 Nội dung Text: Bài giảng Ngữ văn 10 tuần 22 bài: Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn
- Cảm nhận được vẻ đẹp nhân cách và đóng góp lớn lao của Hưng Đạo Đại Vương cho đất nước qua ứng xử của bề tôi đối với vua, của con đối với cha. - Thấy được cách xây dựng nhân vật lịch sử qua lời nói, cử chỉ và hành động; nghệ thuật kết hợp giữa biên niên và tự sự; lối kể chuyện kiệm lời, giàu kịch tính
(Như chuẩn KT - KN)
- SGK, SGV, G/án + TLTK khác
- Gợi dẫn, TĐTL, phát vấn, diễn giảng + tích hợp Kt lịch sử
1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ: (?) Thế nào là người hiền tài? Vì sao hiền tài lại lafd nguyên khí quốc gia? Việc khắc bia tiến sĩ có ý nghĩa gì? 3. Bài mới: * Lời vào bài: Thương quốc công tiết chế Hưng Đạo Vương TQT không chỉ là hiền tài mà hơn thế còn là một vị hiền tài đặc biệt, anh hùng dân tộc, một trong những danh tướng nổi tiếng toàn thế giới bởi hai lần chỉ huy quân đội nhà Trần chiến thắng quân Nguyên- Mông xâm lược . Để hiểu rõ hơn về con người ông, hôm nay chúng ta.... Hoạt động của GV và HS TG Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Hd HS tìm hiểu TD
GV:Gọi hs đọc phần Tiểu dẫn 1. Tác giả ( ?) E biết gì về tác giả NSL? HS: đọc & TLCH - NSL là người huyện Chương Mĩ, tỉnh Hà Tây ngày nay. Ông đã tham gia khởi nghĩa Lam Sơn, đỗ tiến sĩ năm 1442- là một trong những nhà sử học nổi tiếng của nước ta thời trung đại 2. Tác phẩm (?) E biết gì vầ sách "Đại Việt sử kí toàn thư"? HS: TL dựa sgk
- Tác phẩm thể hiện tinh thần dân tộc mạnh mẽ vừa có giá trị sử học vừa có giá trị văn học GV:Giải thích : Văn sử bất phân" - Tác phẩm được viết theo thể biên niên GV: Cung cấp cho hs khái niệm sử biên niên GV: gọi hs đọc ( ?) Nhân vật chính trong tác phẩm là ai? ( ?) Em biết gì về HĐV Trần Quốc Tuấn? HS: xác định GV: thuyết giảng Căn cứ vào những sự kiện, chi tiết trong tác phẩm xác định bố cục đt?
+ Bố cục: Chia làm 3 đoạn -> Đoạn 1: Tháng 6 ngày 24...giữ nước vậy -> Đoạn 2: Quốc Tuấn ...Q. Tảng vào viếng -> Đoạn 3: còn lại Hoạt động 2: Hd Hs đọc hiểu VB II. Đọc - hiểu văn bản 1. Hình tượng nhân vật Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn
(?) Trong đoạn này, để nêu bật phẩm chất của TQT, tác giả đã đưa ra chi tiết nào? HS: tái hiện + Nhà Vua đến thăm HĐV , hỏi và nghe Vương trả lời về kế sách giữ nước GV: Ghi ra bảng phụ các sự kiện chi tiết (?) TQT đã đưa ra những kế sách nào để giữ nước? (?) Câu nói nào có ý nghĩa sâu sắc nhất trong việc giữ nước và dựng nước( sau này được NT và HCM tương tự) - Sách lược mềm dẻo , phù hợp với thời thế, binh pháp vận dụng linh hoạt - Điều kiện tiên quyết để thắng giặc là toàn dân đoàn kết một lòng - Kế sách giữ nước lâu dài : " sâu rễ bền gốc""khoan thư sức dân" ( - Giảm thuế khóa, bớt hình phạt) (?) Những lời tâu trình ấy với Vua, thể hiện phẩm chất gì ở TQT? -> Ngươi anh hùng mưu lược có tầm nhìn xa trông rộng am tường về binh pháp - Tình yêu tha thiết với đất nước Yêu thương khoan dung với nhân dân
