Một trong những yêu cầu của quy luật giá trị là

Quy luật giá trị trong kinh tế chính trị Marx-Lenin là quy luật kinh tế cơ bản của nền sản xuất hàng hóa, quy định bản chất và là cơ sở của tất cả các quy luật khác của sản xuất hàng hóa, nó quy định mặt chất và sự vận động về mặt lượng của giá trị hàng hoá, theo đó, việc sản xuất và trao đổi hàng hoá phải căn cứ vào hao phí lao động xã hội cần thiết cũng như trao đổi theo nguyên tắc ngang giá[1]. Trong nền kinh tế thị trường, quy luật giá trị được biểu hiện thông qua giá cả hàng hóa, đó là sự biểu hiện bằng tiền của giá trị hàng hóa, Quy luật giá trị hoạt động thể hiện ở sự vận động của giá cả xoay xung quanh trục giá trị[2].

Nội dung

Sản xuất và trao đổi hàng hóa dựa trên thời gian lao động xã hội cần thiết. Trong sản xuất, tác động của quy luật giá trị buộc người sản xuất phải làm sao cho mức hao phí lao động cá biệt của mình phù hợp với mức hao phí lao động xã hội cần thiết có như vậy họ mới có thể tồn tại được. Trong trao đổi, hay lưu thông, phải thực hiện theo nguyên tắc ngang giá: Hai hàng hóa được trao đổi với nhau khi cùng kết tinh một lượng lao động như nhau hoặc trao đổi, mua bán hàng hoá phải thực hiện với giá cả bằng giá trị.

Cơ chế hoạt động

Thông qua sự vận động của giá cả hàng hóa trên thị trường mới thấy được sự vận động của quy luật giá trị. Giá cả là biểu hiệu bằng tiền của giá trị. Giá trị là nội dung, cơ sở của giá cả. Do đó, giá cả phụ thuộc vào giá trị. Tuy nhiên, trên thị trường, giá cả còn chịu ảnh hưởng của quy luật cung - cầu, cạnh tranh, lưu thông tiền tệ. Sự tác động của các yếu tố đó làm cho giá trị và giá cả không đồng nhất với nhau mà tách rời nhau. Sự vận động của giá cả của các hàng hóa trên thị trường sẽ lên, xuống xoay quanh giá trị. Cơ chế tác động của quy luật giá trị thể hiện cả trong trường hợp giá cả bằng giá trị, cả trong trường hợp giá cả lên xuống xung quanh giá trị và giá trị như cái trục của giá cả. Đối với một hàng hóa, giá cả có thể chênh lệch với giá trị nhưng đối với toàn bộ hàng hóa, tổng giá cả bằng tổng giá trị của chúng.

Tác động

Trong nền sản xuất hàng hóa, quy luật giá trị có các tác động sau:

Điều tiết sản xuất, lưu thông

Quy luật giá trị điều tiết sản xuất hàng hóa được thể hiện trong hai trường hợp sau:

• Nếu như một mặt hàng nào đó có giá cả cao hơn giá trị, hàng hóa bán chạy và lãi cao, những người sản xuất sẽ mở rộng quy mô sản xuất, đầu tư thêm tư liệu sản xuất và sức lao động. Mặt khác, những người sản xuất hàng hóa khác cũng có thể chuyển sang sản xuất mặt hàng này, do đó, tư liệu sản xuất và sức lao động ở ngành này tăng lên, quy mô sản xuất càng được mở rộng.
• Nếu như một mặt hàng nào đó có giá cả thấp hơn giá trị, sẽ bị lỗ vốn. Tình hình đó buộc người sản xuất phải thu hẹp việc sản xuất mặt hàng này hoặc chuyển sang sản xuất mặt hàng khác, làm cho tư liệu sản xuất và sức lao động ở ngành này giảm đi, ở ngành khác lại có thể tăng lên. Còn nếu như mặt hàng nào đó giá cả bằng giá trị thì người sản xuất có thể tiếp tục sản xuất mặt hàng này.

