Cơ sở điền electron v{o nguyên tử: C|c electron được sắp xếp trong nguyên tử theo nguyên lí vững bền, nguyên lí Pauli v{ quy tắc Hund + Nguyên lí vững bền : C|c electron ph}n bố v{o c|c AO có mức năng lượng từ thấp đến cao + Nguyên lí Pauli: Trên 1 AO chỉ có thể có nhiều nhất 2 el ectron v{ 2 el n{y phải có chiều tự quay kh|c nhau + Quy tắc Hund: C|c electron sẽ được ph}n bố trên c|c AO sao cho số electron độc th}n l{ tối đa v{ c|c electron n{y phải có chiều tự quay giống nhau Trong một ph}n lớp, nếu số e ≤ số AO thì c|c e đều phải l{ độc th}n để có số e đoocj th}n l{ tối đa * C|c ph}n lớp có đủ số e tối đa (s 2 , p 6 , d 10 , f 14 ): Ph}n lớp b~o hòa * C|c ph}n lớp chưa đủ số e tối đa : Ph}n lớp chưa b~o hòa * C|c ph}n lớp có số e độc th}n = số AO (d 5 , f 7 ): Ph}n lớp b|n b~o hòa - Cấu hình electrron nguyên tử: l{ sự ph}n bố c|c e theo lớp, ph}n lớp v{ AO. C|c e thuộc lớp ngo{i cùng quyết định tính chất của chất : + C|c khí hiếm, trừ Heli, nguyên tử có 8 e ngo{i cùng đều rất bền vững khó tham gia phản ứng hóa học + C|c kim loại, nguyên tử có ít (1, 2, 3) e ngo{i cùng dễ cho e để tạo th{nh ion dương có cấu hình e giống khí hiếm + C|c phi kim, nguyên tử có nhiều (5, 6, 7) e ngo{i cùng dễ nhận thêm e để tạo th{nh ion }m có cấu hình e giống khí hiếm + C|c nguyên tử còn có thể dùng chung e ngo{i cùng tạo ra c|c hợp chất trong đó cấu hình e của c|c nguyên tử cũng giống c|c khí hiếm - B|n kính nguyên tử: V = 43 π R 3 \=> R \= 3 3V4 Thể tích 1 mol nguyên tử = 43 π R 3 .N ( N \= 6,02.10 23 ) 1 mol nặng A gam \=> d = 3 AA4VRN3 (g/cm 3 ) \=> R \= 3 3A4Nd (cm) AD CT trên khi coi nguyên tử l{ những hình cấu chiếm 100% thể tích nguyên tử. Thực tế, nguyên tử rỗng, phần tinh thể chỉ chiếm a%. Nên c|c bước tính như sau: + V mol nguyên tử có khe rỗng: V mol (có khe rỗng) \= Ad \= V nhân  LTĐH C|c chuyên đề hóa học lớp 10 2 + V mol nguyên tử đặc khít: V mo l (có đặc khít) \= V o. a% = Ad .a% + V 1 nguyên tử: V (nguyên tử) \= dac VA.a% Nd.N + B|n kính nguyên tử: R = 3 3V4 \= 3 3A.a%4Nd (cm)
Một số dạng bài tập thường gặp 1) H·y cho biÕt sù gièng vµ kh¸c nhau trong cÊu t¹o vá ngtö cña c¸c ngtè cã ®iÖn tÝch h¹t nh©n ; a) Z \= 3 ; 11 ; 19. b) Z \= 9 ; 17 ; 35 2) Mét nguyªn tö R cã tæng sè h¹t (p,n,e) lµ 115. Sè h¹t mang ®iÖn nhiÒu h¬n sè h¹t kh«ng mang ®iÖn lµ 25 h¹t. T×m sè proton, sè khèi vµ tªn R. 3) Tæng sè h¹t (p,n,e) cña mét nguyªn tè lµ 34. X¸c ®Þnh KLNT vµ cÊu h×nh electron cña nguyªn tè ®ã. 4) Bo cã hai ®ång vÞ B 105 (18,89%) vµ B 115 (81,11%). T×m KLNT trung b×nh cña B. 5) KLNTTB cña Br lµ 79,91. Brom cã 2 ®ång vÞ, biÕt Br 7935 chiÕm 54,5%. T×m sè khèi cña ®ång vÞ thø hai. 6) Ph©n tö MX 3 cã tæng sè h¹t b»ng 196, sè h¹t mang ®iÖn nhiÒu h¬n sè h¹t kh«ng mang ®iÖn lµ lµ 60. Khèi lîng nguyªn tö X lín h¬n M lµ 8. Ion X - nhhiÒu h¹t h¬n ion M 3+ lµ 16. X¸c ®Þnh M, X, MX 3 , viÕt cÊu h×nh electron, obitan cña M. Hîp chÊt A cã c«ng thøc MX 2 , trong ®ã M chiÕm 46,67% vÒ khèi lîng. H¹t nh©n cña M cã n - p \= 4, cßn h¹t nh©n cña X cã n ’ \= p ’ \> BiÕt tæng sè h¹t proton trong MX 2 lµ 58. a. X¸c ®Þnh sè khèi cña M vµ X b. Cho biÕt CTHH cña MX 2 8) Oxit cao nhÊt cña mét nguyªn tè øng víi c«ng thøc RO 3 , víi hi®ro nã t¹o thµnh hîp chÊt khÝ chøa 94,12% R vÒ khèi lîng. T×m KLPT vµ tªn nguyªn tè. 9)
