Giao diện mới của VnDoc Pro: Dễ sử dụng hơn - chỉ tập trung vào lớp bạn quan tâm. Vui lòng chọn lớp mà bạn quan tâm: Lưu và trải nghiệm Show Để giúp các em học sinh học tốt môn Ngữ Văn lớp 8, hocthattot.vn đã sưu tầm, biên soạn các bài soạn văn phong phú từ ngắn gọn, đầy đủ đến chi tiết.  Trong bài học này, chúng ta cùng nhau tìm hiểu bài học về “Bài toán dân số”. Nội dung chính 1. SOẠN VĂN BÀI TOÁN DÂN SỐBố cục+ Phần 1 ( từ đầu … sáng mắt ra): bài toán dân số được đặt ra từ thời cổ đại + Phần 2 ( tiếp … của bàn cờ): tốc độ gia tăng nhanh chóng dân số thế giới + Phần 3 ( còn lại): tìm kiếm lời lời giải cho bài toán dân số. Tóm tắtBài toán dân số được đặt ra từ thời cổ đại. Đó là câu chuyện về một bài toán cổ của một nhà thông thái, kết quả từ một hạt thóc thực hiện cấp số nhân trên 64 ô của bàn cờ, số thóc được tính ra đủ mức bao phủ hết bề mặt trái đất này. Hiện nay, loài người đang ở ô thứ 34. Khả năng sinh đẻ của các phụ nữ ở châu Phi, một số nước châu Á ở mức cao. Bởi vậy, cần góp phần làm con đường đi đến ô 64 của bàn cờ dài hơn. Đó là con đường “tồn tại hay không tồn tại” của chính loài người. Đọc hiểu văn bảnCâu 1: Xác định bố cục, nêu nội dung chính của mỗi phần. Riêng về phần thân bài, hãy chỉ ra các ý lớn (luận điểm). Trả lời: – Bố cục được chia như ở trên. Luận điểm phần thân bài: tốc độ gia tăng nhanh chóng dân số thế giới + Luận điểm 1: Từ “Đó là câu chuyện…” đến “kinh khủng biết nhường nào!”. mỗi ô của bàn cờ lúc đầu chỉ có vài hạt thóc, tưởng là ít, nhưng sau đó cứ gấp đôi theo cấp số nhân thì số thóc của bàn cờ là một con số khủng khiếp . + Luận điểm 2: Từ “Bây giờ nếu ta…” đến “không quá 5%”. Tác giả so sánh sự gia tăng dân số giống như số lượng thóc trong các ô bàn cờ + Luận điểm 3: Từ “Trong thực tế…” đến “ô thứ 31 của bàn cờ”. Thực tế, mỗi phụ nữ lại có thể sinh rất nhiều con (lớn hơn 2 rất nhiều) vì thế chỉ tiêu mỗi gia đình chỉ có một đến hai con là rất khó thực hiện. Câu 2: Vấn để chính mà tác giả muốn đặt ra trong văn bản này là gì? Điều gì đã làm tác giả “sáng mắt ra”? Trả lời: – Vấn đề chính mà tác giả muốn đặt ra trong văn bản này là: Đất đai không sinh thêm trong khi con người đang tăng với cấp số nhân. Vì vậy, cần hạn chế sự gia tăng dân số, nếu không con người sẽ tự hại chính mình. – Tác giả “sáng mắt” ra từ câu chuyện về bài toán cổ kén rể của một nhà thông thái thời cổ đại. Câu 3: Câu chuyện kén rể của nhà thông thái có vai trò ý nghĩa như thế nào trong việc làm nối bật vấn đề chính mà tác giả muốn nói tới? Trả lời: Câu chuyện kén rể của nhà thông thái có vai trò, ý nghĩa trong việc làm nổi bật vấn đề chính mà tác giả muốn nói tới: – Cho người đọc hình dung được tốc độ gia tăng dân số nhanh chóng, khủng khiếp. – Tạo nên sự tò mò, hấp dẫn cho người đọc. Câu 4: Việc đưa ra những con số về tỉ lệ sinh con của phụ nừ ở một sô nước theo thông báo của Hội nghị Cairô nhằm mục đích gì? Trong số các nước kế tên trong văn bản, nước nào thuộc châu Phi, nước nào thuộc châu Á? Bằng những hiếu biết của mình về hai châu lục đó, trước những con sô tỉ lệ sinh con đã nêu, em có nhận xét gì về sự phát triển