Khi đọc vận đơn (Bill of lading) chắc chắn có nhiều bạn sẽ gặp phải những khó khăn, rào cản đến từ những thuật ngữ trên vận đơn bằng tiếng Anh. Ngay cả những ai có trình độ tiếng Anh tốt nhưng chưa có nhiều kinh nghiệm trong ngành xuất nhập khẩu và logistics cũng khó mà hiểu được những thuật ngữ trên vận đơn mang tính đặc thù của nghề xuất nhập khẩu. Vì vậy, bài viết dưới đây của XNK Lê Ánh với sự thẩm định kĩ lưỡng của chuyên gia xuất nhập khẩu sẽ giải thích chi tiết về các thuật ngữ này. Show >>>>> Xem thêm: Vận đơn hàng không - Airway bill (AWB)  Hình ảnh Vận đơn (Bill of lading) Thuật ngữ trên vận đơnCác thuật ngữ trên vận đơn được liệt kê: Bill of lading (B/L) gọi tắt bill là vận đơn vận chuyển hàng hóa, được xem như là một hợp đồng chứng nhận cho việc nhận hàng hóa vận chuyển và người vận chuyển xác nhận cho người gửi hàng và là chứng từ để nhận hàng tại cảng đích, đặc biệt là trong vận chuyển đường biển. Shipper là người gửi hàng, người xuất khẩu hoặc là người bán hàng, thường là người sẽ phải chịu tiền cước vận chuyển (tùy vào điều kiện giao hàng) hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu Consignee là người nhận hàng, người nhập khẩu hoặc là người mua hàng, là người có quyền sở hữu, định đoạt hàng hóa. Đôi khi trên mục consignee có ghi là “To order of ….bank….Mr/Ms…” điều này đồng nghĩa với việc vận đơn này là vận đơn theo lệnh (vận đơn kí hậu) và hàng chỉ được giao khi cá nhân/tổ chức được thể hiện lên ô này ký vào mặt sau của vận đơn hoặc làm thư cam kết bảo lãnh cho nhà nhập khẩu nhận hàng khi chưa có vận đơn gốc Notify address/Notify party là nơi, địa điểm/người nhận được thông báo khi hàng cập bến, nội dung trong mục này sẽ nhận được thông báo hàng đến “Arrival notice”. Tuy nhiên đối tượng thể hiện trên mục này không có quyền định đoạt đối với lô hàng. Booking no (số booking) là một dãy số hoặc chữ số mà hãng vận tải có phương tiện/công ty vận chuyển không có phương tiện “carrier/forwarder” theo dõi số lượng hàng hóa đặt chỗ trên tàu/máy bay. Vessel name: tên tàu vận chuyển hàng hóa, thường trong vận chuyển đường biển Place of receipt: Nơi nhận hàng đầu xuất khẩu B/L no (Bill of lading no) là số vận đơn được đặt bởi nhà vận tải để tiện theo dõi các lô hàng trong năm, thường là các ký hiệu riêng. Export references là mã số người xuất khẩu (mã khách hàng) Forwarding Agent references là mã đại lí, nghĩa là nơi mà consignee sẽ mang bill gốc đến nhận lệnh giao hàng (D/O) Point and Country of Origin: Nơi phát hành vận đơn Also Notify/Domestic Routing/ Export instructions: Người được thông báo khác/ tuyến vận chuyển nội địa/ chỉ dẫn của người xuất khẩu. Pre-Carriage by: là có những phương tiện chuyển tải hàng từ cảng phụ đến cảng chính để xuất phát. Port of loading (POL): Cảng xếp hàng Port of discharge (POD): Cảng dỡ hàng Place of delivery: nơi giao hàng (ở những cửa khẩu, depot ở sâu trong đất liền hoặc là những quốc gia không có biển, khi gửi hàng thì shipper yêu cầu hãng vận tải giao hàng đến những địa điểm ghi trong mục này). Marks and number: ký