o C, biÕt ë nhhiÖt ®é nµy d = 7,87 g/cm 3 . Cho Fe=55,85 b. Thùc tÕ Fe chiÕm 75% thÓ tÝch tinh thÓ, phÇn cßn l¹i lµ khe rçng. TÝnh b¸n kÝnh ngtö Fe 10) Mét ngtö X cã b¸n kÝnh lµ 1,44 A o , khèi lîng riªng thùc tÝnh thÓ lµ 19,36g/cm 3 . Ngtö chiÕm 74% thÓ tÝch tinh thÓ. H·y: a. X¸c ®Þnh khèi lîng riªng trung b×nh toµn ngtö, khèi lîng mol ngtö b. BiÕt X cã 118 n¬tron. TÝnh sè proton II. B à i t ậ p t ự luy ệ n H·y cho biÕt sù gièng vµ kh¸c nhau trong cÊu t¹o vá ngtö cña c¸c ngtè cã ®iÖn tÝch h¹t nh©n ; a) Z \= 4 ; 12 ; 20. b) Z \= 7 ; 15 ; 33 2) KLNT cña Cu lµ 63,54. §ång cã 2 ®ång vÞ lµ Cu 6329 vµ Cu 6529 , t×m % sè nguyªn tö cña mçi ®ång vÞ. BiÕt Mg cã KLTB lµ 24,2. Trong tù nhiªn cã 2 ®ång vÞ Mg 2412 vµ Mg A 12 víi tØ lÖ sè nguyªn tö lµ 1:4. TÝnh sè khèi cña ®ång vÞ thø 2 4) Trong tù nhiªn Oxi cã 3 ®ång vÞ 16 O, 17 O, 18 O víi % t¬ng øng lµ a, b, c. BiÕt a=15b,a-b=21c a. Trong 1000 ngtö O cã bao nhiªu 16 O, 17 O, 18 O ? b. TÝnh nguyªn tö khèi trung b×nh cña Oxi 5) Hoµ tan 6,082g kim lo¹i M(II) b»ng dung dÞch HCl thu 5,6 lÝt H 2 (®ktc) a. T×m nguyªn tö khèi trung b×nh cña M, gäi tªn b. M cã 3 ®ång vÞ víi tæng sè khèi lµ 75. BiÕt sè khèi 3 ®ång vÞ lËp thµnh 1 cÊp sè céng. §ång vÞ 3 chiÕm 11,4%, sè notron lín h¬n proton lµ 2, ®ång vÞ 1 cã p=n. - T×m sè khèi vµ notron mçi ®ång vÞ - T×m % ®ång vÞ cßn l¹i Mét nguyªn tè A t¹o thµnh hai lo¹i oxit AO x vµ AO y lÇn lît chøa 50% vµ 60% oxi vÒ khèi lîng. X¸c ®Þnh A vµ c«ng thøc cña 2 oxit. 7) BiÕt tæng sè h¹t proton, n¬tron vµ electron trong mét nguyªn tö lµ 155. Sè h¹t mang ®iÖn nhiÒu h¬n sè h¹t kh«ng mang ®iÖn lµ 33 h¹t. T×m sè proton, n¬tron vµ sè khèi cña nguyªn tö. Tæng sè h¹t mang ®iÖn trong ion (AB 3 ) 2- b»ng 82. Sè h¹t mang ®iÖn trong h¹t nh©n A nhiÒu h¬n sè h¹t mang ®iÖn trong h¹t nh©n B lµ 8. X¸c ®Þnh sè hiÖu ngtö A, B. ViÕt cÊu h×nh e vµ ®Þnh vÞ 2 ngtè trong BTH. 9) Tæng sè h¹t (p,n,e) trong hai nguyªn tö kim lo¹i A, B lµ 142 h¹t, trong ®ã sè h¹t mang ®iÖn nhiÒu h¬n sè h¹t kh«ng mang ®iÖn lµ 42 h¹t. Sè h¹t mang ®iÖn cña nguyªn tö A nhiÒu h¬n nguyªn tö B lµ 12 h¹t. X¸c ®Þnh A, B vµ vÞ trÝ cña chóng trong b¶ng HTTH. 10) Tæng sè h¹t (p,n,e) trong mét nguyªn tö A lµ 16, trong nguyªn tö B lµ 58. T×m sè Z vµ sè khèi cña A, B; gi¶ sö sù chªnh lÖch gi÷a sè khèi víi KLNT trung b×nh kh«ng qu¸ 1 ®¬n vÞ. LTĐH C|c chuyên đề hóa học lớp 10 3 11) Nguyªn tö cña mét nguyªn tè X cã tæng sè h¹t c¬ b¶n (p,n,e) lµ 82, trong ®ã sè h¹t mang ®iÖn nhiÒu h¬n sè h¹t kh«ng mang ®iÖn lµ 22. X¸c ®Þnh sè hiÖu nguyªn tö, sè khèi vµ tªn nguyªn tè. ViÕt cÊu h×nh electron cña X vµ c¸c ion t¹o ra tõ X. 12) Hîp chÊt Z ®îc t¹o bëi hai nguyªn tè M, R cã c«ng thøc M a R b , trong ®ã R chiÕm 6,67% khèi lîng. Trong h¹t nh©n nguyªn tö M cã n = p + 4, cßn trong h¹t nh©n R cã n’ = p’; trong ®ã n, p, n’, p’ l¯ sè n¬tron v¯ proton t-¬ng øng |