dân số ở hai châu lục này? Có thế rút ra kết luận gì về mối quan hệ giữa dân số và sự phát triển xã hội? Trả lời: – Việc đưa ra những con số về tỉ lệ sinh của phụ nữ ở một số nước theo thông báo của hội nghị Cai-rô nhằm mục đích: + Thực tế, phụ nữ có thể sinh nhiều hơn 2 con. + Tỉ lệ sinh cao thường rơi vào các nước kém phát triển. – Những nước châu Phi: Nê-pan; Ru-an-da; Tan-da-ni-a; Ma-đa-gát-xca. Những nước châu Á: Ấn Độ và Việt Nam. Hai châu lục này có nền kinh tế chưa phát triển mạnh, đặc biệt châu Phi còn kém phát triển về nhiều mặt. Tuy nhiên tỉ lệ sinh lại ở mức cao. Do đó, có thể thấy, sự phát triển kinh tế phụ thuộc nhiều vào tốc độ gia tăng dân số. Câu 5: Văn bản này đem lại cho em những hiểu biết gì? Trả lời: Văn bản này đem lại những hiểu biết: – Sự phát triển kinh tế xã hội phụ thuộc nhiều vào tốc độ gia tăng dân số. – Tốc độ gia tăng dân số ở Việt Nam đang ở mức cao, cần có giải pháp hạn chế kịp thời. Luyện tậpCâu 1: Liên hệ với phần Đọc thêm để tìm câu trả lời: Con đường nào là con đường tốt nhất để hạn chế sự gia tăng dân số? Vì sao? Trả lời: Con đường tốt nhất để hạn chế gia tăng dân số là: đẩy mạnh giáo dục cho phụ nữ. Bởi vì sinh đẻ là quyền của phụ nữ, do đó cần tác động đến ý thức bảo vệ, phát triển cuộc sông của bản thân và xã hội cho chị em. Câu 2: Hãy nêu các lí do chính để trả lời cho câu hỏi: Vì sao sự gia tăng dân số có ảnh hưởng lớn đối với tương lai nhân loại, nhất là đối với các dân tộc còn nghèo nàn, lạc hậu? Trả lời: – Dân số gia tăng có tầm quan trọng hết sức to lớn đối với tương lai nhân loại, nhất là đối với các dân tộc nghèo nàn, lạc hậu vì: + Dân số tăng trong khi diện tích đất ngày càng thu hẹp. + Dân số phát triển quá nhanh ảnh hưởng đến nhiều mặt của đời sống xã hội: thực phẩm, nguồn nước có hạn, áp lực việc làm, giáo dục, dịch vụ y tế, phúc lợi… + Các nước còn nghèo nàn lạc hậu lại càng nghèo nàn lạc hậu hơn, vì hạn chế phát triển giáo dục. Câu 3: Dựa vào số liệu về sự gia tăng dân số thế giới đã nêu trong phần Đọc thêm, hãy tính từ năm 2000 đến tháng 9-2003 xem số người trên thê giới đã tăng bao nhiêu lần gấp khoảng bao nhiêu lần dân số của việt Nam hiện nay? Trả lời: – Dân số thế giới ở vào thời điểm 2000: 6.080.141.683 người. – Dân số thế giới ở vào thời điểm 30-9-2003: 6.320.815.650 người. – Từ năm 2000 đến 30-9-2003 số người trên thế giới đã tăng 241.673.967 người, gấp 3 lần số dân Việt Nam hiện nay. 2. SOẠN VĂN BÀI TOÁN DÂN SỐ CHI TIẾT3. SOẠN VĂN BÀI TOÁN DÂN SỐ HAY NHẤTSoạn văn: Bài toán dân số (Chi tiết)Đề bài học sinh xem bên trên. Lời giảiĐỌC HIỂU VĂN BẢNTóm tắt:Bài toán dân số là một vấn đề không mới. Tác giả nêu câu chuyện kén rể của nhà thông thái từ một bài toán cổ trên 1 bàn cờ tướng 64 ô. Theo đó thì từ khai thiên lập địa đến năm 1995, dân số thế giới đạt đến ô thứ 30 với điều kiện mỗi gia đình chỉ có 2 con. Trong thực tế 1 phụ nữ có thể sinh nhiều con. Tính theo bài toán cổ thì số dân đã mon men sang ô thứ 34 của bàn cờ. Cuối cùng tác giả báo động về con đường “tồn tại hay không tồn tại”. Trả lời câu 1 (trang 131 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):Xác