mã hiệu đóng gói và số hiệu (đối với những lô hàng rời (LCL), không đi nguyên container thì khi giao hàng, người gửi hàng – shipper sẽ đánh số và ký mã hiệu nhận dạng hàng tại cảng đích). Kind of package hoặc Packages of Goods: loại kiện hàng (ví dụ drum – thùng đựng rượu hoặc những loại kiện hàng khác như: pallet, cartons,… No of packages: Số kiện hàng Description of Packages of Goods (Description of goods): mô tả về kiện đóng gói hàng hóa. Shipper’s load, count and seal: nghĩa là người gửi hàng tự xếp hàng, kiểm đếm và bấm seal (điều này có ý nghĩa rất quan trọng đối với nhà vận tải khi xảy ra sự cố về hàng hóa như có hàng cấm trong container, hàng bị mất khi container còn nguyên và seal còn nguyên). Container said to contain: hàng hóa được kê khai trong container Gross weight: tổng trọng lượng hàng hóa bao gồm cả bao bì, đai, kiện để đóng gói (đơn vị là Ki-lô-gam) Measurement: Thể tích của toàn bộ đơn hàng (đơn vị tính là CBM – tính bằng mét khối) Freight amount: Tiền cước Freight payable at: Tiền cước phải trả tại Freight & charges: Cước vận chuyển và phí (người vận chuyển ghi số tiền cước và phí vận chuyển vào mục này) Rate: số tiền cước Units/per: đơn giá cước Prepaid: cước trả trước Collect: cước trả sau (nhờ thu trong một số trường hợp) Exchange rate: tỷ giá Prepaid at: Cước được trả trước tại… Number of Original B/L (Number of Original): số bản vận đơn gốc được cấp tại đầu xuất khẩu Copy/non-negotiable: bản copy/không có giá trị chuyển nhượng (vận đơn có dòng chữ này thường thể hiện chức năng thông báo, vì vậy nó không có chức năng sở hữu hàng hóa, và không dùng để nhận hàng, trao đổi hàng hóa,..) Original bill of lading: Vận đơn gốc (vận đơn được cấp bởi carriers/forwarders cho shipper). Người sở hữu vận đơn có chữ Original chính là người sở hữu hàng hóa và có quyền định đoạt đối với lô hàng. Telex release: điện giao hàng (điện thông báo của người gửi hàng cho hãng tàu yêu cầu giao hàng cho consignee, nếu không có điện giao hàng này, nếu hãng tàu vẫn giao hàng thì hãng tàu phải chịu trách nhiệm về lô hàng Sea way bill: vận đơn gửi hàng đường biển (vận đơn được nhận hàng một cách vô điều kiện, người có tên trong mục consignee được quyền nhận hàng khi xuất trình giấy tờ chứng minh cần thiết) Để tìm hiểu kĩ hơn về seaway bill tham khảo bài viết chuyên sâu: Seaway bill trong xuất nhập khẩu Place and date of issue: địa điểm và ngày phát hành vận đơn On board date: Ngày xếp hàng lên tàu Total number of containers or other packages or units receved by the carrier (by words): tổng số container, số kiện hàng, số hàng thực tế mà người vận tải nhận lên tàu (viết bằng chữ). Với những thông tin về thuật ngữ trên vận đơn, XNK Lê Ánh tin rằng, bạn sẽ nhanh chóng thành thạo khả năng đọc thông tin trên vận đơn, phục vụ công việc xuất nhập khẩu và logistics. Xuất nhập khẩu Lê Ánh – Nơi đào tạo xuất nhập khẩu thực tế số 1 Việt Nam. Chúng tôi đã tổ chức thành công các khóa học xuất nhập khẩu thực tế ngắn hạn và hỗ trợ việc làm cho hàng nghìn học viên, mang đến cơ hội làm việc trong ngành logistics và xuất nhập khẩu đến với đông đảo học viên trên cả nước. Tham khảo ngay: học kế toán thực tế ở đâu