Như vậy, quy luật giá trị đã tự động điều tiết tỷ lệ phân chia tư liệu sản xuất và sức lao động vào các ngành sản xuất khác nhau, đáp ứng nhu cầu của xã hội. Tác động điều tiết lưu thông hàng hóa của quy luật giá trị thể hiện ở chỗ nó thu hút hàng hóa từ nơi có giá cả thấp hơn đến nơi có giá cả cao hơn, và do đó, góp phần làm cho hàng hóa giữa các vùng có sự cân bằng nhất định.

Kích thích cải tiến

Kích thích cải tiến kỹ thuật, hợp lý hoá sản xuất, tăng năng suất lao động, hạ giá thành sản phẩm.

Các hàng hóa được sản xuất ra trong những điều kiện khác nhau, do đó, có mức hao phí lao động cá biệt khác nhau, nhưng trên thị trường thì các hàng hóa đều phải được trao đổi theo mức hao phí lao động xã hội cần thiết. Vậy người sản xuất hàng hóa nào mà có mức hao phí lao động thấp hơn mức hao phí lao động xã hội cần thiết, thì sẽ thu được nhiều lãi và càng thấp hơn càng lãi. Điều đó kích thích những người sản xuất hàng hóa cải tiến kỹ thuật, hợp lý hoá sản xuất, cải tiến tổ chức quản lý, thực hiện tiết kiệm... nhằm tăng năng suất lao động, hạ chi phí sản xuất.

Sự cạnh tranh quyết liệt càng làm cho các quá trình này diễn ra mạnh mẽ hơn. Nếu người sản xuất nào cũng làm như vậy thì cuối cùng sẽ dẫn đến toàn bộ năng suất lao động xã hội không ngừng tăng lên, chi phí sản xuất xã hội không ngừng giảm xuống.

Phân hóa sản xuất

Quy luật này phân hóa những người sản xuất hàng hóa thành giàu, nghèo. Những người sản xuất hàng hóa nào có mức hao phí lao động cá biệt thấp hơn mức hao phí lao động xã hội cần thiết, khi bán hàng hóa theo mức hao phí lao động xã hội cần thiết (theo giá trị) sẽ thu được nhiều lãi, giàu lên, có thể mua sắm thêm tư liệu sản xuất, mở rộng sản xuất kinh doanh, thậm chí thuê lao động trở thành ông chủ.

Ngược lại, những người sản xuất hàng hóa nào có mức hao phí lao động cá biệt lớn hơn mức hao phí lao động xã hội cần thiết, khi bán hàng hóa sẽ rơi vào tình trạng thua lỗ, nghèo đi, thậm chí có thể phá sản, trở thành lao động làm thuê. Đây cũng chính là một trong những nguyên nhân làm xuất hiện quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa, cơ sở ra đời của chủ nghĩa tư bản.

Tham khảo

• Giáo trình Kinh tế học Chính trị Mác – Lê nin (tái bản), Hội đồng Trung ương chỉ đạo biên soạn giáo trình Quốc gia các bộ môn khoa học Mác – Lê nin, Tư tưởng Hồ Chí Minh, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, năm 2005
• Kinh tế Chính trị Mác – Lênin (in lần thứ hai có sửa chữa, bổ sung), Vũ Anh Tuấn, Phạm Quang Phân, Tô Đức Hạnh, Nhà xuất bản Tổng hợp, Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2007
• 100 câu hỏi và bài tập kinh tế chính trị Mác – Lênin (tái bản lần thứ 5), An Như Hải, Nhà xuất bản Lý luận chính trị, Hà Nội, năm 2008
• Chính trị, Bộ Giáo dục và Đào tạo – Chủ biên: Lê Thế Lạng, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, năm 2004 (tái bản có bổ sung, sửa chữa)

Chú thích

1. ^ Tác động của quy luật kinh tế thị trường đến phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ở nước ta hiện nay - Bộ Lao động Thương binh và Xã hội
2. ^ Lưu thông hàng hóa trong điều kiện vừa chống dịch Covid-19 vừa tuân thủ các quy luật kinh tế trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Quy_luật_giá_trị&oldid=68429057”

Quy luật giá trị là gì? Là một quy luật kinh tế cơ bản của sản xuất, lưu thông hàng hoá trong chủ nghĩa Mác – Lênin. Bất kỳ ở đâu có sản xuất, trao đổi hàng hoá thì nơi đó có sự xuất hiện của quy luật giá trị. Vậy quy luật giá trị là gì và nó có những tác động như thế nào đến nền kinh tế xã hội hiện nay? Hãy cùng đi tìm lời giải đáp cho câu hỏi đó qua bài viết dưới đây của chúng tôi nhé. 