định bố cục, nêu nội dung chính của mỗi phần. Riêng về phần thân bài, hãy chỉ ra các ý lớn (luận điểm). Lời giải chi tiết: – Mở bài (từ đầu đến “sáng mắt ra”). ⟹ Đặt vấn đề: Bài toán dân số và kế hoạch hóa dường như đã được đặt ra thời cổ đại. – Thân bài (từ “Đó là câu chuyện cố” đến “sang ô thứ 34 của bàn cổ”) ⟹ Giải quyết vấn đề: Tập trung làm sáng tỏ vấn đề: Tốc độ gia tăng dân số thế giới là hết sức nhanh chóng. Thân bài có ba ý chính: Ý 1 : Nêu lên bài toán cố và dần đến kết luận: Mỗi ô bàn cờ ban đầu chỉ một vài hạt thóc, tưởng là ít, nhưng nếu sau đó cứ gấp đôi lên theo cấp số nhân thì số thóc của cả bàn cờ là một con số khủng khiếp. Ý 2 : So sánh sự gia tăng dân số giống như lượng thóc trong các ô bàn cờ. Ban đầu chỉ là hai người thế mà năm 1995 đã là 5,63 tỉ người đủ cho ô thứ 30 của bàn cờ ấy. Ý 3 :Thực tế mỗi phụ nữ lại sinh ra rất nhiều con (hơn hai rất nhiều), vì thế chi tiêu mỗi gia đình chi có một đến hai con là rất khó thực hiện. – Kết bài (Phần còn lại) ⟹ Khuyến cáo loài người cần hạn chế sự bùng nổ và gia tăng dân số. Đó là Con đường tồn tại của chính nhân loại. Trả lời câu 2 (trang 131 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):Vấn để chính mà tác giả muốn đặt ra trong văn bản này là gì? Điều gì đã làm tác giả “sáng mắt ra”? Lời giải chi tiết: Vấn đề chính là tác giả muốn đặt ra trong văn bản này là đất đai không sinh thêm, con người lại ngày càng nhiều lên gấp bội. Nếu không hạn chế sự gia tăng dân số thi con người sẽ tự làm hại chính mình. Điều làm tác giả “sáng mắt ra” chính là một vấn đề rất hiện đại, mới được đặt ra gần đây. Đó là vấn đề dân số và kế hoạch hóa gia đình. Tuy vậy, khi nghe xong bài toán cổ, tác giả chợt ngỡ như vấn đề đấy đã được đặt ra từ thời cổ đại. Trả lời câu 3 (trang 131 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):Câu chuyện kén rể của nhà thông thái có vai trò ý nghĩa như thế nào trong việc làm nối bật vấn đề chính mà tác giả muốn nói tới? Lời giải chi tiết: Câu chuyện kén rể của nhà thông thái cũng chính là bài toán cổ được tác giả nêu lên nhằm gây tò mò, lôi cuốn người đọc đưa đến một kết luận bất ngờ: mỗi ô của bàn cờ ban đầu chỉ một vài hạt thóc, tưởng là ít, nhưng nếu sau đó cứ gấp đôi lên theo cấp số nhân thì số thóc của cả bàn cờ là một con số khủng khiếp: có thế phủ kín bề mặt trái đất. Câu chuyện là tiền đề để tác giả so sánh với sự gia tăng và bùng nổ dân số. Có chỗ tương đồng là cả hai: số lúa dùng cho mỗi ô của bàn cờ và dân số thế giới đều cùng tăng theo cấp số nhân công bội là 2 (chỉ tiêu hai con cho một cặp vợ chồng ). Từ sự so sánh đó, tác giả nêu bật vấn đề trọng tâm của bài viết là tốc độ gia tăng dân số là vô cùng nhanh chóng. Trả lời câu 4 (trang 132 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):Việc đưa ra những con số về tỉ lệ sinh con của phụ nừ ở một sô nước theo thông báo của Hội nghị Cairô nhằm mục đích gì? Trong số các nước kế tên trong văn bản, nước nào thuộc châu Phi, nước nào thuộc châu Á? Bằng những hiếu biết của mình về hai châu lục đó, trước những con sô tỉ lệ sinh con đã nêu, em có nhận xét gì về sự