Để làm rõ vấn đề này Ad sẽ lấy ví dụ trong trường hợp đơn giản nhất theo hình minh họa, SHIPPER (người gửi hàng) chuyển hàng cho CONSIGNEE (người nhận hàng), người vận chuyển là hãng tàu OOCL, trong trường hợp này SHIPPER book tàu và làm việc trực tiếp với hãng tàu OOCL, không book qua FORWARDER. Vận đơn do hãng tàu OOCL phát hành. Ý nghĩa của nó thực ra là chỉ việc có phải sử dụng ‘’vận đơn gốc’’ trong quá trình giao nhận hay không. Thông thường trong giao nhận vận tải quốc tế, sau khi tàu chạy SHIPPER sẽ yêu cầu hãng tàu hoặc Forwarder phát hành vận đơn gốc (03 bản) . Sau đó đưa lại 03 bản đó cho SHIPPER. Trường hợp này hãng tàu OOCL sẽ phát hành 3 bản vận đơn gốc, trao cho SHIPPER. Sau khi nhận vận đơn gốc , SHIPPER chuyển cả 03 bản cho người nhận CONSIGNEE (bằng đường AIR). Khi hàng về đến cảng của người nhận, họ buộc phải mang 03 bản gốc ấy đến hãng tàu OOCL và đóng các phí Local charge. Khi đó hãng tàu OOCL mới chấp nhận giao D/O tức cho phép người nhận hàng được nhận lô hàng trên. Như vậy 1 khi đã phát hành vận đơn gốc, thì muốn nhận hàng, CONSIGNEE bắt buộc phải có được vận đơn gốc đó thì mới nhận được hàng. Điều này thể hiện sự chặt chẽ trong quá trình giao nhận. Ví dụ thế này, mặc dù SHIPPER đã chấp nhận gửi hàng cho CONSIGNEE, nhưng ngay cả khi hàng về đển cảng, CONSIGNEE vẫn chưa trả tiền hàng cho SHIPPER lô hàng đó, vì thế nên SHIPPER không gửi vận đơn gốc cho CONSIGNEE. Mà không có vận đơn gốc trong tay thì CONSIGNEE không thể lấy được hàng. Vận đơn gốc lúc này sẽ đóng vai trò ràng buộc việc giao nhận giữa các chủ thể với nhau. Trong trường hợp CONSIGNEE chưa có vận đơn gốc, những hãng tàu OOCL vẫn cố tình giao hàng, như vậy điều này là sai luật, SHIPPER hoàn toàn có thể kiện hãng tàu này và bắt bồi thường tổn thất phát sinh. Nhưng TH này gần như không có, vì hãng tàu là 1 hệ thống vô cùng lớn, làm việc vô cùng nguyên tắc. Trái lại trong trường hợp SHIPPER không book qua hãng tàu mà book qua FWD, thì đại lý của FWD bên kia phải nhận được vận đơn gốc mới giao hàng, cái này tùy thuộc vào đạo đức của bên FWD nữa, đã có nhiều trường hợp FWD tự ý giao hàng khi chưa có vận đơn gốc rồi, nên đối với những lô hàng xác định làm vận đơn gốc, người bán rất ngại làm việc qua các Forwarder là vì thế.
Lưu ý: Một số trường hợp B/L Original được phát hành rùi nhưng sau đó CONSIGNEE yêu cầu nhận hàng sớm hơn khi chờ B/L Original thì được sự chấp nhận của Shipper sẽ SURRENDERED B/L trên B/L gốc và đóng dấu ngày Sur lên đó (Trừ B/L Original có ký hậu ngân hàng) 2. SURRENDERED BILL OF LADING (VẬN ĐƠN SURRENDERED)Việc phải phát hành ‘’vận đơn gốc’’ trong quá trình giao nhận.nó chặt chẽ nhưng cũng phát sinh 1 vài vấn đề rắc rối, như thế này: Khi người bán và người mua đã thanh toán hết tiền, hoặc có quan hệ làm ăn gần gũi với nhau , chẳng có lý do gì mà người bán lại phải giữ hàng của người mua thông qua vận đơn gốc. Việc gửi vận đơn gốc từ SHIPPER sang CONSIGNEE để