiên rất phong phú, không cần chế biến cầu kỳ vẫn khiến vị giác đắm say. Có lẽ bởi vậy, văn hóa ẩm thực ngày thường cũng như ngày Tết của miền Nam thường đơn giản hơn so với miền Bắc và miền Trung. Bánh tét, thịt kho tàu và canh khổ qua là 3 món đặc trưng trong ngày Tết của vùng Nam Bộ. Ở Nam Bộ còn lưu truyền câu ca dao: “Chim kêu ba tiếng ngoài sông/ Mau lo lựa nếp hết đông tết về”. Ngày tết, người miền Bắc dùng bánh chưng, người miền Nam ăn bánh tét (hay còn gọi là bánh đòn). Để phù hợp với nhu cầu thưởng thức, bánh tét cũng được chế biến thành nhiều loại như bánh tét mặn, bánh tét chay không nhân, bánh tét ngọt… Tại đồng bằng sông Cửu Long có rất nhiều làng bánh tét nổi tiếng ở Bến Tre, Cần Thơ, Hậu Giang… nhưng không ở đâu có bánh tét ngon như ở Trà Cuôn (Trà Vinh). Có thể nói, bánh tét chính là “linh hồn Tết” của người Nam B Ngoà bánh tét, thì món ăn mặn không thể thiếu được trong ngày Tết, bất luận ở nhà giàu hay nghèo, là món thịt kho tàu - hay còn gọi là thịt kho trứng, thịt kho nước dừa. Món ăn là sự kết hợp hài hòa âm-dương, của miếng thịt kho tàu vuông vắn với quả trứng tròn trắng tinh ngập trong nước dừa ngọt dịu. Khi ăn kết hợp với cơm trắng và dưa giá. Thêm một bát canh khổ qua dồn thịt, giúp chúng ta cảm nhận được hết mỹ vị của nhân sinh, cùng nhau tiễn biệt khó khăn của năm cũ và mong chờ cho một năm mới tốt đẹp, may mắn hơn. Và dù là miền Bắc, miền Trung hay miền Nam thì ẩm thực ngày Tết cổ truyền Việt Nam cũng đều mang hương vị đặc trưng, độc đáo mà hài hòa, thân thuộc. Rau quả xanh tươi, nem chả mang đầy năng lượng cho cuộc sống, bánh mứt thể hiện sự an lành… Bởi vậy, khi cuộc sống ngày càng bận rộn và tất bật hơn thì vào ngày Tết, những người con xa xứ lại trở về quê hương, mong muốn thưởng thức một bữa ăn gia đình hay cùng nhau bày biện mâm cơm ngày Tết. Trong cái tươi mát của xuân mới, trong cái náo nhiệt háo hức của ngày Tết cổ truyền, hương vị của những món ăn càng làm ấm thêm lòng người, càng làm đậm đà thêm truyền thống văn hóa đặc sắc, bền bỉ của người Việt giữa những đổi thay của cuộc sống. Thu Hạnh (tổng hợp)
Đề xuấtTết Nguyên Đán là dịp để nhà nhà quây quần bên nhau với những bữa cơm gia đình ấm cúng. Cùng Nutrihome điểm qua các món ăn ngày tết miền Trung cực ngon, đậm đà hương vị cổ truyền lại vô cùng độc đáo sau đây. Trong ngày tết cổ truyền, phong tục cúng gia tiên bằng những loại bánh truyền thống đã trở nên quen thuộc đối với người Việt. Nếu như bánh chưng đặc trưng cho món ngon ngày tết miền Bắc thì bánh tét là đặc trưng của tết miền Trung, là đồ ăn miền trung khá phổ biến trong dịp lễ Nguyên Đán, thậm chí cả ngày thường. Tuy nhiên, tùy khu vực có thể có 1 số khác biệt như bánh tét to, nhỏ, dài, ngắn hay nhân bánh khác nhau… Ở một số vùng miền có thể còn sử dụng cả bánh chưng và bánh tét tùy theo phong tục. Dưa món là món ăn kèm không thể không kể đến trong ẩm thực ngày tết miền trung. Mỗi