phát triển dân số ở hai châu lục này? Có thế rút ra kết luận gì về mối quan hệ giữa dân số và sự phát triển xã hội? Lời giải chi tiết: Tác giả đưa ra những con số về tỉ lệ sinh con của phụ nữ một số nước theo thông báo của Hội nghị Cairô là nhằm mục đích trước hết để thấy trong thực tế, một người phụ nữ có khả năng sinh được rất nhiều con (VN là 3,7; Ru-an-đa là 8,1). Như vậy, chỉ tiêu mỗi cặp vợ chồng chỉ có một đến hai con là rất khó khăn. Ngoài ra, các con số trên còn cho thấy các nước chậm phát triển… sinh con rất nhiều. Các nước được văn bản nêu lên phần lớn thuộc châu Phi: Ru-an-đa, Ja-da-ni-a, Ma-đa-gát-xca… Châu Á chỉ có Ấn Độ, Việt Nam như thế, rõ ràng nước kém, chậm phát triển ở hai châu lục vừa nói lại gia tầng dân số mạnh mẽ. Sự bùng nổ dân số bao giờ cũng đi liền với nghèo nàn, lạc hậu, kinh tế chậm phát triển, văn hóa giáo dục chậm được nâng cao. Trả lời câu 5 (trang 132 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):Văn bản này đem lại cho em những hiểu biết gì? Lời giải chi tiết: – Gia tăng dân số chủ yếu tập trung ở các nước chậm phát triển. – Gia tăng dân số quá nhanh gây ảnh hưởng đến môi trường và sự phát triển kinh tế. Luyện tậpTrả lời câu 1 (trang 132 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):Liên hệ với phần Đọc thêm để tìm câu trả lời: Con đường nào là con đường tốt nhất để hạn chế sự gia tăng dân số? Vì sao? Trả lời: – Sự lựa chọn sinh đẻ là quyền của phụ nữ. Không thế dùng mệnh lệnh hay các biện pháp thô bạo để cấm đoán hay can thiệp. – Do đó cách tốt nhất, con đường tốt nhất là con đường giáo dục. Qua đó giúp mọi người hiểu ra nguy cơ của sự bùng nổ và gia tăng dân số; vấn đề dân số gắn chặt với đói nghèo hay hạnh phúc. – Đúng như Phê-đê-ri-cô May-o đề ra: “Đẩy mạnh giáo dục cho phụ nữ là hạ thấp tỉ lệ thụ thai cùng như tỉ lệ tử vong và tỉ lệ mắc bệnh…”. Trả lời câu 2 (trang 132 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):Hãy nêu các lí do chính để trả lời cho câu hỏi: Vì sao sự gia tăng dân số có ảnh hưởng lớn đối với tương lai nhân loại, nhất là đối với các dân tộc còn nghèo nàn, lạc hậu? Trả lời: Dân số phát triển manh mẽ, nhanh chóng nhất định sẽ ảnh hưởng lớn đến con người ở nhiều phương diện: nhà và đất ở, lương thực, môi trường, việc làm, giáo dục… cuối cùng dẫn đến đói nghèo, bệnh tật, lạc hậu… Đặc biệt là đối với các nước chậm phát triển, nghèo nàn lạc hậu rơi vào vòng luẩn quấn bế tắc: vì nghèo nàn lạc hậu, chậm phát triển mọi mặt nên hạn chế sự phát triển của giáo dục. Giáo dục không phát triển được, kinh tế lại nghèo nàn, lạc hậu . Trả lời câu 3 (trang 132 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):Dựa vào số liệu về sự gia tăng dân số thế giới đã nêu trong phần Đọc thêm, hãy tính từ năm 2000 đến tháng 9-2003 xem số người trên thê giới đã tăng bao nhiêu lần gấp khoảng bao nhiêu lần dân số của việt Nam hiện nay? Trả lời: Dân số trên thế giới. – Dân số thế giới năm 2000: hơn 6 tỉ người. – Dân số thế giới vào thời điểm 2003: 6,32 tỉ người. – Từ năm 2000 – 2003 dân số trên thế giới đã tăng 241 triệu người, gấp 3 lần dân số Việt Nam hiện nay. |