họ cầm đi nhận hàng vừa mất thời gian, vừa tốn tiền, thủ tục lại lằng nhằng, phiền hà. Không may làm mất cái vận đơn gốc, lúc này hãng tàu sẽ không cấp lại, muốn nhận hàng CONSIGNEE phải cam kết đóng tiền thế chấp , thường là 110% giá trị của hàng và giữ trong vòng 2 năm. Để đề phòng sau này có ai đó mang vận đơn gốc đến đòi thì hãng tàu lấy gì ra mà đưa nữa. Thế nên mới xuất hiện thuật ngữ VẬN ĐƠN SURRENDERED. SURRENDERED BILL (VẬN ĐƠN SURRENDERED) là 1 vận đơn có nội dung hầu như giống với vận đơn gốc và được đóng dấu SURRENDEREDED trên đó. Khi SHIPPER yêu cầu hãng tàu (nếu book trực tiếp qua hãng tàu) hoặc FWD (nếu book qua FWD) làm SURRENDERED Bill nghĩa là họ đã yêu cầu hãng tàu hoặc FWD giao hàng cho người nhận CONSIGNEE tại cảng đến mà không bắt họ phải xuất trình ‘’vận đơn gốc’’. Như vậy làm Bill SURRENDERED sẽ tiết kiệm được thời gian và thủ tục trong việc giao nhận. Trong trường hợp này khi vận đơn đã được SURRENDERED , tại cảng đến CONSIGNEE chỉ cần đóng các phí cần thiết cho hãng tàu WANHAI là hãng tàu này buộc phải giao D/O , tức chấp nhận giao hàng cho CONSIGNEE. Để làm SURRENDERED B/L, thực tế SHIPPER chỉ cần yêu cầu hãng tàu hoặc FWD làm luôn SURRENDERED B/L, không yêu cầu làm vận đơn gốc, rất nhanh và thuận tiện, những lô hàng giá trị không quá lớn, thường làm SURRENDERED Bill luôn cho gọn. Nhưng khi hãng tàu hoặc FWD đã phát hành vận đơn gốc và trao cho SHIPPER, nếu SHIPPER yêu cầu SURRENDERED Bill bắt buộc họ phải thu lại vận đơn gốc, cái này dễ hiểu , vì lỡ sau này có thằng nào tự nhiên cầm vận đơn gốc đến đòi hàng, thì hãng tàu còn hàng đâu mà giao nữa.
3. TELEX RELEASE (ĐIỆN GIAO HÀNG)Điện giao hàng ở đây được hiểu nôm na là 1 cuộc điện thoại, Fax hoặc Email ...của hãng tàu hoặc FWD yêu cầu đại lý hoặc văn phòng của họ tại cảng đến giao hàng cho CONSIGNEE mà không cần vận đơn gốc Hay nói cách khác, khi SHIPPER yêu cầu SURRENDERED Bill thì hãng tàu hoặc FWD sẽ phát ‘’điện giao hàng’’ yêu cầu văn phòng hoặc đại lý bên kia phải giao hàng cho CONSIGNEE mà không cần thu vận đơn gốc. Dễ hiểu vậy thôi, Telex Release chính là cơ sở hình thành nên SURRENDERED Bill.
Thực tế kể cả khi không phát hành vận đơn gốc, khi hàng đến cảng đến, SHIPPER vẫn có thể yêu cầu hãng tàu hoặc FWD không được giao hàng cho CONSIGNEE bằng cách yêu cầu hãng tàu hoặc FWD chưa được làm Telex Release, khi đó vận đơn vẫn chưa được SURRENDERED , vì thế CONSIGNEE vẫn chưa thể nhận hàng, trường hợp này phát sinh cũng khá phổ biến. Đôi khi các bên đóng dấu Telex Release lên B/L thay cho chữ SURRENDERED, và nó được hiểu theo nghĩa tương tự. Hy vọng với bài viết trên các bạn đã phân biệt được ba khái niệm về vận đơn rất thông dụng. Mrs Đoàn Thúy- CEO HAN EXIM —————————————————————————- CLB Yêu Xuất Nhập Khẩu Hà Nội (HAN EXIM CLUB) Đào tạo nghiệp vụ Xuất nhập khẩu& Logistics Mobile: 0906246584 / 0986538963 Add: số 18 ngõ 67 Chùa Láng, quận Đống Đa, Hà Nội Website: https://hanexim.edu.vn Fanpage: https://www.facebook.com/giasuxuatnhapkhau Facebook: https://www.facebook.com/lophocxuatnhapkhau |