(?) Lời cha dặn đã đặt TQT trước một tình huống ntn? HS; tái hiện GV: kể câu chuyện Trần Liễu( cha ông) và Trần Cảnh + Lời cha dặn đã đặt TQT vào một tình huống mâu thuẫn: Thực hiện đạo hiếu với cha - Lòng trung đối với vua với nước (?) Ông đã giải quyết ntn? Đánh giá về cách giải quyết đó ? HS : đánh giá - Cách giải quết: " Ghi để điều đó trong lòng, nhưng không cho là phải" -> Đặt trung nên trên hiếu, nợ nước trên thù nhà GV: Kể chuyện tháo bỏ đầu gậy bịt sắt, tắm cho thái sư em họ Trần Quang Khải (?) Khi quyền quân, quyền nước đã trong tay, ông đã dùng chuyện gì để thử lòng gia nô và các con? HS; phát biểu + Dùng chuyện cũ của gia đình để thử gia nô và các con GV: Đọc (?) Em có nhận xét gì về đoạn văn này? HS: TL & TLCH (?) trong đoạn 3 này có ~ chi tiết gì về nhân vật? (?) E biết gì thêm về phẩm chất của nv? - Đoạn văn không làm nhiệm vụ kể việc bình thường mà còn ghi lại lời lẽ, của chỉ, ngôn ngữ phản ứng của nhân vật. Điều này góp phần khắc họa chân dung tính cách nhân vật một cách sinh động , có sức sống mà vẫn đảm bảo được tính khách quan chân thực
- Chưa phong tước cho người nào dù được Vua cho phép, Viết " Hịch tướng sĩ"để dạy đạo trung... - Có đức độ, không chuyên quyền *Phẩm chất của Trần Quốc Tuấn: (?) Dựa vào các chi tiết đã phân tích , hãy xem chân dung nhân vật được thể hiện trong các tình huống và mqh ntn? - Nhân vật được đặt trong các tình huống có kịch tính, có độ căng đầy thử thách -> Phẩm chất nhân vật được hiện lên qua nhiều mối quan hệ , nhiều góc nhìn: quan hệ với vua, quan hệ với dân, quan hệ với tướng sĩ dưới quyền , quan hệ với con cái, quan hệ đối với bản thân (?) Từ đó hãy khái quát những phẩm chất tiêu biểu của nhân vật TQT? HS: phát biểu -> Trần Quốc Tuấn là con người trung quân ái quốc + Là vị anh hùng đầy tài năng , mưu lược + Là người có đức độ lớn lao
HS: tìm, xđ 2. Nghệ thuật kể chuyện - Đây là tác phẩm biên niên, dấu hiệu biên niên biểu hiện ở hai mốc thời gian cụ thể: "Tháng 6 ngày 24, sao sa"," Mùa thu tháng 8 ngày 20" GV: Nêu câu hỏi thảo luận: E thử nhận xét xem cách kể chuyện về nhân vật (Sắp xếp các chi tiết sự kiện ) có tuân thủ chặt chẽ không? HS: thảo luận GV: Diễn giảng - Câu chuyện không tuân thủ việc trình bày các chi tiết về nhân vật theo trật tự ngày tháng đơn điệu. Tài năng của nhà viết sử NSL thể hiện ở cách đảo thời gian khi kể về nhân vật. Đặc điểm của sử là tôn trọng sự thật khách quan không hư cấu, nhưng qua việc lựa chọn sắp xếp các chi tiết NSL đã làm nổi bật chân dung nhân vật lịch sử một cách chân thực nhưng cũng rất sinh động + Phía sau các chi tiết là mạch kể nhất quán lô gíc của người kể +Nghệ thuật kể chuyện phức hợp nhiều chiều thời gian, vừa liên tiên, vừa hồi ức + Kết hợp trong lời kể là những lời nhận xét của người viết , nhằm bộc lộ chính kiến và định hướng cho người đọc (?) Nêu hiệu quả của cách kẻ chuyện ấy? HS: TL &TLCH (?) Hãy cho biết thế nào là hiện tượng văn sử bất phân? HS: TL &TLCH \=> Hiệu quả NT : Đem lại hứng thú cho người đọc klhi tiếp xúc với nhân vật qua văn bản . Chính điều này đã tạo nên màu sắc văn chương cho một tác phẩm chính sử ( hiện tượng văn sử bất phân) |