độ Tết đến xuân về, nhiều gia đình lại rộn ràng chuẩn bị những món dưa muối hay củ kiệu để ăn trong những ngày Tết. Dưa món cũng là món “chống ngán” hiệu quả, thường dùng ăn kèm với bánh chưng, bánh tét hay cơm. Có thể làm dưa món từ các loại củ quả như: su hào, cà rốt… Mật mía là loại thực phẩm rất tốt cho sức khỏe, thường được sử dụng thay đường để chế biến các món ăn mặn ngọt ngon. Mật mía giúp các món ăn có màu sắc đẹp mắt, hương vị đậm đà, ngọt tự nhiên mà không gắt hay ngấy. Bắp bò kho mật mía có vị thơm dịu hoà quyện cùng vị cay cay của gừng, sả, quế, tiêu và ớt… vị ngọt tự nhiên của bắp bò giòn giòn săn săn dẻo dẻo, rất hấp dẫn trong những ngày tết. Thịt heo ngâm mắm được xem là thức ăn đặc sản trong các món ngon ngày tết miền Trung. Hương vị thơm nồng quyến rũ của nồi nước mắm nấu sôi trên bếp quyện với thịt heo thơm ngon chắc chắn khiến bạn thưởng thức một lần sẽ không thể nào quên. Với người dân miền Trung, ngày Tết bên cạnh đôi bánh Tét, dưa món, nhất định phải có thêm hũ thịt ngâm nước mắm. Nếu thiếu hương vị ngòn ngọt, mặn mặn của món ăn này, mâm cơm ngày Tết dường như không còn đầy đủ và trọn vẹn. Thịt ngâm nước mắm – món ăn ngon ngày tết cổ truyền ở miền Trung, có vị mặn ngọt, rất dễ kết hợp với nhiều món ăn khác nhau. Tré là món ăn đặc trưng ngày tế của người miền trung, đặc biệt từ hình thù, tên gọi cũng như hương vị khó quên của nó. Đã từ lâu tré là món gia truyền được nhiều nhà thường làm trong dịp tết đến xuân về để đãi khách. Tré được làm từ thịt đầu heo, một ít bì, một phần nhỏ thịt ba chỉ rồi sau đó trộn với các gia vị. Đối với người dân Bình Định, đây là món ăn gói gọn hương vị dân dã, thân thuộc mà cũng rất lạ miệng. Ngoài bánh chưng, bánh tét thì xôi đậu xanh cũng được xem là món ăn cổ truyền thường được dâng cúng lễ vào dịp tết. Đĩa xôi đầy đặn cúng gia tiên như một ước nguyện của con cháu về một năm mới đủ đầy, hạnh phúc. Tùy sở thích của mỗi gia đình mà có thể dùng xôi kèm với ruốc thịt, muối vừng hay món thịt xá xíu, thịt quay hoặc thịt rang hành đều rất hợp. Đây là một món ăn rất quen thuộc đối với người dân miền Trung, đặc biệt là người dân Đà Nẵng. Chả bò xuất hiện trong các bữa ăn, trong tô bún và dường như nó là một món ăn không thể thiếu trong các dịp đám tiệc, đám giỗ, đám cưới hay ngày tết. Chả bò xứng đáng có mặt trong danh sách những món ẩm thực ngon ngày tết ở miền Trung mà bạn nên thử. Gà luộc lá chanh từ lâu đã trở thành món ăn cổ truyền ngày tết miền Trung cũng như là thực phẩm không thể thiếu đối với người Việt Nam. Thịt gà vàng, thơm ngon quyện cùng hương vị thơm nồng của lá chanh đã chinh phục tất cả những người con đất Việt. Ngoài luộc, bạn cũng có thể hấp thịt gà cùng lá chanh để giữ được hoàn toàn dinh dưỡng và độ ngọt của thịt. Gà luộc lá chanh – món ăn ngày tết miền Trung không thể thiếu trong nhiều gia đình Việt Để thực đơn ngày tết trở nên phong phú hơn, bên cạnh là luộc truyền thống thì người dân miền Trung cũng rất hay chế biến món gỏi gà. Gỏi gà là món ăn được ưa chuộng trong nền ẩm thực Việt Nam bởi cách làm đơn giản, nguyên liệu dễ tìm và đặc biệt rất ít dầu mỡ. Chỉ cần trộn thịt gà cùng một số gia vị như hành tây, rau răm… là đã có một món ngon lạ miệng trong ngày Tết. Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm 1 số món ăn ngày tết miền Nam để thỉnh thoảng làm cho lạ bữa ăn của gia đình, cũng như tiếp đón khách tới thăm nhà nhé! Nem chua là một món ăn đặc sản nức tiếng gần xa của Thanh Hóa. Món ăn chơi dân dã truyền thống này thường được sử dụng làm quà biếu trong dịp Tết. Nem chua được làm từ thịt lợn sau đó lên men bằng lá đinh lăng. Hương vị của thịt lên men kết hợp với sự thơm cay của tỏi, ớt sẽ làm giảm vị ngấy cho mâm cỗ ngày Tết. Nem chua phải ăn kèm cùng tương ớt, có thể ăn cùng cơm hoặc dùng làm đồ nhậu. Tôm chua là một trong những món đặc sản xứ Huế, cũng là món ẩm thực bạn nên bổ sung vào trong thực đơn ngày tết miền Trung cực kỳ hấp dẫn nhiều người thưởng thức. Tôm chua dùng để làm nộm và chấm với các món luộc. Khi trời có nắng mang lọ ra phơi nắng thì tôm chua sẽ đỏ, ngon hơn và nhanh chua hơn. Vào mùa lạnh, ẩm thì có thể để nơi khô ráo gần quạt sưởi, chỉ 1 tuần sau là đã ăn được.Tôm chua là gia vị thích hợp để chấm thịt luộc. Dùng ăn bún hoặc quấn gỏi cũng rất ngon. Bên cạnh những món ngon từ tôm truyền thống, hãy thêm món tôm chua vào thực đơn món ngon ngày tết miền Trung của bạn. Bánh thuẫn tuy là món bánh dân dã nhưng lại vô cùng thơm ngon. Với những nguyên liệu dễ tìm và cách làm đơn giản, bánh thuẫn là món bánh đặc trưng của món ăn ngày tết miền Trung. Những chiếc bánh nhỏ xinh với nhiều hình thù dậy mùi thơm của trứng gà, bột mì cùng màu vàng ươm là món bánh đãi khách của nhiều gia đình. Bánh được đổ trong chiếc khuôn đồng hoặc gang đặc trưng. Mỗi khuôn bánh thường có từ 6 – 8 ổ bánh nhỏ với các hình bông hoa, thỏi vàng đẹp mắt. Mứt gừng là món ngon ngày tết được mọi người yêu thích, đặc biệt là người già bởi món ăn này tốt cho hệ tiêu hoá, ấm bụng. Gừng có tác dụng giải độc, chống nôn mửa, chống đầy trướng bụng, chống đau bụng do ăn uống không điều độ… Để có món mứt gừng thơm ngon, đầu tiên bạn phải lựa chọn được loại gừng thích hợp, bởi nếu gừng quá non khi làm mứt không có độ săn và độ đậm đà, còn nếu gừng quá già có quá nhiều xơ, vị cay nồng ăn sẽ mất ngon. Mứt gừng là món ăn ngon ngày Tết Nguyên Đán ở miền Trung được nhiều người yêu thích Bánh in là một loại bánh có xuất xứ từ Huế, được làm từ bột năng, bột nếp, đậu xanh, đường, các nguyên liệu khác. Bánh thường được khắc các hình chữ Thọ, Phúc, Lộc và gói trong giấy ngũ sắc. Đây là loại bánh để dùng trong ngày Tết, phục vụ việc thờ cúng và đãi khách. Do giá cả rẻ, hương vị thơm ngon nên bánh in được rất nhiều người ưa chuộng vào dịp tết. Bánh đậu xanh là một món ăn vặt cũng là một món ăn cổ truyền của ngày Tết miền trung. Nguyên liệu và cách làm bánh đậu xanh tương đối đơn giản nên bạn có thể thực hiện tại nhà. Bạn chỉ cần hấp chín, xay nhuyễn đậu xanh sau đó sên cùng đường đến khi dẻo mịn, cuối cùng ép bánh vào khuôn để tạo hình. Bánh đậu xanh ngọt ngào thường được thưởng thức cùng với trà sen nóng để tăng thêm độ thơm bùi. Chè đậu xanh là một món ăn khá đơn giản và dễ chế biến. Để hoàn thành món chè này, bạn chỉ cần có đậu xanh, đường cát và vừng trắng. Một số gia đình có thói quen cho thêm hoa bưởi khô để tăng thêm sự hấp dẫn của món chè này. Bởi vậy, khi thưởng thức món chè đậu xanh, bạn sẽ cảm nhận được vị thơm bùi của đỗ xanh hòa quyện nhẹ nhàng cùng hương bưởi. Ngoài ra, món chè đậu xanh có tác dụng thanh nhiệt giải độc, điều hòa ngũ tạng và chứa rất nhiều vitamin có lợi cho cơ thể. Bánh lăn là món bánh đặc sản của vùng đất Quảng Nam, thường được mọi người sử dụng cúng gia tiên vào các dịp lễ tết. Từ những nguyên liệu của quê hương, một món ăn dân dã được ra đời trong sự nâng niu của người dân xứ Quảng. Để làm được món ăn ngày tết miền Trung Việt Nam này, bạn cần chuẩn bị đường vàng, quất, gừng, bột nếp, lạc, dừa. Khi thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận được hương vị hòa quyện của quất, gừng, lạc, bánh rất mềm và dẻo, phù hợp để ăn nhâm nhi trong những ngày Tết sắp đến. “Mạch nha Thi Phổ/ Bánh nổ Thu Xà”, ngoài bánh lăn, bánh nổ cũng được xem là một trong những bản sắc văn hóa đặc biệt của người dân xứ Quảng. Nguyên liệu làm bánh nổ khá đơn giản, chỉ gồm nếp, đường và gừng. Để có chiếc bánh nổ ngon nhất thì khâu chọn nếp rất quan trọng. Nếp làm bánh phải là nếp ngự, loại nếp hảo hạng ngày trước được chọn để tiến vua. Sở dĩ món ăn này được gọi là bánh nổ vì khi rang, nếp sẽ nổ bung ra thành những hạt cốm trắng tinh đẹp mắt cùng tiếng nổ lách tách rất vui tai. Một trong những món ngon ngày Tết miền Trung giúp bạn đổi mới mâm cỗ là miến xào thập cẩm. Bạn chắc chắn sẽ yêu thích hương vị của những sợi miến mềm dẻo kết hợp cùng các loại rau củ xào giòn và ngọt. Khi xào miến nên chú ý không để miến quá tơi, khô cứng hoặc bị đóng bánh do miến nát. Món ăn này cần thưởng thức ngay khi còn nóng. Nếu cho thêm một chút hạt tiêu sẽ làm dậy hương thơm của miến xào và khiến món ăn trở nên hấp dẫn hơn. Sự kết hợp giữa hương vị thanh ngọt của củ cải cùng vị thơm của thịt sẽ làm cho bạn ấn tượng. Cách làm món ăn này giống với món thịt kho thông thường. Đầu tiên bạn cần thắng đường thành màu cánh gián, thêm thịt vào xào cho đến khi săn thịt sau đó thêm củ cải vào trộn lẫn. Thêm nước ngập thịt, củ cải và nấu hỗn hợp trên lửa nhỏ đến khi thịt chín mềm là bạn đã có một món ăn Tết miền trung thơm ngon. Trên đây là danh sách hướng dẫn cách làm/chế biến món ăn ngày Tết miền Trung mà bạn và gia đình có thể tham khảo và thực hiện tại nhà. Nutrihome chúc bạn và gia đình có một năm mới thật ấm áp, khỏe mạnh. |