Quy luật giá trị là gì?

Quy luật giá trị yêu cầu sản xuất và trao đổi hàng hoá cần phải dựa trên cơ sở giá trị của nó, tức là hao phí lao động xã hội là cần thiết. 

Trong sản xuất, con người cần phải có sự hao phí sức lao động của mình nhỏ hơn hoặc bằng với mức hao phí lao động xã hội cần thiết thì khi đó mới đạt được lợi thế cạnh tranh. Lợi thế cạnh tranh là lợi thế giúp cho người sản xuất nắm được ưu thế so với những người sản xuất khác. 

Nội dung và sự vận động của quy luật giá trị

Trong quy luật giá trị, sản xuất hàng hoá được thực hiện theo sự hao phí sức lao động xã hội cần thiết, có nghĩa là phải tiết kiệm lao động. Đối với một hàng hoá thì giá trị của nó cần phải nhỏ hơn hoặc bằng với thời gian lao động xã hội cần thiết để tạo ra hàng hoá đó, tức là giá cả thị trường của hàng hoá. Có như vậy thì việc sản xuất hàng hoá mới đem lại lợi thế cạnh tranh trong lao động.

Trong trao đổi hàng hoá cần phải tuân thủ nguyên tắc ngang giá. Có nghĩa là phải đảm bảo chi phí người sản xuất được bù đắp và đảm bảo hoạt động sản xuất đó có lãi để tiếp tục quá trình tái sản xuất.

Sự vận hành, tác động của quy luật giá trị được thể hiện thông qua sự vận động của giá cả hàng hoá. Giá trị là tiền đề của giá cả, còn giá cả là sự biểu hiện bằng tiền của giá trị. Do đó giá cả phụ thuộc vào giá trị của hàng hoá.

Trên thị trường, giá cả còn phụ thuộc vào nhiều nhân tố khác như: cung – cầu, sự cạnh tranh, sức mua của đồng tiền. Sự ảnh hưởng của các nhân tố này khiến cho giá cả hàng hoá tách rời khỏi giá trị và lên xuống xoay quanh trục giá trị của nó. Đây chính là cơ chế hoạt động của quy luật giá trị

Bạn có thể quan tâm

nội dung là gì

phân tích là gì

tập thể là gì

trung thực là gì

sao kê là gì

Mặt tích cực của quy luật giá trị

Quy luật giá trị đã giúp điều tiết tỷ lệ phân chia sức lao động và tư liệu sản xuất vào các ngành sản xuất khác nhau để đáp ứng nhu cầu của xã hội. Đồng thời, nó cũng giúp thu hút hàng hoá từ những nơi có giá cả thấp đến những nơi có giá cả cao, góp phần làm cân bằng hàng hoá giữa các vùng.

Bên cạnh đó, quy luật giá trị còn giúp kích thích cải tiến kỹ thuật, tăng năng suất lao động, hợp lý hoá sản xuất, hạ giá thành sản phẩm,… Điều này là hoàn toàn dễ hiểu bởi trong sản xuất hàng hoá, để duy trì và phát triển thì người sản xuất phải tìm cách làm cho hao phí lao động cá biệt giảm xuống thấp hơn hoặc bằng mức lao động xã hội cần thiết. 

Quy luật giá trị trong kinh tế thị trường

Điều tiết sản xuất và tăng cường lưu thông hàng hoá

Quy luật giá trị giúp điều khiển và phân bổ các yếu tố sản xuất giữa các ngành, các lĩnh vực kinh tế, sản xuất khác nhau.

Nếu cung < cầu thì giá cả lớn hơn giá trị, có nghĩa là hàng hoá sản xuất ra sẽ bán chạy và có lãi. Khi giá cả hàng hoá cao hơn giá trị thì sản xuất sẽ được mở rộng và đẩy mạnh để tăng cung, ngược lại thì giá cả của hàng hoá tăng nên cầu giảm.

Nếu cung > cầu thì giá cả thấp hơn giá trị, hàng hoá sản xuất ra nhiều hơn so với nhu cầu của thị trường, khó bán, sản xuất không thu về lãi. Khi đó người sản xuất phải ngừng hoặc giảm sản xuất, nếu giá cả giảm thì khi đó cầu hàng hoá sẽ tăng lên. 

Trong trường hợp cung bằng cầu thì giá cả bằng với giá trị, nền kinh tế khi đó được gọi là bão hoà.

Sự điều tiết lưu thông của quy luật giá trị sẽ phụ thuộc vào sự thay đổi của giá cả hàng hoá trên thị trường. Sự biến động của giá cả sẽ ảnh hưởng đến biến động của nền kinh tế hàng hoá.

Thúc đẩy sản xuất xã hội phát triển, nâng cao cải tiến kỹ thuật, gia tăng năng suất lao động

Trong nền kinh tế hàng hoá, mỗi cá thể đóng vai trò là một chủ thể sản xuất có tính độc lập trong quá trình sản xuất. Do đó mà sự hao tổn lao động của mỗi chủ thể cũng sẽ khác nhau. Người nào có hao phí lao động cá biệt lớn hơn hao phí lao động xã hội của hàng hoá sẽ bị thua lỗ. Ngược lại, người nào có hao phí lao động cá biệt nhỏ hơn hao phí lao động xã hội cần thiết sẽ thu về lợi nhuận. 

Để giành được lợi thế cạnh tranh và hạn chế nguy cơ phá sản, vỡ nợ thì người sản xuất cần phải hạ thấp hao phí lao động cá biệt của mình. Để làm được như vậy thì họ cần dùng các biện pháp tối đa hoá chi phí sản xuất của mình bằng cách ứng dụng những cải tiến khoa học kỹ thuật vào sản xuất để tăng năng suất, thúc đẩy sản xuất xã hội phát triển.

Tham khảo những tài liệu khác về các lĩnh vực tại AMA

Tạo ra sự phân hoá giàu nghèo trong sản xuất

Quá trình tạo lợi thế cạnh tranh của các chủ thể sản xuất sẽ kéo theo hệ quả là những ai có điều kiện sản xuất thuận lợi, có kiến thức, trình độ chuyên môn cao, kỹ thuật được trang bị tốt thì hao phí lao động cá biệt sẽ thấp hơn hao phí lao động xã hội cần thiết, từ đó mà họ sẽ thu về nhiều lợi nhuận hơn và trở thành người giàu. Trái lại là những người không tạo được những lợi thế cạnh tranh riêng thì sẽ thua lỗ, phá sản và trở thành người nghèo. 

Thúc đẩy hội nhập kinh tế quốc tế

Mỗi nước thường có ưu thế riêng biệt bởi thời gian và trình độ xuất phát điểm của nền kinh tế mỗi quốc gia đều khác nhau. Với mục đích tìm kiếm và thu về lợi nhuận thì sự đầu tư trong và ngoài nước sẽ ngày càng phát triển, giúp quá trình hội nhập kinh tế quốc tế diễn ra nhanh chóng hơn.

Do tốc độ phát triển khác nhau nên trong khi nước này quá lạc hậu thì nước kia lại phát triển; sự phân bổ tài nguyên không đồng đều nên nước này có điều kiện sản xuất về cái này còn nước kia lại có điều kiện sản xuất về cái khác. Điều này thúc đẩy sự chuyên môn hoá, hợp tác hoá sản xuất để có chi phí sản xuất thấp nhất, từ đó làm cho giá cả thấp và có cơ hội tạo được lợi thế trên thương trường. 

Trên đây là những thông tin cơ bản về quy luật giá trị là gì mà AMA muốn chia sẻ tới bạn đọc. Hy vọng rằng những thông tin này sẽ hiểu được vai trò quan trọng của quy luật giá trị đối với nền kinh tế thị trường hiện nay. Việc phát huy được các mặt tích cực và hạn chế các mặt tiêu cực của nó còn phụ thuộc rất lớn vào vai trò quản lý của nhà nước và sự nhận thức của mỗi người dân.